Nga Aranit Muraçi
Dëshira për të qëndruar produktiv ose nevoja financiare janë arsyet kryesore që evropianët vazhdojnë të punojnë edhe pas marrjes së pensionit të pleqërisë.
13% e njerëzve në BE në vitin 2023 vazhduan të punojnë të paktën edhe gjatë gjashtë muajve pas marrjes së pensionit të parë të pleqërisë.
Midis tyre, rreth gjysma ruajtën punësimin e mëparshëm, ndërsa gjysma tjetër bëri ndryshime, si ndërrimi i punës ose reduktimi i orarit të punës.
Për Shqipërinë dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, kandidate për në BE, nuk ka të dhëna nga studimi. Por të dhënat nga vendet e tjera si Greqia, Bullgaria, Rumania dhe Qipro, flasin për një ngjashmëri të tregun e punës në Ballkan.
Të dhënat u përpiluan në shifrat më të fundit të shteteve anëtare të Anketës së Fuqisë Punëtore (BE-AFP) nga Eurostat.
“Mund të duket një numër i ulët, por moshat e daljes në pension janë rritur me shumë vite në shumë vende të BE,” tha Jelle Lossbroek, një studiuese i tregut të punës në Institutin Demografik Ndërdisiplinor Hollandez (Nidi).
Vendet baltike kishin përqindjen më të lartë të punëtorëve pas daljes në pension.
Estonia shkonte deri në 54%, e ndjekur nga Letonia me 44.2% dhe Lituania me 43.7%, ndërsa përqindjet më të ulëta u regjistruan në Rumani me 1.7%, Greqi me 4.2% dhe Spanjë me 4.9%.
Pothuajse dy të tretat e njerëzve që vazhduan të punojnë ose deklaruan se u pëlqente puna e tyre dhe ishin produktivë, ose e bënin këtë për shkak të nevojës financiare.
Dëshira për të ruajtur integrimin social (11.2%) dhe atraktiviteti financiar i punës (9.1%) u përmendën gjithashtu si arsye për të vazhduar punën.
Danimarka, Holanda dhe Italia kishin përqindjen më të lartë të njerëzve që vazhduan të punonin sepse u pëlqente.
Nga ana tjetër, në tregjet rakonale të punës që ngjasojnë me Shqipërinë, nevoja financiare ishte arsyeja kryesore për vazhdimin e punës në Qipro, Rumani dhe Bullgari, me përkatësisht 68.6%, 54.3% dhe 53.6%.
“Vende të tjera si Luksemburgu dhe Holanda kanë pensione publike shumë bujare, edhe duke marrë parasysh koston e lartë të jetesës, ndërsa vendet në Evropën Lindore ose Jugore përgjithësisht i bazojnë sistemet e tyre të pensioneve fuqimisht në pagën që kishin njerëzit”, tha Lossbroek.
“Pra, në vende të zhvilluara si Holanda, nivelet e varfërisë bien papritur kur njerëzit arrijnë moshën e pensionit, sepse ata marrin të ardhura të mira pavarësisht nga situata e mëparshme. Kjo nuk ndodh në vendet jugore apo lindore.”
Tranzicioni nga tregu i punës në pension zakonisht fillon kur njerëzit arrijnë të 50-at e më tej, ndërsa shumica e njerëzve largohen nga tregu i punës para moshës 70-vjeçare.
