Nga Erl KODRA
“Ju nuk mund të jeni neutral në një tren që lëviz”
Howard Zinn
Para më shumë se një viti, kam shkruar tekstin “I N T E L E K T Ë T”, një përpjekje për të shënjuar shëmtinë dhe turpin moral të individëve, që heshtin, përkrahin, ose më keq akoma, bëhen zëdhënës të së keqes. Me fjalë të tjera, kjo është një përpjekje për të përkufizuar kuptimin e krimeve të neveritshme që janë bërë dhe bëhen në emër të Shqipërisë. Në vazhdim të metaforës të tekstit “I N T E L E K T Ë T” më duhet të pranoj profecia e metaforës time është konfirmuar: sepse teksti im fillon me këtë paragraf:
“Përfytyrojeni veten sikur jeni vendosur në një satelit hapsinor, dhe aty, në një videotekë gjigande ju gjeni Filmin e Kohës që Zoti ka rregjistruar për ty, pa censurë. Pa dyshim që ju do të zgjidhni filmin me titullin “Albania”. Sekuencat e para të filmit do të kalojnë me shpejtësi drite, ndërkohë, që qartësimi vjen ngadalë, dhe ti fillon të shohësh personazhet e historisë kombëtare, teksa ata bëjnë gjëra të rëndomta dhe kriminale. Këto pjesë kërkon t’i kalosh shpejt e shpejt, fundja, ti nuk ke stomak aq të fortë kur sheh dramën e madhe dhe tragjikomedinë që është luajtur për hiçmosgjë bash në shpinë dhe pas shpinës së shqiptarve të zakonshëm. Ti lemerisesh nga vrasësit gjakëftohtë, të cilët vrasin për shkaqe që mendja jote nuk është në gjendje t’i konceptojë. E di, nuk mund të ketë situatë më të zorshme për një qenie humane. Megjithatë, të vërtetat sado të hidhura të jenë, janë një antidot i mirë, ndaj me vështirësi ti vazhdon të shohësh filmin “Albania”, teksa para teje shemben njëri pas tjetrit heronjtë e rremë në të cilët ti ke besuar fortë. Pa fjalë, ka shumë shanse që ti të çmendesh krejt, por meqense je afër Zotit, mos ki frikë, se Ai do të jetë shpëtimtari yt”.
Ndërkohë që po rilexoja këtë paragraf, me sytë e mendjes unë pashë malin me shqiptarë të vrarë “triumfalisht”, në emër të popullit shqiptar. Paradoksalisht, në të njëjtën kohë, dëgjoj zërat e “pastër” të Edi Ramës më çakajdurët e tij, teksa masakronin vullnetin dhe dinjitetin e shqiptarëve, po “triumfalisht”, në emër të shqiptarëve!
Tragjikisht, ne nuk po e kuptojmë siç duhet gjamën që po vjen. Me fjalë të tjera duhet një përkufizim për të kuptuar konturet e së keqes. Kur terri të mbulojë sytë, e zëri të shuhet nga shtypja, mund ta kuptojmë se gjithçka nuk filloi vetiu, por ishte heshtja dhe dyshimi jonë, frika jonë që e lejuam të keqen të rritet. Kjo është ajo çfarë po ndodhë mes nesh, fatkeqësisht.
Lufta mes të mirës dhe të keqes është më e vjetra e njerëzimit. Skutat prej nga ajo buron është e vështirë të pastrohen, por me siguri e keqja mund të mbahet nën kontroll. Shumë popuj e kanë bërë zap atë, të tjerë popuj po luftojnë, ndërsa ne, tragjikisht e lejojmë atë të rritet para syve tanë.
Kur e keqja thurë plane, zakonisht shqiptarët bubrrojnë në mbijetesë, ndërsa më kopilat venerojnë dhe ia shesin shpirtin djallit. Sot, këta mjeshtra të mashtrimit evokojnë djallëzitë duke i paketuar si virtyte.
Ajme, ç’tragjedi klasike, e vjetër sa koha!
***
S’e di pse, por ndërkohë në mendje më erdhi disidenti Ismail Kadare, që në momente “të ngjashme” kishte folë fort, për “gjamën” që Lulzim Basha po i bënte demokracisë shqiptare dhe Edi Ramës. Ndoshta shkrimtari disident kishte të drejtë, por a ka të drejtë sot, kur një gjamë e përmasave biblike është në prag? Çka ia ka hangër zanin gjeniut? Nuk e di, përbesë.
Një plojë e trashë si mjegull ka mbushë atmosferën. Fjalë fyryfyçka të trasha sa spata s’i pret. Që mbartin erë të vdekurish, ndërsa acari i 30 Qershorit vërtitet në erë. Kobi, thonë korbat, do mbulojë triumfalisht, në katër anët tokën e shqipeve. E votat do derdhen si plumba për gjysmën tjetër të kombit.
“Ç’tragjedi antike” – do thoshte shkrimtari disident.
A asht gjallë Ismaili?
A asht gjallë kërrkush nga sqota e vjetër, që kanë marrë peng pikat e komunikimit publik?
“Ju nuk mund të jeni neutral, në një tren që lëvizë”- thotë Hoëard Zinn.
***
Në anën tjetër të humnerës që thellohet çdo orë, ndodhen ata që nuk kanë të drejtë, përveçse të marrin frymë dhe të paguajn taksa. Ata nuk duhet të mendojnë, edhe po të mendojnë nuk duhet të flasin, edhe po të flasin, nuk duhet të dëgjohen, edhe nëse dëgjohen, nuk duhet të kenë mundësinë ta shpërndajnë zërin e tyre. Ata thjeshtë duhet të pranojnë në heshtje verdiktin. Një lloj diktature e hallakatur mes perversitetit moral dhe krimit ordiner ndërkohë ka hedhë shtat. E njëjtë me diktaturat më të neveritshme, ku përzihen artisti ordiner, krimineli me tuta, hajduti me kollare dhe Kalorësi i Legjionit të Nderit.
Ç’komedi tragjike!
