Helena SMITH
Përpjekjet për ta vendosur Greqinë përsëri në rrugën e duhur intesifikohen këtë javë kur revizorët që përfaqësojnë kreditorët e vendit të zhytur në borxhe të mbërrijnë në Athinë për shqyrtimin e radhës mbi ekonominë greke. Katërmbëdhjetë muaj pasi iu dha paketa e shpëtimit prej 86 miliardë eurosh, paketa e tretë e dhënë për Greqinë pas vitit 2010, përfaqësuesit e Bashkimit Europian dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar fluturuan të hënën për të shqyrtuar progesin mbi reformat ekonomike që qeveria ka premtuar në këmbim të fondeve.
Vizita e kreditorëve po ndodh në kuadër të vështirësive ekonomike të vazhdueshme të vendit. Shtatë vjet pas rënies më të rëndë ekonomike të historisë së pasluftës, hallka më e dobët e zinxhirit të BE-së karakterizohet sërish me rritje ekonomike anemike, papunësi të lartë kokëfortë, pesimizëm të forcës konsumatore dhe një borxh prej 330 miliardë dollarësh.
Instituti Bruegel, firma këshillimore ekonomike në Bruksel, paralajmëroi javën e kaluar se, Athina do të ketë nevojë për një paketë shpëtimi të katërt kur litari i shpëtimit t’i shpëtojë në vitin 2018. “Greqia nuk do të jetë e aftë të marrë borxh nga tregjet”, thotë Zsolt Darvas, një ekonomist i institutit. “Kështu do të nevojitet një paketë e katërt asistence”.
FMN-ja ka thënë se ripërtëritja është e pamundur derisa Athinës t’i miratohet një falje pjesore e borxhit. Me Gjermaninë që ndodhet përpara zgjedhjeve të ardhshme kombëtare vjeshtën e ardhshme, ministri i egër i Financave, Wolfgang Schäuble, është shprehur tërësisht kundër heqjes së një pjese të borxhit grek.
Fërkimet janë aq të forta sa shtypi gjerman ka filluar sërish të ngrejë hipotezën e vjetër të largimit të Greqisë nga eurozona – “Grexit” – duke thënë se largimi i vendit nga monedha e përbashkët mund të jetë mundësia më e mirë për të luftuar rënien e standardit të jetesës. Dhoma e ulët e Gjermanisë miratoi paketën e fundit të shpëtimit të Greqisë me kushtin që edhe FMN-ja të përfshihej.
Në muajin maj, ministrat e Financave të eurozonës thanë se plotësimi i shqyrtimit të parë – plotësuar me disbursimin e 1,1 miliard eurosh fonde një javë më parë – do t’i hapnin rrugën lehtësimit të borxhit grek. Qeveria e drejtuar nga të majtët në Athinë e ka bërë uljen e borxhit platformën kryesore politike të ekonomisë dhe zyrtarët besojnë se kjo është mënyra e vetme për të garantuar rihyrjen në tregun e bonove. Kjo do ta lejonte gjithashtu Bankën Qendrore Europiane që të blinte borxhin qeveritar grek falë programit të lehtësimit sasior të borxhit.
Kreditorët po kërkojnë tani implementimin e reformave të premtuara që kanë për qëllim kufizimet e disa praktikave të punës, përfshirë edhe atësinë për të negociuar pagat kolektivisht dhe për të nisur padi industriale. Duke adresuar delegatët në fillim të kongresit të partisë Syriza javën e kaluar, Kryeministri grek, Alexis Tsipras i hoqi dorezat duke i bërë thirrje kreditorëve që të mbanin premtimet e dhëna.
“Marrëveshja duhet të respektohet nga të gjitha palët. Nuk ka më ‘të shohim’”, tha ai, duke ia fajësuar mungesën e zhvillimit, konfliktit të Greqisë me kreditorët për faljen e borxhit. “Populli grek ka vuajtur mjaftueshëm për kaq shumë vjet dhe meritojnë të kompensohen”.
Pasi e bazoi të gjithë karrierën e tij që mori hov menjëherë duke kundërshtuar masat e egra ekonomike – çmimi që duhej paguar për të marrë më shumë se 300 miliardë euro në fonde shpëtimi – Tsipras i ka përqafuar me gjithë zemër reformat që dikur ishin armiku kryesor për të, pavarësisht rënies së ndjeshme të popullaritetit të tij në vend.
Nëse lehtësimi i borxhit dhe aksesi në programin e lehtësimit sasior arrihen me sukses, thuhet se qeverisë do t’i lejohet të ndjekë politikën e zhvillimit duke ndihmuar ata që janë prekur më shumë nga kriza. Duke u zotuar se do ta kalojë me sukses shqyrtimin e kësaj jave, Tsipras këmbënguli se kreditorët duhet të arrijnë një marrëveshje mbi borxhin deri në dhjetor.
Por implementimi i reformave të nevojshme nuk ka për të qenë i lehtë. Historia e suksesit që qeveria nxiton të promovojë ka edhe kundërshtarë të fortë brenda Syrizës. Të majtët, drejtuar nga ministri i Financave, Euclid Tsakalotos e përdorën kongresin e Syrizës për të paralajmëruar një shkëputje të madhe ndërmjet njerëzve të zakonshëm dhe pretendimi se marrëveshja e fundit me kreditorët do të jetë sukses. Sipas kritikëve, paketa e tretë e shpëtimit nuk ishte asgjë përveç se një dështim i madh për të majtët. Me shqyrtimin e radhës që përqendrohet në implementimin e reformave të punës, pakënaqësia pritet të rritet.
“Reformat e punës, elementi kryesor i reformave, janë kufiri i kuq ideologjik i Syrizës si parti, duke qenë se ideologjia e majtë e partisë mbështet fuqimisht të drejtat e punëtorëve dhe sindikatave”, thotë Mujtaba Rahman, analiste risku. “Nëse marrëveshja deri në dhjetor nuk duket e mundshme, ka gjasa që qeveria të tërhiqet dhe të dalë në zgjedhje të parakohshme në gjysmën e parë të vitit 2017. Kjo do të shtojë një tjetër sfidë me të cilën liderët europianë do të duhet të përballen”.
Përgatiti:
KLARITA BAJRAKTARI
