– Zoti President, një ngjarje e rëndë ndodhi para pak ditësh, u kërcënua kandidati për rektor i Universitetit të Tiranës nga një bandë kriminale. Si është e mundur të ndodhë kjo ngjarje?
Ajo tregon që nuk ishte një rast dhe çështje e izoluar, s’ishte reagimi i një konflikti të çastit. Fakti që ishin përfshirë në të anëtarë të një grupi serioz të krimit të organizuar, me një profil drejt organizatës mafioze, nëse një grup kriminal, ka lidhje me institucione të shtetit, përfshihet në aktivitet politike, ka akses dhe përfiton pasuri publike, shkon deri te jeta akademike, mund të tentojë të shkojë drejt medias, kjo e çon në profilin e organizatës mafioze. Kjo është mafia. S’ka ndonjë veçori të shumtë nga kjo. Mua më ka ardhur keq që është përkufizuar si ngjarje e papëlqyeshme. S’është një ngjarje e papëlqyeshme, ajo është një ngjarje e rëndë kriminale dhe paralajmëron një akt terrorist. Të tentosh të rrëmbesh një individ, një person për shkak të detyrës, është një akt terrorist.
– Po thoni që ka rrëmbime njerëzish?
Ka pasur një tentativë për ta kërcënuar. Dhe informacionet janë që ky person është tentuar dhe thirrur për t’u futur në makinën e personave që e kanë kërcënuar. Çfarë do të thotë që nëse një akademik nuk tërhiqet nga gara universitare, do të ketë pasoja jeta e tij dhe e familjes së tij. Unë them se është një akt terrorist.
– Zoti President, a nuk ju duket vendi ku ne jetojmë, një vend i frikshëm? Krimi kërcënon hapur edhe botën akademike. Hipotekat, pronat, pjesë të rëndësishme të politikës, pothuajse komandohen nga ky krim. Çfarë do t’ju thoni shqiptarëve?
Zoti Rakipi, shqetësimi është legjitim, i juaji, i botës që përfaqësoni, i medias, i qytetarëve, i aktorëve të tjerë. Shqetësimi është legjitim në raporte me krimin dhe krimin e organizuar në Shqipëri. Por, aspak për hipokrizi, nuk duhet të ligështohemi apo të tërhiqemi, sepse ne i kemi të gjitha mundësitë institucionale ta fitojnë betejën me krimin.
– Më duket pak idealiste…
Kjo kërkon disa masa. Së pari, do të këshilloja, se nuk rekomandoj, në situatën aktuale, në debatin aktual, të një prej grupeve kriminale, sepse s’është vetëm grupi i Shullazit, janë dhe grupe të tjera, të cilat unë i kam kërkuar Prokurorisë të vijojë punën shumë të mirë të saj që bëri ndaj grupit të Shullazit.
– Ka grupe të tjera kriminale?
Natyrisht, po ka grupe të tjera dhe unë i kam kërkuar institucioneve, veçanërisht Prokurorisë të vijojë punën e saj, pasi shteti shqiptar i ka mundësitë t’i godasë.
– Nëse ju thoni se ka edhe banda të tjera, pasi i arrestuari i fundit jetonte si Vali, ne s’kemi shumë punë në këtë vend…
Ka edhe grupe, që veprimtaria e tyre kriminale unë besoj se është e neutralizueshme. Si mund të jetë? Së pari, do t’i rekomandoja, doja që Kryeministri i vendit, që ka përgjegjësinë të reagojë, Kryeministri i vendit të merrte disa vendime, të kthente besimin e opozitës politike.
Qeveria ka mundësi për të goditur fort përmes këtyre vendimeve institucionale dhe i takon që ta marrë situatën në dorë, për të kthyer besimin te ajo pjesë e popullsisë, që iu është tronditur besimi në raport me luftën ndaj krimit.
Ju sugjeroj të ndërmarrë disa hapa dhe vendime institucionale për të rikthyer këtë besim. Së dyti, duke larguar nga institucionet ligjzbatuese, duke filluar nga Policia e Shtetit, pse jo edhe me Prokurorinë, të gjithë ata të cilët janë të implikuar dhe të lidhur me krimin. Ka në zyrën e ministrit të Brendshëm një informacion të SHISH prej më shumë se një viti, me emra konkretë të oficerëve të Policisë së Shtetit të lidhur me veprimtari kriminale, informacion, i cili rri dhe fle në sirtarët e Ministrisë së Brendshme.
– Pra, zyrat më të rëndësishme të shtetit, të Ministrisë së Brendshme, ka informacione në këtë sektor të vështirë…
Ka informacion që janë të lidhur me veprimtari kriminale, informacion që e disponon edhe Presidenti i Republikës, përveç ministrit të Brendshëm.
– Ju dispononi informacion që persona të inkriminuar…
Po, po, brenda Policisë së Shtetit, oficerë të caktuar policie janë të lidhur në veprimtari kriminale, në trafiqe dhe në çështje të ndryshme të ndryshme të kriminalitetit.
– Ne duhet ta nisim nga koka dhe jo nga bishti këtë situatë. U bë një kohë e gjatë që shqiptarët po merren me një Parlament ku brenda tij ka elementë të inkriminuar, që kanë bërë trafiqe dhe njerëz të dyshuar për vrasje. Si u bëka ky pastrim dhe ky rregullim në këto segmente, kur në Parlament ka njerëz të tillë?
Ju thoni që është e thjeshtë, që autoritetet kanë në duar, lista me njerëz të inkriminuar. Shqipëria nuk dekriminalizohet dot në Parlament. Aty ka njerëz me rekorde kriminale…
S’ka ndodhur më parë. Dua të shpreh keqardhjen e thellë që Parlamenti shqiptar mbërriti në këtë ditë, jo për t’u mburrur, jo për të qenë krenar. Dua të bëj një dallim, shumica e deputetëve, e njerëzve, janë njerëz të respektuar me dinjitet, që i janë kushtuar politikës.
– Parlamenti i vitit 1992… kanë kaluar dy breza. Mos të flasim për Parlamentin e vitit 1925, me njerëzit më të rëndësishëm të Shqipërisë. Tani ka me rekorde krimiale, që kërkojnë të pasurohen dhe një pjesë injorantë.
Kjo reflekton standardin e vendimmarrjes. Sepse, përbërja e Parlamentit është për shkak të vendimmarrjes së lidershipit të forcave politike të caktuara, që janë pjesë e Parlamentit, jo vetëm pse se është sistemi i tillë, por edhe mënyra sesi është ndërtuar konfigurimi i grupeve parlamentare, angazhimi i njerëzve në fushatë, për të fituar vota, ka qenë bazuar në vendimmarjen politike të lidershipit.
Edhe më parë, ka qenë dhe duhet të jetë, një kryetar i partisë, që merr përgjegjësinë, i njihet e drejta për të përzgjedhur ekipin, por mbi bazën e standardeve, e interesit publik, të interesit të vendit. Kështu dua të besoj se është standardi i lidershipit politik.
– Më pas, njerëz me rekorde kriminale, shkojnë në administratën shtetërore. Ata mbërrijnë te kryetarët e bashkive. Kjo vijon edhe më tej. Pse zoti President? Pse ju duhen këta njerëz në Parlament? Përse i nevojiten Shqipërisë këta njerëz?
Ajo që kam unë si përgjigje është fakti se këta janë njerëz që mbledhin dhe gjenerojnë vota në mënyrë ilegale. Kjo është evidente.
– E keni biseduar këtë problem me Ramën apo me opozitën?
Kjo s’është që hyn te e drejta e Presidentit. Në momentet që Presidenti ndërhyn, ndërhyn nga pikëpamja legjislative apo zgjedhore, Presidenti ndërhyn kur ka krizë.
– Në rast të një lufte Presidenti është figurë e rëndësishme, luftë ushtri me ushtri. Nëse vendin e kërcënon edhe një ushtri karkalecësh, Presidenti mund të mbledhë edhe Këshillin e Sigurisë. Po flasim për inkriminim të institucioneve të shtetit shqiptar. Ky është edhe problemi juaj mendoj unë.
Bëhet e domosdoshme ndërhyrja e Presidenti kur aktorët janë në një krizë të thellë komunikimi dhe të gjetjes së zgjidhjes. S’mund ta them që në Parlamentin tonë që kemi mbërritur në atë pikë që ta dekriminalizojmë. Përderisa e kemi sjellë në këtë pikë, e cila është reale, duhet ta kurojmë menjëherë.
Formalisht ka një ligj që parashikon largimin e këtyre personazheve, për mendimin tim s’është vetëm te qenia formale brenda institucioneve, është edhe më e gjerë.
Nëse ka një person, i cili ka pasur një aktivitet kriminal në drogë, grabitje e vjedhje, ky person jo vetëm që s’duhet pjesë e administratës publike, ky njeri s’duhet të ketë akses në të mirave publike apo të financave të vendit. Nëse ky fiton nga tenderat paratë e qytetarëve, këtë fitim do ta përdorë në veprimtari kriminale. Zgjidhja më e mirë do të jetë ndërgjegjësimi i qytetarëve dhe të ketë reagim qytetar.
– Kemi dëgjuar Ramën që sistemi është i kalbur dhe i korruptuar. Ndani të njëjtin mendim?
Nuk bëj komente të zotit Rama, as të politikanëve të tjerë. Qëndrimet e mia në lidhje me sistemin e drejtësisë kanë qenë shumë të hapura, shumë publike. Drejtësia vuan problematika, vuan ende trashëgiminë e një numri njerëzish që vijojnë të jenë pjesë e sistemit, por që janë arsimuar, edukuar dhe kultivuar, në diktaturë. Kemi individë, të cilët janë të përfshirë në afera korruptive, individë janë të paaftë që të shërbejnë në Prokurori dhe në gjykatë. Ka personazhe, të cilët janë të kapur politikisht dhe janë në shërbim të politikës dhe jo të ligjit, por është edhe ana e tjetër e medaljes. Kam pasur rastin të shoh që ka gjyqtarë e prokurorë me dinjitet. S’është bardhezi situata. Nuk pranoj etiketime që drejtësia është e kalbur dhe e korruptuar.
Marr veprimtarinë në Prokurorinë dhe Gjykatën e Krimeve të Rënda. Askush s’mund të thotë që janë të korruptuar. Është e rëndësishme që të bëjmë dallimin të atyre që e meritojnë të jenë pjesë e sistemit dhe atyre që nuk duhet të jenë. Unë besoj që vetë Kryeministri ka shkuar te institucionet e drejtësisë, edhe për interesin e vet të Kryeministrit.
– Zoti President, ka një perceptim që vazhdon të rritet. Që KLD-ja është kundër reformës. Si kreu i KLD-së, çfarë e pengon që ta nisë ajo këtë reformë? Në një rast KLD-ja, për ta mbështetur këtë interpretim, si rasti Gjin Gjoni…
S’konkurroj dot në agjitacion e propagandë. S’besoj te retorika, populizmi, unë besoj të pragmatizmi, eficenca. Unë e quaj agjitacion e propagandë.
KLD është një institucion që as bën reformë as e pengon. S’merr vendime në lidhje me reformën, ka një përfaqësues të KLD në grupin e punës, të ekspertëve të nivelit të lartë, është paraqitur dhe ka dhënë mendim, ka pasur një propagandë krejt të papranueshme, për të fokusuar që Presidenti e komandon KLD-në, askush s’e kontrollon. Mazhoranca e ka zëvendësuar 80 për qind.
– Pse këtë reformë nuk e ka nisur KLD-ja?
S’ka kompetencë. Presidenti ka bërë tentativën në tetor 2014. Askush nuk fliste për Reformën në Drejtësi. Kam idenë që kjo reformë është një përpjekje për të rrëmbyer një pushtet. Përderisa kemi një mazhorancë, duke e gjetur drejtësinë në këtë nivel, përpiqet ta marrë…
– Është një përpjekje për ta marrë këtë pushtet. Sepse kemi një mazhorancë që përpiqet të marrë dhe duke e gjetur në këtë pikë, pse mos ta marrë. Angazhimi i ambasadorit Lu po e çon ujin tek Kryeministri, për të rrëmbyer këtë pushtet.
Megjithëse Presidenti s’ka fuqi institucionale, as për të bërë reformë, as për ta penguar, nisur nga përgjegjësia institucionale për ta ndihmuar vendin dhe aktorët e tjerë, për t’i krijuar lehtësitë e nevojshme, për t’i mbledhur aktorët e ndryshëm në tavolinë, Presidenti që në tetor 2014, i koordinuar me BE, iniciuam procesin e Reformës në Drejtësi. Kushdo gazetar mund të shohë që Presidenti ka tentuar të bëjë reformë. Jam te pjesa e angazhimit të Presidencës, të gjithë aktorët e rëndësishëm, Kryeministri, Kuvendi, në tryezën e tetorit të vitit 2014, shfaqën mendimet e tyre.
Më pas, Presidentit iu tha që merremi ne me këtë punë. Dhe pas kësaj u krijua një komision parlamentar. Njëra anë, në mënyrë të pandershme, ka spekuluar në institucione shqiptare dhe jo shqiptare, për të depërtuar një stituatë të pavërtetë që Presidenti s’do reformën, kjo s’është dinjitoze.
Mendoj që reforma s’është e një qeverie, as e ambasadorëve, është një çështje e shtetit shqiptar. Dhe shteti ka qytetarët, ka institucionet e aktorët e tjerë që kanë përgjegjësi ta bëjnë shtetin të funksionojë më së miri. Reforma është pjesë e kësaj përgjegjësie. I ftoj palët të vijojnë punën, rekomandimet e Komisionit të Venecias janë pranuar nga të gjitha palët. Askush të mos e mendojë ta përdorë në fushatat elektorale apo zgjedhjet.
