Asgjë nuk i mban dot më shqiptarët të mos largohen nga vendi. Deportimet masive nga vendet e BE për shkak të kërkesave të larta për azil i kanë bërë shqiptarët të kërkojnë për mënyra të reja për t’u larguar nga vendi. Një mënyrë e nisur para dy vitesh, që kur fenomeni i azilkërkuesve u rrit në masë ishte edhe marrja e pasaportës bullgare, me qëllim përfitimin e të drejtave si qytetar i Bashkimit Europian. Tani që shpresat e shqiptarëve për t’iu drejtuar kryesisht Gjermanisë, Holandës apo Francës përmes kërkesave për azil janë këputur ata kanë nisur të shpresojnë përmes marrjes së pasaportës bullgare.
Trebishti në verilindje të Shqipërisë duket si një fshat fantazmë, i zbrazur nga banorët e saj me nxitim për të marrë pasaportat bullgare që hapin derën për në Bashkimin Evropian. Arman Kadriu ka emrin shqiptar, por ky fëmijë 12-vjeçar e konsideron veten bullgar, transmeton agjencia e lajmeve “INA”. “Nuk dua të qëndroj këtu t’i ruaj lopët. Dua të luaj futball”, thotë ai, i tëri i djersitur derisa luan futboll në një rrugë të paasfaltuar në fshatin e rajonit të Golo Bërdo. “Në Agli me pasarportë bullgare, kjo është e mundur”, thotë ai. Kurse në Shqipëri ku tani po shqyrtohet ligji i pakicave, nuk ka bullgarë në mesin e pakica etnike.
Derisa Maqedonia instiston se banorët e kësaj ane janë maqedonas, agjencia shtetërore “Bullgarët jashtë vendit”, e cila ndihmon banorët e kësaj ane të pajisen me pasaporta bullgare thekson se, këta banorë janë bullgarë dhe se janë vendosur në Shqipëri në shekullin V. Nuk ekzistojnë stastika, por organizatat bullgare në Shqipëri vlerësojnë se ka rreth 100 mijë bullgarë. Parlamenti Evropian në muajin shkurt kërkoi nga Tirana t’i futë në ligj dhe t’i njohë në praktikë të drejtat e personave me origjinë bullgare nga Prespa, Golo Bërda dhe Gora. Kjo porosi “na dha shpresë të re. Për çdo ditë 7 apo 8 persona vijnë dhe interesohen për pasaportat bullgare”, thotë Haxhi Pirushi. Ai e drejton shoqatën “Prosperitet Golloborda”, e cila ju jep vërtetime për origjinën bullgare të shqiptarëve dhe e njëjta është e njohur nga qeveria në Sofje.
Një dëshmi për origjinën gollobordase, bashkë me kartën e anëtarësisë së shoqatës u kushton atyre 150 euro. Tahir Muçina nga Trebishta, një fshat i cili dikur kishte 6 mijë banorë thotë se, më tepër se gjysma e banorëve kanë ikur në Perëndim me një pasaportë bullgare. Edhe banorët e rajonit të Prespës të madhe janë duke u pajisur me pasaporta bullgare, njofton “AFP”. Bullgaria është vendi me nivelin më të ulët të jetesës brenda Bashkimit Europian, por ajo është kthyer në burim shprese për qindra banorë të zonës së Gorës në verilindje të Shqipërisë. Nëntë fshatrat e kësaj zone popullohen nga banorë që kanë trashëguar gjuhën sllave të ngjashme me atë maqedonase, e që mendohet se janë ngulur aty mes shekujve XI dhe XIII, kohë kur Bullgaria u përfshi nga lëvizja bogomile- që banorët e shqipërojnë “të dashurit e Zotit”. Përgjatë dy dekadave të tranzicionit, ky komunitet është tunduar shpesh nga ofertat për nënshtetësi ballkanase. Në vitet ‘90 erdhën serbët që, përmes përpjekjesh të fshehura u munduan ta përgatisin Gorën si minoritet të tyren në Shqipëri. Më pas, edhe maqedonasit synuan një gjë të ngjashme, duke u premtuar edhe pasaporta goranëve. Të tretët ishin bullgarët, të cilët ndryshe nga dy pretendentët e parë ia dolën të shkaktonin valën më të madhe të emigrimit dhe zbrazjen e zonës nga banorët e saj. Në fillim të vitit 2015, fshatrat e Shishtavecit dhe Zapodit u vendosën në fokusin e medias për të ilustruar fluksin e lartë të largimeve nga Shqipëria dhe kërkesave për azil në vendet e BE-së. Në të vërtetë, banorët e këtyre fshatrave përdorën pasaportat e reja bullgare për të nisur një jetë të re në Perëndim, shumë herë më të favorizuar se mijëra shqiptarë që përfunduan në kampet e azilkërkuesve.
Shqiptarët kryesojnë listat e çdo vendi të BE
Zyra europiane për Azilin ka publikuar raportin vjetor, sipas të cilit vendi ynë është një ndër 10 vendet me numrin më të lartë të kërkesave për azil në vendet e Bashkimit Europian. Shqipëria për 2016 ka pasur rreth 3 për qind të totalit të aplikacioneve, duke u radhitur pas Sirisë, Afganistanit dhe Irakut, por në krah me Somalinë dhe Eritrean. Megjithatë, Shqipëria është edhe vendi me reduktimin më të lartë të shifrave të azilantëve krahasuar me 2015, por kjo nuk na zbret nga lista e dhjetëshes me numrin më të lartë të aplikimeve për azil. Në krahasim me tre vjet më parë numri i azilkërkuesve në Europë ka pësuar rënie, ndërkohë që Siria mbetet ende vendi me numrin më të lartë të azilkërkuesve. 1.3 milionë kërkesa azili janë paraqitur më 2016 në Bashkimin Europian, ku përfshihet edhe Norvegjia, Zvicra, Islanda dhe Lichtenstein.
