Studimi i Altax: Shqipëria rritje taksash mbi mesataren e rajonit

Gjatë vitit 2015, pjesa më e madhe e vendeve të Ballkanit i rritën taksat, por Shqipëria dhe Serbia zbatuan norma më të larta rritje se mesatarja e Rajonit. Ky është një ndër përfundimet e studimit të Altax, të publikuar në Ditën e Lirisë fiskale në Shqipëri. Studimi evidenton se vendi ynë ka një nivel më të ulët të barrës tatimore krahasuar me një pjesë të fqinjëve, megjithëse vitet e fundit barra fiskale është rritur. Taksat po rriten në të gjitha vendet e Ballkanit, me përjashtim të Bosnje – Hercegovinës dhe Malit të Zi, por Shqipëria dhe Serbia janë dy vendet që po zbatojnë norma rritje më të larta se mesatarja e rajonit. Ky është konkluzioni i studimit për barrën fiskale, i realizuar nga Altax në ditën e lirisë fiskale në Shqipëri, 2016. Studimi evidenton se barra tatimore në rajonin e Ballkanit në vitin 2015 është mesatarisht sa 31,5 përqind e Prodhimit të Brendshëm Bruto. Ndërsa një vit më parë kjo ngarkesë fiskale ishte 31.2%. Barra tatimore rezulton më e ulët në Kosovë  me 23,8%, Shqipëri me 24,1% dhe Maqedoni me 26,2%. Ndërsa barra tatimore më e lartë gjendet në Mali i Zi, Kroaci dhe në Greqi. Studimi vë në dukje se Shqipëria dhe Serbia janë në vendet që kanë një miratuar politikë fiskale, e cila i ka dhënë ngarkesë fiskale sistemeve të tyre tatimore mbi mesataren e rajonit ballkanik. Gjatë viteve të fundit, niveli i taksave ka pësuar rënie në Kosovë, Malin e Zi, Rumani dhe Greqi. Ndërsa në Shqipëri, Serbi, Kroaci dhe Maqedoni shikohet rritje e ngarkesës fiskale. Ndërkohë, pas raportit “Doing Business 2016”, edhe Banka Botërore kritikoi qeverisë shqiptare, jo vetëm për taksimin më të lartë në rajon, por edhe e akuzon atë hapur për evazion në lidhje me arkëtimin e taksave. Sipas raportit më të fundit të BB për pagesën e taksave, vendi ynë është thuajse i fundit në rajon (lëmë pas vetëm Serbinë). Raporti i BB vlerëson se, Shqipëria ka zbritur 11 vende në Indeksin për pagesën e taksave. Ne renditemi në vendin e 142, ndërsa një vit më parë mbanim pozicionin e 131. Ndërkaq, sipas raportit të BB-së, Shqipëria është vendi që ka njohur rritjen më të madhe në normën totale të taksave në harkun e një viti. Për taksat që paguajmë, ne lëmë pas vetëm Serbinë. Ndërsa të gjitha vendet e tjera të rajonit vihet re se kanë bërë përmirësime.  Shqipëria është jo vetëm vendi me taksat më të larta në rajon, por edhe rivalizon Serbinë në këtë drejtim. Raporti i  BB-së citon qartë se, shqiptarët  paguajnë më shtrenjtë TVSH–në, tatim fitimin dhe kontributet e sigurimeve shoqërore, siç rezulton nga një tabelë krahasuese e raportit “Doing Business” të Bankës Botërore.  Shqipëria ka ndër nivelet më të larta të taksës në rajon për kontributet shoqërore që paguhen nga punëdhënësit. Megjithatë rezulton me rendimentin më të ulët fiskal, çka ngre dyshime se me këtë taksë kryhet evazion i lartë. Tabela krahasuese, tregon se Shqipëria dhe Serbia kanë nivelin më të lartë të taksave në përqindje ndaj fitimit, përkatësisht 36.5% Shqipëria dhe 39.7% Serbia. Sidomos në kontributet që paguhen nga punëdhënësit, Shqipëria ka ndër nivelet më të larta të taksës në rajon, por rendimentin më të ulët fiskal.  Shqipëria, së bashku me Serbinë kanë nivelin më të lartë të taksave në rajon, në TVSH, kontributet e sigurimeve, që paguhen nga punëdhënësi dhe tatimin mbi korporatat. Jo më kot, të dy këto shtete kanë nivelin më të lartë të taksave në përqindje ndaj fitimit, përkatësisht 36.5% Shqipëria dhe 39.7% Serbia.  Sipas një tabele të nxjerrë nga të dhënat e Bankës Botërore, Shqipëria dhe Serbia kanë nivelin më të lartë të TVSH-së, në 20%. Në Maqedoni, niveli më i lartë i TVSH-së është 18%, ndërkohë që vendi ka dhe një TVSH të reduktuar prej 5% për produkte ushqimore, produkte mjekësore, makineri bujqësore, publikime, shitja e parë e ndërtesave dhe apartamenteve si dhe transporti dhe akomodimi. Mali i Zi e ka TVSH-në 19%, Bosnja 17% dhe Kosova në nivelin më të ulët prej 16%. E gjitha kjo vjen në një kohë, kur i gjithë rajoni u fut në një garë të ethshme se kush i ulte sa më shumë taksat dhe zbatonte taksë të sheshtë në nivelin e afër 10%, me përshkallëzimin e krizës ekonomike, rezulton se, vetëm Serbia dhe Shqipëria e rritën taksën mbi korporatat në 15%. Shtetet e tjera vazhduan të ruajnë norma të ulëta të tatimit që paguajnë sipërmarrjet. Mali i Zi ka aktualisht nivelin më të ulët të kësaj takse në rajon, në 9%, ndërsa Maqedonia, Kosova dhe Bosnja e kanë atë në 10%.