Është mirë për ju te “Friend’s Book House”? Të nesërmen, një burrë me xhaketë kadife, me kapele beretë, shkelte gjethet e rëna, në rrugicën që ndahet prej ‘Myslym Shyrit’ dhe e dëgjoja të më rrëfente Shqipërinë e Kinën, duke u ndalur herë pas herë në disa ngjarje disi më gjatë.
Ka kaluar pothuaj një dekadë prej herës së parë, kur kam takuar Fatos Kongolin. “Jetë në kuti shkrepësesh” çmohej shumë nga lexuesit e megjithatë shkrimtari bëhej bashkëbisedues duke i bërë të padukshme dasitë e moshës, dijes, përvojës. Nuk kisha mbërritur ende, moshën e romanit të tij të parë, por me kujdesin fisnik të një burri të urtë, ai i zhbënte kufijtë, duke plotësuar heshtjet e mia a pyetjet që nuk guxoja t’i shqiptoja deri në fund. Nga “Ne të tre”, te “I Humburi”, nga “Lëkura e qenit” te “Dragoi i fildishtë” e “Ëndrra e Damokleut”, ai kish vënë emrin e tij si shkrimtar, por duke ruajtur njëherësh edhe njëfarë distance nga radha e parë. E pranonte se kishte qenë gjithnjë disi i ndrojtur.
Në vitin 2011, kur promovonte “Iluzione në sirtar” pothuajse një roman për vetveten, ai do të bënte një ‘mea culpa’, duke kërkuar falje publike për një episod traumatik të jetës së tij, kur iu desh të dilte dëshmitar në gjyqin e një kolegu. Kur botuesja i kishte thënë se ishte koha për letërsi, e jo për kujtime dhe se do të kishte kohë për kujtime, Kongoli i ishte përgjigjur se kishte nevojë të thoshte, duhej ta thoshte, nuk mund ta mbante më brenda tij.
“Kam dashur të bëj një rrëfim, për aq kohë sa bashkëkohësit e mi të përmendur në këtë libër janë gjallë. Nuk kam dashur t’i shpëtoj gjykimit të njerëzve. Pjesa dërmuese e personazheve janë gjallë. Dhe një nga arsyet pse kam dashur ta shkruaj librin është pikërisht për këtë fakt. Më vonë, kur ca prej tyre të mos jenë më, ndoshta do të ishte shumë vonë, sepse nuk do të kishte kush të më gjykonte”.
Atëkohë, teksa rrëfeu kokulur e me pendesë ç’kish ndodhur, doli para lexuesit, për të treguar vetë një kohë të vështirë për të cilën nuk ishte krenar. E cilësuan rast unik. Kongoli që kishte bërë gati kraharorin për sulme, mori rrahje shpatullash si vlerësim.
Pasi e hoqi brengën e pengun e madh, mërinë e madhe, dhimbjen e madhe, ndjenjën e madhe të fajit, me paqen që fitoi, ju kushtua letërsisë, derisa muaj më parë, u sëmur rëndë. Në bisedat telefonike të atyre ditëve, mes një dhome spitali dhe një zyre redaksie, kur herë më përgjigjej ai e herë e shoqja Lili, zë fill, edhe kjo bisedë. Për shkrimtarin dhe njeriun Fatos Kongoli.
PANAIR 2018
Është e premte dhe Kongoli është ulur në stendën e “Toenës”. Lexues të ndryshëm, ndalojnë, e shohin, shohin librat e tij, zgjedhin një dhe i kërkojnë autograf. Kongoli ngrihet nga karrigia në këmbë, flet me ta, u lë herë një shënim e herë një firmë dhe ulet. E pyes, ku është bashkëshortja. Më përgjigjet që është në shtëpi.
“Jam shumë më mirë se ç’kam qenë. Pas ndërhyrjes erdhi djali e qëndroi disa kohë”. E pyes nëse po shkruan, mohon. Flet me lexuesit, dhe një çast më pas, pëshpërit me mirënjohje. “Ke bërë shkrime të mira për mua”. Pastaj kujton bisedat ndërsa ishte në spital. Në fillim përgjigje Lili, zonja e tij, pastaj vetë ai. Kërkonte ndjesë. Atëkohë, ishte në një gjendje pezulli mes operacionit të parë dhe atij të dytit, në kohën e ndërmjetme, atë të pritjes; kur nuk e di sa zgjat kjo pritje, çfarë ka pas saj, as nëse do kthehesh nga ajo udhë.
/BalkanWeb/
