Nga dr. Hasan Bello
Pozita e Britanisë në shekullin XIX ishte më e fuqishme se ajo e SHBA-ve sot. Ambasadorët britanikë kishin një peshë shumë të madhe në arenën ndërkombëtare. Kur përmendeshin “Fuqitë e Mëdha”, menjëherë të vinte ndër mend Anglia, Franca dhe Rusia. Për këtë arsye, drejtuesit e shtetit osman përpiqeshin të mbanin marrëdhënie sa më të mira jo vetëm me ambasadorët, por edhe me diplomatët e niveleve të tjera. Një nga praktikat e Abdylhamidit II ishte “kompromentimi” i tyre me dhurata.
Në vitin 1878 rusët dolën fitues me Perandorinë Osmane dhe kishin vendosur shtabin e tyre në një lagje të njohur të Stambollit (Yeşilköy). Ishin ditët kur perandoria kishte më shumë se kurrë nevojë për Mbretërinë e Bashkuar. Sulltani dëshironte t’i dhuronte Mr. Sandison-it, Sekretarit të Parë të Ambasadës Britanike në Stamboll, një kuti cigaresh e zbukuruar me bizhuteri të shtrenjta. Por Sandison, nuk mund ta pranonte këtë dhuratë pa dijeninë dhe miratimin e ambasadorit. Prandaj në mënyrë të sjellshme refuzoi. Më pas shkoi në ambasadë dhe pyeti eprorin e tij, ambasadorin britanik, Henry Layard, se çfarë duhej të bënte. Ky i fundit i shkroi menjëherë ministrit të Jashtëm, Lord Salisbury, duke i thënë se nuk mund ta pranonin këtë “dhuratë” pa dijeninë dhe miratimin e tij.
Pas përshëndetjeve formale në letrën zyrtare, Salisbury iu përgjigj kështu pyetjes së ambasadorit:
“It depends on service which is expected.”
(“Kjo varet nga shërbimi që pritet.”)
Me fjalë të tjera: “Përpara se të marr një vendim, dua të di se për çfarë shërbimi është menduar t’i bëhet kjo dhuratë.”
Ky ishte niveli i ndjeshmërisë dhe ndershmërisë së diplomatëve britanikë dhe një nga arsyet pse Mbretëria e Bashkuar për disa shekuj ishte kthyer në mbretëreshën e deteve.
