Prestigjiozja “Financial Times” i ka kushtuar një shkrim të hollësishëm propozimit të kryetarit të PD, Lulzim Basha, për asetet ruse të bllokuara të cilat do të përdoren për rindërtimin e Ukrainës pas luftës.
Shkrimi flet për miratimin e “Propozimit Basha” së fundmi nga Asambleja e Këshillit té Europës, dritën jeshile që ka marrë në SHBA, rishikimin e ligjeve për të ecur përpara dhe për rëndësinë e jashtëzakonshme gjeo-politike që ka ky projekt madhor, për Perëndimin.
Shkrimi i plotë me titull: Po shtrëngohen mekanizmat për kthimin e aseteve të Rusisë!
Nga Martin Sandbu
Ka pasur një kthesë të rëndësishme në fatin politik të Ukrainës që nga buletini i javës së kaluar, edhe pse vendi vazhdon të luftojë në fushën e betejës.
Ligjvënësit amerikanë më në fund miratuan ndihmën ushtarake prej 60 miliardë dollarësh për Kievin, e cila ishte mbajtur nga republikanët për shumë muaj.
Vështrimi i kolegëve të mi në prapaskenë për atë që e bëri Kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson të ndryshojë mendje, është një gjë që duhet lexuar. Fokusi im sot është në një tekst tjetër legjislativ të përfshirë në paketën e ligjeve që Johnson, më në fund shtyu fundjavën e kaluar.
Ky është Akti Repo, i cili zgjeron bazat ligjore për SHBA-në për të kapur asetet shtetërore të Rusisë dhe për t’i transferuar ato në Ukrainë – një temë që ne e analizojmë shpesh këtu në “Dreka Falas”.
Më poshtë po janë mendimet e mia, se çfarë do të thotë kjo dhe për zhvillime të tjera të fundit.
Akti i Rindërtimit të Prosperitetit dhe Mundësisë Ekonomike për Ukrainasit, përfshin si pjesë e faturave më të mëdha të financimit, një mprehje të ligjit të SHBA-së mbi aftësinë e qeverisë për të sekuestruar asetet shtetërore ruse, (dhe potencialisht bjelloruse), si dhe transferimin e tyre në Ukrainë, për qëllime rindërtimi.
Unë shikoj disa specifika, por në thelb vë pa dyshim autoritetin e presidentit amerikan sipas ligjit të brendshëm të SHBA, për të kapur rezervat valutore të Rusisë.
Shumë avokatë të shquar kanë argumentuar se ky autoritet ishte tashmë i pranishëm, por të paktën çështja tani është drejt fundit.
Dërgohet gjithashtu një sinjal i rëndësishëm politik në kontekstin e ngërçit ndërkombëtar, nëse rezervat e Rusisë të bllokuara aktualisht në juridiksionin perëndimor. Çdo evolucion i ligjit ka rëndësi.
Me pak fjalë, sa më shumë lëvizje legjislative në drejtim të lejimit të konfiskimeve të tilla, aq më i dobët bëhet pretendimi se kjo është e papajtueshme me të drejtën ndërkombëtare.
Dhe Akti Repo nuk është zhvillimi i vetëm ligjor i kohëve të fundit në këtë fushë. Një tjetër është një rezolutë e miratuar javën e kaluar nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës, e cila bashkon të gjitha vendet evropiane, përveç Bjellorusisë dhe Rusisë. Kujtojmë se CoE ka krijuar tashmë, një “Regjistër të Dëmeve” të shkaktuara nga sulmi i paligjshëm i Rusisë në Ukrainë.
Rezoluta e re bazohet në këtë duke bërë thirrje për krijimin e një mekanizmi ndërkombëtar kompensimi. Dhe, më e rëndësishmja, ajo thotë pa mëdyshje se vendet që kanë bllokuar aksesin e Rusisë në rezervat e saj të bankës qendrore në juridiksionet e tyre, duhet t’i konfiskojnë këto asete dhe t’i transferojnë ato në mekanizmin e kompensimit për Ukrainën.
Rezoluta pohon në mënyrë eksplicite ligjshmërinë e një lëvizjeje të tillë si një “kundërmasë” e lejuar kundër shkeljes së rëndë të ligjit ndërkombëtar nga Rusia.
Çfarë ndryshojnë në praktikë këto zhvillime?
Në SHBA, një ndryshim i rëndësishëm dhe pothuajse i menjëhershëm është nxjerrja në dritë e më shumë njohurive, rreth aseteve shtetërore ruse.
Repo përfshin një kërkesë që institucionet financiare, të raportojnë në Thesar çdo posedim të aseteve shtetërore ruse dhe që administrata t’i dërgojë Kongresit një raport pjesërisht të paklasifikuar mbi statusin e këtyre aseteve.
Brenda disa muajsh, duhet të ketë shumë më tepër njohuri publike se çfarë dhe ku janë këto pasuri, diçka që është shmangur në mënyrë të pashpjegueshme nga SHBA dhe qeveritë e tjera perëndimore deri më sot.
Ligji gjithashtu i thotë presidentit të punojë me aleatët për të bashkërenduar konfiskimet e aseteve në nivel ndërkombëtar dhe të mbështesë përpjekjet, për të ngritur një mekanizëm ndërkombëtar për kompensimin e Ukrainës për dëmin e shkaktuar nga lufta e presidentit rus Vladimir Putin. Kjo përputhet mirë me rezolutën e KiE, e cila kërkon të njëjtën gjë.
Megjithatë, Repo nuk e pengon SHBA-në të ecë përpara vendeve të tjera, për sa kohë që presidenti ka “koordinim mirëkuptimi” me udhëheqësit e G7. Shtëpia e Bardhë dhe Thesari i SHBA-së, duhet të përdorin me vrull imprimaturën e tyre të re ligjore.
Deri më tani, qasja e SHBA-së është fokusuar në gjetjen e alternativave ndaj konfiskimit që do të ishin më të pranueshme, për vendet e BE-së. Është koha për të dhënë shembullin e sekuestrimit të këtyre pasurive dhe të tjerët të mos guxojnë të ndjekin shembullin e Rusisë.
Shtetet e Bashkuara gjithashtu mund të luajnë lojë të vështirë: Institucionet jo-amerikane që mbajnë asete shtetërore ruse, më së shumti Euroclear, kanë nevojë për akses në bankat korrespondente të SHBA.
Administrata mund të kushtëzojë një akses të tillë, për shembull, me ndarjen e aktivitetit të lidhur me Rusinë në entitete juridike të veçanta, gjë që do ta bënte më të lehtë përfundimisht që Rusia të paguajë për shkatërrimet e saj në Ukrainë.
Por ndikimi më i rëndësishëm i këtyre dy zhvillimeve, mendoj unë, është se si ato ekspozojnë dobësinë e argumenteve të bëra nga ata që vazhdojnë të rezistojnë për të detyruar Rusinë të paguajë kompensimin, që të gjithë pranojnë se ajo detyrohet vendit që ka sulmuar.
Kjo përfshin presidenten e Bankës Qendrore Evropiane, Christine Lagarde, e cila kohët e fundit forcoi kundërshtimin e saj për të detyruar Rusinë të paguajë nga rezervat e saj të bllokuara, duke e krahasuar një lëvizje të tillë me “thyerjen e rendit ndërkombëtar që ju dëshironi të mbroni”.
Këto argumente shfaqen gjithnjë e më shumë si të pabazuara, në tre mënyra të ndryshme.
Së pari, ato janë gjithnjë e më të paqëndrueshme. Argumenti kryesor ligjor pse konfiskimi është në përputhje me të drejtën ndërkombëtare, të cilit kundërshtarët vazhdojnë t’i rezistojnë, është se kjo do të ishte një e ashtuquajtur kundërmasë e lejuar sipas ligjit ndërkombëtar kundër atyre që e shkelin atë, duke tejkaluar çdo “imunitet sovran” që Rusia mund të pretendojë për mbrojtjen e saj. .
Rezoluta e KiE-së e miraton shprehimisht këtë qëndrim. Dhe u miratua njëzëri – me mbështetjen, me fjalë të tjera, të ligjvënësve nga të gjitha vendet anëtare dhe nga të gjitha familjet e tyre politike.
Do të thotë, partitë qeverisëse të të gjitha vendeve të BE-së kanë votuar për një pozicion ligjor dhe politik, edhe pse disa prej qeverive të tyre po përpiqen t’i rezistojnë.
Kjo vjen në krye të kontradiktave para-ekzistuese që kam theksuar më parë. Është politika e deklaruar e vendeve të G7, dhe BE-së me to, për të mbajtur të bllokuara asetet shtetërore të Rusisë derisa të ketë kompensuar plotësisht Ukrainën.
(Në fakt, Repo bën që ligji në SHBA mund të jetë i ligjshëm, nëse përdorimi i këtyre aseteve për të zbatuar kompensimin nuk është i tillë që për agresionin dhe krimet e luftës të ketë një pengesë më të madhe sipas ligjit ndërkombëtar kundër dhënies së aseteve financiare të Rusisë se sa kundër dhënies së forcës vdekjeprurëse Ukrainës kundër Rusisë?)
Së dyti, e drejta ndërkombëtare formohet nga mënyra se si shtetet zgjedhin të veprojnë dhe çfarë zgjedhin të lejojnë.
Në masën që ka dyshime për atë që thotë e drejta ndërkombëtare për pasuritë e një shteti që kryen agresion të paligjshëm dhe krime lufte, evolucionin e opinionit dhe praktikës ndërkombëtare, si dhe dialogun eksplicit të evidentuar nga Repo ndërmjet zhvillimeve ligjore vendase dhe nivelit ndërkombëtar, tregojnë se ligji po kristalizohet qartë në favor të lejimit të konfiskimit në rrethanat e sotme.
Së treti, natyrisht, edhe vendet e BE-së janë krijuese të së drejtës ndërkombëtare dhe jo thjesht mbajtëse pasive të saj.
Vendet e BE-së pretendojnë se bien dakord se do të ishte moralisht dhe politikisht e drejtë të detyrohet Rusia të paguajë, por ligji ndërkombëtar e pengon këtë.
Për arsyet e mësipërme, ata e kanë gabim për këtë, por edhe nëse do të kishin të drejtë, ky do të ishte një argument i pasinqertë. Sepse ata nuk po bëjnë aq sa munden për të gjetur mënyra ligjërisht të lejueshme për ta bërë Rusinë të paguajë, as nuk po bëjnë gjithçka munden për të bërë të drejtën ndërkombëtare të evoluojë në mënyrë që ta bëjë të mundur.
Pozicioni i vendeve të BE-së G7 është i paqëndrueshëm dhe nuk do të jetë i qëndrueshëm edhe në vijim. Do t’u shërbente më mirë ta kuptonin këtë dhe të vepronin në përputhje me rrethanat, sesa të turpëroheshin nga presioni i pashmangshëm publik pasi të tjerët të veprojnë.
Tani për tani, pyetja e vetme është nëse ata janë më egoistë se frikacakë, apo më frikacakë se egoistë. Ajo që nuk vihet në dyshim është besimi i keq me të cilin janë bërë argumentet e tyre. Të tjerat janë shumë të lexueshme
Udhëheqësit e BE-së duhet të imitojnë guximin politik të Margaret Thatcher dhe Jacques Delors, argumentoj unë në kolonën time mbi raportin e Enrico Letta-s për tregun e vetëm.
