Raporti i tranzicionit i Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim u prezantua dje nga përfaqësuesi i BERZH në Shqipëri, Matteo Colangeli dhe guvernatori, Genti Sejko, në ambientet e Bankës së Shqipërisë.
Guvernatori Sejko veçoi si elemente shqetësuese të këtij raporti thellimin e pabarazisë ekonomike në Shqipëri. Ai shtoi se rrugët e rritjes ekonomike mbeten një sfidë për të gjithë, ndaj banka është duke i kushtuar rëndësi të veçantë këtij procesi.
Francesca della Pozza, ekonomiste në BERZH, tha se Shqipëria është një nga vendet ku vrojtimi ka treguar se pabarazia ekonomike është rritur. Perceptimet janë më të rëndësishme se statistikat, shtoi ajo.
Sejko vuri në dukje se BERZH ka dhënë vlerësime pozitive për ekonominë e vendit. Ekonomia ka vazhduar me ritmet e rritjes, sistemi bankar është i qëndrueshëm e likuid. Kredia e keqe mbetet rreziku kryesor, por plani i masave për uljen e tyre e adreson problemin, tha më tej guvernatori.
Duke shpjeguar raportin, Sejko tha se janë dhënë vlerësime për reformën në energji, si dhe luftën kundër informalitetit.
Sa u përket faktorëve të jashtëm, vendi ka imunitet ndaj Brexit, si dhe nga ndikimet që mund të vijnë nga tregjet amerikane.
Guvernatori tha se, duhet të hidhen në treg produkte financiare që përshtaten me kërkesën në treg, si për shembull kreditimi i bujqësisë.
“Prioritetet tona duhet të jenë stabiliteti makroekonomik, vazhdimi i reformave të tregut, krijimi i fuqisë punëtore të aftë”, referoi Sejko.
Drejtori për çështjet ekonomike në BERZH, Peter Sanfey, tha se i gjithë rajoni i marrë në shqyrtim (36 vende) ka pasur një rritje ekonomike nën mesataren e 20 viteve të fundit. Në vitin 2016 rritja 1.6%, më 2017 2.5%. Ekonomia shqiptare ka vazhduar trendin rritës që nga viti 2015.
Kanë shteruar mjetet mbrojtëse për ekuilibrin makroekonomik
Raporti i tranzicionit i BERZH 2015-2016 që u prezantua zyrtarisht dje në Tiranë e vuri theksin se parashikimet e rritjes ekonomike afatshkurtër mbeten të ndrydhura. Rreziqet mbeten të larta, pasi zhbalancimet makroekonomike vazhdojnë dhe sektori financiar mbetet i ekspozuar ndaj goditjeve të brendshme dhe të jashtme, thuhet më tej në raport. Një vështirësi shtesë qëndron në faktin se, mjetet mbrojtëse të politikave makroekonomike kanë shteruar në masë të madhe në kushtet e një hapësire të ngushtë fiskale dhe normat e interesit janë të ulëta në rekorde historike, thuhet më tej.
Rritja më e shpejtë pritet si rezultat i fillimit të punës në ndërtimin e tubacionit Trans Adriatik (TAP). Në periudhën afatmesme, Shqipëria mund të përfitojë në mënyrë të konsiderueshme nga rimëkëmbja globale në qoftë se ajo është në gjendje të bëjë përparim të mëtejshëm në reformat strukturore dhe të përparojë në drejtim të fillimit të bisedimeve të pranimit në BE, analizon BERZH.
Më tej theksohet se, kreditë me probleme mbeten në nivele të larta në Shqipëri krahasuar edhe me standardet rajonale.
Zbatimi i suksesshëm i planit për uljen e kredive me probleme është kritik për rikthimin e rritjes së kredisë. BERZH vë në dukje se masat e autoriteteve deri më tani kanë ndihmuar për të stabilizuar situatën, por më shumë përpjekje nevojiten për të sjellë NPL-të në nivele të pranueshme.
BERZH vë në dukje se përpjekjet e shtuara nga ana e autoriteteve për të reduktuar informalitetin janë të mirëpritura dhe duhet të zbatohen. Por BERZH vë në dukje se problemi është veçanërisht i mprehtë në sektorin e bujqësisë, ku marrja e faturave të TVSH është shumë e vështirë.
Performanca ekonomike është përmirësuar, por rritja mbetet e ngadaltë. Rritja ekonomike në tre vitet e fundit (2012-‘14) ishte e kufizuar, theksohet në raportin e BERZH. Në vitin 2014, rritja prej 2.2% është ndikuar kryesisht nga sektori i shërbimeve (me përjashtim të transportit, postës dhe komunikimit), nxjerrja e naftës dhe bujqësia ka dhënë një kontribut pozitiv në rritje. Në gjysmën e parë të vitit 2015, ekonomia u rrit me 2.6%, pavarësisht dëmeve të shkaktuara nga përmbytjet e mëdha në jug të vendit gjatë pranverës. Shkalla e papunësisë është rritur në 17.6% në fund të vitit 2014 nga 16.8% një vit më parë.
Ndërkohë të ardhurat tatimore në tremujorin e parë të vitit 2015 ishin dukshëm nën pritjet e qeverisë dhe arsyet lidhen me dobësitë e sektorit të naftës, për shkak të çmimeve më të ulëta të naftës, si dhe dobësitë në sistemin e mbledhjes së taksave. “Autoritetet kanë njoftuar përpjekje të pareshtura për të goditur më tej informalitetin”, thuhet në raportin e BERZH.
