Anketa më e fundit për Jetën në Tranzicion nga Banka Europiane për Zhvillim dhe Rindërtim tregon se korrupsioni vazhdon të mbetet sfidë në Europën Juglindore.
Shqipëria, nga të gjithë vendet e Europës Juglindore (EJL) ka përqindjen më të lartë të të anketuarve që janë përgjigjur se kanë bërë personalisht apo nga një pjesëtar i familjes së tyre pagesa nën dorë ose dhurata në 12 muajt e fundit në pothuajse të gjitha shërbimet publike, të cilat mbuloheshin nga pyetjet e anketës.
Ndërsa për sa i përket pyetjes në lidhje me mënyrat për të luftuar korrupsionin, 25% e shqiptarëve të pyetur kanë dhënë si zgjidhje raportimin në momentin që hasin me të, 21% e tyre kanë thënë se njerëzit e thjeshtë nuk mund ta zgjidhin korrupsionin dhe 40% japin si alternativë refuzimin për të paguar ryshfet si mënyrën më të mirë për të luftuar korrupsionin.
Në lidhje me korrupsionin në shëndetësi, mbi 32% e shqiptarëve të pyetur kanë pohuar se kanë përjetuar korrupsion për shërbimet shëndetësore dhe shprehen të pakënaqur nga shërbimet e marra.
Vendet e EJL, të cilat kryesisht po kalojnë një periudhë tranzitore, i kanë bërë këto pagesa ndaj deputetëve (47% e të anketuarve e kanë pohuar këtë fakt), zyrtarëve qeveritarë (42% e të anketuarve e kanë pohuar), pushtetit lokal (39% e të anketuarve) dhe inspektorëve tatimorë (39% e të anketuarve kanë pohuar faktin).
Anketa analizon se si korrupsioni gërryen besimin te njerëzit në institucione të ndryshme dhe pakëson nivelin e kënaqësisë me shërbimet publike. Gjithashtu bën një lidhje të qartë midis përjetimit të korrupsionit te njerëzit dhe sensin e përgjithshëm të optimizmit për të ardhmen.
Anketa tregon se perceptimi i njerëzve dhe eksperienca aktuale e korrupsionit është ulur që nga 2006, por ende mbetet shumë e lartë në krahasim me vendet perëndimore. Perceptimi i korrupsionit ka rënë në të gjithë rajonin përveç Turqisë, Europës Lindore dhe Kaukazit.
Anketa tregoi se frekuenca e pagesave jo të rregullta në sektorin e shëndetësisë dhe ryshfetet ndaj policëve të trafikut mbeten më të larta në pjesën më të madhe të rajonit.
Sipas gjetjeve të reja, njerëzit në përgjithësi priren që të besojnë në Policinë e Shtetit, Forcat e Armatosura, presidentin dhe kryeministrin, si dhe tek institucionet fetare, ndërkohë që vetëm dy të treta e të anketuarve kanë shprehur besim ndaj qeverisë së tyre.
Anketa nënvizon një lidhje të fortë midis nivelit të korrupsionit dhe progresit në fusha si liria e shtypit, efikasiteti i demokracisë, qeverisë dhe sundimit të ligjit. Të pyeturit në vendet demokratike raportojnë më pak përjetime të korrupsionit se sa të pyeturit në vendet më pak demokratike.
Duke zbuluar lidhjen midis korrupsionit dhe pikëpamjes së njerëzve për jetën, raporti i publikuar tregon se korrupsioni është i lidhur në mënyrë domethënëse dhe negative me lumturinë, besimin dhe optimizmin e njerëzve.
Në veçanti, njerëzit që besojnë se pagesat nën dorë apo dhuratat janë të nevojshme që t’iu kryhen shërbimet publike në mënyrë efektive janë 4 pikë përqindje më pak të mundshëm për të qenë të kënaqur me jetën e tyre, sipas raportit.
Rezultatet tregojnë se të anketuarit, të cilët janë të shqetësuar për korrupsionin kanë më pak gjasa që të krijojnë besim tek të tjerët dhe të jenë optimistë për të ardhmen. Rreth një e katërta e pagesave nën dorë në arsim duket se janë të motivuara nga dëshira për të shprehur mirënjohjen. Pagesat nën dorë ndaj policëve të trafikut, gjykatave administrative apo shërbimive të sigurisë sociale janë më së shumti të bërë prej kërkesave të shprehura apo të nënkuptuara.
“Monitor”
