Prokuroria e Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, SPAK njoftoi të mërkurën më 2 prill, paraqitjen në gjykatën respektive të kërkesës për gjykimin e ish-ministrit të Shëndetësisë, Ilir Beqaj, lidhur me një prej çështjeve penale në të cilat është marrë i pandehur – atë të aferës me milionat e ndihmës nga Bashkimi Evropian, përmes një skeme korrupsioni dhe pastrimi parash me fatura fiktive, në kohën kur drejtonte Agjencinë Shtetërore të Programimit Strategjik dhe Koordinimit të Ndihmës, SASPAC. Po ashtu, kërkohet edhe gjykimi i tetë personave të tjerë dhe dy shoqërive tregtare, të akuzuar si të përfshirë në këtë skemë korrupsioni.
Përgjimet e kryera nga SPAK në vitin 2023 për kontratën koncesionare të check up-it, e ashtuquajtur “kontroll shëndetësor falas”, zbuluan skemën e dyshuar të korrupsionit dhe pastrimit të parave duke keqpërdorur fondet e programeve të ndihmës së Bashkimit Evropian, në krye të së cilës qëndronte ish-ministri i Shëndetësisë, Ilir Beqaj dhe miku i tij i hershëm, Ermal Kurtulaj.
Në atë kohë Beqaj drejtonte, SASPAC që kishte si funksion menaxhimin me efikasitet të fondeve të donatorëve, ndërsa Kurtulaj ishte koordinator i programit EUSAIR Facility Point, të financuar nga Bashkimi Evropian. Kurtulaj është emëruar në këtë pozicion nga Beqaj, në maj të vitit 2022.
Kur ishte ministër, Beqaj nënshkroi një sërë kontratash koncesionare kontroverse në sektorin e shëndetësisë. Ai i’a doli t’u shmangej përgjegjësisë penale për vite me radhë për këto afera deri në mars 2024, kur SPAK përfundoi hetimet për kontratën e sterilizimit dhe i njoftoi akuzën e shpërdorimit të detyrës. Megjithatë, ish-deputeti socialist sipas SPAK vijoi të kryente paligjshmëri dhe kur ishte marrë i pandehur dhe po hetohej në gjendje të lirë për koncesionin e sterilizimit. Ai u vendos në pranga më 4 korrik të vitit të kaluar për abuzimet me fondet e BE-së.
SPAK e akuzon Beqajn për korrupsion, shkelje të barazisë në tenderë në lidhje me disa procedura prokurimi të kryera nga SASPAC, si dhe fshehje apo mosdeklarim të pasurisë apo interesave private në restorantin Gzona, që gjendet në rrugicën pedonale brenda sarajeve të familjes Toptani në qendër të Tiranës – zonë historike e rijetëzuar si një hapësirë tregtare për zejet e artizanit dhe kulinarisë.
Aktualisht restoranti Gzona është në pronësi të kompanisë “Albanian Food and Hospitality Lab”, e themeluar në janar të vitit 2019 nga bashkëshortja e ish-ministrit të Shëndetësisë, Adriana beqaj dhe Arti Malaj. Në mars 2019, Adriana Beqaj i fali 35% të aksioneve ortakut të saj Malaj dhe në janar 2020 i shiti atij edhe 15% të aksioneve të mbetura. Në vitin 2022, kompania u shit tek Eduard Curraj, administrator i një distributori të madh farmaceutik, Delta Pharma.
Nga analizimi përgjimeve dhe provave të administruara në kompjuterin e Kurtulajt në të cilat pasqyrohen bilancet e restorantit Gzona, dëshmive të personave nën hetim dhe atyre të dyshuar se kanë dijeni mbi ngjarjen, të krahasuara dhe më të dhënat bankare e të institucioneve tatimore, dyshohet se një prej pronarëve fundorë të këtij aktiviteti është Ilir Beqaj, ndërsa bashkëpunëtori i tij Ermal Kurtulaj, shfaqet si ndihmësi i tij jo vetëm në punët e biznesit, por dhe të veprimtarisë politike. Beqaj dhe Kurtulaj i mohuan akuzat dhe apeluan atëherë masat e sigurimit “Arrest në burg” të caktuara ndaj tyre.
Në njoftimin e SPAK renditen gjashtë vepra penale për të cilat Ilir Beqaj akuzohet se i ka kryer në mënyrë të përsëritur. Ai është marrë i pandehur për veprat penale “Korrupsion pasiv i funksionarëve të lartë shtetërore” kryer në bashkëpunim, dy herë; “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, kryer në bashkëpunim në tetë raste; “Falsifikim i dokumentave” në bashkëpunim në nëntë raste; “Mashtrim” kryer në bashkëpunim me pasoja të rënda, dy herë; “Mashtrim” kryer në bashkëpunim”, e kryer tre herë; si dhe për veprën penale “Refuzimi për deklarimin, mosdeklarimi, fshehja ose deklarimi i rremë i pasurive, interesave privatë të personave të zgjedhur dhe nëpunësve publikë ose i çdo personi tjetër që ka detyrimin ligjor për deklarim”, e kryer tre herë.
Ndaj Kurtulajt rëndojnë pesë prej gjashtë akuzuave për të cilat duhet të përgjigjet dhe Beqaj. Ndryshe nga ky i fundit, Kurtulaj nuk është marrë nën përgjegjësi penale për fshehje apo deklarim të rremë të pasurisë.
Nëntë të pandehurit e tjerë të përfshirë në mashtrime, falsifikime e korrupsion janë, Marinela Jazoj, Alfred Nikolla, Gazmend Haxhia, Elton Marini, Bjona Ziaj, Bledar Leka e Mira Topçiu, si dhe shoqëritë tregtare Landways International Sh.P.K. dhe Nine Service INT Sh.P.K..
Në kuadër të hetimeve pasurore, është vendosur nën sekuestro preventive mbi një apartament në Lungomarë në Vlorë, që dyshohet se është pasuri e fshehur e Beqajt, ndaj disa llogarive bankare të të pandehurve, 19.4% të kuotave të shoqërisë tregtare “Albanian Food and Hospitality Services” sh.p.k., si dhe tre automjete./BIRN
