Gjyqi “Toyota”, pas sekuestrimit në Shqipëri të parave nga trafiku i drogës në Belgjikë, hapet në Bruksel.
Pjesa shqiptare e hetimit ka çuar në dënime për korrupsion, pasi Shqipëria shpreson të bashkohet së shpejti me BE-në.
Çështja “Toyota” ka filluar seancat dëgjimore këtë të hënë para Gjykatës Penale të Brukselit. Ky rast daton që nga viti 2018, kur gati 3.5 milionë euro në para të gatshme u zbuluan në dy makina Toyota Auris që mbërritën nga Belgjika dhe që duhej të ankoroheshin në portin e Durrësit, Shqipëri.
Një rast klasik i pastrimit të parave dhe një tjetër shembull i pranisë së mafias shqiptare në tokën belge. Por edhe një provë e mëtejshme për dëshirën e Shqipërisë për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, realizueshmëria e të cilit po përparon, por ende pengohet nga rritja e korrupsionit dhe kontrolli i organizatave kriminale, një kancer, metastazat e të cilit gjenden në të gjitha shtresat e shoqërisë në këtë shtet të vogël ballkanik.
Paratë nga trafiku i drogës në Belgjikë
Le ta kthejmë historinë pas. Më 13 qershor 2018, dy burra u nisën me një automjet të rëndë mallrash për në Shqipëri dhe mbërritën në Belgjikë tre ditë më vonë. Më 17 qershor, një shtetas shqiptar që jetonte në Belgjikë ngarkoi disa automjete Toyota nga një garazh në Sint-Pieters-Leeuw dhe kamioni kaloi përsëri Evropën, duke kaluar nëpër Gjermani, Austri dhe Itali, ku hipi në një traget në portin e Barit, me destinacion portin e vogël të Durresit, në anën tjetër të Detit Adriatik.
Gjykata Penale dënoi avokatin shqiptar Radovan Çelën, i cili po ndiqet penalisht në çështjen belge, me 4 vjet burg për korrupsion aktiv.
Por shërbimet sekrete shqiptare, të cilat kishin informacione konfidenciale, njoftuan doganat. Gjatë zhdoganimit, ajo zbuloi 3,366,700 euro dhe 80,000 franga zvicerane në para të gatshme, të paketuara në 106 pako të fshehura brenda dyerve të dy makinave Toyota Auris. Ndoshta mund të jenë para nga trafiku i drogës në Belgjikë .
Avokat dhe prokuror u dënuan në Shqipëri
Rasti belg fillon ndërsa komponenti i tij më masiv shqiptar përjetoi një episod vendimtar javën e kaluar. Gjykata Penale dënoi avokatin shqiptar Radovan Cela – i cili po ndiqet penalisht në çështjen belge – me katër vjet burg për korrupsion aktiv. Në të njëjtën pjesë të çështjes që ka të bëjë me Shqipërinë, ish-prokurori i Vlorës, Aurel Zarka, u dënua gjithashtu me katër vjet burg.
Sipas shtypit shqiptar, ishte përgjimi i telefonit të Radovan Çelës në Sky ECC , i vënë në dispozicion të autoriteteve shqiptare nga Belgjika, që lejoi zbulimin e tentativës për korrupsion , pasi avokati i kishte ofruar para prokurorit për të arritur heqjen e sekuestrimeve.
Një tjetër pengesë për anëtarësimin në BE
Këto dënime të fundit paraqesin sfida shtesë për përpjekjet e Shqipërisë për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian (BE). Këto datojnë shumë kohë më parë: vendi paraqiti aplikimin e tij në vitin 2009 dhe iu ofrua statusi i vendit kandidat në vitin 2014.
“Reforma më e rëndësishme në Shqipëri gjatë dhjetë viteve të fundit ka qenë reforma e sistemit gjyqësor.”
Roland Dodani, Profesor i së Drejtës Europiane në Universitetin e Shkodrës, tha se negociatat u hapën zyrtarisht në korrik 2022, me një arritje që pritet në vitin 2030. Ndërkohë, përpjekjet e Shqipërisë kanë qenë të rëndësishme, veçanërisht në rivendosjen e besimit tek autoritetet gjyqësore.
“Për të përmbushur kërkesat e BE-së, Shqipëria ka ndërmarrë reforma shumë të rëndësishme. Sipas mendimit tim, më e rëndësishmja e dhjetë viteve të fundit është reforma e sistemit gjyqësor. Ajo është mbështetur institucionalisht dhe ekonomikisht nga BE-ja dhe Shtetet e Bashkuara, duke krijuar institucione të reja për të garantuar pavarësinë e sistemit gjyqësor”, përmbledh Roland Dodani, profesor i së drejtës evropiane në Universitetin e Shkodrës.
Çelësi ishte krijimi i një gjykate të re supreme dhe një zyre prokurorie publike, SPAK (Struktura Speciale kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar), me kompetenca të konsiderueshme. Kjo ka lejuar dukshëm ngritjen e aktakuzave, dhe ndonjëherë hetimin e udhëheqësve të rëndësishëm politikë (një ish-President i Republikës, një ish-Kryeministër) dhe zyrtarëve gjyqësorë (prokurorë, oficerë policie, etj.).
Më shumë se 50% e magjistratëve shqiptarë janë shkarkuar nga puna.
Në të njëjtën kohë, të gjitha pasuritë, lidhjet dhe kualifikimet e magjistratëve të vendit u inspektuan nga një i ashtuquajtur komision “vetingu” . “Ky proces e ka ndryshuar rrënjësisht sistemin gjyqësor shqiptar”, komenton Roland Dodani. Si rezultat, gati 300 nga 800 magjistratët shqiptarë të inspektuar deri më tani janë shkarkuar . Një spastrim i vërtetë, i përjetuar me dhimbje në Shqipëri.
“Ky rezultat i rëndësishëm ka krijuar disa probleme, veçanërisht për shkak të mungesës së magjistratëve në gjykata dhe një ngadalësimi të ndjeshëm në procedurat ligjore”, shpjegon studiuesi shqiptar.
Lufta kundër krimit të organizuar ka arritur në një nivel ndërkombëtar dhe mund të adresohet vetëm në një nivel ndërkombëtar.
Procesi i integrimit të Shqipërisë në Evropë është ende në vazhdim ; Javën e kaluar u zhvillua konferenca e pestë e anëtarësimit. Më 15 maj, në X, Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen madje tregoi se “vendi i Shqipërisë është në BE” . Ndërkohë, Kryeministri socialist Edi Rama, po bën gjithçka për të mundësuar pranimin e vendit të tij në Bashkim , duke u përpjekur veçanërisht të forcojë lidhjet e tij me kryeministren italiane, Georgia Meloni , për çështjet e migracionit.
“Shqipëria duhet të përfundojë reformat e kërkuara nga BE-ja sa më shpejt të jetë e mundur, në mënyrë që të bëhet sa më shpejt një shtet anëtar”, tha Roland Dodani.
“Unë besoj fuqimisht se BE-ja duhet të përpiqet të shtojë anëtarë të rinj në familjen e saj evropiane, pasi kjo do të forcojë pozicionin e saj dhe do të sigurojë më tej stabilitetin në rajonin tonë.”
Mbetet gjithashtu lufta kundër organizatave kriminale .
“Këto janë ndër çështjet që Shqipëria nuk mund t’i adresojë e vetme dhe do të ketë nevojë për mbështetjen e BE-së dhe shteteve të tjera anëtare evropiane, duke përfshirë konkurrencën e padrejtë dhe luftën kundër krimit të organizuar, i cili ka arritur në një nivel ndërkombëtar dhe mund të adresohet vetëm në nivel ndërkombëtar”, shprehet Dodani.
Kjo është arsyeja pse, në veçanti, magjistratët belgë nga shërbimi federal i prokurorisë vizitojnë rregullisht Tiranën me qëllim forcimin e lidhjeve midis sistemeve të drejtësisë të dy vendeve. /Përshtatur nga L’Echo/
