Dr.Henrik ZOTAJ
Ekspozimi ndaj Rrezatimit Diellor.
Perfitimet ne shendet dhe Tumoret e lekures!
Ndikimi pozitiv i diellit ne jeten tone!
Tani qe jemi ne pikun e stines se veres dhe tendenca per t’iu ekspozuar sa me shume rrezatimit diellor eshte gjeja e pare, qe na shkon ne mendje – por, bashke me deshiren per te patur nje lekure sa me te bronzte, duhet te bejme kujdes me kohen qe qendrojme nen rrezet e diellit.
Rrezatimi diellor nuk është i njëjtë gjithkund në botë, si dhe nuk e ka efektin e njëjtë tëk, të gjitha tipet e lëkurës dhe te të gjitha moshat..
Është vërtetuar shkencërisht se rrezet e diellit kanë efektin vitalizues në trupin dhe shendetin e njeriut dhe se, jeta pa diell do ishte e pamundur…
Pa rrezatimin diellor, trupi yne nuk do te ishte ne gjendje te funksiononte ne menyre korrekte, gjendja dhe mireqenia jone varet nga prezenca e rrezatimeve diellore..
Ekspozimi i KUFIZUAR ndaj rrezeve të diellit do te ishte veprimi i duhur dhe i shendetshem per te gjithe ne..
Rrezet e diellit stimulojnë prodhimin e vitaminës D, (kalciferolit) që është mjaft i rëndësishme për shendetin tone.
Dielli ndihmon ne rritje dhe zhvillim e kockave të forta.
Ndihmon ne heqjen e metaleve te renda nga trupi yne.
Ndihmon ne forcimin e sistemit tone imunitar…
Nen ndikimin e rrezatimit diellor ne trurin tone, prodhohet serotonina..
(dhe – jo vetëm nën ndikimin e diellit) – Serotonina eshte një hormon që luan një rol të rendesishem, në proceset e mpiksjes së gjakut, ndikon në reagimet alergjike, etj
Ky hormon quhet ndryshe”hormoni i lumturisë”
prania e serotoninës në gjak, në sasi të mjaftueshme, rrit humorin dhe permireson gjendjen tone shpirterore, ne te njejten kohe është nxites.. për zgjimin seksual..
Falë diellit, trupi ynë merr rrezet ultraviolet (UV) – ky spekter i rrezatimit diellor, ndihmon në trajtimin e sëmundjeve të lëkurës..
Si: Dermatiti, Psoriasis, Ekzema..etj
Dielli forcon sistemin tone nervor..
Dielli ka një efekt stimulues në metabolizmin e organizmit tone..
Ne nje studim te fundit nga një grup shkencëtarësh, i udhëhequr nga Richard Ëeller (Edinburg) zbuloi se kur një person është nën ekspozimin e rrezeve diellore, presioni i gjakut zvogëlohet dhe ne te njejten kohe edhe mpiksjet e gjakut zvogëlohen…
Ndaj, për te gjitha keto arsye dielli – jo vetëm që përmirëson shëndetin, por gjithashtu zgjat jetën, mund të parandalojë shfaqjen e sëmundjeve të rënda të tilla si: goditjet ne tru, sulmin ne zemer..etj
Personat qe marrin rrezatim diellor te dobishem, jane me pak te prekur nga diabeti, kanceri, skleroza..etj.
Megjithatë, e gjitha që na mjafton…është vetëm një dozë e vogel, rrezesh diellore cdo dite!
Demtimet nga Dielli dhe Melanoma.!
Rrezet e ngrohta të diellit na dhurojnë të ndjerët mirë, mirëpo ato fshehin dhe disa rreziqe..
Dielli mund të jetë edhe mik edhe armik për ne.
Me kujdesin e duhur, mund ta përdorim për të forcuar shëndetin tone, për të rritur imunitetin dhe për të përmirësuar gjendjen tone shpirtërore.
Anasjelltas, përdorimi pa kriter i rrezeve diellore (UV) mund të shkaktojë probleme serioze shëndetësore.
Ekspozimi i zgjatur nën rrezatimin diellor, mund të çojë në goditje nga dielli. Si:
Nauze, rrahje të shpeshta të zemrës, ethe, humbja te vetëdijes – madje edhe deri ne rrezikimin e jetes..
Faktorët e rriskut ne Tumoret e lekures.!
Shkaktari kryesor jane: rrezet ultraviolet (UV) të diellit.
Ekspozimi i tepërt ndaj rrezeve të diellit do fillojë të dëmtojë ADN-në dhe indin e lëkurës.
Në rastet më të mira, këto rreze mund të shkaktojnë rrudhosje ose plakje të parakohshme të lëkurës, në rastin më të keq, ato shkaktojnë dëmtim të përhershëm të lëkurës, që ne disa raste con ne formimin e kancerit në lëkurë, kryesisht – Melanoma.!
Melanoma, zakonisht shfaqet mes moshës 40 – 60 vjeç, por ndodh dhe ne mosha me te reja.. tumoret – melanome, përbëjne rreth 2-3% te te gjitha tumoreve.
Lëkura nuk fshin nga kujtesa e saj asnjë rreze dielli, sidomos asnjë djegie nga dielli – dhe kjo që nga fëmijëria.
Djegiet nga dielli giatë fëmijërisë shtojnë rrezikun e kancerit të lëkurës.
Dëmtimet e lëkurës të shkaktuara nga dielli janë të përhershme. Nëse djegiet mund të shërohen, ndryshimet më të thella mbesin përgjithmonë.
Çdo ekspozim i radhës dëmton edhe më shumë sistemin imunitar lokal të dëmtuar dhe materialin gjenetik të lëkurës.
Rrezet ultraviolet (UV) i rrezikojnë edhe sytë e pambrojtur dhe mund t’u shkaktojnë atyre dëmtime te perhershme.
Disa faktore te tjere qe mund të shkaktojne zhvillimin e Melanomes jane..
Prania e (nevuseve) nishaneve dhe sidomos e nishaneve të reja – eshte, nje rrezik i shtuar per prezencen e melanomes.
Shumica e nishaneve janë të padëmshëm, por disa lloje të caktuara duhet të monitorohen, për të parë çdo ndryshim te — kufijeve.. ngjyres..madhesise ose formes.. Më pak se 30% e melanomave, lindin nga nishanet..
Prania e nishaneve te shumte Atipike..
Njerëzit me nishane të shumte atipike kanë një rrezik me të lartë, per zhvillimin e melanomës, kështu qe keto persona do duhet të ekzaminohen dhe monitorohen ne menyre periodike nga mjeku Dermatolog..
Prezenca e nje nishani Atipik, me të madh se 6 mm, do duhej te mbahet gjithnje nen kontrroll..
Duhet te behet gjithnje – kujdes, nga nxirja artificiale me llamba solar.
Si mund ta parandalojme, nje tumor te lekures!
Nese tregohemi te kujdeshem ne sjelljet tona,
ne mund te zvogëlojnë rrezikun e zhvillimit të tumoreve te lekures..
Eshtë i domosdoshëm ekspozimi në mënyrë të moderuar (kufizuar) në diell, që në moshë të hershme, ne rini dhe me vone.
Kujdes te vecante duhet te bejme, duke shmangur orët më të nxehta, ato midis ores 11.00 dhe 16 .00 – ku dhe intensiteti i rrezatimi ultraviolet (UV) eshte me i forte dhe rrjedhimish me i demshem..
Hija, eshte mbrojtesi me i mire nga dielli..
Rrobat, janë një tjeter mbrojtës i mirë nga dielli..
Në diell, është e këshillueshme qe gjithnje duhet te mbajme kapele, syze dielli dhe kremra mbrojtës…
Ekspozimi ne diell, sa me pak ose aspak i zonave me nevuse (nishane) ose mbulimi i asaj zone me rroba..
Femijet deri në moshën një-vjeçare të mos i ekspozojme ne asnje rast-drejtpërdrejt- ne diell..
Është e rëndësishme, që ne menyre periodike te bejme nje vetekzaminimi te lekures..
Nese kemi dyshime per nje nje nevus (nishan) apo ndryshime te tjera ne lekuren e trupit tone…
Diagnostikimi nepermjet:
Dermatoskopise..EKO..Skaneri dhe Rezonanca magnetike – përcaktojnë nëse ekziston dhe ku është perhapur semundja.
Trajtimi i Melanomes!
Trajtimi baze i melanomes mbetet:
Nderhyrja kirurgjikale (operacioni) që shpesh trajton në mënyrë përfundimtare sëmundjen qe kapet në fazën fillestare.
Radioterapia përdoret për të kuruar melanomën që shfaqet pas një trajtimi tjetër ose si terapi ndihmëse pas operacionit.
Kimioterapia perdoret pak ose aspak ne kanceret- melanome.
Rekomandohet gjithashtu të bëhet heqja kirurgjike e nishaneve ose i njollave të pigmentuara të dyshimta..
Heqja kirurgjikale e nishaneve normale, vetem ne ato raste – kur ato, jane të vendosura në zonat ku bëhet fërkimi i përsëritur..
Si perfundim!
Nese dielli do te na bej te lumtur apo do te na sjell telashe.. kjo varet vetem nga ne.!
Nje menyre jetese e shendetshme eshte e mundur vetem me rrezet jetedhenese-diellore – por, duke mos i lene pas dore rregullat e mbrojtjes nga rrezet e diellit..!
Semundjet banojne aty, ku dielli – duket me rralle..!
