“Le Matin Dimanche”
Është mesditë në Lazarat.
I boshatisur në mesditë ky fshat i vogël i jugut të Shqipërisë është i zhytur në torpiadën e verës. E vështirë të besosh që ky lokalitet me më pak se 7000 mijë banorë mund të ketë qenë në kryefaqet e gazetave të mbarë botës gjatë verës së vitit 2014.
Në një video realizuar nga turistë holandezë duken qartë banorë që mbjellin kanabis në bahçet e tyre dhe kjo ishte tashmë e përhapur kudo, ndaj dhe fshati i vogël ishte quajtur “mbretëria e drogës europiane”.
Me të mbërritur në pushtet, Partia Socialiste, nën presionin e CE vendosi të stoponte kultivimin e kanabisit në Lazarat duke dërguar atje forca ushtarake. U ndaluan rreth 150 persona, kryesisht fshatarë të thjeshtë. Aktualisht shenjat e kultivimit të kanabisit janë zhdukur.
Në momentin që ne po afroheshim në të vetmen kafene të Lazaratit një i ri aty na shpjegon: “përpara se qeveria të ndërrohej ne kultivonim kanabis dhe ishim të mbrojtur. Sot prodhimi është zhvendosur lart në kodra”.
Që nga rënia e komunizmit dhe e liderit Enver Hoxha, Partia Socialiste dhe Partia Demokratike kanë drejtuar vendin. Secila ka bastionet e veta dhe sa herë merr pushtetin i shpërblen ato.
Të mësuar tashmë me këto rotacione pushteti Rakimi është disi i sikletosur. Ulur në furgonin e tij nën hijen e një pike karburanti në afërsi të qytetit të Gjirokastrës, shoferi pret pasagjerët e rrallë. E pyesim për situatën ekonomike të trevës dhe ai shkrihet së qeshuri: “Këtu i vetmi burim të ardhurash është kanabisi”. Shoferit i kujtohet koha kur autobusat në drejtim të Lazaratit ishin plot e përplot, “ka dy vjet, gjatë korrjeve kishte rreth 2000 persona që ngjiteshin në fshat çdo ditë.
Sot ajo çka ndodhte në Lazarat është duke ndodhur në rrethinat e Tepelenës. Punëtorët sezonalë janë ende këtu, thjesht kanë ndërruar vend”, tregon ai.
Qytet i vogël vetëm disa km nga Lazarati, Tepelena po jeton një rini të dytë… e harruar nga pushteti që nga rënia e komunizmit ajo ka ndryshuar rrënjësisht që nga ardhja në qeverisje të socialistëve më 2013. E shtuar me kalldrëme dhe mbushur me pemë të krasitura bukur, qyteti shndrit. Kafenetë e reja ndjekin njëra-tjetrën në bulevardin kryesor. Për Kushtrimin, një arkitekt i krahinës aty, nuk është rastësi gjithë kjo: “Shefi i policisë shqiptare është nga qyteti ynë ashtu si dhe pjesa dërrmuese e vartësve të tij. Mbyllin sytë për këto trafiqe, si dhe marrin përqindjen e tyre mbi to. Baret dhe lokalet që janë hapur i japin mundësi të pastrojnë lekët e drogës më lehtësisht”.
Kryetari i Bashkisë së qytetit, Tërmet Peçi, e meriton tamam emrin e tij. Personazh shumë i diskutueshëm, i dënuar shumë herë jashtë vendit, është gjithë kohës i akuzuar si pjesëtar aktiv në trafikun e narkotikëve që gangrenizon vendin. Në këtë qark të Shqipërisë, kultivimi i kanabisit, si dhe implikimi i qeverisjes vendore duket se është si sekreti i “POLOCHINELLE”. Në dalje të Tepelenës, njerëz të zonës na tregojnë një nga fshatrat malore ku çdo gjë ndodh në mes të ditës.
Në një restorant të vogël në fillim të rrugës, ne u pikasëm nga klientët që ishin aty. Pas pyetjeve dhe interesimit tonë për sa i përket kamionçinave që shkonin e vinin nga qyteti në mal, pronari hedh një vështrim nervoz duke bërë shenjë nga e djathta e tij drejt dy tipave të fortë diku te të tridhjetat që mbanin syze të zeza me kokë të rruar. “Ju nuk mund të shkoni më tutje. Lart në mal ka persona të armatosur me armë automatike. Këta dy tipat tashmë më pyetën se çfarë po kërkoni ju këtu. Duhet të ikni, është e rezikshme”, pas shumë përpjekjeve të pasuksesshme, një shofer i cili kishte një taksi të improvizuar na propozoi të na çonte të shihnim nga afër disa parcela kanabisi. Dhe kështu u nisëm dhe vazhduam për gati gjysmë ore në një rrugë të thepisur. Rruga malore dukej e abandonuar. Befas makina ndalon, “zbrisni këtu”. Do të ecim në këmbë përgjatë tri kilometrave për të mbërritur në destinacion na tha shoferi. Duke ecur, andej-këtej parcela kanabisi shtriheshin kudo të pajisura me sisteme vaditjeje të sofistikuara. Të fshehura mes bimësisë, ato nuk binin thuajse fare në sy.
Sa këtej-andej, kova me pleh gjendeshin përtokë. Sapo mundëm të bënim disa foto, befas një makinë mbërrin aty pranë dhe ndalon. U fshehëm menjëherë mes bimësisë gati të shtrirë përtokë në pritje që ajo të largohej. Këto lloje parcelash ishin veçse maja e ajsbergut. Pjesa më e madhe e fushave me kanabis shtrihen në hektarë të tërë dhe ruhen nga njerëz të armatosur 24 orë në 24, gjë që i bën ato gati të papenetrueshme. Totalisht i profesionalizuar, kultivimi i kanabisit është kthyer në çështje shtetërore (affaire d’Etat). Pikërisht ky profesionalizëm shqetëson Sajmirin. Ky ish-drejtor i një grupi studimi mbi krimin e organizuar në Shqipëri që preferon të rrijë anonim për arsye sigurie tregon: “përpara kultivimi i kanabisit ndodhte vetëm në Lazarat. Sot, është i vetmi fshat ku nuk ka më!
Ajo çfarë ka ndryshuar është niveli i lartë i përshkallëzimit të kultivimit. Sot trafikantët përdorin aviona dhe mjete ushtarake për transportin e drogës që kultivojnë në të gjithë vendin”.
Ai shpjegon që një pjesë e madhe e farërave vjen nga Lazarati ku vetëm disa fshatarë janë arrestuar. Goguenard, shton se: “në rregull të përgjithshëm policia arrin të kapë vetëm 10% të sasisë së drogës që kalon. Policia shqiptare pretendon se sekuestron rreth 500 kile në ditë, po ju lë t’i bëni vetë llogaritë…”.
“Të kultivuara, pjesën më të madhe të rasteve në terrene që nuk janë pronë e dikujt, kanabisi mbulon kodra të tëra që shtrihen në shumë e shumë kilometra. Çmimet kanë arritur majat dhe prodhimi i kanabisit do të vërshojë në Europë duke filluar nga vjeshta e këtij viti. Guardia di Finanza sapo ka realizuar kapjen e 1200 kg kanabis në Leçe, në jug të Italisë, në fillim të shtatorit. Për sa i përket Zvicrës, Fed Pol afirmon që është ende herët dhe që lufta kundër drogës është çështje që duhet të paraprihet në nivel kantonal.
Në një kohë kur kanabisi është substanca për të cilën një numër shumë i madh shkeljesh janë regjistruar në Zvicër (39.9% e të gjitha shkeljeve për sa i përket substancave të ndryshme për vitin 2015), shifrat reale për sa i përket sasisë së kanabisit të kapur në territorin e Zvicrës mungojnë.
Policia e Gjenevës konfirmon ndërkohë se trafikantë heroine nga Shqipëria kanë filluar tashmë të trafikojnë kanabis dhe kështu të zënë territorin. Në anën e Lozanës, shtojnë se: “Shqipëria dhe Maroku janë burimi kryesor i marijuanës në Zvicër”.
9 tetor 2016 – Antoine Harari, i dërguar special në Lazarat (Albanie)
