Malet e gjelbra që mbizotërojnë në Lazarat kanë qenë prej kohësh një element kryesor i tregut rajonal të drogës. Ky qytet i vogël në Shqipërinë jugore, jo larg nga kufiri grek, kishte fituar edhe pseudonimin “kryeqyteti evropian i kanabisit”. Në 2014, Guardia di Finanza, Policia Doganore italiane, e cila ka pasur një mision në Shqipëri që nga trazirat e vitit 1997, vlerësoi se atje çdo vit janë prodhuar më shumë se 900 ton për një qarkullim total prej 4.5 miliardë euro, ose një e treta të PBB-së së Shqipërisë. Nën presionin ndërkombëtar, Kryeministri socialist Edi Rama nisi një bastisje policore në një shkallë të paparë, një vit pas mbërritjes së tij, fuqinë e tij.
Ky operacion shumë i publikuar kishte pasoja të padëshiruara: prodhimi u përhap shpejt në të gjithë vendin. Sipas të dhënave nga Guardia di Finanza, 753,000 bimë u shkatërruan në vitin 2016, kundrejt 46,000 në vitin 2014 dhe ekspertët pajtohen se shkatërrimi prek një mesatare prej vetëm 10% të zonave të kultivuara. Fshatarët braktisin tokat e tyre masive, duke preferuar të punojnë në këto plantacione ku marrin 20 euro në ditë, pothuajse trefishin e pagës mesatare. “Lakmia është më e fortë se frika e policit”, thotë kriminologu Fabian Zhilla. “Shqipëria është një vend i varfër dhe kanabisi siguron të ardhura më të mira, veçanërisht pasi kërkesa në Evropë është e lartë”. Në fakt, prodhimi pastaj eksportohet masivisht në Itali dhe në një masë më të vogël, në Greqi.
Një histori e vjetër
Në Shqipëri, kultivimi i kanabisit është një histori e vjetër, e cila ka qenë gjithmonë shumë politike, ndërsa vendi karakterizohet nga një rivalitet i fuqishëm ndërmjet Partisë Demokratike (PD) dhe Partisë Socialiste (PS). Dy formacionet kryesore kanë secila zona të mirëfillta rajonale të ndikimit. Gjatë zgjedhjeve të 25 qershorit 2017, të organizuar pas disa muajsh të një krize të dhunshme politike, PS fitoi shumicën absolute, e parë që nga kthimi në demokraci, duke fituar një valë baticash në qytetet veriore që kanë veçori të dyfishtë të bastioneve të PD dhe qendrat e reja të prodhimit të drogës.
Në një raport, OSBE-ja pranoi rastet e drejtpërdrejta të blerjes së votave dhe dhunës, gjatë gjithë kohës, duke pasur parasysh se ata ishin “ekzagjeruar nga mediat” dhe pa konkluduar se ata do të kishin falsifikuar votën. Një pikëpamje që sfidon Dritan Demiraj, ministër i Brendshëm kalimtar i qeverisë teknike, përgjegjëse për përgatitjen e zgjedhjeve. “Policia mbron trafikantët dhe droga eksportohet jashtë nga bazat ajrore dhe detare të ushtrisë”, insiston ish-ushtari, i cili komandonte njësitë speciale të ushtrisë shqiptare në Irak dhe Afganistan. Sipas tij, “30% e qarkullimit” do të ishte policia dhe do të denoncojë një sistem që shkon prapa në nivelet më të larta të pushtetit.
Arrestime në Siçili
Në nëntor, Moisi Habilaj, një kushëri i ish-ministrit të Brendshëm, i akuzuar për drejtimin e një bande të trafikut masiv të armëve dhe drogës është arrestuar në Siçili. Sipas përgjimeve, Saimir Tahiri, i cili u shkarkua në pranverë, ka pasur marrëdhënie të ngushta me grupin. Shumë shpejt rasti “Habilaj-Tahiri” u bë një skandal politiko – drejtësi dhe kryeministri Edi Rama ishte i dyshuar se ka mbyllur sytë mbi këtë trafik dhe më e keqja ta ketë kontrolluar atë.
Prokurori i Përgjithshëm i Tiranës bëri thirrje për arrestimin e Saimir Tahirit, për të cilin kolegët e tij socialistë refuzuan të heqin imunitetin e tij parlamentar, pavarësisht nga zbulimi në fillim të nëntorit, i dy patentave detare me emrin e tij dhe 863,000 euro në para të gatshme në bordin e makinën e fëmijës së një kontraktori pranë PS. Që nga rënia e regjimit komunist, kryesisht nga anijet me motor që tregtarët i eksportojnë mallrat e tyre në bregdetin italian. Në vitin 2005 me vitin 2013, Partia Demokratike (PD) ka miratuar një moratorium që ndalonte anijet në zotërim të shtetasve shqiptarë, me përjashtim të industrisë së peshkimit, për të luftuar trafikimin. Kaluan në vitin 2013, kur PS erdhi në pushtet, nuk u rinovua.
*L’Echo, gazetë belge
