Nga ROLAND SPAHIU
Me zhvillimet teknologjike që përparojnë me shpejtësi, integrimi i Inteligjencës Artificiale (AI) ka revolucionarizuar në mënyrë të pamohueshme aspekte të ndryshme të jetës sonë.
Por, kjo marrëdhënie simbiotike ka nxjerrë në pah edhe “Kutinë e Pandorës” së frikës njerëzore, duke shpërthyer një sërë emocionesh, skepticizmi dhe tronditjeje.
Një nga mënyrat kryesore që AI shkakton frikë tek njerëzit është përmes potencialit të saj, dukshëm të pakufizuar. Duke evoluar, AI, fillon të ‘infiltrohet’ dhe të integrohet në sektorë tradicionalisht të varur nga inteligjenca njerëzore, duke vënë në pikëpyetje sigurinë e vendit të punës dhe punësimin.
Frika që makineritë do të zëvendësojnë punëtorët njerëz ka hapur debat mbi AI, duke krijuar një ndjenjë të dukshme ankthi tek punonjësit, në industri të ndryshme.
Implikimet etike të AI gjithashtu shtojnë një shtresë tjetër pasigurie.
Keqpërdorimi i mundshëm i AI, me dashje apo pa dashje, ushqen dyshimet për shkeljen e privatësisë, mbikëqyrjen etj.
Frika e lënies së kontrollit tek makineritë, pa ‘kompasin’ etik të vendimmarrjes njerëzore e bën më të theksuar shqetësimin për fuqinë e pakontrolluar të AI.
Portretizimi i AI në media po ashtu ka luajtur një rol kryesor në formimin e perceptimeve publike.
Hollywood-i shpesh e paraqet AI si entitet të dëmshëm, të vetëdijshëm që paraqet kërcënime ekzistenciale për njerëzimin. Nga njëra anë, këto narrativa që dramatizohen mund të jenë argëtuese, por nga ana tjetër ato kontribuojnë edhe në kultivimin e një frike kolektive se AI mund të dalë jashtë kontrollit, duke çuar në pasoja katastrofike.
Frika njerëzore lidhur me AI nuk është vetëm e rrënjëzuar në sferën e fanta-shkencës; ato prekin edhe dilemat tona ekzistenciale.
Mundësia që AI të arrijë një nivel të lartë të zhvillimit të inteligjencë ngre pyetje rreth thelbit të asaj çka do të ndodhë me ne si qenie njerëzore.
A do të tejkalojnë makineritë inteligjencën njerëzore dhe a do të na bëjnë neve të pavlefshëm në këtë proces?
Mos vallë filmi “Matrix” mund të bëhet realitet?
Kjo frikë në fakt sfidon vetë kuptimin tonë të thellë se çfarë do të thotë të jesh njeri.
Paradoksalisht, ndërsa AI shpërndan frikë, ajo vepron edhe si një pasqyrë që reflekton pasiguritë dhe paqartësitë tona.
Nga hera njerëzit i tremben asaj që nuk e kuptojnë, dhe që nuk mund ta kontrollojnë. Frika e humbjes së kontrollit, stabilitetit ekonomik, privatësisë dhe madje edhe vendit tonë unik në këtë botë, na shtyn për të shqyrtuar implikimet etike dhe ndikimin shoqëror të AI.
Ndoshta për këtë arsye edhe BE krijoi rishtazi “Aktin e AI”, legjislacioni që ndalon praktikat e dëmshme të AI “të konsideruara si një kërcënim i qartë për sigurinë, jetesën dhe të drejtat e njerëzve”.
Megjithatë, ndërsa lundrojmë në këtë territor të pa eksploruar është kritike të gjejmë një ekuilibër mes pranimit të avantazheve të AI dhe adresimit të duhur dilemave e shqetësimeve të legjitimuara që nxisin frikën tonë.
Vetëm përmes një të kuptuari shumë dimensional dhe rregullimit të mirë menduar do të sigurojmë që AI të jetë një burim dhe mik për përparim dhe jo një burim ankthi i përhershëm dhe armik për njerëzit.
*Gazetar i programit “Ftesë në 5” në Top Channel
