Nga Irena Beqiraj
Eseisti belg Simon Leys ishte ulur një ditë në një kafene të thjeshtë australiane, i pa shqetësuar edhe i pa vëmendshëm nga zhurmat që vinin nga radioja, te cilën askush nuk dukej se po e dëgjonte. Papritmas ne radio, filloi të luhej një sonatë e bukur nga Mozarti e cila tërhoqi vëmendjen e njerëzve. Ne ketë moment një burrë ndryshoi me vendosmëri stacionin. Leys arriti në përfundimin se në fakt të pakulturuarit mund ta dallojnë bukurinë shumë mirë, por nuk duan të përballen me të. Ai shkroi: “Në çdo aspekt të përpjekjeve njerëzore, talenti edhe dija janë një fyerje e patolerueshme për mediokritetin.”
Me pak vëmendje në shoqëri dallohen tre forma të elitës – elita e dijes, elita e pushtetit dhe elita e famës . E dyta dhe e treta në fakt nuk janë elita mirfilli, pasi pothuajse të gjitha funksionet që ato mbulojnë mund të kryhen nga njerëz pa ndonjë talent të veçantë. Ato kryesisht popullohen nga njerëz të cilët përmes parave, politikës ose famës janë transformuar nga njerëz te zakonshëm në personazhe në dukje të jashtëzakonshëm, duke mos e fyer por përkundrazi duke i dhënë vlerë te veçantë mediokritetit . Ndërkohë të jesh pjesë elitës së dijes, nuk është vetëm çështje e pasjes së një diplome akademike. Kërkohet kultivim , dashuri për leximin dhe etje për dije, mundësisht të fituar në më shumë se një gjuhë.
Ndërkohë që po kaq qartazi dija, pushteti dhe fama janë të një rëndësie të pabarabartë në shoqëri. Për ta dalluar ketë mjafton te shikoni listën e të ftuarve në një event kulturor, në ekrane, apo nëpër pritjet e organizmave ndërkombëtare. Do të gjeni aty shumë personazhe që përkasin elitave të pushtetit edhe famës të cilat ushqehen pazgjithshmërisht nga njëra-tjetra. Si fillim ishte pushteti që siguronte para dhe famë. Më pas, paratë filluan të jepnin akses në pushtet dhe famë. Ndërkohë që më zhvillimin e mediave sociale, fama u jep disa njerëzve akses në para dhe pushtet.
Çdo ditë e më rrallë, elitat e dijes ushqejnë elitat e pushtetin apo famës, madje elitat e dijes me pavarësisë që të jep kjo e fundit, po mbi të gjitha me sfidën që i bëjnë mediokritetit janë kthyer “në armiqtë” e pushtetit edhe famës boshe.
“Izolimi” i elitës së dijes jo vetëm po promovon një model suksesi të paqëndrueshëm por zhvlerësimi i saj është vdekjeprurëse për demokracinë.
Pa një elitë vibrante të dijes e cila çon shoqërinë përpara, demokracia do te jetë jashtë funksioni edhe nëse ruan pamjen e saj te jashtme.
