Një marrëveshje shumëmilionëshe midis Italisë dhe Shqipërisë që synon frenimin e ardhjeve të emigrantëve, u prezantua nga presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, si një model i ri për mënyrën e krijimit të qendrave të përpunimit dhe ndalimit për azilkërkuesit jashtë BE-së, raporton The Guardian.
Objektet në Shqipëri duhej të prisnin deri në 3000 burra të kapur në ujërat ndërkombëtare ndërsa kalonin nga Afrika në Europë. Por duket se as von der Leyen dhe as kryeministrja e ekstremit të djathtë të Italisë, Giorgia Meloni, nuk e kishin marrë parasysh ligjin ekzistues.
Një muaj pas hapjes së shumëpërfolur, vetëm 24 azilkërkues janë dërguar në Shqipëri dhe asnjë nuk ka mbetur atje tani; pesë kaluan më pak se 12 orë në një qendër paraburgimi, ndërsa pjesa tjetër qëndruan për pak më shumë se 48 orë.
Të gjithë u transferuan në Itali pasi gjyqtarët italianë e konsideruan të paligjshme ndalimin e tyre në Shqipëri përpara riatdhesimit në vende, si Bangladeshi dhe Egjipti, të konsideruara “të sigurta” nga Roma.
Duke vepruar kështu, gjyqtarët po mbështesnin një vendim të 4 tetorit nga gjykata e drejtësisë e Bashkimit Evropian (ECJ) se një vend jashtë bllokut nuk mund të shpallej i sigurt nëse i gjithë territori i tij nuk konsiderohej i sigurt.
Sikleti i Italisë mbi skemën, i sulmuar nga partitë opozitare si një “dështim i plotë” që do të kushtojë rreth 1 miliardë euro gjatë pesë viteve, ka ndezur një “sherr” midis autoriteteve dhe gjyqtarëve, të cilët janë akuzuar nga partitë e ekstremit të djathtë për pengim të projektit.
Megjithatë, vëzhguesit thonë se Meloni dhe aleatët e saj e dinin që në fillim se ekzistonte rreziku që marrëveshja të mos funksiononte, me vendimin e ECJ-së që ishte vetëm një nga shumë çështje ligjore.
Chiara Favilli, profesoreshë e së drejtës së Bashkimit Evropian në Universitetin e Firences, tha: “Që nga viti 1993, disa shtete evropiane kanë propozuar zgjidhje të ngjashme me marrëveshjen e Italisë me Shqipërinë. Megjithatë, ata gjithmonë janë refuzuar. Marrëveshjet si ajo mes Shqipërisë dhe Italisë janë të papajtueshme me disa norma themelore”.
Muaj përpara nënshkrimit të marrëveshjes ndërmjet Shqipërisë dhe Italisë, shumë OJQ, akademikë dhe ekspertë kishin ngritur dyshime nëse ajo mund të konsiderohet humane apo edhe e ligjshme sipas ligjit ndërkombëtar.
Edhe Elon Musk ka peshuar marrëveshjen, duke hedhur mbështetjen e tij ndaj Melonit dhe duke denoncuar vendimin e magjistratëve: “Këta gjyqtarë duhet të largohen”. Në një lëvizje shumë të pazakontë, presidenti i Italisë, Sergio Mattarella , i dha Musk një përgjigje të prerë: “Italia di si të kujdeset për veten”.
Javën e kaluar, policia forcoi mbrojtjen për Silvia Albanon, një nga gjashtë gjyqtaret e seksionit të imigracionit të gjykatës së Romës, e cila më 18 tetor nuk konfirmoi ndalimin e azilkërkuesve në Shqipëri. Ajo ka marrë kërcënime me vdekje që nga vendimi.
Stefano Musolino, zëvendësprokuror i Reggio Calabria dhe anëtar i shoqatës kombëtare të magjistratëve, tha: “Ajo që nuk kuptohet është se nëse një gjykatës do të autorizonte riatdhesimin ose ndalimin e emigrantëve në Shqipëri, në kundërshtim me ligjet ndërkombëtare që detyrojnë Italinë , verdiktet e tyre do të ishin të paligjshme.”
Në një kohë kur qeveria po përpiqet të balancojë buxhetin, duke shkurtuar fondet për arsimin, shëndetësinë dhe sigurimet shoqërore, partitë opozitare e kanë përshkruar marrëveshjen si një “katastrofë financiare”.
Elly Schlein, kryetarja e Partisë Demokratike të Italisë, tha: “Meloni rrit taksat dhe shpërdoron gati një miliard euro paratë e taksapaguesve në qendrat e emigrantëve në Shqipëri. Ne mund t’i kishim përdorur ato për të forcuar shërbimin kombëtar shëndetësor ku më shumë se 4.5 milionë njerëz nuk janë në gjendje të marrin trajtim çdo vit. Tani është koha që Meloni të çmontojë qendrat. Pastaj, është koha që ajo të kërkojë falje për të gjithë italianët.”
