Një heremit jetonte në pyll, pa pasur frikë nga kafshët e egra. Heremiti dhe kafshët e egra kuveduan së bashku dhe e kuptuan njëri-tjetrin. Një herë, heremiti qe shtrirë, si rëndom, nën një pemë; aty u mblodhën një korb, një pëllumb, një dre dhe një gjarpër për të kaluar natën. Sesi ndodhi që kafshët filluan të kuvendojnë për zanafillën e së keqes në botë. Korbi tha: – E keqja vjen nga uria. Kur keni ngrënë dhe jeni të ngopur, uleni mbi një degë dhe krrokisni: gjithçka ju duket e gëzuar, e mirë dhe e hareshme; por provoni të qëndroni vetëm dy ditë pa ngrënë dhe nuk do të keni më zemër as të shikoni natyrën; ju ndiheni në ankth, nuk mund të rrini më të qetë, nuk keni një çast prehjeje; kur ju bie në sy një copë mishi, është edhe më keq, turreni pas saj pa u menduar. Sado fort t’ju godasin me shkopinj apo t’ju gjuajnë me gurë; edhe pse qentë dhe ujqërit sulen t’jua rrëmbejnë, ju nuk e lëshoni. Sa prej nesh janë vrarë nga uria! E gjithë e keqja vjen nga uria.
Pëllumbi tha: – Sa për mua e keqja nuk vjen nga uria; e gjithë e keqja vjen nga dashuria. Nëse do të jetonim vetëm, nuk do të duhej të vuanim aq shumë: përndryshe fatkeqësia që do t’ju binte për short, kufizohet vetëm me kokën tuaj. Por ne jetojmë gjithmonë në çifte; dhe e duam aq shumë shoqen sa nuk kemi gjallë pushim, mendojmë vetëm për të: a ka ngrënë vallë ajo? A ndjehet ngrohtë sa duhet? Dhe kur ajo largohet pak nga shoqja e saj, atëherë ju ndiheni krejt të humbur; ju trand mendimi se mos e ka rrëmbyer një fajkua, apo mos e kanë kapur gjahtarët. Dhe nis ta kërkosh dhe vetë bie në telashe, në kthetrat e një shkabe, apo në kurthin e një rrjete. Dhe nëse shoqja juaj humbet, nuk hani më, nuk pini më, vetëm kërkoni dhe qani. Sa shumë vdesin kështu mes nesh! E gjithë e keqja nuk vjen nga uria, por nga dashuria.
Gjarpri tha: – Jo, e keqja nuk vjen as nga uria, as nga dashuria, por nga ligësia. Nëse do të jetonim të qetë, nëse nuk do të njihnim telashe, atëherë gjithçka do të ishte mirë: por, nëse diçka jua vret dëshirën, ju humbni durimin dhe gjithçka ju fyen; atëherë mendoni vetëm për të shfryrë zemërimin tuaj mbi dikë tjetër; dhe pastaj, si në panik, ju veçse fërshëlleni dhe spërdridheni, përpiqeni të kafshoni kush t’ju dalë përpara. Dhe nuk keni më keqardhje për askënd; do të kafshonit dhe babë e nënë; do të hani veten tuaj; dhe tërbimi juaj s’ka të sosur derisa të keni shkatërruar vetveten. E gjithë e keqja vjen nga ligësia.
Dreri tha: – Jo, as nga keqdashja, as nga dashuria, as nga uria nuk vjen çdo e keqe, por nga frika. Nëse nuk do të kishim frikë, gjithçka do të ishte mirë. Këmbët tona janë të lehta kur vrapojmë dhe ne jemi të fuqishëm. Nga një kafshë e vogël, mund të mbrohemi me brirë; nga një e madhe, mund të ikim me vrap: por është e pamundur të mos kemi frikë. Mjafton të kërcasë një degë në pyll, një gjethe të frushullojë dhe ju befas dridheni nga frika; zemra fillon t’ju rrahë, sikur të do të çajë kraharorin e të dalë jashtë; dhe nisni atëherë të fluturoni si shigjetë. Herë të tjera, është një lepur që kalon, një zog që rreh flatrat ose një degë që bie; por ju tashmë mendoni se është bisha e egër që po ju ndjek dhe vraponi t’i ikni rrezikut. Ndonjëherë, për të shmangur një qen, ndesheni me një gjahtar, ndonjëherë, të pushtuar nga frika, vraponi pa e ditur se ku, bëni një kërcim dhe rrokulliseni në një greminë ku gjeni vdekjen. Flini me një sy hapur, gjithmonë në gatishmëri, gjithmonë të tmerruar. Nuk ka paqe; e gjithë e keqja vjen nga frika.
Atëherë heremiti tha: – As nga uria, as nga dashuria, as nga ligësia, as nga frika nuk na vijnë të gjitha fatkeqësitë: nga natyra jonë vjen e keqja; sepse është ajo që e lind urinë, dashurinë, ligësinë dhe frikën.
Përktheu nga origjinali: Agron Tufa
