Luçiano BOÇI
Nga regjim monomediatik i para viteve ‘90, sot Shqipëria ka kaluar në një regjim plurimediatik.
Brenda këtij plurimediatizmi të regjimit, liria është një iluzion që mbahet gjallë e promovohet nga gazetarë të lirë, ose media alternative e kohës teknologjike që ruajnë një autonomi profesionale.
Mediat kombëtare dhe disa jokombëtare, sot diktojnë lajmin sipas afilimit politik, ose janë të diktuar në lajmin e transmetuar direkt nga zyrat e pushtetit.
Shërbimet që i ofrohen pushtetit konvertohen ne interesa dhe anasjelltas.
Në disa prej tyre, jo vetëm bëhet propagandë proqeveritare, por dhe mbillet një lloj “urrejtje” ekzemplare opozitare e mirëmenduar dhe me nota spektakolare.
Në këtë situatë është vështirë të flasësh për liri mediash.
Ajo më shumë ka formën e një servilizmi mediatik shpesh deri në pështirosje.
Vetë pushteti lundron i qetë midis favoreve që shpërndan dhe anatemimeve që bërtet për kazanë mediatikë e që i hedh sa për të ruajtur vigjilencën.
Parimi që ndjek pushteti, është ai i njohuri:
Kush kontrollon mediat kontrollon mendiet.
Mjafton të evidentosh faktin që shumë TV marrin sinjal nga kanali personal i K/M e nuk e kanë pë galje të transmetojnë me logon e tij.
Ndërkohë ERTV-ja, një “kopile” e lindur nga boshllëku ligjor dhe shkelja flagrante e ligjit, jo vetëm ka rrëmbyer atributet e RTSH publik, por dikton cdo event dhe format informimi për publikun që del nga zyra e K/M.
Në kushte të tilla, gazetarët konsiderohen nga pushteti si vasalë dhe dalja nga rreshti e disave nxit një gjuhë shantazhuese dhe kërcënuese të drejtpërdrejtë ndaj tyre.
Politikat editoriale dhe shumë formate emisionesh të rëndësishme diktohen nga kërcitja e telefonave të zyrës së propagandës.
Kronikat i nështrohen censurave të disallojta, duke nxitur në një masë marramendëse dhe autocensurën.
Gazetaria investigative si shpirti i një lirie mediatike është e pafuqishme, e panxitur, e goditur deri me armë, ose e simuluar brenda një rrethi të ngushtë interesash.
Shpesh infot në këtë drejtim, sidomos për krimin e organizuar e qeveritar, deformohen dhe devijohen, nën efektin e përfitimeve ekonomike e politike.
Sot liria mediatike mbahet gjallë nga mediat online, të cilat janë të detyruar të luftojnë me tentativat ligjore të qeverisë përtej vetërregullimit, për t’i zaptuar ato, goditur, mbyllur, ose për t’i konkuruar në mënyrë krejt të pandershme.
Disa prej këtyre mediave krijohen e financohen artificialisht, enkas si “qen lufte”, për të kafshuar ato objektivet dhe për sulmuar të vërtetat, duke mbjellë një lloj kaosi që çon lexuesin në selektivitet me natyrë autocensure.
Kjo autocensurë selektive e lexuesit i mbivendoset autocensurës së vetë gazetarit, duke mbytur kështu informimin.
Brenda këtij kaosi të gjesh lirinë është si të kërkosh gjilpërën në kashtë.
Madje figurativisht dhe kjo është futur midis lapsave më ngjyra të zyrës që komandon e dhunon lirinë e medias.
