“Nene Zurcher Zietung”
Kultivimi i kanabisit është një industri miliarda dollarëshe në Shqipëri, shkruan “Nene Zurcher Zietung”. Shifra të sakta mungojnë, por sipas Raportit Botëror të Drogës, Shqipëria është një nga burimet më të rëndësishme për tregun botëror. Shqipëria kontrollon trafikun e drogës dhe shtrihet gjerësisht në Evropën Perëndimore. Korrupsioni, varfëria dhe institucionet e dobëta shtetërore kanë minuar luftën kundër mafias.
Megjithatë, qeveria socialiste e artistit dhe politikanit Edi Rama i shpalli luftë mbarështuesve të kanabisit në vitin 2013, pas fitores së tyre elektorale. Ai filloi më 16 qershor 2014 me ndërhyrjen në Lazarat, një fshat afër kufirit grek.
Fshati i armatosur rëndë ishte përgjegjës për gjysmën e prodhimit të kanabisit në Shqipëri, rreth 900 tonë në vit, sasi e cila korrespondon me një vlerë të llogaritur prej 4.5 miliardë euro.
Në vitin 2014, policia konfiskoi 101 tonë marijuanë, përafërsisht po aq sa shuma totale në nëntë vitet paraardhëse. Gati gjysmë milioni bimë janë shkatërruar.
Në një raport progresi mbi aplikimin e Shqipërisë për anëtarësim, BE vlerësoi luftën kundër kanabisit në nëntor. Megjithatë, ajo kritikon se zyra e prokurorit publik dhe policia nuk janë në gjendje të ndërmarrin veprime kundër bandave që zotërojnë industrinë e drogës. Problemi i pastrimit të parave që lidhet me trafikimin e drogës është gjithashtu, duke u trajtuar shumë pak: Midis 2010 dhe 2015 më pak se 35 persona janë transferuar.
Qeveria pa strategji
Jana Arsovska, një eksperte për krimin e organizuar në vendet e Ballkanit në Kolegjin e Drejtësisë Penale, John Jay në Nju Jork, tha: “Edhe në qoftë se qeveria pretendon të trajtojë problemin e drogës, nga ana tjetër ka kriminelë që lirohen pa u dënuar”. Ndërvarësia e politikës, krimit dhe korrupsionit është duke shkaktuar lulëzimin e krimit të organizuar.
Rrugët e sofistikuara të transportit
“Për mbarështuesit dhe kontrabandistët, korrupsioni policor është pjesë e modelit të biznesit. Përdoren kafshët si mjet transporti”, shpjegon një trafikant. Ka një marrëveshje të qartë me policinë: ajo thjesht monitoron gjatë transportit. “Ata na tregojnë kur rruga është e lirë, kështu që ne mund të sigurt të dërgojmë mallrat në destinacionin e tyre, sepse është e pamundur për të transportuar diçka pa pëlqimin e tyre”, thotë ai.
Droga gjen rrugën e vet mbi kufijtë e depërtueshëm të ish-republikave jugosllave dhe në fund arrijnë në zonën e Shengenit, së pari, në Hungari apo Slloveni. Kontrabandistët e tjerë zgjedhin rrugën më të drejtpërdrejt, si nga deti apo ajri, ose nga brigjet perëndimore të Shqipërisë në bregdetin jugor italian. Porti shqiptar i Durrësit është vetëm 200 kilometra larg Barit.
Sipas të dhënave të Guardia di Finanza, më shumë se 3 tonë kanabis janë sekuestruar në port në vitin 2014. Kjo shifër ka rënë në 1.8 tonë në vitin 2015, por në një ditë të vetme në korrik 2016, një anije dhjetë metra e gjatë ishte goditur me 1.2 tonë kanabis me një vlerë tregu prej 12 milionë euro.
Policia shqiptare nuk i ka mjetet e duhura për të luftuar tregtinë e drogës. Si rezultat i kësaj, shqiptarët e kanë vënë besimin e tyre në bashkëpunimin ndërkombëtar.
Pranimi i korrupsionit
Megjithatë, Jana Arsovska thekson se, ryshfeti në sistemin klanor dhe të miqësisë në shoqërisë shqiptare është i pranuar gjerësisht. Varfëria dhe papunësia e lartë gjithashtu ofrojnë një terren pjellor për trafikun e drogës. Nëse kjo do të ishte trajtuar në mënyrë efektive, fermerëve do të duhej t’u ofrohet një alternativë. “Është e vështirë për t’i treguar njerëzve se ata nuk janë duke punuar me kriminelët në qoftë se ata nuk kanë mjete më të mira për të bërë para apo thjesht të frikësuar”, tha Arsovska.
Reportazhi i “BBC”: Shqipëria, kryeqyteti europian i drogës
Më 1 dhjetor të vitit të kaluar, gazetarët e “BBC” do të depërtonin në magazinat e kanabisit kryesisht në Tiranë, dhe në një pjesë të veriut të vendit. Atë që s’bënte dot policia, e kanë bërë në jo pak raste gazetarët e huaj dhe vendas. Prodhuesit e pranojnë, vetë se 20% të fitimit i kalonte policisë. Ja çfarë thuhej në reportazhin e “BBC”-së. “Shqipëria është shndërruar në prodhuesin më të madh të cannabis-it në Europë. Bima narkotike konsiderohet si ‘ari i gjelbërt’ nga fermerët kultivues. Në një vend të varfër, kjo është një industri prej miliarda eurosh. Pas një rruge të shkatërruar, në një fshat të vogël në veri të Tiranës, fshaqet një shtëpi me tulla gjysmë e rrënuar. Është e vetme dhe duket e rrënuar. Në fakt nuk është. Aroma që vjen nga një prej dhomave të saj zbulon funksionin që ka tani: prodhimin e cannabis-it. Brenda, më shumë se gjysma e dyshemesë është e mbuluar drogën që po thahet. ‘Janë rreth 20 kg këtu’, thotë pronari i saj. Ai është i ri – rreth të njëzetave ndoshta – i veshur me xhinse, bluzë dhe atlete. Edhe ai është një nga mijëra njerëzit që po bëjnë para me cannabis-in. Në Shqipëri, një kilogram drogë shitet mes 100 dhe 200 eurove. Në Itali arrin në 1 500 euro. Dhe pjesa më e madhe e cannabis–it trafikohet jashtë – në veri nëpërmjet Malit të Zi, në jug në Greqi dhe nëpërmjet Adriatikut në Itali. Tregu vendas është i papërfillshëm. Burimet tona vlerësojnë se industria e paligjshme mund të gjenerojë rreth 5 miliardë euro në vit – thuajse gjysma e Prodhimit të Brendshëm Bruto të Shqipërisë. 20 kilogramët e bimës që po thahet ngadalë nën rrezet e diellit që hyjnë nga një dritare nuk përfaqësojnë të gjithë prodhimin e këtij njeriu. “Kam prodhuar 350 kg”, thotë ai. “Këtë vit, thuajse çdo familje në fshat ka kultivuar cannabis – tonelata dhe tonelata janë prodhuar vetëm në këtë fshat”. Ky njeri ka punësuar 15 vetë për korrjen dhe përpunimin dhe njerëz të armatosur për të mbrojtur prodhimin. Ai thotë se komandon, por me shumë mundësi është pjesë e një rrjeti të gjerë. Kështu që, nëse çdokush po kultivon, dhe duket se këtë e dinë të gjithë, përse nuk ka patur këtu aksione të policisë? “I paguaj 20% policisë. Të gjithë i paguajmë. Nëse nuk paguan, të arrestojnë”, thotë ai. Më pas vihet në mbrojtje. “Ky është mallkimi ynë –këtu nuk ka punë, s’ka. Nuk ka para me asgjë tjetër që mund të mbillet. E di që nuk është gjë e mirë kjo që po bëj, por s’kam rrugë tjetër. Për dekada me radhë shqiptarët jetuan nën një regjim ndëshkues dhe të mbyllur. Pastaj, pas rënies së komunizmit, erdhi një kohë trazirash civile dhe një rritje e shpejtë të krimit të organizuar. 25 vjet më vonë, papunësia është ende e lartë dhe korrupsioni i përhapur –kushte që e lejojnë trafikun e cannabis–it të lulëzojnë. Në një magazinë të madhe në Rrëshen, cannabis-i është hedhur palë–palë për t’u tharë në rafte prej rrjete. Në dyshemenë e betonit ka më shumë drogë. Disa thasë janë radhitur poshtë dhe përhapen deri tek një furgon i mbushur plot. Në mesin e këtij deti me drogë – me syzet në fund të hundës dhe me një armë në brez – qëndron oficeri në detyrë, Agron Cullhaj, i cili e përshkruan këtë si sasinë më të madhe të drogës të gjetur ndonjëherë në këtë zonë”.
