Në disa mënyra, Covid-19 ishte një gabim. Pasi u rrit në vitin 2020, papunësia në të gjithë botën e pasur ra shpejt në nivelet më të ulëta para pandemisë. Vendet e rikrijuan PBB-në e tyre para Covid-it në një kohë të shkurtër. E megjithatë, më shumë se dy vjet pasi u hoqën bllokimet, të paktën një ndryshim është i qëndrueshëm: zakonet e konsumatorëve në të gjithë botën kanë ndryshuar në mënyrë vendimtare, dhe ndoshta përgjithmonë. Mirë se vini në epokën e vetmitarit!
Përpara Covid-it, pjesa e shpenzimeve të konsumatorit kushtuar shërbimeve po rritej në mënyrë të qëndrueshme. Ndërsa shoqëritë u bënë më të pasura, ato kërkuan më shumë përvoja luksoze, kujdes shëndetësor dhe planifikim financiar. Më pas, në vitin 2020, shpenzimet për shërbime, nga qëndrimi në hotel deri te prerja e flokëve, ranë. Me njerëzit që shpenzojnë më shumë kohë në shtëpi, kërkesa për mallra u rrit, me një nxitim për pajisje kompjuterike.
Tre vjet më vonë, pjesa e shpenzimeve kushtuar shërbimeve mbetet nën nivelin e saj para COVID-19. Në lidhje me tendencën e saj para Covid-it, rënia është akoma më e mprehtë. Konsumatorët e botës së pasur po shpenzojnë rreth 600 miliardë dollarë në vit më pak për shërbime sesa mund të kishit pritur në 2019.
Në veçanti, njerëzit janë më pak të interesuar për aktivitetet e kohës së lirë që zhvillohen jashtë shtëpisë, duke përfshirë mikpritjen. Paratë po ridrejtohen te mallrat, duke filluar nga gjërat e qëndrueshme si karriget dhe frigoriferët, te gjëra të tilla si rrobat, ushqimi dhe vera.
Në vendet që kaluan më pak kohë në mbyllje, zakonet nuk janë rrënjosur. Sidoqoftë, diku tjetër, sjellja duket patologjike. Në Republikën Çeke, e cila u godit nga Covid, pjesa e shërbimeve është tre pikë përqindje nën trend. Amerika nuk është larg. Japonia ka dëshmuar një rënie prej 50% në rezervimet e restoranteve për argëtimin e klientëve dhe qëllime të tjera biznesi.
Në pamje të parë, shifrat janë të vështira për t’u pajtuar me anekdotat. A nuk është më e vështirë se kurrë për të marrë një tavolinë në një restorant? Megjithatë, burimi i vërtetë i grumbullimit nuk është kërkesa shumë e lartë, por oferta e kufizuar. Këto ditë më pak njerëz duan të punojnë në hoteleri—në Amerikë punësimi në industri mbetet më i ulët se në vitin 2019. Dhe ndërprerja e pandemisë nënkupton që shumë hotele dhe restorante të reja që do të ishin hapur në 2020 dhe 2021 nuk u hapën kurrë. Numri i hoteleve në Britani, rreth 10,000, nuk është rritur që nga viti 2019.
Pse rezistoi sjellja e vetmitarëve? Arsyeja e parë e mundshme është se disa njerëz mbetën të frikësuar, qoftë nga Covid apo diçka tjetër. Në Britani, përdorimi i makinave është në përputhje me normën para COVID-19, ndërsa përdorimi i transportit publik është mjaft i ulët. Njerëzit gjithashtu duken më pak të prirur për shërbime nga afër dhe personale. Në Amerikë, shpenzimet për parukeri dhe kujdes personal janë 20% nën tendencën e para Covid-it, ndërsa shpenzimet për kozmetikë, parfume dhe preparate për thonjtë janë rritur me një të katërtën.
Arsyeja e dytë lidhet me modelet e punës. Në të gjithë botën e pasur njerëzit tani punojnë rreth një ditë në javë në shtëpi. Kjo zvogëlon kërkesën për shërbimet e blera në zyrë, duke përfshirë drekat, dhe rrit kërkesën për mallra të bëra vetë. Vitin e kaluar italianët shpenzuan 34% më shumë për qelqe, enë tavoline dhe enë shtëpiake sesa në vitin 2019.
E treta lidhet me vlerat. Covid mund t’i ketë bërë njerëzit vërtet më të ngjashëm me vetminë. Sipas të dhënave zyrtare nga Amerika, vitin e kaluar njerëzit flinin 11 minuta më shumë në ditë se në vitin 2019. Ata shpenzuan gjithashtu më pak për klube që kërkojnë anëtarësim dhe aktivitete të tjera shoqërore, dhe më shumë për aktivitete të vetmuara, si kopshtari dhe kafshët shtëpiake. Trashëgimia më e madhe e Covid-it, me sa duket, ka qenë largimi i njerëzve./ The Economist
