Për t’u punësuar si i ri në Shqipëri, të rinjtë shpesh besojnë se duhet: • të kenë lidhjet e duhura politike; • të pranojnë një punë që është nën nivelin e tyre arsimor; • të punojnë në një fushë që nuk ka lidhje më diplomën e tyre.
Fondacioni Friedrich Ebert Stiftung ka publikuar një studim mbi rininë shqiptare 2024. Ky raport mbi rininë shqiptare sjell një analizë të thelluar mbi sfidat, aspiratat dhe perceptimet e të rinjve. Duke u bazuar në intervista me të rinj, studimi eksploron tema si punësimi, korrupsioni, emigracioni, pavarësia dhe cilësia e arsimit. Shumica janë të pakënaqur me cilësinë e arsimit dhe kërkojnë reforma thelbësore. Një pjesë e madhe e të rinjve dëshirojnë të largohen nga vendi në kërkim të mundësive më të mira.
Emigrimi
Ndërkohë, të rinjtë shqiptarë vazhdojnë të jenë të pushtuar nga të ashtuquajturat «ethe migrimi», duke e konsideruar emigrimin si të vetmen mundësi që jep rezultate të shpejta për arsimim cilësor dhe përfshirje në tregun global të punës. Ndërkaq, diaspora për zhvillim shihet si një mundësi për të rinjtë, ku, nëpërmjet skemave të përshtatshme të financimit.
Studimi evidenton se “Më shumë se një e treta e të anketuarve kanë një dëshirë të fortë për t’u larguar nga vendi. Më shumë se një e pesta e atyre që dëshirojnë të largohen, mendojnë të mos kthehen më. Faktori kryesor që nxit migrimin është përpjekja për të arritur standarde më të mira jetese dhe paga më të larta”.
Arsimi
Arsimi konsiderohet si një nga çështjet më të rëndësishme për rininë shqiptare. Në kushtet e
një ekonomie tregu globale ku mbizotërojnë
aftësitë e shumëfishta dhe tregu fleksibël i punës po bëhet realitet, arsimi po kthehet në një mjet shumë të vlefshëm. Të rinjtë janë ambivalentë në lidhje me cilësinë e arsimimit të tyre dhe të shqetësuar për nivelin e korrupsionit në vend. Shumica e tyre mendojnë se cilësia e arsimit që ofrohet në Shqipëri është mesatare ose e ulët. Dy nga tre të rinj shqiptarë besojnë fort se me para dhe ryshfet mund të merret nota e dëshiruar ose të kalohet provimi.
Punësimi
Për t’u punësuar si i ri në Shqipëri, të rinjtë shpesh besojnë se duhet: • të kenë lidhjet e duhura politike; • të pranojnë një punë që është nën nivelin e tyre arsimor; • të punojnë në një fushë që nuk ka lidhje më diplomën e tyre.
Politika
Një indiferencë apo apati e tillë politike lidhet me faktin se të rinjtë tani kanë shumë mundësi për t’a kërkuar në vende të tjera të ardhmen
e tyre sociale dhe ekonomike. Në këtë mënyrë,
angazhimi dhe aktivizmi politik për të ndryshuar
realitetet në vendet ku jetojnë nuk shihen më si
mundësi apo aktivitet parësor.
Indiferenca apo apatia politike e të rinjve shqiptarë lidhet edhe me zhgënjimin dhe mungesën e besimit te politika dhe partitë politike si një instrument që mund të ndryshojë realitetin brenda vendit dhe të përmbushë pritshmëritë e tyre.
Familja
Marrëdhënia pozitive prind-fëmijë është një shënues i qëndrueshëm i marrëdhënieve familjare në Shqipëri. Familja mbetet një mbështetje e rëndësishme për të rinjtë shqiptarë jo vetëm për arsye ekonomike, por edhe për marrëdhënie të shëndetshme e pozitive; prandaj ajo luan një rol të rëndësishëm në vendimet e tyre.
Korrupsioni
64 % e të rinjve të intervistuar janë përgjigjur se në dekadat e ardhshme korrupsioni do të jetë një problem i madh. Të rinjtë janë kundër ryshfetit, mashtrimit me taksat dhe shfrytëzimit të lidhjeve personale për të arritur qëllimet e tyre. Më shumë se gjysma e të anketuarve ngurrojnë të pranojnë ose të paguajnë ryshfet. Për më tepër, një numër i konsiderueshëm i të rinjve të anketuar mendojnë se mashtrimi me taksat ose shfrytëzimi i lidhjeve personale për të arritur qëllimet e tyre, nuk janë sjellje korrekte.
Disa nga gjetjet kryesore për Shqipërinë:
- 53,6% e të rinjve të intervistuar deklarojnë se nuk janë të interesuar për politikën.
- 24,8% pohojnë se interesat e tyre nuk përfaqësohen nga politika, ndërsa 33,7 % thonë se kjo ndodh në mënyrë shumë të dobët.
- 50% e të rinjve shprehen se kanë votuar në zgjedhjet e fundit.
- 65,2% janë dakord me një qasje të qeverisë për më shumë barazi të të ardhurave.
- 88,4 % deklarojnë se qeveria duhet të mbajë më shumë përgjegjësi për t’u kujdesur për të gjithë qytetarët.
- 33,2 % nuk i besojnë parlamentit.
- 41 % i besojnë Policisë së Shtetit.
- 64,6 % vërejnë se vlerat e sigurisë ekonomike dhe të demokracisë janë të ndërlidhura ngushtë.
- 64 % e të rinjve të pyetur gjatë realizimit
- të studimit kanë deklaruar se në dekadat e ardhshme, shqetësimi kryesor do të jetë korrupsioni, i ndjekur nga papunësia (57 %), largimi i njerëzve të kualifikuar nga vendi
- (57,3 %) dhe çështjet e imigracionit (56,3 %)
