Një tjetër skandal i pastër ndërtimor dhe abuzim flagrant me ligjin po zë formë në një nga zonat më të dendura dhe më të ndjeshme të kryeqytetit. Mes tre pallateve ekzistuese dhe ngjitur me shkollën “Emin Duraku”, është dhënë leja për ndërtimin e një kulle 16-katëshe. Kjo jo vetëm që bie ndesh me çdo logjikë urbanistike dhe normë sigurie, por vë në rrezik të drejtpërdrejtë jetën e qindra banorëve dhe fëmijëve që ndjekin mësimin përditë në atë shkollë.
Të shtunën, me 29 Mars 2025, në mëngjes, firma ndërtuese mbërriti në sheshin mes pallateve dhe pranë shkollës për të nisur zyrtarisht punimet. Reagimi i banorëve ishte i menjëhershëm: protestë, thirrje për ndihmë, telefonata në polici dhe në Inspektoratin e Mbrojtjes së Territorit. Por përgjigja institucionale ishte minimale – një ndërhyrje formale, pa fuqi reale për të ndalur projektin.
Banorët janë të vendosur të mos tërhiqen. Ata kanë depozituar kërkesë në gjykatë për pezullimin e punimeve dhe të hënën pritet të kallëzojnë në SPAK zëvendëskryeministren Belinda Balluku, e cila ka firmosur lejen në kundërshtim me çdo kriter teknik, ligjor dhe etik.
Nga Ish-Ministrja e Kulturës, te “Daja” dhe firma ndërtuese
Pas kësaj ndërtese që kërkon të shpërthejë në zemër të një zone të mbipopulluar, qëndrojnë emra që nuk janë të panjohur për publikun: Elva Margariti, ish-Ministre e Kulturës, dhe Agron Lufi, profesor i arkitekturës, projektues dhe njëherazi dajë i Margaritit. Të dy të lidhur ngushtë me projektin, dhe përfitues të qartë nga ndërtimi në fjalë.
Por emrat nuk ndalen me kaq. Në sfond qëndrojnë figura të diskutuara të tranzicionit shqiptar dhe të tjerë “të fortë” me ndikim të drejtpërdrejtë në zinxhirin e vendimmarrjes shtetërore.
Dokumentet zyrtare tregojnë se pronarët e firmës që do të ndërtojë kullën janë Gentian Paruca dhe Fation Alliu. Të lidhur në mënyrë të drejtpërdrejtë me Lufin dhe Margaritin, dyshja duket se ka gjetur momentin e artë për të zhvilluar truallin që për 20 vite ka qenë i pamundur për ndërtim.
Ky truall ka qenë gjithmonë një “jo” e prerë nga institucionet e mëparshme. Pse? Sepse ndodhet mes tre pallateve, pranë një shkolle, në një nga lagjet më të ngarkuara të qytetit. Asnjë plan urbanistik nuk e ka parashikuar një ndërtim të tillë. Por inndividë të lidhur me Qeverinë “jo”-ja shumëvjeçare u kthye papritmas në “po”.
Ky nuk është një rast i thjeshtë ndërtimi. Është një leksion për të gjithë shqiptarët se si klientelizmi dhe lidhjet familjaro-politike zhbëjnë shtetin dhe e kthejnë atë në një makineri që shërben interesin personal mbi gjithçka tjetër.
“Interes Strategjike” për kë?
Në mbrojtje të këtij projekti është përdorur një mjet i ri i favorizimit korruptiv: ligji për ndërtimet strategjike. Një instrument i sajuar që i jep qeverisë të drejtën të shpërfillë çdo distancë ligjore dhe çdo rregull urban për projekte që etiketohet si “me interes strategjik”.
Dhe pyetja që ngrihet është e qartë: për kë është strategjike kjo kullë 16 katëshe? Për banorët? Për fëmijët që rrezikojnë jetën në klasë? Apo për ish ministren , profesor Lufin dhe firmën ndërtuese Gentian Parruca dhe Fation Alliu. Te dy kanë theneluar një kompani ndërtimi ne Korrik te viitit 2023. Në Maj 2024 KKRT u “ dhuron: nje lejë ndërtimi për 16 kate në një truall të rethuar nga tre pallate dhe shkolla. Projekt më strategjik se ky nuk mund të bëhet.
Dy nga pallatet pranë sheshit të ndërtimit datojnë në vitin 1938, me strukturë e ndryshme dhe të pambrojtur nga lëkundjet dhe gërmimet masive. Sipas inxhinierëve, çdo hapje themelesh për një ndërtesë të këtij kalibri është një kërcënim i drejtpërdrejtë për shembje. Shkolla “Emin Duraku” është gjithashtu në trajektoren e rrezikut. Fëmijët mësojnë vetëm pak metra nga ekskavatorët që përgatiten të thellojnë themele betoni për 16 kate.
Kjo nuk është më thjesht mungesë ndjeshmërie. Kjo është papërgjegjshmëri kriminale.
Si u “zhvendos” shkolla për të hapur rrugën për kullën
Një tjetër element tronditës është mënyra se si është arritur të legalizohet kjo ndërhyrje. Burime nga brenda bashkisë bëjnë me dije se projekti origjinal i shkollës “Emin Duraku” është modifikuar qëllimisht për t’i dhënë kullës më shumë hapësirë. Një zhvendosje artificiale, një rishikim i planit ndërtimor të shkollës, që është përdorur për të “çliruar” truallin e kontestuar.
Një vendim që nuk mund të ndodhë pa dijeninë e krerëve të lartë të bashkisë, të ministrisë dhe të organeve që firmosin çdo milimetër në qendër të Tiranës.
Banorët nuk dorëzohen
Banorët e zonës, të përfshirë në këtë betejë të padrejtë, nuk kanë ndërmend të heshtin. Ata kanë një kërkesë për shtetarët që e lejuan këtë projekt:
“Erdhët, firmosët, përfituat. Tani ejani dhe jetoni këtu. Shijoni nga ballkoni zhurmën, pluhurin dhe hijen e 16 kateve që i ngrihen fëmijëve tanë mbi kokë.”
Për Agron Lufin, një ironi e hidhur nga komuniteti: “Të mbajë një leksion për studentët e arkitekturës me titullin: Si të shkatërrosh një hapësirë urbane në emër të përfitimit personal.”
Një krim që kërkon ndëshkim, jo vëmendje
Kjo histori nuk është më një çështje urbanistike. Nuk është më debat ligjor. Është një krim me pasoja të mëdha sociale, morale dhe njerëzore.
Krim ndaj ligjit.
Krim ndaj fëmijëve.
Krim ndaj komunitetit.
Krim ndaj së ardhmes urbane të këtij qyteti.
SPAK duhet të veprojë. Prokuroria duhet të hetojë. Heshtja është bashkëpunim.
*Ky shkrim nuk është realizuar nga gazetarët e “Shteg”, por disa nga faktet e denoncuara nga banorët e pallateve pranë shkollës “Emin Duraku”, ku do të ndërtohet godina e re, janë verifikuar nga redaksia.
