Vera është periudha ideale për t’u çlodhur me një libër të mirë. Ndërkohë që shumë shqiptarë shijojnë pushimet në bregdet apo në natyrë, leximi mbetet një aktivitet i preferuar për shumicën e tyre. Librat e verës janë të larmishëm, duke përfshirë zhanre të ndryshme si romanca, thriller, biografi dhe letërsi klasike.
Nga Deada Hyka
Pavarësisht sfidave ekonomike dhe teknologjike, dashuria për librin dhe leximin nuk njeh kufij. Çdo verë sjell me vete një valë të re librash, që presin të zbulojnë lexuesit e tyre, duke u ofruar atyre mundësinë për të udhëtuar nëpër histori të ndryshme dhe për të zgjeruar horizontet pa lëvizur nga vendi.
Por sa lexojnë shqiptarët dhe si është tregu i librit në vendin tonë? Statistikat tregojnë se leximi po rikthehet fuqishëm në modë. Bibliotekat dhe libraritë po mbushen me lexues të etur për dije dhe argëtim, ndërsa autorët vendas po fitojnë gjithnjë e më shumë vëmendje dhe respekt. Tregu i librit në Shqipëri po zhvillohet me hapa të sigurt, duke u pasuruar me botime të reja dhe tituj të përkthyer nga autorët më të mirë ndërkombëtarë.
Gjendja e tregut të librit në Shqipëri po tregon shenja përmirësimi. Botuesit po sjellin gjithnjë e më shumë tituj të rinj dhe përkthime nga autorë të njohur ndërkombëtarë.
Megjithatë, sfidat mbeten, si për shembull konkurrenca me formatet dixhitale, mungesa e politikave mbështetëse për leximin dhe botimin, si dhe mungesa e mbështetjes për librarët, që janë pika e fundit ku autori takohet me lexuesin. Dhe ku, në fund të fundit, ndodh transaksioni.
Edhe këtë vit, botuesit ngrenë shqetësimin se duhet të ketë një politikë më të favorshme fiskale për ta, duke marrë shkas nga ajo europiane, që në prodhim taksa është vetëm 5%, ndërsa në Shqipëri shumë më e lartë. Kërkesa për ulje takse është një refren që shtëpitë botuese e përsërisin çdo vit.
Një problematikë tjetër në treg, të cilën e pohojnë njëzëri botuesit, është mungesa e investimit në librari.
Arlinda Dudaj, nga shtëpia botuese “Dudaj”, pohon se duhet investuar në një rrjet të mirë librarish dhe duhen ndihmuar ata që merren me një biznes të tillë.
Një prej vështirësive kryesore që ka përfshirë tregun e librit në Shqipëri është pirateria dhe përkthimi jo cilësor.
Loreta Berhami, nga shtëpia botuese “Pegi”, pohon se, përkundër përpjekjeve të autoriteteve për të luftuar këtë problem, kopjimi i paligjshëm dhe shpërndarja e librit të palicencuar vazhdojnë të pengojnë të ardhurat e autorëve dhe botuesve.
“Kjo ndikon drejtpërdrejt në cilësinë e botimeve dhe mundësinë e financimit të projekteve të reja letrare.
Në të njëjtën kohë, normat e përgjegjësisë sociale dhe kulturore nuk janë gjithmonë të përmbushura nga ata që blejnë kopje të paligjshme të librave. Nga ana tjetër, mbeten problem botimet e përkthyera keq që dëmtojnë në tërësi tregun e botimit në Shqipëri”, – thotë znj. Berhami.
Një tjetër sfidë që ndikon në tregun e librit është niveli i ulët i kulturës së leximit. Për shkak të çështjeve socio-ekonomike dhe arsimit të ulët, leximi nuk është një aktivitet i përhapur në masë.
Albert Gjoka, nga platforma “Bukinisti”, thotë më tej se, kjo shkakton rritje të pasigurisë në shitjet e librave, duke i bërë ato një produkt më pak tërheqës për botuesit dhe autorët.
“Pavarësisht sfidave aktuale, tregu i librit në Shqipëri ka ende potencial të madh për të zhvilluar industrinë letrare dhe për të promovuar kulturën e leximit në shoqërinë shqiptare”, shprehet Albert Gjoka.
Një qasje e mundshme, sipas tij, është rritja e përpjekjeve për të edukuar publikun mbi rëndësinë e blerjes së librave të licencuar dhe ndërgjegjësimin rreth dëmeve të piraterisë.
Gjithashtu, botuesja Elda Vela, nga shtëpia botuese “Mediaprint” pohon se, promovimi i autorëve të rinj dhe mbështetja e krijimtarisë letrare vendore mund të ndihmojë në diversifikimin e ofertës së librave dhe rritjen e interesit për lexim.
Më tej, botuesit e kontaktuar nga “Monitor”, shprehen se, teknologjia mund të shërbejë si një mjet për të arritur lexues të rinj dhe për të rritur qasjen në libra dhe jo të jetë detyrimisht “armik”, pasi duhet konsideruar fakti që përdorimi i telefonit smart dhe i rrjeteve sociale është rritur në mënyrë progresive me kalimin e viteve.
Sipas tyre, platformat e librit elektronik dhe audiolibra mund të jenë një mundësi për të rritur përfshirjen e atyre që parapëlqejnë të lexojnë në mënyra alternative. Për më tepër, bashkëpunimi me shkolla dhe institucione të tjera arsimore mund të ndihmojë në rritjen e nivelit të arsimit dhe kulturës së leximit.
Sipas drejtuesve të librarisë “Bookland”, teknologjia gjithashtu ka rritur ndjeshëm mundësitë e shpërndarjes dhe promovimit të librave nëpërmjet mediave sociale dhe platformave të tjera dixhitale, duke krijuar një portofol të gjerë te mjetet e marketingut.
Loreta Berhami, nga shtëpia Botuese Pegi, thotë se platformat dixhitale, përveç dyqaneve fizikë, do të jenë thelbësore për të arritur një audiencë më të gjerë dhe për të përmirësuar eksperiencën e blerjes së librave.
“Një faqe interneti e përdorshme, e rregulluar mirë dhe e orientuar drejt përdoruesit do të ofronte një gamë të gjerë të librave, me vlerësime të klientëve të mëparshëm, për të ndihmuar blerësit të zgjedhin titujt e duhur.
Pra shtëpitë botuese të mos presin që çdo gjë të zgjidhet nga libraria apo nga rrjetet sociale”, – thotë ajo./Monitor.al
