Ushtarakё tё ftuar nga bota e jashtme si dhe ministri i Jashtёm polak morёn pjesё nё vendosjen e gurit themeltar pёr njё sistem tё ri tё NATO-s pёr mbrojtjen nga raketat nёn drejtimin e SHBA-sё nё fushёn pranё Słupskit. Deri tani kёtu ndodhet vetёm gardhi qё ka kushtuar dhjetё milionё euro.
Ka gardh izolon nga bota pёrreth edhe delegacionin e nivelit tё lartё. Vetёm tek porta tё ftuarit nga SHBA-ja, Rumania dhe Spanja e kuptojnё se jo tё gjithё gёzohen pёr rёndёsinё e nivelit botёror tё kёsaj fushase tё Pomeranisё. Disa qindra vetё protesojnё kundёr dislokimit tё sistemit tё raketave mbrojtёse nё rajonin e tyre, kryesisht pёr arsyen, sepse ata ndihen tё mashtruar lidhur me zhdёmtimin.
Sistemi i mbrojtjes nga raketat do tё ndёrtohet vetёm 3,5 km larg bashkisё. “Pёr ne kjo ёshtё njё katastrofё”, thotë Robert Biedroń, i cili ёshtё qё prej njё viti krytear bashkie nё qytetin me rreth 90 mijё banorё. “Nё njё distancё prej 15 km pёrreth kёsaj zone kёtej e tutje nuk lejohet tё ndёrtohet mё asgjё, pa miratimin nga State Department amerikan”, ankohet ai. “Madje, asnjё repart prodhimi nuk lejohemi tё ndёrtojmё”. Kёsisoj sistemi i raketave vёrtetё ka shkaktuar njё efekt tё madh frike ende pa u ndёrtuar, thotё ai “e nё radhё tё parё pёr investitorёt”. Ndonёse janё bёrё premtime pёr zhdёmtim, banorёt ndihen tё zhgёnjyer, thotё kryetari i Bashkisё.
Njё mini mburojё me efekt tё madh
Por politika nuk i merr parasysh shqetёsime tё tilla. Ndёrtimi i mburojёs nga raketat po ecёn me intensitet. Krahas Polonisё nё kёtё sistem bёn pjesё edhe njё impiant nё Deveselu nё jug tё Rumanisё. Qё nga fundi i vitit 2015, ai ёshtё i gatshёm pёr pёrdorim dhe tё enjten u vu zyrtarisht nё funksionim. Ky sistem ёshtё “njё pёrforcim i rёndёsishёm” i kapaciteteve tё aleatёve pёr mbrojtjen nga raketat tha Sekretari i Pёrgjithshёm i NATO-s, Jens Stoltenberg gjatё inaugurimit nё Rumani.
Tё dy komplekset nё Europёn Lindore janё pjesё e njё sistemi mbrojtёs Aegis, qё synon tё mbrojё partnerёt europianё nga sulmet me raketa nga Lindja e Mesme. Nё kёtё sistem mburojё bёn pjesё krahas dy bazave tё vogla mbrojtёse nё Poloni e Rumani edhe njё impant i madh radarёsh nё Turqi dhe katёr anije tё SHBA-sё me raketa mbrojtёse tё ankoruara nё Jug tё Spanjёs. Qendra e komandёs ndodhet nё Gjermani – nё bazёn e Aviacionit Luftarak tё SHBA-sё Rammstein. Nё Samitin e NATO-s nё fillim tё korrikut nё Varshavё ky sistem do tё vihet nёn kontrollin e NATO-s.
Ideja pёr kёtё lindi mё 2007. Ish-presidenti George W. Bush deklaroi ndёrtimin e njё sistemi kombёtar tё mbrojtjes nga raketat nё Europёn Lindore, duke indinuar me kёtё Moskёn. Kur u zgjodh president Barack Obama, e pezulloi pёrkohёsisht kёtё projekt, gjё qё i irritoi europiano-lindorёt. “Obama me kёtё vendim i lёshoi pe Moskёs pёr tё pёrmirёsuar marrёdhёniet”, thotё Gustav Gressel nga think tank-u ndёrkombёtar “European Council on Foreign Relations” nё Berlin. “Nё vend tё mburojёs sё SHBA-sё tё planifikuar nga Bushi, me njё rreze tё gjerё veprimi dhe raketa tё mёdha, Obama vendosi pёr njё variant mё tё zbehtё”.
Rusia ndihet e kёrcёnuar
Por kjo nuk ndihmoi shumё. Pak javё para samitit simbolik tё NATO-s nё Varshavё ky sistem do tё shndёrrohet sёrish nё politikё tё madhe. Rusia ndihet e provokuar dhe bёn fjalё pёr kёrcёnim ndaj sigurisё sё saj. Ky kompleks tek e fundit ka kapacitet edhe tё hedhё raketa dhe pёrbёn kёsisoj njё rrezik pёr ekuilibrin strategjik, argumenton Ministria e Jashtme ruse. Presidenti Vladimir Putin pas vёnies nё funksionim tё mburojёs sё re tё SHBA-sё nё Europёn Lindore sheh shkas pёr tё marrё masa kundёr. Pёrshtatja e shpenzimeve shtetёrore ёshtё e domosdoshme pёr tё neutralizuar kёrcёnimin e ri, sikurse formuloi ai.
“E gjitha vetёm propagandё”
Qendrimi rus nuk ёshtё asgjё tjetёr veçse propagandё, mendon eksperti i mbrojtjes Gustav Gressel nga Berlini. “Pёrpjekja e Obamas pёr ta orientur pozitivisht Rusinё ka dёshtuar, sepse Rusia pёr arsye tё politikёs sё brendёshme ka nevojё pёr armikun e urryer NATO-n dhe Amerikёn”.
Edhe politologu rumun Radu Magdin beson, se reagimi i ashpёr nga Moska ka mё shumё domethёnie simbolike, sepse “Moska ёshtё e indinjuar qё po e humbet qartё luftёn pёr dominancё gjeopolitke nё Europёn Lindore”, thekson Magdin.
Wolfgang Richter nga Fondacioni Shkenca dhe Politika nё tё kundёrt, thotё, se projekti duhet tё ketё nё thelb bashkёpunimi e nuk duhet tё kuptohet si kёrcёnim ndaj Rusisё.
Vendosja e gurit tё themelit nё Słupsk pak para samitit tё NATO-s megjithatё shёrben pёr vendet e Europёs Lindore si njё sinjal i rёndёsishёm.
