Vendosja e gabuar e sinjalistikave rrugore në vend ngre shqetësime për mbarëvajtjen e udhëtimit në rrugët e Shqipërisë, si dhe për mirëqënien e përdoruesve të rrugëve.

Eksperti rrugor, Islam Qibini, i ftuar në “Përballë Lajmit” në Klan News, shprehet se kjo vendosja e gabuar e tabelave të shpejtësisë është dhe burim aksidenti. Sipas tij, segmentet rrugore në vend, kryesisht ajo e “Elbasan-Rrogozhinë”, për të cilën u ngrit shqetësimi më herët, kanë tabela të mbingarkuara. Një faktor i tillë kontribuon në shtimin e aksidenteve, pasi është e pamundur që brenda disa metrash, drejtuesit e mjeteve të zbatojnë tabelën detyruese.

“Po qe një segment rrugor i cili ka patur problematika sa i përket sigurisë rrugore për aksidentet automobilistike, është një segment rrugor me tabela të mbingarkuara, e shpesh herë të panevojshme. Për arsye se, para se të vendosësh një tabelë sinjalistike vertikale ose horizontale, duhet bërë auditimi i këtij segmenti rrugor, me qëllim që ajo tabelë të vendoset të jetë e përshtatshme dhe efektive për parandalimin e aksidenteve automobilistike. Duke vendosur për shembull tabelën “Kujdes”, “Kthesë e dyfishtë”, ose “degëzim rruge”, duhet të vendoset dhe tabela “kufizim shpejtësie”, por jo një kufizim shpejtësie e cila është e bezdisshme. Jo vetëm për drejtuesit e mjetëve, por realisht nuk respektohet. Konkrete, nëse është rrugë interurbane dytësore, ku shpejtësia e lejuar është 10 km/h, por duke vendosur tabelën 20 km/h, ai nuk mund të reduktojë shpejtësinë në mënyrë të menjëhershme kur ndodhet para kësaj tabele detyruese. Në rast se kemi një drejtues që e respekton këtë tabelë, ai duhet të frenojë në mënyrë të tillë që bëhet pengesë, krijon fluks për qarkullimin rrugor ose bëhet shkak për aksident automobilistik”, tha ai.

Qibini bën thirrje që për mirëvendosjen e sinjalistikës rrugore, duhet të ketë më patjetër një bashkëpunim të ngushtë midis Policisë Rrugore dhe specialistëve të Sigurisë Rrugore në vend.

“Duhet bërë auditimi i segmentit rrugor nga specialistë të segmentit rrugor. Duhet të ketë patjetër një bashkëpunim midis Policisë Rrugore, së bashku dhe me specialistë të Sigurisë Rrugore, të cilët kanë njohuritë e domosdoshme për të vendosur tabelat”, u shpreh ai.

Eksperti rrugor sugjeron që në segmentin “Elbasan-Rrogozhinë”, të rivendosen tabelat vertikale e horizontale të përshtatshme, me qëllim shmangien e aksidentëve.

“Në këtë segment rrugor duhet ndërhyre për të rivendosur tabelat vertikale e horizontale të përshtatshme, me qëllim sigurimin rrugor. Shpesh herë në këtë segment rrugor kemi pasur aksidente me pasoja të rënda për jetën e shëndetin e qytetarëve”, tha Qibini.

Segmente problematike mbeten dhe “Elbasan-Prrenjas”, apo dhe në qarkun Durrës.

“Kemi gjithashtu dhe segmentin rrugor midis Elbasanit dhe Prrenjasit. Një segment rrugor ky i mbingarkuar të sinjalistikave jo të përshtatshme për sa i përket kufijve të lejuara të shpejtësisë. Gjithashtu edhe Durrësi. E aty, pa vajtur tek Shëmbi i Kavajës, në anë të një karburanti ka një tabelë për 30 km/h, gjë që ajo tabelë nuk respektohet, nuk ka se si të respektohet. Aty mund të vendosesh tabelë për shembull, kujdes se ka karburant, ose kur del nga karburanti duhet vendosur patjetër tabela “Stop””, sqaron ai.

Kredia e biznesit për investime ka pësuar rënie në muajt e parë të këtij viti. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, për periudhën janar-prill kredia e re për investime kishte vlerën e 24.3 miliardë lekëve, në rënie me 20% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Rënia ka ardhur e gjitha nga kredia për investim në makineri dhe pajisje, ndërkohë që kredia me qëllim investimin në pasuri të paluajtshme ka vazhduar të rritet. Kredia për blerjen e makinerive dhe pajisjeve kishte vlerën e 7 miliardë lekëve, në rënie me 56% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Ndërsa kredia e re për pasuri të paluajtshme për bizneset në katër muajt e parë të vitit arriti në 17.2 miliardë lekë, në rritje vjetore me 19%. Në tërësi, kredia për biznesin në muajt e parë të këtij viti paraqitet në stanjacion, me një vlerë të përafërt me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Pavarësisht rënies së flukseve të reja, kredia e biznesit me qëllim financimin e investimeve ngelet në rritje dyshifrore, e shprehur si tepricë portofoli. Në fund të prillit, portofoli i kredisë për investime arriti në 285.2 miliardë lekë, në rritje vjetore me 15.5%. Duke qenë se kredia për investime në përgjithësi ka afate më të gjata shlyerjeje dhe amortizimi, ngadalësimi i kredisë së re reflektohet më ngadalë në ritmet e rritjes së portofolit total. Kredia për investime përbën afërsisht 59% të vlerës totale të kredisë për bizneset, ndërsa kredia për pasuri të paluajtshme përbën rreth 40% të portofolit.

Gjallërimi i kredisë për biznesin, sidomos asaj për investime, i dha shtysën kryesore rritjes së kreditimit të ekonomisë vitin e kaluar. Shtysa kryesore edhe vitin e kaluar ishte kredia për pasuri të paluajtshme. Kjo ka rritur edhe ekspozimin e sektorit bankar kundrejt ecurisë së tregut të pasurive të paluajtshme. Sipas të dhënave më të fundit të Bankës së Shqipërisë, në fund të 2024 46% e tepricës së kredisë për ekonominë ishte e siguruara me prona.

Banka e Shqipërisë reagoi duke aplikuar për herë të parë një shtesë kundërciklike të kapitalit për bankat tregtare, me qëllim kryesor ngadalësimin e rritjes së kredisë për prona.

Të dhënat paraprake të INSTAT treguan se vitin e kaluar ecuria e investimeve në ekonomi ishte pozitive. Formimi bruto i kapitalit fiks u rrit mesatarisht me 4.5% për katër tremujorit të vitit të kaluar, me ritme më të larta se mesatarja e rritjes ekonomike. Kredia bankare duket se ka dhënë kontribut të rëndësishëm në zgjerimin e investimeve në ekonomi./ Monitor

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë në Kosovë ka ndaluar importin e deleve dhe dhive nga Qarku i Shkodrës dhe Kukësit, për shkak të shpërthimit të sëmundjes se murtajës se bagëtive të imta PPR.

Kështu bëhet e ditur në njoftimin për media.

“Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë vendosë masë ndalese të pakohshme, për import të ruminantëve të vegjël Dele dhe Dhi nga regjioni i Shkodrës dhe Kukësit në Shqipëri. Pas lajmërimit për konfirmim të shpërthimit të sëmundjes PPR (Peste des Petits Ruminants) tek kafshët e llojit të dhisë në Qarkun e Shkodrës në Republikën e Shqipërisë.

Autoritetet kufitare do të shtojnë masat e kontrollit në të gjitha pikat kufitare me Shqipërinë, me qëllim parandalimin e futjes së kësaj sëmundjeje në territorin e Republikës së Kosovës”, thuhet në njoftim.

AUV sqaron se ‘Peste des petits ruminants”, e njohur zakonisht si murtaja e deleve infekton kryesisht dhitë dhe delet.

“Sëmundja transmetohet kryesisht nëpërmjet kontaktit të drejtpërdrejtë, burim i infeksionit janë sekrecionet dhe jashtëqitjet e kafshëve të sëmura. Shenjat klinike të sëmundjes janë: temperaturë e lartë, rrjedhje nazale, inflamacion i syve, ulje e oreksit, diarre apo ngordhje.

Murtaja e Ruminantëve të Vegjël nuk është sëmundje zoonotike, pra nuk transmetohet tek njerëzit dhe nuk paraqet asnjë rrezik për shëndetin publik. AUV në bashkëpunim me autoritetet tjera, do të ndjek situatës me seriozitet dhe përveç masave paraprake preventive do të informojë fermerët dhe publikun në mënyrë të vazhdueshme për çdo ndryshim të situatës”, thuhet në njoftim.

Paraditen e së mërkurës, Suela Lala, aktiviste për të drejtat e personave me aftësi të kufizuara, qëndronte në pritje, krah babait të saj, pranë Piramidës së rikonstruktuar të Tiranës. Objekt i investuar me miliona euro, simbol i transformimit urban, por që për Suelën mbetet strukturë e pakonceptuar si duhet në funksion: një simbol përjashtimi.

Vapa e nisur rishtazi në Tiranë nuk e pengoi Suelën t’i qëndronte premtimit për të përshkuar së bashku me të atin godinën e Piramidës së Tiranës, e cila iu rikthye kryeqytetit dy vite më parë, pasi qëndroi e rrethuar për tre vite të tjera rresht nën një projekt rikonstruksioni.

Në ndryshim nga unë, për Suelën, një qytetare me aftësi të kufizuar në lëvizje, të shkosh te Piramida dhe ta vizitosh atë cep më cep, është një sfidë, e cila kryhet me vështirësi edhe nga shoqëruesi i saj: babai.

Barrierat u vunë re që në hyrjen ballore të saj, ku pritëse ishin shkallët. Asnjë sinjalistikë nuk është e dukshme që të tregojë se ku është infrastruktura që lejon hyrjen për personat me aftësi të kufizuara, ndaj për këtë arsye duhet që të ecësh rreth e qark për të venë re dy hyrje anësore ku relievi është i tillë që mundëson kalimin e karrocës.

“Nga mënyra se si është konceptuar është objekt ‘par exellence’ i përjashtimit të personave me aftësi të kufizuara. Ne arritëm të futemi deri këtu nëpërmjet një hyrjeje anësore, e cila nuk ishte shumë e thjeshtë. Shumë labirinth rampat, pa sinjalistikë të caktuar dhe kuptohet jo në çdo mjedis ti ke akses”, rrëfen Suela për Citizens.al

Për Suelën mungesa e aksesit në hyrjen kryesore të piramidës, por vetëm në ato anësore është një formë përjashtimi, veçimi dhe mënyrë për “të zvogëluar njerëzit”.

“Piramida është objekt simbol i përjashtimit, jo i gjithëpërfshirjes dhe i bashkimit. Do duhet të kishte sjellë këtë model në mënyrë që të thyente edhe idenë përse është ndërtuar, atë kultin e individit dhe mbivlerësimit të një njeriu përtej të gjithëve”, shprehet Suela.

Dy hyrjet anësore të krijuara për personat me aftësi të kufizuara nuk kanë mbajtëse anësore, duke e bërë lëvizjen e pavarur për personat me aftësi të kufizuar të pamundur.

“Edhe nëse kishte rampa nuk kishte parmakë për rampat në mënyrë që ti të lëvizësh në mënyrë të sigurt. Në hyrje për shembull, pjesa ku ti kaloje ishte e pjerrët dhe është e rrezikshme”, ndan Suela nga përvoja e saj.

Në brendësi të piramidës ka dy rampa, mirëpo të duhet të përshkosh në mënyrë gjarpëroshe rreth e përqark kubat e vendosur brenda, vështirësuar kjo edhe nga mungesa e sinjalistikës për personat me aftësi të kufizuara.

Godina ka edhe dy ashensorë, të cilët sikurse edhe tualetet funksionojnë me kartë dhe kod, ndaj për këtë duhet të vësh re punonjësit aty pranë.

Mirëpo, edhe nëse ngjitesh me ashensor në katin e fundit, një tjetër shkallë nuk të lejon të lëvrosh për të parë qytetin nga lart.

“Ne e pamë që për të vajtur në pikën e vështrimit, lart, mund të merrje ashensorin, ashensori ishte me cip, pra jo i hapur për të gjithë qytetarët dhe pastaj nuk mund të zbrisje, kishte shkallë për të arritur atë pikën e vrojtimit”, rrëfen Suela.

Kuadër ligjor në letra, por jo në praktikë

Shqipëria ka një kuadër ligjor që detyron ndërtuesit të ndërtojnë në mënyrë gjithëpërfshirëse, duke i bërë godinat të aksesueshme nga të gjithë, fëmijë, të moshuar dhe persona me aftësi të kufizuar.

Sipas ligjit për planifikimin e territorit, të gjitha ndërtesat, hapësirat publike duke përfshirë parqet, sheshet dhe rrugët duhet të jenë të përshtatura për personat me aftësi të kufizuar.

Ndërsa, mes të tjerash thuhet se për ndërtesat e reja apo ato në proces rikonstruksioni është kusht që për të marrë lejen e ndërtimit dhe certifikatën e përdorimit të përshtaten me infrastrukturë për personat me aftësi të kufizuar.

Situata në piramidë sipas Suelës është në shkelje të ligjit.

“Te ndërtesat edhe të reja ka shkelje të dy parashikimeve ligjore, një që kërkon kontrollin për aksesueshmërinë në momentin e marrjes së lejes së ndërtimit dhe pastaj në dhënien e certifikatës së përdorimit që duket që nuk janë respektuar”, argumenton Suela Lala.

Po ashtu, sipas vendimit të vitit 2015, nr.1074, ndalohet dhënia e financimeve nga ana e shtetit apo enteve publike dhe jopublike/donatorëve për ndërtimin e një vepre që ofron shërbim publik nëse nuk përmbush kërkesat sa i takon aksesueshmërisë për personat me aftësi të kufizuara.

“Nuk duhen shpenzuar para publike ose të donatorëve për objekte të cilat janë përjashtuese në thelb”, shton më tej Suela.

Shqipe Berisha, drejtuese e Qendrës së Piramidës që menaxhon godinën u shpreh për Citizens.al se Piramida ofron qasje për personat me aftësi të kufizuara.

“Për të hyrë në qendër ka [akses], janë dyert anësore që janë për personat me aftësi të kufizuar, që kanë atë si rrugë. Jo hyrje ballore, por hyrjet anësore. Për në majë të piramidës kemi ashensorë, por duhet të drejtohen me anë të rojës që është te dera, për t’ju shoqëruar me ashensor”, deklaroi Berisha.

Ndërsa për mungesën e sinjalistikës për personat që nuk shikojnë, ajo pranoi mungesën e sinjalistikës, por u shpreh se nuk është personi kompetent për t’u përgjigjur pasi janë arkitektët ata që kanë bërë planin e ndërtesës.

“Për atë po punojmë tani, po bëhet plani i sinjalistikës tani, sepse është bërë baza, tani po bëhen edhe gjërat që po mungojnë. Shpresoj ta mbyllim deri brenda verës planin e sinjalistikës totale”, deklaroi Shqipe Berisha.

Projektin për rijetësimin e Piramidës e ka realizuar studio holandeze MVDRV, e arkitektit Wini Maas, i përshkruar si arkitekt i afërt me qeverinë, i cili ka fituar një sërë projektesh publike dhe private në Tiranë, si kulla “DownTown One”, qendrën Toptani dhe kullën “Tirana Rock”.

Projekti për rijetësimin e Piramidës ka kushtuar 1.6 miliardë lekë, investim i kryer nga Bashkia e Tiranës dhe Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim (AADF)./citizens.al