Nga Dallandyshe Xhaferri/ shteg.org

Më 10 shkurt një minorene 17-vjeçare u vetëvra në shtëpinë e saj në Gjirokastër. Hetimet paraprake sugjeronin se vajza u shty drejt aktit final nga përballjet e vazhdueshme me bullizmin dhe keqtrajtimin në shkollë. Ky ishte rasti i 6-të i vetëvrasjeve që ndodhën në Shqipëri gjatë muajve të parë të vitit 2025.

Në katër vitet e fundit, 598 persona kanë i dhanë fund jetës së tyre, ndërsa 487 të tjerë kanë tentuar vetëvrasjen.

Një nga periudhat më të errëta ishte viti 2024, i cili regjistroi numrin më të lartë të vetëvrasjeve në katër vitet e fundit, me 112 raste. Sipas ekspertëve, faktorët kryesorë që ndikojnë në rritjen e vetëvrasjeve janë të shumtë, përfshirë situatën socio-ekonomike, shëndetin mendor dhe ndikimet sociale, si bullizmi dhe dhuna.

Pavarësisht rasteve duket se në vend mungon infrastruktura e shëndetit mendor. Mungesa e qendrave dhe mjekëve psikiatër bën që fenomeni që rastin më të mirë të neglizhohet.

Viti 2024 shënoi numrin më të madh të vetëvrasjeve të kryera në Shqipëri, me 112 raste që nga periudha e pandemisë COVID-19.

Ekspertët thonë se shkaqet e vetëvrasjeve shpesh janë të lidhura me faktore të jashtëm, si shpifjet, akuzat e padrejta dhe mjediset toksike. Grupi më i rrezikuar për këtë fenomen janë adoleshentët dhe të rinjtë, të cilët ndodhen në periudhën më të vështirë të jetës së tyre, kur janë të ekspozuar ndaj stresit dhe sfidave të shumta. Vetëvrasjet janë një simptomë e problemeve të thella sociale dhe psikologjike që kërkojnë vëmendje dhe trajtim urgjent.

Për psikologen Elona Mustafaraj, rritja e sjelljeve vetëvrasëse lidhet me faktorë të ndryshëm, duke përfshirë çrregullimet e humorit dhe depresionin, që shpesh janë të lidhura me situatat socio-ekonomike dhe personale.

Mustafaraj thekson se këto sjellje janë një tregues i rritjes së numrit të individëve që kanë problematika të shëndetit mendor.

“Nga këndvështrimi psikologjik ky është një tregues i rritjes së numrit të individëve që kanë problematika të shëndetit mendor dhe përgjithësisht, të çrregullimeve të humorit, depresionit. Mund të kemi dhe raste ku mund të jenë dhe elementë të tjerë të çrregullimeve të humorit, jo domosdoshmërish të depresionit”, – thotë ajo. Ndërkohë që sipas sociologut Gëzim Tushi, aktet e vetëvrasjes janë kthyer në një dukuri që po zgjerohet edhe më shumë në shoqërinë modern shqiptare.

Sociologu gjithashtu vë në dukje se vetëvrasjet janë shpesh rezultat i faktorëve të jashtëm, si bullizmi, dhuna, varfëria dhe papunësia, që krijojnë kushte të padurueshme për individët, duke çuar ata në vendime fatale.

“Shpifjet, bullizimi, akuzat e padrejta, intervenimi në jetën private dhe intime, dhuna, agresioni verbal e psikologjik, varfëria dhe papunësia kronike, sëmundjet e pashërueshme dhe gjëndjet terminale janë disa nga faktorët, të cilët kërkojnë aftësi për t’i administruar duke shmangur zgjidhjen fatale të vetëvrasjes” – thotë sociologu duke theksuar se një tjetër arsye përse vetëvrasjet janë kthyer në dukuri lidhet me krijimin e mjediseve toksike për shkak jetës vetmitare, divorceve dhe dhunës në familje.

Të dhënat e Institutit të Shëndetit Publik (ISP), tregojnë se vetëvrasjet kanë qenë një problematikë e vazhdueshme për shoqërinë shqiptare.

Në vitin 2022, 0.8% e totalit të vdekjeve në vend ishin shkaktuar nga vetëvrasjet, ndërsa 130 vdekje ishin pasojë e sëmundjeve mendore, me grupmoshën 20-44 vjeç që përfaqësonte shumicën.

Sociologu Tushi thotë se aktet vetëvrasëse ndërmerren kryesisht pasi individi ndodhet në kushtet e vetmisë, depresionit dhe ndërprerjes së dialogut me vetëveten.

“Duhet forcuar rrjeti i Shërbimeve komunitare të shëndetit mendor, forcimi i kapaciteteve numerike e profesionale të psikologëve në shkolla, më shumë aktivitet fizik dhe më pak vartësi nga drogat klasike por sidomos nga “droga e re” e lidhjeve virtuale që po sjellin bullizëm, agresivitet, presion, e të tjera,” –  përfundon sociologu Tushi.

Në përpjekje për të adresuar këtë problem, janë ngritur disa qendra komunitare të shëndetit mendor, por Shqipëria po përballet me një mungesë të theksuar të mjekëve psikiatër.

Sipas të dhënave zyrtare nga kuotat e mbuluara nga Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, të paktën 8 mjekë ndjekin specializimin në psikiatrinë për të rritur dhe 4 për psikiatrinë për fëmijë dhe adoleshentë.

Pavarësisht kësaj, disa qendra janë ngritur në qytete si Tirana, Elbasani dhe Vlora, kapacitetet e këtyre qendrave janë të kufizuara.

Mjekët psikiatër raportojnë një ngarkesë të madhe pune, duke trajtuar deri në 25 pacientë në ditë, një numër që ka ndikim në cilësinë e shërbimit.

“Mjeku duhet të ketë një numër të kufizuar të vizitave për të qenë sa më efektiv, që të marrë vendimet më të mira, dhe të nxjerrë përfundimet më të mira për rastin. Kur studioja në Itali, psikiatri nuk trajtonte më shumë se 5 deri në 6 raste në ditë. Këtu trajtoj mesatarisht 20-25 pacientë në një ditë ” – thotë për “shteg.org” Arjana Rreli, mjekja psikiatre në Qendrën Komunitare të Shëndetit Mendor pranë poliklinikës numër 3.

Pavarësisht rritjes së popullsisë në qytete si Tirana, infrastruktura e shëndetit mendor duket se nuk përballon nevojat për një qytet me mbi një milion banorë.

“Duke qenë se Tirana, kryeqyteti është metropol, është një qytet që zgjerohet çdo ditë edhe që shtohet me banorë, strukturat tona kanë mbetur tre, si në Tiranën që ishte me 400 mijë banorë, si në Tiranën që është sot mbi 1 milionë. Kështu që, rritja e numrit të banorëve presupozon që dhe probabiliteti për të pasur në këtë popullatë edhe probleme të shëndetit mendor është më i lartë. Fluksi tek ne është rritur nga viti në vit”, përfundon mjekja, Arjana Rreli.

Të dhënat kërkimore tregojnë se 1 në 3 persona (pa përjashtime moshore) shfaqin shenja të depresionit. Dhuna fizike dhe psikologjike raportohet si mbizotëruese në 50% të rasteve të abuzimeve në fëmijëri.

Nga Aranit Muraçi

Lejet e ndërtimit në Shqipëri u rritën me 4.6% në vit në tremujorin e katërt

Tirana në dekadat e fundit është kthyer në një kantier të madh ndërtimi. Ndërtimet nuk kanë të ndalur. Ndërsa ka rënë sipërfaqja dhe është rritur numri i lejeve si dhe vlera e tyre, kjo do të thotë se në të ardhmen në kryeqytet do të ketë më shumë kulla dhe ndërtesa të larta.

Sipas të dhënave zyrtare të INSTAT (Instituti i Statistikave) në tremujorin e katërt 2024 janë miratuar gjithsej 317 leje ndërtimi për ndërtesa të reja, nga 303 leje të miratuara në tremujorin e katërt 2023, duke shënuar një rritje prej 4,6 %. Sipërfaqja e lejeve të ndërtimit miratuar për ndërtesa të reja, në tremujorin e katërt 2024 është 482.854 m2, nga 592.660 m2 miratuar në tremujorin e katërt 2023, duke shënuar një rënie prej 18,5 %.
Në vitin 2024 u dhanë 1,336 leje ndërtimi, 266 leje më pak se në vitin 2023 (1,602 leje ndërtimi). Sipërfaqja e lejeve të ndërtimit në vitin 2023 ishte 2 milion e 15,819 m², ndërsa në vitin 2024 u dha një sipërfaqe më e madhe, 2 milion e 498,916 m² (+ 383,097 m²). Vlera e ndërtimeve në vitin 2023 ishte 896 mln euro ndërsa në vitin e fundit ajo shkoi në 1 miliard e 64 milionë euro, me një rritje prej 18.8 për qind, ose në vlerë mbi 160 milionë euro.

Në tremujorin e katërt 2024, vlera e përafërt e lejeve të ndërtimit miratuar për ndërtesa dhe punime inxhinierike është 25.8 miliardë lekë (260 milionë Euro), nga 25.3 miliardë lekë miratuar në tremujorin e katërt 2023, duke shënuar një rritje prej 1,8 %.

Numri më i madh i lejeve, 114, janë dhënë për ndërtesa në kryeqytetin Tiranë, pasuar nga 76 në qytetin bregdetar të Durrësit.

Elbasani është qarku i tretë me më shumë leje ndërtimi, 28 dhe më pas vjen Vlora dhe Korça, respektivisht me 20 dhe 19 leje ndërtimi. Interesant është fakti se në Kukës është dhënë vetëm një lejë ndërtimi për vitin 2024.

Qoftë në sipërfaqe, në vlerë ose në leje, si në çdo periudhë tjetër, Tirana dominon lejet e ndërtimit. Kjo sepse të gjithë e shohin të ardhmen në Tiranë, ndërsa politikat për të ndërgjegjësuar qytetarët se Shqipëria si një vend bujqësor nuk afron mundësi metropolitane për të gjithë, prandaj edhe jeta mund të ndërtohet edhe në rrethe.

Bashkia e Tiranës arkëtoi rreth 130 milionë euro nga taksa mbi lejet e ndërtimit, për vitin 2024 gati dyfishi i planit. Kjo do të thotë se u dhanë më shumë leje nga çfarë parashikohej. Gjatë dy-tre viteve të ardhshme me lejet e dhëna kryeqyteti do të vazhdojë të mbetet një kantier ndërtimi. Shumë nga lejet u përkasin ndërtimeve të larta, komplekse shumëkatëshe dhe kulla.

Në raport me vitin 2023, volumi i ndërtimeve në sipërfaqe është rritur me 383 mijë metra katrorë, në të gjithë vendin. Ndërsa sa i takon lejeve të ndërtimit ato janë pakësuar me 266 leje, pasi vjet u dhanë në total 1336 leje nga 1602 në vitin 2023./liberale.al

Pas dixhitalizimit masiv në pandeminë e Covid-19, ngadalësimi i rritjes së kërkesës globale për shërbime teknologjike, po ndikon te tregu vendas i punësimit për sektorin. Kërkesa globale më tepër është e fokusuar te risitë teknologjike të fushës së Inteligjencës Artificiale. Për të garantuar qëndrueshmëri, kompanitë vendase po diversifikojnë kontratat. Për rrjedhojë, edhe oferta për punësim po orientohet drejt profileve specifike.

Transformimet globale të kërkesës në sektorin e Teknologjisë së Informacionit, po nxisin ndryshime në tregun vendas të punësimit. Për disa nga drejtuesit e kompanive kryesore të Teknologjisë së Informacionit, oferta për punë në tregun e brendshëm ka nisur të ngadalësohet.

Operatorë të tjerë pohojnë se punësimet e tyre janë të orientuara për profile specifike inxhinierësh, duke e bërë më të vështirë përfshirjen e të rinjve pa eksperiencë.

Ndryshimi në tregun e punës, sipas drejtuesve të kompanive të sektorit TI, fillimisht është ndikuar nga rënia e kërkesës globale për shërbime në teknologji, pas rritjes së vrullshme që pati në pandeminë e Covid-19.

Në 2021 pati një bum të përdorimit të teknologjive të reja informatike, si për aplikacionet e shitblerjeve online, të kontrollit shëndetësor dhe të aplikacioneve për lojëra virtuale. Kjo solli rritje të jashtëzakonshme të kërkesës për zhvillues jashtë, por edhe në Shqipëri.

Në atë periudhë në mbarë botën, për të përballuar rritjen e kërkesës, kompanitë u shtuan në staf, të cilat prej muajve të verës së vitit 2022 filluan të bien në mënyrë drastike. Për rrjedhojë, shumica e kompanive u detyruan të largojnë nga stafi një numër të konsiderueshëm punonjësish.

Aktualisht transformimi dixhital global po nxit më tepër kërkesën e kompanive për investime të reja në fushat e Inteligjencës Artificiale (AI) dhe sigurisë kibernetike. Për t’u përshtatur me kërkesën dhe për ruajtur qëndrueshmërinë financiare, kompanitë ofruese të shërbimeve po diversifikojnë kontratat.

“Në treg, kërkesa për investime në teknologji ka pësuar rënie të dukshme, veçanërisht pas periudhës së pandemisë së Covid-19, kur sektori përjetoi një flluskë të fortë për shkak të dixhitalizimit masiv. Megjithatë, kjo ulje kërkese nuk është uniforme për të gjithë aktorët në treg.

Kompanitë që janë pozicionuar si ofrues të shërbimeve të cilësisë së lartë, dhe jo thjesht suport IT, vazhdojnë të përjetojnë kërkesë të qëndrueshme nga klientët që kërkojnë zgjidhje teknologjike të avancuara dhe me vlerë të shtuar”, pohon themeluesi dhe drejtuesi i kompanisë “Ritech”, Aleksandër Risilia.

Ai shton se për të ruajtur qëndrueshmërinë financiare, kompania “Ritech” ka diversifikuar kontratat dhe ka përmirësuar proceset e brendshme.

“Në këtë kuadër, kompania jonë ka adoptuar një qasje të orientuar drejt risive teknologjike, duke sjellë shërbime të reja që përfshijnë automatizimin inteligjent, implementimin e sistemeve të bazuara në Inteligjencë Artificiale dhe zhvillimin e zgjidhjeve të personalizuara për menaxhimin e të dhënave dhe optimizimin e proceseve të biznesit.

Fokusi në inovacion dhe përshtatja ndaj nevojave specifike të klientëve na ka lejuar jo vetëm të mbajmë klientët ekzistues, por edhe të tërheqim biznese të reja që synojnë transformimin dixhital të operacioneve të tyre”.

Gjatë vitit 2024, një ndër kompanitë më të mëdha të sektorit të teknologjisë së informacionit “Lufthansa Industry Solutions”, sipas administratores Albana Shkurta, ka parë rritje të kërkesave për shërbime teknologjike dhe dixhitale, duke reflektuar një tendencë globale të investimit në inovacion dhe dixhitalizim.

Zonja Shkurta shton se kompania pret një rritje të qëndrueshme të kërkesës, por me një ritëm më të ulët, duke reflektuar tendencat e industrisë në botë.

“Kërkesa e bizneseve për investime në teknologji ka shfaqur një tendencë të qëndrueshme në rritje, pasi kompanitë përpiqen të përmirësojnë efikasitetin, të optimizojnë proceset dhe të forcojnë pozicionin e tyre në treg.

Transformimi dixhital dhe nevoja për të qenë të qëndrueshëm përballë kërkesave të tregut po nxisin investime të reja, veçanërisht në fushat e Inteligjencës Artificiale (AI), cloud computing dhe sigurisë kibernetike.

Brenda grupit Lufthansa (LH Group), ka një trend në rritje të investimeve në teknologji, duke reflektuar përkushtimin për inovacion dhe përmirësimin e vazhdueshëm të proceseve operacionale”.

Edhe administratorja e kompanisë “Soft Solutions”, znj. Arjola Koromani, thotë se kërkesa për investime në teknologji ka pasur rritje të qëndrueshme, sidomos në zgjidhje për automatizim dhe optimizim procesesh.

“Kompania jonë ka sjellë disa shërbime risi në treg, duke përfshirë zgjidhje të avancuara në zhvillimin e Inteligjencës Artificiale, shërbime për sigurinë kibernetike dhe sisteme për analizë të të dhënave që i ndihmojnë bizneset të marrin vendime më të informuara.

Industria në të cilën ne operojmë është vazhdimisht e ndryshueshme me prurje të reja dhe për këtë, ne kemi gjithashtu në fokus fushën e kërkimit dhe research-it, e cila lidhet shumë ngushtë me të gjithë pikat që sapo përmenda më lart”.

Por në këtë periudhë, problem kryesor mbetet edhe fuqizimi i Lekut, i cili ka krijuar presion mbi eksportuesit, përfshirë ata të shërbimeve IT, duke ulur konkurrueshmërinë e produkteve dhe shërbimeve në tregjet ndërkombëtare.

“Kjo situatë kërkon një qasje të balancuar për të mbrojtur biznesin nga këto ndikime të jashtme dhe për të ruajtur avantazhet konkurruese në një sektor të sfiduar globalisht”, thekson drejtuesi i kompanisë “Ritech”.

Si po ndryshon oferta dhe kërkesa e tregut të punës

Kompanitë e Teknologjisë së Informacionit në vend ofrojnë shërbime ndaj të tretëve, të fokusuara kryesisht në tregun amerikan dhe europian. Ngadalësimi i kërkesës për shërbime teknologjike në tregun e huaj krahasuar me periudhën e pandemisë, po ndikon edhe tek oferta për punësime në tregun vendas.

“Tregu i punës ka nisur të ngadalësohet për shkak të një cikli ekonomik global në industrinë e IT-së, që ka çuar në ulje të ritmit të punësimeve dhe në një ngopje për disa pozicione specifike”, thotë z. Risilia.

Nga ana tjetër, kërkesa e të rinjve për punësime në këtë sektor vijon të mbetet e lartë, për shkak të pagesave të larta që ofron sektori për të punësuarit. Në shumë raste, për shkak të përfitimeve, të rinjtë janë nxitur për të ndjekur studime apo kurse profesionale në teknologji.

Por aktualisht, në kushtet e rënies së ofertës dhe kërkesës së lartë për punësime dhe orientimeve globale për shërbime sa më inovatore, punësimet e kompanive janë të orientuara kryesisht për punë të specializuara në profile pune me risitë e novacionit ose me eksperiencë.

“Kërkesa e të rinjve për të punuar në sektorin e IT-së vijon të jetë shumë e lartë, duke ndjekur trendin e viteve të fundit. Kjo kërkesë ndikohet dhe diktohet veçanërisht nga përfitimet e larta që ofron kjo fushë, si pagat konkurruese, mundësitë për punë fleksibël dhe shanset për një zhvillim të shpejtë të karrierës.

Megjithatë, edhe pse shumë të rinj po ndjekin studime dhe trajnime në fushën e teknologjisë, oferta ende nuk arrin të plotësojë tërësisht kërkesën e tregut, i cili aktualisht shkon drejt profileve specifike dhe me përvojë, duke bërë kështu pak të vështirë punësimin e të rinjve pa eksperiencë në tregun e punës.

“Rekrutimi është gjithmonë sfidues, sepse duhet gjithmonë të bësh kombinimin e duhur midis aftësive specifike të kërkuara, konkurrencës në treg për kandidatë të kualifikuar dhe pritshmërinë të larta të kandidatëve”, pohon Albana Shkurta, nga kompania “Lufthansa Industry Solutions”.

Themeluesi i kompanisë “Ritech”, Aleksandër Risilia, rekomandon se në kushtet e ndryshimeve të kërkesës për shërbime në botë, është e domosdoshme që edhe programet mësimore në vend të orientohen drejt risive teknologjike.

“Kërkesa e të rinjve për të punuar në sektorin e IT-së dhe numri i të diplomuarve në këtë fushë kanë vazhduar të rriten në mënyrë progresive, duke reflektuar interesin e lartë për profesionet teknologjike dhe përfitimet që ato ofrojnë.

Por tregu i punës ka nisur të ngadalësohet. Në këtë kontekst, ka një nevojë urgjente për të orientuar arsimin drejt themeleve të domosdoshme, si aftësitë bazë të komunikimit të shkruar dhe verbal, si dhe bazat teknike në TI, përfshirë Algoritmikën, Struktura e të Dhënave dhe Mendimin sipas Sistemeve (Systems Thinking)”.

Profesioni i IT, ndër më të paguarit në 2023

Sipas të dhënave të INSTAT, për pagat sipas profesioneve, në vitin 2023 profesioni i dytë më i paguar në vend ishte “Specialistë të Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit”, me pagë mesatare prej 144 mijë lekësh në muaj.

Profesionistët e IT kanë marrë mesatarisht 16 mijë lekë, ose 12.6% më shumë në 2023 krahasuar me vitin paraardhës. Për herë të parë në 2023, ky grup rezultoi i dyti ndër më të paguarit.

Grupi për profesionin “Drejtues administrativë dhe komercialë” ka dhe pagën më të lartë në vend, me 194 mijë lekë në muaj për 2023. Në krahasim me vitin e mëparshëm, paga e tyre është rritur me 15 mijë lekë, ose 8.6%.

“Drejtues prodhimi dhe shërbimesh të specializuara” kaluan në profesionin e tretë më të paguar, me pagë mesatare prej gati 144 mijë lekësh në muaj, me rritje 9.2% (+12 mijë lekë).

Në rritjen e pagave për punonjësit e punësuar në sektorin e Teknologjisë së Informacionit ka ndikuar orientimi i bizneseve drejt teknologjisë së bashku me mungesën e specialistëve të këtij sektori për shkak se është një nga profesionet që po emigron më shumë.

Krahas rritjes së pagave, me qëllim frenimin e emigracionit, për rritjen e numrit të inxhinierëve të kualifikuar, shumë kompani po fokusohen te përgatitja e tyre profesionale, nëpërmjet ngritjes së akademive, mbështetur në programe specifike të brendshme të kompanisë ofruese të shërbimeve teknologjike.

“Tregu i punës në fushën e teknologjisë në Shqipëri është në zgjerim dhe ne e kemi parë në rastet konkrete të kompanisë sonë. Kërkesa për të rinj në IT dhe fushat e programimit është e lartë, por edhe ofertat për pozicione pune janë rritur.

Për ne ruajtja e standardeve është shumë e rëndësishme për “produktin final” prandaj, shpeshherë hasim edhe sfida në rekrutim, pasi kërkohet që punonjësit të kenë padyshim specializim dhe aftësi të avancuara në përputhje me pozicionet për të cilat ato aplikojnë.

Për ne është shumë i rëndësishëm investimi te të rinjtë gjithashtu, ndaj edhe kemi në fokus zhvillimin e talenteve përmes ‘Soft Academy’ dhe programeve të brendshme për të siguruar burime njerëzore të përgatitura”, pohon administratorja e “Soft Solutions”, Arjola Koromani.

Potencialet e zhvillimit dhe sfidat e tregut

Drejtuesit e kompanive kryesore të Teknologjisë së Informacionit pohojnë njëzëri se tregu vendas ka ende shumë potenciale për t’u zhvilluar, për shkak të kostos së ulët nga lehtësitë fiskale. Por prej tyre kërkohet zgjidhja e mjaft sfidave, veçanërisht frenimi i emigracionit të të rinjve.

“Tregu i Teknologjisë së Informacionit në Shqipëri ka potencial të madh për t’u zhvilluar dhe për të kontribuar ndjeshëm në ekonominë e vendit. Ky potencial bazohet në disa avantazhe kryesore:

Rinia e talentuar shqiptare: Shqipëria ka një numër të madh të rinjsh të talentuar në fushën e IT-së, të cilët mund të gjejnë mundësi të mira për karrierë brenda vendit.

Institucionet arsimore të kualifikuara: Sistemi profesional ka institucione cilësore që përgatisin specialistë të mirëfilltë për tregun e teknologjisë.

Kosto e ulët: Shqipëria mbetet një vend me kosto tërheqëse për investime në IT, duke ofruar shërbime konkurruese në raport me kostot.

Lehtësi fiskale: Stimulimi në formë të përjashtimeve apo uljeve tatimore e bën më tërheqës zhvillimin e bizneseve në sektorin e IT-së në Shqipëri.

Nga ana tjetër, disa sfida pengojnë zhvillimin e plotë të këtij sektori:

Konkurrenca jo e ndershme: Praktikat jo të ndershme në treg ngadalësojnë investimet e huaja, pasi krijojnë pasiguri për investitorët.

Burokracia: Procedurat e ndërlikuara administrative janë një pengesë e madhe për kompanitë që kërkojnë efikasitet dhe zhvillim të shpejtë.

Tregu i vogël: Me një kërkesë të kufizuar në tregun vendas, kompanitë shqiptare duhet të mbështeten në tregje të huaja për rritje të qëndrueshme.

Emigracioni: Tendenca për t’u larguar bën që shumë talente të IT-së të zgjedhin mundësi të tjera jashtë vendit, duke dobësuar bazën e ekspertizës së sektorit në Shqipëri.

Nëse zgjidhen këto sfida, Shqipëria ka potencial të bëhet një qendër e rëndësishme për shërbimet IT, duke ndikuar pozitivisht në zhvillimin ekonomik të vendit.

Edhe administratorja e kompanisë “SOFT & SOLUTION”, znj. Arjola Koromani, e konsideron frenimin e emigracionit të të rinjve një nga sfidat që nevojitet të adresohet.

“Tregu i Teknologjisë së Informacionit në Shqipëri ka një potencial të madh zhvillimi, ashtu si edhe në vendet e tjera ndërkombëtare, duke kontribuar gjithnjë e më shumë në ekonominë e vendit.

Avantazhet kryesore janë rinia e edukuar teknologjikisht dhe kostot konkurruese për investimet. Faktorët që pengojnë zhvillimin e mëtejshëm të kësaj industrie do të lidheshin pak me pjesën e emigracionit të të rinjve të specializuar”, pohon ajo.

Drejtuesi i kompanisë “Ritech”, Aleksandër Risilia, thotë se duke tërhequr investime të huaja dhe duke zhvilluar një ekonomi dixhitale me start-up-e të suksesshme, Shqipëria mund të krijojë një avantazh konkurrues afatgjatë, duke u shndërruar në një qendër rajonale për shërbime dhe inovacione teknologjike./ MONITOR