Genc POLLO

Në fushatën zgjedhor të vitit 2005, një eksponent i lartë i opozitës deklaroi se në rast fitoreje të partisë së tij Shqipëria do të antarësohej në Bashkimin Europian brenda pesë-gjashtë viteve. Qeveria e kohës, më e rezervuar në këtë çështje e thoshte se do të duheshin pak vite më shumë; natyrisht duke shtuar se i kishte bërë detyrat përkatëse mirë e bukur dhe se me të shkohej sigurt në Europë. Sot, gjashtëmbëdhjetë vjet më vonë, askush nuk merret më me parashikimin e vitit të anëtarësimit tonë në BE; qeveria, si dikur, tha se i ka bërë detyrat përkatëse mirë e bukur dhe se vetëm me të shkohet sigurt në Europë.

Duke injoruar përmbushjen e 15 kushteve që në shumicë i kishte provokuar vetë; dhe duke injoruar, për herë të parë në këto tridhjetë vjet, Europën si temë fushate. Opozita thotë se me rotacionin e prillit do të bëhet e mundur thirrja e Konferencës Ndërqeveritare (pas së cilës vijojnë negociatat e anëtarësimit) brenda kësaj vjeshte. Ky premtim është i matur e me gjasa të përmbushet paçka se garanci nuk ka. Por vini re: për vitin e anëtarësimit nuk flet më kurrkush!

Padyshim që brenda BE-së skepticizmi ndaj anëtarëve të mundshëm nga Ballkani është rritur edhe për shkaqe të brendshme.
Por shumë më shumë shkaku është gjendja problematike në rajonin tonë duke filluar me të drejtat e njeriut, shtetin ligjor, ndarjen e pushteteve, llogaridhënien qeveritare pra me një fjalë normat bazike ose, e thënë me gjuhën e traktateve të BE, me Kriteret e Kopenhagenit.

Në artikullin e tij të njohur “Efekti i Plantagenetëve” studiuesi amerikan Robert Kaplan vëren se Anglisë ju deshën tetë shekuj për të zhvilluar traditën e kulturën e shtetit ligjor e të demokracisë. Me këtë shëmbull Kaplan shpjegon dështimin e “pranverës arabe” të vitit 2010, në arritjen e demokracive funksionale: ishte mungesa e traditës fillestare! Natyrisht Ballkani nuk mund të krahasohet me situatën arabe ashtu siç edhe mund të thuhet se tradita institucionalo-demokratike e rajonit ka defiçite më të mëdha krahasuar me kontinentin. Por Ballkani ka dhe një shans që rajone të ngjashme në botë nuk e kanë: të qenit enklavë gjeografike brenda BE si dhe angazhmin e BE, me potencialin politiko-financiar stërmadh të saj, për Kriteret e Kopenhagenit deri në ditën e anëtarësimit e mbase më tej. Veçse ky potencial lipset të mirë-përdoret.

Mali i Zi e Serbia deri vonë konsideroheshin shtete “pararojë” në integrimin europian. Mali i Zi hapte e mbyllte kapituj me Komisionin Europian por në fakt shteti ishte i kapur nga partia në pushtet prej dy dekadash (edhe pse parti me merita historike). Rotacioni përmes zgjedhjeve, megjithë shqetësimet gjeopolitike që shkaktoi, jep një shpresë për çkapjen e shtetit. Serbia i ngjan Shqipërisë nga kriminalizimi i segmenteve të pushtetit e nga kapja e shtetit; edhe aty parlamenti përfundoi monist mbas një vendimi të kuturisur të opozitës për të bojkotuar zgjedhjet. Bosnja-Hercegovina është federatë jofunksionale dhe njësitë përbërëse të saj janë feude etno-partiake pa kontroll e ndryshim pushteti. Maqedonia e Veriut në vitin e pestë të qeverisë aktuale po shfaq në rritje sindromat problematike të qeverisë para saj. Kosova megjithë arritjet e problemet e ngjashme shpreson progres me qeverinë e re. Për hallet e Shqipërisë në këtë aspekt do të mjaftonin raportet ndërkombëtare si ai i Transparency Int./IDM ( https://idmalbania.org/download/8901/ ) së fundmi; edhe po të mos i njihnim ato fakte nga të jetuarit këtu.

Ndreqja e situatës vetëkuptohet është përgjegjësi e detyrë e shoqërive tona. Por në rrethanat kur anëtarësimi në BE mund të dojë një dekadë e shumë vite, pyetja madhore është si duhet të jetë proçesi i integrimit? Si duhet të jetë që t’i shërbejë edhe interesave të Bashkimit Europian si edhe atyre të gjashtë vendeve të Ballkani? Dhe besoj se biem dakord që interesi parësor i të gjashtëve është progresi e konsolidimi i Kritereve të Kopenhagenit. Po ky është edhe interesi madhor i 27 vendeve europiane për të patur një enklavë kontinentale ku sundon ligji europian e jo gjysëmbanditët me kostum&kravatë. Edhe pse nuk mungojnë avokatë të “stabilitetit me çdo kusht” të cilët nuk duan të shohin se një stabilitet i moçaltë rrezikon që të çojë drejt destabilizimit të rrëmujshëm apo t’u çelë shtigje e rrugë fuqive jomiqësore.

Pyetja shtrohet nëse është i duhur e i përshtatshëm proçesi i derisotëm i cili më së shumti fokusohet në përafrimin e ligjeve kombëtare me direktivat e BE-së. Më së shumti në letër; jo dhe aq në zbatimin real. Këto ligje janë absolutisht esenciale për të qenë një ditë anëtarë, por a ka kuptim fokusimi kaq shumë tek to kur njëkohësisht pushteti bëhet recidividist në shkeljen e kushtetutës e plot ligjeve kyçe.

Gjithashtu BE financon me miliona euro strategji e proçese ku jo përherë merret vesh zbatimi e rezultati; dmth edhe dobia konkrete e tyre.
Përvoja e viteve të fundit në Shqipëri njeh arritje reale si ndihma europiane për arritjen e Marrëveshjes për Dekriminalizmin (2014) apo Reformën Zgjedhore (2020); po kështu mund të shënohen dështime si heshtja për Tahir-Kanabizmin (2016) apo deklarimet pro nismës abuzive të shkatërrimit të Teatrit Kombëtar (2019) nga zyrtarë të caktuar të Komisionit Europian.

Pa folur më tej për gjeste të pamenduara si organizmi i “Vrapit kundër korrupsionit” (2020) ku diplomatë europianë fugonin të qeshur krahas ministrave problematikë përgjatë bregliqenit në Tiranë. Gjest që u shpotit me të drejtë nga opinioni publik.

Shembujt pozitivë janë përgjithësisht raste te veprimit pro aktiv deri intervencionist. Ndërsa shembujt negativë, me dashamirësi mund të shpjegohen me kulturën burokratike, qasjen formaliste e operimin diskret që dominojnë në ekzekutivin e BE. Ky mentalitet i Brukselit mund të ketë qenë i përshtatshëm kur trajtoi p.sh. anëtarësimin e Suedisë apo Austrisë në v. 90. Në latitudat e Ballkanit e në botën bashkëkohore ai ka nevojë të rishikohet duke avancuar nga “diskrecioni” tek “intervencioni”. Drejt një qasje më “amerikane” nëse mund t’a themi kështu. Jo duke intervenuar në vend të aktorëve politiko-shoqërorë lokalë pasi kështu frenojnë emancipimin e zhvillimin e tyre. Por lipset që BE-ja të mbajë një qendrim të qartë e zëlartë sa herë që rrezikohen Kriteret e Kopenhagenit; kjo minimalisht largon kritikat për symbyllje bashkëfajtore! Por, më e rëndësishme, kjo inkurajon mbrojtësit vendorë të standarteve europiane.

Qofshin ata politikanë zanati, aktivistë socialë apo gazetarë të pavarur. Përkrahja direkte e publike e këtyre të fundit nga BE do të ishte një ndihmë edhe më e fortë e efikase. Ka edhe të tjera mënyra që lipset të shtjellohen veçan.
Sipas një klisheje gjysëm të vërtetë amerikanët orientohen drejt rezultatit ndërsa europianët drejt proçesit. Në rastin tonë lipset të përkufizohet rezultati. Në një kohë kur antarësimi duket e zhduket në një kalendar të mjegullt rezultati i proçesit të integrimit europian mund të ripërkufizohet si konsolidimi i Themeleve Bazike (i Kritereve të Kopenhagës).

Një debat i tillë duket se ka filluar në Bruksel. Por, muajin e shkuar kur Parlamenti Europian miratoi raportin për Shqipërinë, një eurodeputete socialiste deklaroi se ligji i medias ishte anulluar duke përmbushur kushtin e fundit për thirrjen e Konferencë Ndërqeveritare. Natyrisht që kjo është e pavërtetë pasi dekreti përkatës është ende i pavotuar në Kuvend dhe teorikisht ai mund të miratohet apo të refuzohet në çdo seancë plenare. Fakti që edhe ndonjë zyrtar tjetër e përsëriti këtë të pavërtetë ndoshta dëshmon se debati mbi një qasje më efektive e realizimi i saj mund të zgjasë më shumë se sa shpresohet.

Ish ministër e deputet
12 prill 2021

Ardi Stefa

Kur fiton merr përsipër përgjegjësinë dhe peshën e fitores e përgjegjësisë. Kur humbet qëndron pas dhe ndjek vendimet e shumicës. Nuk hedh gurë. Këtë përcaktojnë rregullat e demokracisë dhe rregullat e moralit dhe etikës.

Në politikë madhështia e liderit matet dhe duket jo tek fitorja, por tek administrimi i humbjes.

Por po nuk e përballove dot, e mira është që të mos luftosh, se mos ndoshta edhe e shmang.

Epoka post-Rama në PS ka nisur, por kryeministri nuk është nga ata që do të shesin lirë lëkurën e vet. Në moshën 56 vjeçare ai nuk do në asnjë mënyrë që të sillet vërdallë nëpër Shqipëri si turist, apo si ndonjë politikan pensionist siç bëjnë politikanët e vjetër.

Duke qenë narcist i dashuruar me pushtetin, ai pushtetin nuk e le kollaj t’i rrëshqasë, qoftë si kryeministër, qoftë si kryetar i PS.

Rama nuk është budalla. E di që do të humbasë në këto zgjedhje dhe duhet të që administrojë të ardhmen e tij politike. Do jetë në rrugë të bërtasë e ulërasë kundër politikave të kundërshtarit dhe kundërshtarit? Më e mundshmja është që të kërkojë të jetë edhe për tetë vite të tjera në qendër të “vendimeve e jetës politike shqiptare”.

Por që të arrijë deri atje, duhet që të qartësojë situatën brenda partisë së tij, në mënyrë, pra, që të mos ketë në parti njerëz që të vënë në dyshim autoritetin dhe lidershipin e tij. Një kryeministër i mbaruar politikisht, nuk është domosdoshmërit edhe një kryetar partie politikisht i mbaruar, që do të përpiqet të administrojë zemërimin e pasuesve dhe të rilindë.

Rama ka filluar të administrojë që tani humbjen në zgjedhje.

Nuk janë aspak të rastësishme listat e kandidatëve për deputetë në të gjitha qarqet e vendit, si edhe vendosja e “senatorëve” të PS në vende nga fundi, ku rrezikohet potencialisht zgjedhja e tyre në parlament.

E gjitha kjo mundet të interpretohet në disa mënyra:

E para, si demonstrim i forcës ndaj kundërshtarit, duke i treguar që është i sigurtë që do të fitojë në 25 prill!

E dyta, të motivojë ministrat dhe “senatorët” e partisë që të punojnë më shumë dhe duke punuar për fitoren e tyre për të hyrë në parlament, të garantojnë fitoren e PS në zgjedhje.

Të dyja janë opsione, të cilat duhen marrë parasysh.

Por unë mendoj se është një tjetër parametër në përzgjedhjen që ai bëri për t’i vendosur të vjetrit e PS në vendet në fund të listave.

Vendosja e tyre në vendet e rrezikuara dhe moszgjedhja e tyre në parlamentin e ardhshëm, vetëm nëpërmjet disa formulave e marifeteve, është edhe një mënyrë spastrimi, që Ramës i siguron kreun e partisë. Ashtu sikundër ia garanton kreun e partisë edhe vendosja në vendet fituese e disa personave, të cilët nuk kanë asnjë kontribut, asnjë lidhje me PS, asnjë lloj biografie politike, në emër të rigjenerimit, rinovimit të partisë.

Pikërisht kjo kategori anonimësh politikë në PS, bën të mundur mbijetesën politike në krye të partisë të Ramës. Pasi, në rast se në vendet fituese të listës do të ishin “të vjetrit” e PS, pas humbjes së zgjedhjeve do ta “shqyenin” Ramën dhe nuk do të ishte më as në krye të partisë.

Rama e di se “senatorët” pas humbjes në zgjedhje do t’i kërkojnë llogari për gjithçka dhe do të lëkundin themelet e autoritetit të tij brenda partisë. Do t’i kërkojnë llogari për gjithçka, për të gjitha gabimet, të cilat i çuan në humbjen e pushtetit. Ndoshta edhe do të kërkojnë largimin e tij si përgjegjës për humbjen gjatë kërkimit të shkaqeve të humbjes. Shumë “senatorë” do t’i faturojnë atij humbjen duke thënë se në zgjedhjet e 25 prillit nuk fitoi PD, por humbi PS, në disa raste do të artikulohet edhe fakti që humbi sekti rilindas rreth Ramës që kapi për gryke në këto tetë vite Partinë Socialiste.

Rama e di mirë lojën e spastrimeve. Vjen me një origjinë politike të një force që di si t’i “vrasë” fëmijët, sa herë që këta të fundit shmangen nga linja! Nuk e ka problem, pra, as të largojë cilindo që e ka pengesë në periudhën pas zgjedhjeve në opozitë. Koha e tij në kolltukun kryeministror ka përfunduar dhe ajo ç’ka atij i duhet është një “peisazh i pastër” brenda partisë, në mënyrë që të vazhdojë të jetë i fuqishëm, qoftë edhe brenda një partie në opozitë.

Ndaj këmbëngul që Rama ka filluar qysh herët të administrojë humbjen.

Një humbje në politikë nuk sjell fundin e botës. Por administrimi i humbjes, në rast se është realiste mundet të sjellë fundin e gabimeve, ose, në rast se është katastrofike mundet të sjellë një dëm edhe më të madh nga vetë humbja dhe fundin e një epoke.

A është i gatshëm Rama të pranojë humbjen denjësisht?

Ngelet për t’u parë, por duke njohur karakterin e tij konfliktual një gjë e tillë është e vështirë.

Ardit GJINALI

Frigimi mbetet instrumenti famëkeq i një regjimi për të pllakosur heshtjen e mosreagimit tek secili qytetar..heshtje që ka zanafillën tek frika që përcjellin elementët jo-njerëzor gjithëfarësh mbi njerëzit e zakonshëm të një lagjieje, zone administrative apo qyteti…heshtja e shumë-dëshiruar qytetare e një regjimi që ka uzurpuar thuajse secilin segment të shtetit dhe po rreket të kryejë të njëjtin akt përmes tjetërsimit të shpirtit të një Shqipërie që është keq-përdorur pamëshirshëm me babëzi ulëritëse që ngjall ndjesinë e piskamës keqardhëse për të këtillën kandisje rrënuese;- regjimi bashkëshoqëruar me instrumentat famëkeq njerëzor nuk mund të përvjedhë të drejtën e qytetarit për tu ndjerë keq dhe për të reaguar ndaj së tillës të keqe…qytetari duhet të refuzojë nënshtrimin nën rendin e thundrrës ku banaliteti, vulgariteti, maskarallëku njerëzor i veshur me petkun e zi të të tillit politik takohen dhe tokin të tilla gota gëzimi në tryezat famëkeqe të shthurjes njerëzore ku ngatërrohet buza me hundën dhe truri me barkun e fryrë dhe të dendur në lëmshin e arishverisheve në dëm të qytetarit me mbrojtje të munguar nga ofensiva e hordhive pushtet-ushtruese.

Qytetari nuk mund të pranojë nënshtrimin tallës dhe asfare të dinjitetshëm…i njëjti nuk mund të jetë subjekt i frikës që është shndërruar në një ndër aleatet e çmuara të pushtetit të keq-ushtruar..pushtet që është simboli i koalicionit famëkeq të shkurajimit qytetar dhe shpopullimit kombëtar..koalicion i frikës, shantazhit, kërcënimit, tjetërsimit njerëzor, vërtetës së munguar, mundësive të rrëmbyera , jetesës së pamundur, vullnetit qytetar të deformuar, zgjedhjeve të vjedhura, demokracisë së cënuar, qytetit të humbur, fshatit të zbrazur…një koalicion i së keqes që duhet mposhtur, një keqqeverisje për tu rrëzuar përmes ushtrimit demokratik të votës dhe pjesëmarrjes qytetare masive…e tilla pjesëmarrje që duhet të zhbëjë secilën llogari të mbrujtur tavolinave ku ideohet padrejtësia, ekzekutohet paligjshmëria dhe interpretohet me hipokrizi të lëvdueshme dhe buzëqeshje të shtirur në buzët që shqiptojnë shumësinë e të pavërtetave mbi kinse mbrojtjen e interesit shoqëror dhe publik, gjithashtu.

E sotmja thërret për një bashkim qytetar që përfaqëson dinjitetin njerëzor dhe lirinë shoqërore, demokracinë për tu mbrojtur dhe shtetit për tu çliruar nga pushteti, mundësinë e re për të vijuar jetën në këtë vend, nismën e lirë dhe talentin njerëzor për tu zhvilluar përmes meritokracisë, sipërmarrjen private që ka vuajtur qasjen taksidare të kontrollorit të ndërzyer nga fermani arbitrar, besimin e ri tek njëri tjetri për një ndryshim të ri të ditëve më të mira, një normalitet shoqëror dhe politik përmes një mendësie të re qeverisëse në frymë dhe thelb, një fillim i Ri që nuk harron arritjet pozitive të së shkuarës dhe nuk përsërit batakun e të njëjtëve mëkate që kanë errësuar të tashmen.

25 Prilli është dita dhe data për të mundur frikën dhe për të thirrur ndryshimin përmes votës masive dhe të arsyeshme, votë ndëshkuese për të vjetrën keqqeverisëse dhe apeluese për të re-në qeverisëse që të inkurajojë kundërtrupat e nevojshëm që do të pengojnë secilën shfaqje të ndonjë metastaze helmuese për shpresën e re që buron nga shpirti i shumicës qytetare, e tilla numerike dhe morale, gjithashtu. Koha për të vrarë frikën përmes besimit dhe shpresës është tani! Bashkë sepse ka ende shpresë…

Qazim MERLIKA

Ne kulmin e fushates elektorale Kruja ka vetem nje alternative: te votoje per veten.
E kam fjalen per zonjen Merita Bakiu, qe me poshte do ta quaj Rita, duke shpresuar se ma lejon dhe se keshtu e therrasim te gjithe ne Kruje.
Rita eshte cdo demokrat i ndershem i Krujes, pasi ne 30 vitet fundit ajo ka kontribuar per Partine Demokratike, duke qene ne pozicione drejtuese dhe duke sakrifikuar shume. Dihet nga te gjithe qe per nje femer ne Kruje nuk eshte e lehte te ushtroje aktivitet politik. Me rreth 30 vite te kontributit politik, ajo nuk u shperblye kurre (edhe pse i takonte) me poste te larta ne administrate, por vazhdoi te ushtroje me shume dinjitet profesionin e nderuar te mesueses.

Pra cdo demokrat i ndershem duke votuar per Riten, voton per veten.
Rita eshte cdo i djathte krutan, pasi ajo rrjedh nga nje familje e djathte, qe ka bartur dhe vazhdon te barte vlerat me te mira te se djathtes tradicionale krutane. Ajo personalisht nuk ka devijuar asnjehere nga keto vlera dhe si rrjedhoje, duke votuar per te, cdo i djathte krutan voton per veten.

Rita eshte cdo nene, cdo do bije dhe cdo bashkeshorte krutane, pasi te gjithe e njohim si nje bashkeshorte, bije dhe nene model. Bashkeshorte e nje bashkeqytetari tone te nderuar, qe kujtohet me respekt nga te gjithe, bije e nje familjejeje te respektuar si dhe nene e dy femijeve te mrekullueshem. Per me teper ajo eshte nje nene qe per vite me rradhe ka mesuar dhe edukuar shume femije tanet, te cilet e kujtojne vetem per mire.
Pra cdo nene, cdo bije dhe cdo bashkeshorte krutane voton per veten.

Rita eshte cdo familje krutane, pasi eshte bije dhe nuse ne dy nga familjet me perfaqesuese te Krujes. Te dyja familje te nderuara dhe te respekuara me vlerat me te mira qe na karakterizojne. Vlera te cilat fale edhe ketyre dy familjeve, vazhdojne te na dallojne dhe te na identifikojne si krutane.

Pra cdo familje krutane voton per veten.
Rita eshte e perditshmja e Krujes, qe takojme ne pazar, neper sportele pagesash, rruges per ne pune, neper qoka dhe kudo tjeter qe nje krutan ndodhet ne perditshmerine e tij. Rita nuk eshte pa te meta, sepse i tille thone se eshte vetem Zoti, por jam i bindur se edhe te metat qe mund te kete, jane te metat tona, jane ato qe na bejne krutan.

Ajo eshte cdo krutan dhe si rrjedhoje cdo krutan voton per veten.
Une me 25 prill do shkoj te votoj si demokrat, si i djatht, si familjar dhe si krutan.
Do votoj Riten, do votoj veten!