Një studim i fundit i botuar në npj Science of Food, zbuloi se konsumimi i rregullt i çajit jeshil nga të moshuarit shoqërohej me më pak dëmtim të trurit, duke treguar se çaji jeshil mund të ndihmojë në parandalimin e demencës.
Çaji jeshil ka disa nga nivelet më të larta të antioksidantëve se çdo çaj tjetër, si dhe polifenole, të cilat ofrojnë një sërë përfitimesh shëndetësore , duke përfshirë:
Kontribuon në mbrojtjen kundër disa llojeve të kancerit.
Rritja e humbjes së peshës tek njerëzit obezë.
Efekte anti-inflamatore në lëkurë dhe sistemin kardiovaskular.
Studimi në fjalë ekzaminoi gati 9000 të rritur për të përcaktuar nëse çaji jeshil apo kafeja kishte ndonjë efekt në shëndetin e trurit.
Të gjithë pjesëmarrësit plotësuan një pyetësor për frekuencën e ushqimit për të regjistruar konsumin e tyre. Marrja ditore e çajit jeshil dhe kafesë u kategorizua në katër grupe: 0–200, 201–400, 401–600 dhe të paktën 601 mililitra (ml). Një filxhan çaj ishte i barabartë me rreth 200 ml.
Ata që konsumonin çaj jeshil kishin më pak dëmtime të trurit
Shkencëtarët vunë re një lidhje të rëndësishme midis konsumit më të lartë të çajit jeshil dhe më pak dëmtimit të lëndës së bardhë të trurit, ndërsa nuk u vu re asnjë lidhje me konsumimin e kafesë.
“Kjo mund të jetë për shkak të vetive neuroprotektive të katekinave në çajin jeshil, të cilat luftojnë stresin oksidativ, zvogëlojnë inflamacionin dhe pengojnë akumulimin e beta-amiloidit, një proteinë e lidhur me zhvillimin e pllakës në tru që është një shenjë dalluese e sëmundjen Alzheimer ”, shpjeguan studiuesit.
Politikat kanë ndikimet e tyre në tregje. Çmimet e naftës ranë përpara ditës së parë të rikthimit të Donald Trump në detyrë, me pritshmëritë për një dollar më të fortë dhe një vonesë të kërcënimeve të tij për tarifat që të dyja rritën ndjenjën e rënies.
Sakaq, tarifat që Trump ka paralajmëruar për vendet e tjera, kryesisht për Europën, pritet të kenë ndikim në eksporte dhe në rritjen e çmimeve. Shumë vende po e bazojnë ekonominë e tyre në rritjen e produktivitetit për të pasur sa më pak varësi nga importi dhe Shqipëria për sa i përket resurseve në fushën e energjetikës mund të konsiderohet një vend me fat në Europë.
Nëse marrin në analizë nivelin e çmimeve, koston e jetesës dhe resurset e saj, të dhënat tregojnë se Shqipëria aplikon ndër çmimet më të larta të hidrokarburëve në kontinent, të pajustifikueshme dhe që shërbejnë si indicje për abuzim afatgjatë, me “mirëkuptim politik”, në kurriz të konsumatorëve.
Shqipëria edhe pse është një prodhuese e rëndësishme e naftës në Europë, për sa i përket peshës specifike që zë vendi ynë, vazhdon të ketë ndër çmimet më të larta të naftës në rajon dhe Europë. Të dhënat tregojnë se për sa i përket naftës së papërpunuar, Shqipëria është një ndër 13 prodhueset më të mëdha të naftës në kontinent.
Mungesa e transparencës dhe e konkurrencës në treg bën që të mos dihet se kush përfiton nga prodhimi dhe importimi i naftës dhe e nënprodukteve të saj, si dhe nga përcaktimi i çmimit. Pas krizës së çmimeve të dy viteve më parë dhe rritjes së pajustifikueshme të çmimit të naftës, duket sikur tregu është stabilizuar. Por ka dyshime dhe dilema të të forta përderisa askush nuk mund të thotë nëse një treg i tillë është i hapur apo është në shkelje të hapur me parimin e “mbrojtjes së konsumatorit.
Varësia e BE-së nga importi për të gjithë familjen e naftës bruto dhe produkteve të naftës u rrit në një nivel të ri rekord prej 97.7% në 2022. Kjo rritje erdhi pas një rënie të ndjeshme të varësisë nga importi në 2021 në 91.6%.
Prodhimi i naftës, mijë fuçi në ditë, 2023: Mesatarja për vitin 2023 bazuar në 43 vendet Europiane ishte 303.88 mijë fuçi në ditë. Vlera më e lartë ishte në Rusi: 10123.98 mijë fuçi në ditë dhe vlera më e ulët ishte në Belgjikë: 0 mijë fuçi në ditë
Në Norvegji, një nga prodhuesit kryesorë evropianë të naftës së papërpunuar jashtë BE-së, prodhimi arriti kulmin në vitin 2001 (157.6 Mt). Në vitet në vijim, prodhimi norvegjez u luhat dhe në vitin 2019 arriti një rekord të ulët (70.0 Mt) dhe më pas u rrit përsëri duke arritur në 84.0 Mt në 2022. Vendet kandidate për në BE, Turqia, Serbia dhe Shqipëria sipas vlerësimit të Komisionit Europian, kanë njëfarë prodhimi të naftës bruto, megjithatë një shkallë mjaft të vogël (në total gati 5.0 Mt në 2022).
Sipas të dhënave më të fundit zyrtare të Komisionit Europian, varësia nga importi e regjistruar në vitin 2022 rezultoi nga një kombinim i ndryshimeve në importet neto (+9,5%), me rritje të importeve me 4,9% dhe rënie të eksporteve me 1,7%, dhe bruto të energjisë në dispozicion duke u rritur me 2,8%. Rritja e varësisë u nxit gjithashtu nga një grumbullim stoku prej 8.3 milion ton ekuivalent nafte (Mtoe). Grumbullimi ndihmoi në rimbushjen e një pjese të naftës së papërpunuar dhe naftës së përdorur në vitin 2021, kur u regjistrua përdorimi më i madh vjetor (20.2 Mtoe). Varësia nga nafta bruto e importuar, një produkt parësor thelbësor për industrinë petrokimike dhe prodhimin e karburanteve të transportit, në BE, është rritur gjithashtu në vitin 2022, duke arritur në 97.6%.
Kërkesa më e lartë për lëndë djegëse në sektorin e transportit kontribuoi në rritjen e përdorimit të naftës bruto. Konsumi i benzinës motorike u rrit me 6.3%, dhe konsumi i karburantit të avionit të tipit vajguri u rrit me 32.5% në 2022 krahasuar me 2021.
Rritja e varësisë nga importi përkoi me ndryshime të konsiderueshme në origjinën e importit. Në maj 2022, Komisioni Evropian zbatoi planin REPowerEU për të reduktuar varësinë e tij nga karburantet fosile ruse. Në vitin 2022, importet e naftës dhe produkteve të naftës nga Rusia u ulën me 24.57 milionë tonë. Kjo rënie është kompensuar nga rritja e importeve nga Arabia Saudite, Shtetet e Bashkuara dhe Norvegjia.
Në vitin 2022, prodhimi i naftës së papërpunuar në BE vazhdoi të bjerë, pavarësisht nga një rritje e konsiderueshme e çmimeve të naftës së papërpunuar të shkaktuar nga agresioni rus kundër Ukrainës. Prodhimi në vitin 2022 ra në pikën e tij më të ulët historike, duke arritur në 16.3 milion ton (Mt), një rënie prej 7.4% krahasuar me vitin 2021. Duke marrë parasysh një hark kohor më të gjatë, prodhimi i naftës së papërpunuar ka qenë në rënie që nga viti 2004 kur arriti kulmin në 41.8 milion ton, me 2022 vlera ka rënë me 61% krahasuar me shifrën rekord.
Prodhuesit kryesorë të naftës së përpunuar në BE në vitin 2022 ishin Italia (4,5 Mt), Danimarka (3,2 Mt) dhe Rumania (3,0 Mt). Krahasuar me vitin 2021, prodhimi u ul në të tre vendet: Itali (-8%), Danimarkë (-2%) dhe Rumani (-6%).
Për të gjithë, por sidomos për ata që kanë dëshirë, oreks apo epsh të pashueshëm për pushtet, për ata që jetën e kalojnë në luftë për pushtet, për ata që nuk shkulen dhe kapen me thonj, me kthetra pas politikës dhe pushtetit duke e kthyer atë në objektin e vetëm të shenjtë dhe në qëllimin e vetëm të jetës, duhet të kenë parasysh se kjo është një botë që të gënjen, që të fut në dhimbje dhe vuajtje të mëdha. Kjo botë, kur lufton me kthetra dhe thonj gjithë jetën për pushtet, gjithashtu të bën t’u shkaktosh vuajtje të mëdha njerëzve dhe vendit tënd. Nga SHBA duhet marrë edhe ky shembull madhështor i të kujtuarit se Zoti ka çdo pushtet. Nga SHBA duhet marrë edhe ky shembull i vëmendjes ndaj Zotit dhe frikës së pushtetit.
Para betimit të presidentit, kjo ndodh gjithmonë që nga presidenti i parë, flasin liderë apo klerikë të lartë fetarë. Sot foli kardinali Timothy Dolan dhe reverendi Franklin Graham. Ata kujtuan dobësinë e njeriut, mësimet e Zotit, pushtetin e Zotit dhe nevojën që pushtetari të dijë se vetëm Zoti ka çdo pushtet. Ata u lutën që Zoti ta ruajë dhe t’i japë sukses presidentit.
Në fakt, të gjitha fetë e mëdha abrahamike, librat e shenjtë të tyre flasin gjerësisht për këtë aspekt të pushtetit. Në Dhjatën e Vjetër, në Psalme thuhet se “…çdo pushtet i takon vetëm Zotit…”. Në librin e Danielit thuhet se vetëm “….Zoti ngre mbretër dhe ul mbretër…”. Në Kuran, në kapitullin Al Fatir, Zoti thotë: “Në qoftë se dikush kërkon lavdi dhe pushtet – Zotit i përkasin lavdia dhe pushteti”. Po në këtë kapitull, Zoti thotë: “Ata që bëjnë komplote me djallin (në kërkim apo përdorim të pushtetit) për ta ka ndëshkim të tmerrshëm”.
Në Dhjatën e Re, te Mateu thuhet: “…çdo pushtet i takon Krishtit në qiell dhe në tokë.” Ky është thelbi i politikës dhe pushtetit. Të kesh frikë Zotin dhe të mos vjellësh gjak dhe vrer pas pushtetit dhe pozitës.
Një kolonë politikanësh nga vendet e Ballkanit shkuan në Uashington për inaugurimin e Donald Trump. Disa mburren me ftesat e tyre, të tjerë duket se udhëtuan thjesht për të demonstruar entuziazmin e tyre për presidentin e ri.
Ish-ministra, liderë partish dhe admirues të krahut të djathtë të Trump në Ballkan, udhëtuan në Uashington për të marrë pjesë në ceremoninë e inaugurimit të Donald Trump si president i SHBA-së. Të gjithë tentuan të shfrytëzojnë ceremoninë për t’u lidhur me politikanët amerikanë të administratës së re.
Lulzim Basha, ish-kreu i Partisë Demokratike në Shqipëri, ndau një foto në rrjetet sociale nga balloja para inaugurimit, ku takoi të dërguarin special të Trump për misionet speciale, Richard Grenell, i cili ishte i dërguari për bisedimet Serbi-Kosovë nën administratën e parë Trump.
“Për shqiptarët, SHBA mbetet aleati dhe partneri ynë strategjik. Forcimi i bashkëpunimit dhe koordinimit me ta është një prioritet madhor”, shkruan Basha të hënën në Facebook.
Delegacionin zyrtar të Kosovës e ka përfaqësuar ambasadori i Kosovës në SHBA, Ilir Dugolli. Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, mori pjesë në ballon e inaugurimit me bashkëshorten e tij.
I pranishëm ishte edhe ish-kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj, tani lideri i Partisë Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës. Para ceremonisë, ai u takua gjithashtu me Grenellin dhe disa kongresmenë amerikanë. I pranishëm ishte edhe ish-presidenti i Kosovës, Behgjet Pacolli.
Ish-kryeministri i Bullgarisë Kiril Petkov, bashkë-udhëheqës i partisë “Ne Vazhdojmë Ndryshimin”, mori pjesë së bashku me kreun tjetër të partisë, Assen Vasilev.
Ngjarjet ishin “një mundësi për të diskutuar tema të rëndësishme me të ftuar të tjerë, duke përfshirë senatorë, kongresmenë, anëtarë të ardhshëm të kabinetit të Trump dhe guvernatorët e shtetit”, shkroi Petkov në mediat sociale. Ai postoi një foto të ftesës së tij, duke thënë se ajo erdhi nga “miq të mirë në Partinë Republikane”.
Ish-ministri serb i Ekonomisë, Rade Basta, i cili ishte mburrur publikisht se ishte i ftuar në inaugurim, ka postuar në X një foto nga një ballo e mbajtur më parë.
Basta ishte ministër gjatë qeverisë aktuale të Partisë Progresive Serbe, por nuk është më pjesë e saj dhe që atëherë ka themeluar lëvizjen e re “Rruga e BE-së”.
“I nderuar të marr pjesë në Ballon e Inaugurimit që feston ceremoninë e betimit të Presidentit Donald Trump në Uashington, DC. Një përvojë vërtet e paharrueshme e këtij momenti historik. Duke i uruar suksese të mëdha administratës së re”, ka shkruar Basta.
Panos Kammenos, ish-kreu i Partisë së ekstremit të djathtë grek të Grekëve të Pavarur, e cila bashkëqeverisi me partinë e majtë Syriza midis 2015 dhe 2019, postoi një foto në X të ftesës së tij në një nga aktivitetet e inaugurimit në Capital One.
Një tjetër krah i djathtë, Stephen Nikola Bartulica, një deputet kroat i Parlamentit Evropian, tha se ai ishte i ftuar në inaugurim dhe ishte takuar me anëtarët e bllokut të krahut të djathtë të Konservatorëve dhe Reformistëve Evropianë në Parlamentin Evropian dhe mikpritësin e tyre në SHBA, Kongresmeni i Alabamës, Robert Aderholt.
“Interesat e Kroacisë dhe popullit tonë janë prioriteti im kryesor. Zëri kroat do të dëgjohet këto ditë në Uashington. Jam i bindur se na presin kohë më të mira dhe më paqësore”, ka shkruar Bartulica në rrjetet sociale. / Balkan Insight
Anëtarja e Kryesisë e Demokratëve Euroatlantikë, Alfrida Marku, ka kritikuar projektligjin e propozuar për njohjen e viteve të punës në ish kooperativat dhe ndërmarrjet shtetërore, duke kërkuar që ai të ketë efekt prapaveprues.
Sipas Markut, në të kundërt do të diskriminohen mijëra pensionistë, të cilët janë refuzuar padrejtësisht për njohjen e viteve të punës. Ajo thekson se ligji është i vonuar dhe përsërit padrejtësitë ndaj pensionistëve për 34 vite, duke kërkuar që të gjitha palët të mbajnë përgjegjësi për këto gabime.
Postimi i plotë i Alfrida Markut:
Projektligji i propozuar së fundmi për njohjen për efekt pensioni të viteve të punës në ish kooperativat dhe ndërmarrjet bujqësore, institucionet dhe ish ndërmarrjet shtetërore, nga viti 1977 e deri në mbyllje të aktivitetit të tyre, duhet doemos të ketë efekt prapaveprues.
‼️Në të kundërt do të krijojë pabarazi duke diskriminuar mijëra pensionistë, të cilët gjithashtu kanë punuar në të njejtat kooperativa bujqësore, ndërmarrjeve bujqësore e shtetërore, por janë përballur me refuzimin e padrejtë të njohjes së viteve të punës.
Projektligji i propozuar për njohjen për efekt pensioni të viteve të punës në ish kooperativat dhe ndërmarrjet bujqësore, institucionet dhe ish ndërmarrjet shtetërore, nga viti 1977 e deri në mbyllje të aktivitetit të tyre, pa diskutim duhet vlerësuar, por është tejet i vonuar dhe jo i plotë, e që edhe një herë përsërit padrejtësitë e secilës qeveri në këto 34 vite kundër pensionistëve.
Me bindje them se 1 ndër 4 pensionistë, në këto 34 vite, është përballur me sfidën të padrejtë të refuzimit për t’ju njohur vitet e punës, për të vijuar ecejaket në ankimet administrative e proceset e pafundme gjyqësore, me kosto financiare e emocionale të papërshkrueshme.
Asnjëherë askush nuk mbajti përgjegjësi
❗️Shkaqet pse mijëra pensionistëve iu është refuzuar njohja e viteve të punës në këto 34 vite janë po të njejtat mbi të cilat është bazuar kjo iniciativë ligjore për ato subjekte që ende nuk janë pjesë e skemës së sigurimeve shoqërore: regjistrimi në mënyrë të pasaktë apo jo të plotë i gjeneraliteteve apo të dhënave të tjera të punësimit si dhe papërgjegjshmëria e institucioneve për administrimin dhe ruajtjen e këtij dokumentacioni pas viteve ‘90.
Është koha që të gjitha palët të marrin përgjegjësitë e sotme dhe të së kaluarës për padrejtësitë e bëra në dëm të pensionistëve ndër vite.
Një muaj më parë, saktësisht në 13 dhjetor, Autoriteti Rrugor Shqiptar nënshkroi me kompaninë Salillari kontratën për ndërtimin e aksit Elbasan-Papërr me vlerë totale 20 milionë euro pa përfshirë tatimin mbi vlerën e shtuar. Dhe paratë nuk vonuan.
Katër ditë më parë thesari i shtetit autorizoi një transfertë me vlerë 1 milionë euro në llogarinë e kompanisë Salillari si pagesë për ndërtimin e rrugës Elbasan Paper. E megjithatë, ajo e ARRSH-së nuk ishte pagesa e vetme që kompania përfitoi për punë ende të pakryer. Një tjetër pagesë nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit ishte edhe më flagrante.
Në 27 nëntor, Fondi Shqiptar i Zhvillimit shpalli fituese kompaninë Salillari për ndërtimin e një hoteli dhe parkimi në Qendrën Spitalore Universitare Nënë Tereza. Kontrata me vlerë 12 milionë euro u lidh në dhjetor. Ndërkohë në datën 14 janar Fondi Shqiptar derdhi 2,5 milionë euro në llogarinë e kompanisë për këtë kontratë.
Ironikisht ditën që Dritan Agolli derdhe miliarda në llogaritë e Salillarit, Parkimi i QSUT u vizitua nga kryeministri Edi Rama dhe ministrja e tij e Shëndetësisë, Albana Koçiu. Përveç rrethimit, në kantier nuk ishte kryer asnjë punë, jo më 2.5 milionë euro sa pagoi thesari.
Por kompania Salillari është vetëm një rast nga të mëdhënjtë e buxhetit që ditët e fundit kanë marrë para për punë të pakryera. Kompania Gjikuria, një tjetër përfitues i madh i fondeve buxhetore, u pagua 2.4 milionë euro për rindërtimin e aksit rrugor Maliq-Lozhan.
Ndërtimi i kësaj rruge ka filluar në fund të vitit 2022. Por pagesa 2.4 milionë euro për kompaninë ishte shtesë mbi vlerën e tenderit fillestar si pasojë e modifimit të kontratës. Kontrata e modifikuar me vlerë 2.4 milionë euro u nënshkrua vetëm në datën 10 dhjetor.
Fusha, 4 A-M, Zdrava ishin disa nga kompanitë e tjera që morën miliarda lekë paradhënie për punë të pakryera në ditët e para të këtij viti.
Ligji i buxhetit autorizon që në raste specifike qeveria mund të paguajë paradhënie për kontraktorët e saj privatë deri në 10 për qind të kontratës. Por kjo mund të bëhet vetëm me autorizim të thesarit të shtetit. Këtë herë rastet specifike u bënë shumë. Dhe kjo e bën pagimin në avancë një biznes të madh.
Në realitetin shqiptar, marrja e parave nga buxheti nuk është e lehtë, edhe atëherë kur kontrata është ekzekutuar. Kjo situatë çoi që në disa raste drejtuesit e institucioneve publike të krijonin biznese informale faktoringu duke u paguar paratë kompanive private, kundrejt një përqindje të caktuar komisioni.
Në raste të tjera, bizneset janë detyruar të japin rryshfet tek drejtuesit e institucioneve për të marrë pagesat që u takonin për punë të kryera. Ndërsa kur paratë jepen në avancë, dyshimet për rryshfet janë edhe më të mëdha.
Por teksa Gjyla i ARRSH-së, Agolli i Fondit Shqiptar dhe Thesari i shtetit shpërndanë miliarda lekë paradhënie për peshkaqenët e buxhetit, mijëra qytetarë shqiptarë presin me vite të tëra për të marrë paratë e shpronësimeve edhe kur qeveria i ka nxjerrë në rrugë duke u prishur banesat e tyre./Kapitali.al
Në prag të Forumit Ekonomik Botëror në Davos,Oxfam njoftoi se vitin e kaluar numri i miliarderëve në botë është shtuar me 204 miliarderë të rinj. Oxfam bëri të ditur se pasuria e super të pasurve po rritet: pasuria e tyre totale është rritur nga 13 trilionë dollarë në 15 trilionë dollarë në vitin 2024, brenda një viti. Në të kundërt, 733 milionë njerëz nuk kanë ushqim të mjaftueshëm – rreth 152 milionë më shumë se në vitin 2019.
Studimi i Oxfam “Takers not Makers” zbulon se aktualisht ka 2,769 miliarderë në botë. Pasuria e tyre është rritur tre herë më shpejt në vitin 2024, krahasuar me një vit më parë, me rreth 100 milionë dollarë në ditë.
Në Gjermani ka 130 miliarderë
Në Gjermani pasuria totale e super tëpasurveu rrit me 26.8 miliardë dollarë në vitin 2024, në gjithsej 625.4 miliardë dollarë. U regjistruan edhe nëntë miliarderë të rinj, kështu që tani ka 130 miliarderë në Gjermani. Gjermania ka tani më së shumti miliarderë pas SHBA-së, Kinës dhe Indisë. Oxfam llogarit se miliarderët gjermanë përfitojnë mbi mesataren nga trashëgimia. Ndërsa 36 për qind e pasurisë së miliarderëve në mbarë botën vjen nga trashëgimia, në Gjermani kjo shifër shkon në 71 për qind.
Në të njëjtën kohë, varfëria është rritur ndjeshëm vitet e fundit. Shumë njerëz nuk janë në gjendje të ruajnë standardin e tyre të zakonshëm të jetesës. “Kjo pabarazi ekstreme është shkaktuar kryesisht nga politikat e padrejta tatimore,” shpjegoi zëdhënësi i Oxfam Manuel Schmitt. “Super të pasurit shpesh paguajnë më pak taksa dhe kontribute sesa familjet e klasës së mesme,” thotë ai.
Oxfam: Kërcënimet për demokracinë
Sipas autorëve të studimit, të pasurit janë përfituesit më të mëdhenj të viteve të krizës. Nga këndvështrimi i kësaj organizate humanitare, hendeku në rritje ka pasoja për gjendjen globale, por edhe për gjendjen në shoqëritë kombëtare. Super të pasurit kanë siguruar me qëllim që strukturat e padrejta të mbeten të qëndrueshme. “Vendet ekonomikisht të forta në veriun global vazhdojnë të vendosin rregulla, nga të cilat përfitojnë super të pasurit dhe korporatat e tyre,” thuhet në raport. Kjo, thotë studimi, është ende pasojë e kolonializmit.
Drejtori ekzekutiv i Oxfam Gjermani, Serap Altinisik, paralajmëron për pasoja negative për demokracitë. “Pasuria shkon paralelisht me pushtetin politik. Këtë e shohim sot me rastin e rikthimit të Presidentit Donald Trump: një president miliarder i mbështetur nga njeriu më i pasur në botë, Elon Musk”, thotë Altinisik dhe shton: “Rritja e pasurisë së super të pasurve është e pakufizuar, ndërkohë që vështirë se ka përparim në luftën kundër varfërisë”.
Sipërmarrësit amerikanë të teknologjisë në krye
Raporti bazohet në të dhënat e revistës Forbes. “Edhe sikur të humbnin 99 për qind të pasurisë së tyre brenda natës, ata do të ishin ende miliarderë”, thuhet në raportet e “Forbes”, ku përfshihen edhe sipërmarrësit amerikanëtë teknologjisë, Jeff Bezos (Amazon), Mark Zuckerberg (Meta), Larry. Ellison (Oracle), Bill Gates dhe Steve Ballmer (të dy Microsoft) dhe Larry Page (Google).
Besohet se super të pasurit kanë ndikim në rritje mbi legjislacionin tatimor. Për shembull, në uljen e tatimit mbi të ardhurat e korporatave, tatimet joadekuate të fitimeve kapitale, përjashtimin nga tatimi mbi trashëgiminë dhe heqjen e tatimit mbi pasurinë.
“Midis viteve 1990 dhe 2017, numri i vendeve me taksë mbi vlerën e shtuar u trefishua nga 50 në më shumë se 150, ndërsa numri i vendeve me një taksë neto mbi pasurinë ka rënë nga dymbëdhjetë në katër”, thotë studimi i Oxfam./DW
Në gusht 2022, Ministria e Industrisë së Tajlandës mori një kërkesë nga qeveria shqiptare për të lejuar marrjen e ngarkesave me përmbajtje hiri nga furrnaltat me hark elektrik, EAFD, një nënprodukt i industrisë së çelikut i pasur me metale të rënda dhe i klasifikuar si mbetje e rrezikshme.
Tajlanda ishte një importues i madh i mbetjeve industriale dhe urbane nga vendet e zhvilluara, e megjithatë, këtë herë, ministria tha “Jo”.
“EAFD kanë qenë një problem i madh për Tajlandën dhe ministria nuk donte ta përkeqësonte atë,” i tha BIRN Sirakarn Leungsakul, drejtor i Divizionit të Menaxhimit të Mbetjeve Industriale në Ministrinë e Industrisë me seli në Bangkok.
Tregtia ndërkufitare e EAFD rregullohet nga konventa e Bazelit, një marrëveshje ndërkombëtare e cila siguron që këto mbetje trajtohen në mënyrën e duhur për të zvogëluar rrezikun ndaj njerëzve dhe mjedisit.
Por refuzimi i Ministrisë ndaj kërkesës së Shqipërisë nuk ishte fundi i historisë.
Pothuajse dy vjet më pas, më 5 korrik 2024, një anije e ngarkuar me 102 kontenjerë të mbushur me atë që listohet si Oksid Hekuri në dokumentet doganore, u nis nga porti i Durrësit me destinacion Tajlandën. Basel Action Network, një organizatë me qendër në Seatle të Shteteve të Bashkuara që lufton kundër eksportit të mbetjeve të rrezikshme nga shoqëritë e industrializuara drejt vendeve në zhvillim, deklaroi se në të vërtetë anija po transportonte EAFD.
Anija u zhduk nga radarët ndërsa po udhëtonte në bregdetin e Afrikës së Jugut, shpesh një shenjë kjo e fikjes së transponderit të anijes. Ky ishte momenti kur Basel Action Network shpërndau alarmin. Anija u ndalua në Singapor dhe u udhërua të kthehej pas në Durrës, ku prokurorët filluan ndërkohë që të ngrinin pyetje.
Bazuar në informacionet e siguruara përmes kërkesave për të drejtë informimi, BIRN mundi tani të zbulojë se mes viteve 2020 dhe 2023, një sasi prej rreth 20 mijë ton mbetjesh të rrezikshme të gjeneruara nga oxhaqet e kompanisë turke “Kurum International” që operon në Elbasan ishin eksportuar jashtë Shqipërisë, në shkelje të ligjeve kombëtare dhe ndërkombëtare.
Mbetjet u eksportuan nga kompania “Sokolaj” sh.p.k në pronësinë e Gjovana Sokolajt; ndërsa ngarkesat u nisën pa autorizimet e duhura nga ministria shqiptare e Turizmit dhe Mjedisit siç kërkohen nga ligji. Të paktën dy prej ngarkesave kanë përfunduar në Tajlandë.
Kompania “Kurum” operon furrnaltat e epokës komuniste për të prodhuar hekur për industrinë e ndërtimit dhe është një punëdhënës i madh në Elbasan.
Megjithatë, BIRN zbuloi se një inspektim i kryer në Kurum nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit për mbetjet e rrezikshme, pasi anija u ndalua në Singapor, ishte i pari i këtij lloji që prej vitit 2020, pavarësisht se Kurum është një nga gjeneruesit më të mëdhenj të mbetjeve të rrezikshme në vend.
Ornela Çuçi, një eksperte mjedisore dhe ish-zv.ministre e Mjedisit tha se monitorimi i dobët kishte lejuar që një trafik i tillë mbetjesh të kalonte pa u vënë re.
“Ligji i lejeve mjedisore është një nga më të mirët në Republikën e Shqipërisë sot,” i tha Çuçi BIRN. “Ajo që ka ndodhur është që kemi abuzuar me monitorimin e tij”.
“Çdo subjekt që nxjerr mbetje jashtë vendit merr leje eksporti. Çdo sasi që del duhet raportuar pranë Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit dhe AKM,” shtoi Çuçi. “Matematika është e thjeshtë; A përkojnë sasitë e deklaruara me sasitë e dala jashtë vendit?”.
Kompania “Kurum International” i tha BIRN se i kishte transferuar mbetjet e rrezikshme me përmbajtje oksidi zinku te “Sokolaj” pasi ishte siguruar se eksportuesi kishte licensë për transportin e këtij produkti dhe autorizimin e eksportit nga Ministria e Turizmit dhe Mjedisit. BIRN i kërkoi “Kurum” një kopje të autorizimit, por nuk e mori asnjëherë atë.
“E gjithë sasia është tregtuar me faturë fiskale, por nuk është shoqëruar me dokumentacionin e transferimit të mbetjeve,” tha “Kurum” përmes një zëdhënësi, duke iu referuar një dokumenti të detyrueshëm transferimi që mundëson gjurmimin e ngarkesave. Zëdhënësi tha se Kurum i kishte raportuar rregullisht këto mbetje pranë Agjencisë Kombëtare të Mjedisit.
As ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro dhe as drejtoresha e Agjencisë Kombëtare të Mjedisit, Arta Dollani nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Mbikëqyrja ‘dështoi’
Anija “Molivia” e ankoruar në portin e Durrësit. Foto: Eriola Azizolli.
Prokuroria e Durrësit nuk ka thënë ende se çfarë kishte saktësisht brenda kontenjerëve të anijes që u kthye nga Singapori.
“Kurum International” operon pjesë të ish-kombinatit Metalurgjik të ndërtuar gjatë regjimit komunist në Elbasan që prej vitit 1998. Në vitin 2010, kompania instaloi filtra për të kapur hirin e furrave me hark elektrik, EAFD, por sërish prodhon një mesatare prej 8 mijë tonësh në vit nëse punon me kapacitet të plotë.
Pavarësisht prodhimit të mbetjeve të tilla të rrezikshme, inspektimi për zbatimin e lejes mjedisore që u krye në shtator 2024 ishte i pari që prej vitit 2020.
“Kurum” ia transferoi mbetjet e veta kompanisë “Sokolaj” gjatë viteve 2020- 2023, ndonëse dy kompanitë nënshkruan një kontratë vetëm në gusht 2023.
Agjencia Rajonale e Mjedisit për Beratin, Elbasanin dhe Korçën tha se Kurum dështoi të vendoste në dispozicion të Agjencisë dokumentet e transferimit të këtyre mbetjeve. Agjencia vendosi një gjobë dhe pezulloi transfertat e mbetjeve të rrezikshme.
Në Qendrën Kombëtare të Biznesit, kompania “Sokolaj” me qendër në periferi të Durrësit e përshkruan aktivitetin e vet si import dhe eksport i mbetjeve jo të rrezikshme, të tilla si zinku apo bakri.
Agjencia Kombëtare e Mjedisit gjeti në gusht 2024 se mes dhjetorit 2020 dhe nëntorit 2023, Sokolaj kishte blerë nga Kurum 2,800 ton mbetje të oksidit të hekurit si dhe 20 mijë ton EAFD të klasifikuara si mbetje të rrezikshme me kodin 10 02 07*. E gjithë sasia ishte eksportuar ndërkohë jashtë vendit përpara inspektimit.
Inspektorët arritën në përfundimin se këto eksporte ishin kryer në shkelje të ligjit sa kohë që Sokolaj nuk dispononte dokumente të transferimit të mbetjeve nga Kurum si dhe nuk kishte autorizim eksporti nga Ministria e Turizmit dhe Mjedisit.
Dritan Metaj, drejtor i Agjencisë Rajonale të Mjedisit për Beratin, Elbasanin dhe Korçën i tha BIRN se ai kishte kryer monitorime sporadike në kompaninë “Kurum” kur kishte pasur “indicie dhe denocime”.
“Nuk kam propozuar një plan monitorimi të miratuar dhe as nga AKM nuk më është autorizuar një plan pune,” tha Metaj.
Ekspertët i thanë BIRN se sipas lejes mjedisore të tipit A, të cilën Kurum e disponon, Agjencia Kombëtare e Mjedisit duhet të monitorojë respektimin e lejes dhe të rishikojë rregullisht të dhënat që mbajtësi i lejes dorëzon në Agjenci dhe në regjistrin kombëtar të transferimit të mbetjeve.
“Çdo kompani që ka leje për eksport të mbetjeve të rrezikshme ka detyrimin të raportojë periodikisht”, tha Polikron Horeshka, ekspert i menaxhimit të mbetjeve. “Megjithatë, është mbikëqyrja që në këtë rast që ka dështuar”.
Destinationi Tajlandë
Ilustrim i rrugëtimit të mbetjeve drejt Tajlandës. Jurgena Tahiri/ BIRN.
Tajlanda u shfaq fillimisht si një destinacion për mbetjet plastike nga vendet e pasura si Shtetet e Bashkuara dhe Japonia, përpara se të hapte dyert edhe për EAFD. Në vitin 2023, megjithatë, në përgjigje të alarmit mjedisor, Tajlanda bëri thirrje për ndalimin e importit të mbetjeve të rrezikshme, përpara se të ndalonte edhe importin e mbetjeve plastike në fillim të këtij viti.
Njësoj si Shqipëria, edhe Tajlanda ka një rekord të varfër sa i takon korrupsionit dhe mbrojtjes së mjedisit.
Sasia prej 2,800 ton mbetjesh të etiketuara si oksid hekuri që kompania “Sokolaj” u përpoq të eksportonte në korrik të vitit të kaluar supozohej që të përfundonin në një fabrikë riciklimi të quajtur Copper Metal, e ndërtuar në një zonë të gjelbëruar të provincës Lopburi në Tajlandë. Copper Metal është e regjistruar si një riciklues i mbetjeve industriale, por jo për trajtimin e EAFD.
Pasi ngarkesa u bllokua, Ministria e Industrisë në Tajlandë urdhëroi një inspektim në kompaninë Copper Metal, në të cilin drejtori i Divizionit të Menaxhimit të Mbetjeve Industriale, Leungsakul tha se u gjet që sistemi i ventilimit dhe makineritë e riciklimit të zinkut nuk punonin siç duhej.
Organizata Mjedisore “Ecological Alert and Recovery – Thailand”, e njohur si EARTH, dërgoi gjithashtu përfaqësuesit e saj, të cilët morën mostra të pluhurit të shpërndarë rreth fabrikës për t’i studiuar. Mostrat janë ende duke u analizuar.
Drejtori i EARTH, Penchom Saetang tha se korrupsioni lehtëson trafikimin e mbetjeve në Tajlandë dhe ata që përfshihen, shpëtojnë për shkak të dënimeve të lehta.
“Shkaku kryesor i këtij problemi në Tajlandë është ‘korrupsioni’ ose ‘ryshfeti’, si nga autoritetet ashtu edhe nga sektori privat,” tha Saetang.“Edhe pse dënimi maksimal për këtë vepër është 10 vjet burgim, praktikisht shkelësit gjobiten vetëm me një shumë minimale dhe askush nuk është burgosur ende,” shtoi ai.
Kërkesë e re për eksport mbetjesh
“Kurum” ndërkohë kërkon ende që të eksportojë mbetje të rrezikshme.
Ministria e Turizmit dhe Mjedisit është aktualisht duke vlerësuar një kërkesë për autorizim për eksportin e 8 mijë ton mbetjeve të rrezikshme nga “Kurum” drejt Arabisë Saudite, të dorëzuar më 25 korrik 2024.
Në kërkesë, mbetjet përshkruhet se përmbajnë “mbetje të ngurta nga trajtimet e gazeve që përmbajnë substanca të rrezikshme ose mbetje pluhur nga furra elektrike me hark (PFEH) me përmbajtje Oksid Zinku në Uzinën e Çelikut”. Kodi i cituar i mbetjeve është 10 02 07*.
“Kurum” thotë se ka nënshkruar një kontratë me kompaninë Global Steel Dust Gulf – dega saudite e një kompanie të themeluar në Zvicër për trajtimin e 8 mijë ton mbetjeve të rrezikshme në vit.
Në shtator 2024, në ambientet e kompanisë “Kurum” kishte gjendje 3,724 ton mbetje të rrezikshme të paketuara në 4600 thasë bigbags, por “Kurum” tha se kërkesa për autorizimin e eksportit ishte bërë mbi premisën se mund të prodhojë 8 mijë ton në vit nëse punon me kapacitet të plotë. Operacionet e “Kurum” janë aktualisht të pezulluara për shkak të remontit.
Ministria e Turizmit dhe Mjedisit tha se e kishte refuzuar fillimisht kërkesën, por tani po shqyrtonte mundësinë e miratimit pasi Kurum kishte dorëzuar dokumente shtesë.
“Pas plotësimit të dokumentacionit nga ana e subjektit, aplikimi është në proces shqyrtimi,” tha Ministria në përgjigje me email.
Jim Puckett, drejtori ekzekutiv i Basel Action Network tha se Shqipëria duhet të tregohet tepër e kujdesshme.
“Fabrikat në Arabinë Saudite nuk i trajtojnë mbetjet sipas standardeve të kërkuara nga konventa e Baselit dhe Arabia nuk është një palë nënshkruese,” tha Puckett për BIRN.
Sot mbushen 19 vjet prej ndarjes nga jeta të presidentit të parë të Republikës së Kosovës, Ibrahim Rugova (1944-2006).
Ibrahim Rugova përveç se presidenti i parë i Republikës së Kosovës, ishte kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe studiues.
Ai lindi në 9 dhjetor 1944 në Cerrë të Istogut. Shkollën e mesme e kreu në Pejë (1967) dhe studimet e larta i kreu për gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Prishtinës.
Në vitet 1976-1977 studioi në Ecole Pratique des Hautes Etudes (Shkolla praktike e studimeve të larta), në Paris. Më 1984 mbrojti doktoraturën për letërsi në Universitetin e Prishtinës.
Gjatë viteve 1988-1990 shërbeu si sekretar shkencor, në Institucionin Albanalogjik të Prishtinës.
Në vitin 1988 u zgjodh kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës. Me formimin e Lidhjes Demokratike të Kosovës u zgjodh kryetar i saj (23.12.1989) dhe qëndroi në këtë detyrë deri në vitin 2005.
Me formimin e partive të tjera politike shqiptare ai u zgjodh kryetar i Këshillit Koordinues të Partive Politike të Shqiptarëve të Kosovës (22.07.1991).
Gjatë zgjedhjeve të drejtpërdrejta parlamentare dhe presidenciale të majit 1992 dhe qershorit 1998, të organizuara nga partitë politike dhe institucionet shqiptare të Kosovës, Ibrahim Rugova u zgjodh kryetar i Republikës së Kosovës.
Ai u rizgjodh president i Republikës së Kosovës, në mars 2002 dhe në dhjetor të vitit 2004. Ibrahim Rugova është laureat i shumë çmimeve dhe dekoratave ndërkombëtare, ndërmjet të cilave: çmimi për Paqen i Fondacionit Paul Litzer, në Danimarkë (1995); çmimi për paqen i Unionit Demokratik të Katalonisë “Manuel Carrosco i Farmiguera”.
Pas vdekjes ai u dekorua me “Urdhrin e Famurit Kombëtar”, nga presidenti i Republikës së Shqipërisë Alfred Moisiu. Ibrahim Rugova vdiq në Prishtinë më 21 janar 2006.
Çertifikim i pavarësisë, prolog i qeverisjes demokratike, gurëthemel i parlamentarizmit e shtetit modern shqiptar.
Refleksione!
Po ta kalojmë nëpër mendje historinë e lashtë e të re të popullit shqiptar vërejmë se në të gjitha etapat historike kur fati i shqiptarëve dhe i atdheut të tyre është venë në pikëpyetje nëpër udhëkryqet e errëta të historisë, bijtë e shqipes kanë nxjerrë nga gjiri i tyre personalitete të shquara e mendjendritur të cilët me guxim e kurajo të jashtëzakonshme, me qendresë të paepur, trimëri e vizion kanë ditur ti dalin zot atdheut e popullit të tyre në beteja homerike e të pabarabarta me armiq të egër e të fuqishëm.
Kështu ka ndodhur në lashtësi kur nxorën në skenën historike Bardhylin, Pirron e Madh,”Pirro Burrin -Pirro Shqiponjën”, Teutën Ilire.
Në kohën e Shtetit të Arbërit me princat Progoni, Gjini e Dhimitri, në Motin e Madh të Arbërit me Kalorësin e Lirisë Gjergj Kastrioti e Besëlidhjen e madhe të Lezhës.
Me Kuvendin e Shën Aleksandrit në Dukagjin të Matit në vitet 1601- 1602, në Kuvendin Ballkanik të Kuçit në vitin 1614 të udhëhequr nga Lala Drekali e kapedan të tjerë të lirisë.
Në Kuvendin e Podgoricës të princërve shqiptarë, në vitin 1786 të organizuar nga Kara Mahmut Pasha (Bushatlliu) ku u themelua Konfederata Ilirike.
Në kryengritjet kundër Tanzimatit.
Me udhëheqësit e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e Lidhjes së Pejës “Me Besa Besë” dhe etërve të Pavarësisë.
Në Kryengritjen e Deçiçit, Kuvendet e Junikut e Shkupit ku u hartua platforma e Kryengritjes së Përgjithshme për shpalljen e Pavarsisë në vitin 1912 në Vlorën historike të Ismail Qemalit.
Të tillë duhet ta shohim dhe Kongresin e Lushnjes në vitin 1920, këtë kryevepër të popullit shqiptar, të patriotëve dhe liderëve politik të tij.
Viti 1920 kur u mblodh ky Kongres ishte një vit i veshtirë e i errët për popullin shqiptar dhe të ardhmen e tij.
Luftërat ballkanike dhe Lufta e Parë Botërore 1914-1918 e kishin shndërruar Shqipërinë në një shesh betejash për ushtritë ballkanike e ato europiane.
Për një vend të vogël si Shqipëria, i cili kishte vetëm 8 vjet që kishte shpallur Pavarësinë, duke u shkeputur nga nata e gjatë pesë shekullore otomane, i pakonsoliduar në kufijtë e tij politikë, këto vite të para të ekzistencës si shtet ishin një kalvar i vertetë dhe i dhimbshem.
Konferenca e Paqes e Versajës e vitit 1919, me vendimet e saj vulosi fatet dhe kufijtë politik në Europën e pas Luftës së Dytë Botërore.
U shembën si kështjella rëre nga armët e fitimtarëve Perandoria Gjermane, Austrohungareze, Ruse e Otomane.
Shqiptarët të cilët kishin përjetuar padrejtësinë më të madhe historike në Traktatin e Shën Stefanit, Kongresin e Berlinit, në Konferencën e Ambasadorëve në Londrër, e cila në vitin 1913 kundër çdo logjike historike, politike e humane ndan në copa trupin e atdheut duke shkelur me dy këmbët të Drejtën Bazë Ndërkombëtare, atë të vetëvendosjes së kombeve,
Në kurriz të tyre u hartuan Protokolli i Korfuzit 17 maj 1914, Traktati i fshehtë i Ambasadorëve në Londrër 26 prill i vitit 1915, Marrveshja Tittoni – Venuzelos i vitit 1919.
Të gjitha këto kongrese, konferenca, protokolle, traktate, projekte në kurriz të shqiptarëve e ngritën në një nivel të paparë ndonjëherë në kohët e reja ndërgjegjen kombëtare, veprimin politik e diplomatik.
Shqiptarët të ndërgjegjshëm për qëllimet shoviniste të Serbisë, Greqisë, Malit të Zi por dhe endërrat perandorake të Italisë, qëllimi strategjik i së cilës ishte të bënte Adriatikun një domen të vetin dhe ta përdorte Shqipërinë si një kryeurë për pushtimin e Ballkanit, mblodhën të gjitha forcat për ti dalë zot Atdheut të tyre, duke qenë të bindur se ishin ata dhe vetëm ata të cilët në një betejë të vendosur ushtarake e diplomatike duhet tu impononin fuqive të mëdha të kohës të drejtën dhe vullnetin për të jetuar të lirë e sovran në trojet e veta etnike.
Kongresi i Lushnjes u mblodh në një kohë kur shtetet ballkanike Serbia, Mali i ZI, Greqia jo vetëm nuk ishin ngopur nga gjysma e trojeve etnike shqiptare që i morën peshqesh nga Konferenca e Londrës por duke shkelur çdo të drejtë ndërkombëtare, në mënyrë të pabesë e tinzare ju versulën Shqipërisë nga veriu e jugu, lindja dhe përendimi.
Konferenca e Parisit kishte krijuar Mbretërinë Serbo-Kroate-Sllovene në vitin 1919 dhe ushtritë e armatosura serbo- malazeze dhe bandat e çetnikëve sllavë të armatosur deri në dhembë sulmuan atëkohë veriun e Shqipërisë ndërsa ushtria shoviniste greke jugun e Shqipërisë.
Ky agresion i ri ngjalli një indinjatë e revoltë të madhe tek populli shqiptar tek patriotët, prijësit dhe liderët e tyre politikë.
Ishte here e parë pas pesë shekujsh që shqiptarët reaguan si komb i bashkuar nën moton:
“Ja vdekje – Ja liri”.
Të ndërgjegjshëm që koha nuk priste patriotët dhe politikanët atdhetarë me në krye firmëtarin e Pavarsisë Aqif Pashë Elbasanin thirrën Kongresin Kombëtar në Lushnje me dt 21 -31 janar 1920.
Lushnja u zgjodh si vend i sigurtë në kushtet kur ushtritë serbe kishin pushtuar Dibrën dhe verilindjen e Shqipërisë, malazezët Shkodrën dhe rrethinat, shovinistët grekë jugun e Shqipërisë, ndërkohë që ushtritë italiane e garnizionet e tyre kishin zaptuar Vlorën dhe Sazanin.
Që në virgjilje të kongresit patriotët shqiptarë nga të katër anët e vendit kishin damkosur qeverinë tradhëtare të Durrësit e cila u përpoq të pengonte Kongresin me çdo kusht, e cila vrau delegatin Abdyl Ypin për të krijuar panik e kallur frikë.
Patriotët shqiptarë i bënë thirrje mbarë popullit shqiptarë për tu ngritur në këmbë për shpetimin e atdheut.
Një veprimtari e dendur politike, patriotike e diplomatike u vu në sherbim të Çështjes Kombëtare.
Personalitetet e shquara kombëtare si Aqif Pashë Elbasani, Hasan Prishtina, Bajram Curri, Luigj Gurakuqi, Ferit Vokopola, Medi Frashëri, Pandeli Evangjeli, Sheh Ibrahim Karbunara, djaloshi qe ende nuk i kishte mbushur 25 vite Ahmet Zogu, të cilët gëzonin autoritet të madh në popull ndikuan fuqishëm e pa rezerva në krijimin e një fryme të lartë atdhetare dhe në kohezionin e brendshëm politik ngjallën besimin e premisën e sigurtë për suksesin e kësaj ndërmarrje kaq të veshtirë siç ishte rikonfirmimi i pavarësisë, i tërësisë territoriale, i kufijëve të Shqipërisë Londineze të vitit 1913 dhe çlirimi i territorit nga ushtritë pushtuese sllavo- greko-italiane.
Është momenti dhe detyra jonë të rikonfirmojmë në dritën e historisë rolin e jashtëzakonshëm politik, diplomatik e financiar që luajti diaspora shqiptare e kolonitë e saj jashtë atdheut, shqiptarët e Amerikës, të Bukureshtit e Aleksandrisë, shoqatat patriotike të shqiptarëve të Greqisë dhe arbëreshët e Italisë, të cilët ashtu si në Epokën e Rilindjes e të pavarësisë u gjendën pranë atdheut të tyre në ato momente të veshtira historike.
Akti i parë madhor i Kongresit të Lushnjes ishte shfuqizimi i Qeverisë së Durrësit.
Kongresi e cilësoj njëzëri e zyrtarisht atë si një qeveri tradhëtare e të vënë në sherbim të armiqëve tanë.
Delegatët e kongresit, të cilët përfaqësonin të gjitha krahinat e Shqipërisë vendosën në mënyrë unanime ti bindeshin vetëm vendimeve të Kongresit dhe qeverisë së dalë prej tij, si i vetmi organ politik e juridik i autorizuar për të vendosur për fatet e vendit dhe të ardhmen e Shqipërisë, si një vend i lirë dhe sovran.
Kongresi i Lushnjes ju bëri me dije fuqive të mëdha vendosmërinë dhe vullnetin e popullit shqiptar për të mbrojtur me çdo çmim çdo pëllëmbë tokë të Shqipërisë dhe për të mos njohur asnjë traktat apo marrveshje të fshehtë apo të hapur që cënon kufijtë territorial të Shtetit Shqiptar.
Vendimet e Kongresit të Lushnjes e vendosmëria e shqiptarëve për të luftuar deri në vdekje për lirinë e të drejtat e tyre kombëtare hodhën në erë të gjitha protokollet, traktatet, konferencat e fshehta, marrveshjet që kishin për qëllim copëtimin e Shqipërisë mes Serbisë, Greqisë, Malit të Zi dhe Italisë, si dhe shtëroj ëndërrat e elementëve seperatistë, të cilët ishin kthyer në sherbëtorë të bindur të armiqëve shekullorë të Shqipërisë.
Kongresi i Lushnjes përmes akteve juridike krijoj dhe jetësoi Qeverinë Kombëtare të kryesuar nga patrioti Sylejman Delvina, të përbërë nga Mehmet Konica ministër i jashtëm, Hoxhë Kadria ministër drejtësise, Ndoc Çoba ministër financash, Sotir Peçi ministër arsimi, Ali Rizaja ministër lufte, Eshref Frashëri drejtor i përgjithshëm i punëve botërore, Idhomen Kosturi drejtor i përgjithshëm i postave, përcaktoj formën e regjimit dhe sanksionoj formimin e një regjence prej 4 vetash Imzot Luigj Bumçi, Aqif Pashë Elbasani, Abdi Toptani, Dr Mihal Turtulli që përfaqësonin të gjitha besimet fetare, zgjodhi delegacionin për Konferencën e Paqes të përbërë nga Luigj Bumçi, Mehmet Konica, Dr Mihal Turtulli.
Ky kongres celebroj unitetin krahinoro- fetar, si një faktor madhor i pazëvendësueshëm i unitetit kombëtar nën një Flamur e shtet të vetëm.
Kur shprehemi së Kongresi i Lushnjes është ngjarje madhore e Historisë Kombëtare kemi parasysh jo vetëm faktin se ai hapi një Epokë të Re historike, politike, progresive të shtetëformimit shqiptar, por dhe për arritjet madhështore që i realizuan shqiptarët në vitin 1920.
Ata arritën si me magji brenda 12 muajve tre triumfe që ishin kryevepra e tyre shekullore.
Çlirimin me forcat e veta të territorit të Shqipërisë nga ushtritë pushtuese të 4 shteteve të huaja.
Rikonfirmimin në mënyrë të pakthyeshme të pavarësisë të vitit 1912.
Vendosën nën autoritetin e qeverisë të gjithë territorin e vendit.
I hapën rrugën shtetit modern shqiptar dhe institucioneve të tij Kushtetuese.
Viti 1920 është viti kur shqiptarët i treguan botës mbarë se çfarë është në gjendje të bëjë një popull i bashkuar dhe i vendosur, të paguaj çdo çmim në emër të lirisë së atdheut dhe të ardhmes së tij.
Kongresi i Lushnjes i hapi rrugën krijimit të një shteti demokratik dhe të një Monarkie Parlamentare e Kushtetuese.
Parlamenti Shqiptar që mori jetë në vitin 1921 kryetar i të cilit u zgjodh i famshmi i kohës Aqif Pashë Elbasani ishte tregues i qartë së Shqipëria kishte hyrë tashmë e sigurt e kryelartë në epokën e demokracisë, civilizimit e progresit.
Tempulli i demokracisë pati fatin të kishte në auditorin e tij figura të ndritura historike të denja për Panteonin e Lavdisë së përjetshme si Aqif Pashë Elbasani, Hasan Prishtina, Luigj Gurakuqi, Gjergj Fishta, Ndre Mjeda, Fan Noli, Pandeli Evangjeli, Medi Frashëri, Ahmet Zogu, Bajram Curri, të cilët do ti kishin zili parlamentet e Francës, Britanisë së Madhe, Austrisë Italisë, apo Kongresi Amerikan.
Në këtë përvjetor të Kongresit të Lushnjes e të veprës së pavdekshme të protagonistëve të tij është momenti të evokojmë kontributin e madh dhe veprën e pavdekshme të një djaloshi trim e vizionar, qendrestar i paepur, i ri në moshë, pa i mbushur 25 vite Ahmet Zogu, i cili me forcat e tij e mori në mbrojtje Kuvendin Historik të Lushnjes në ato kohë të veshtirë të pushtimit të huaj dhe intrigave të seperatizmit të brendshëm.
Duke i njohur meritat e tij në këtë moment vendimtar për fatet e Shqipërisë Kongresi i Lushnjes e emëroi ministër të brendshëm.
Marshimi i guximshëm e triumfal i Zogut në krye të Qeverisë përmes falangave armike drejt Tiranës që ishte caktuar nga kuvendi si kryeqytet i Shqipërisë ishte vetëm starti i karrierës së tij brilante politike që do të pasohej si Kryeministër, President e Mbret i shqiptarëve.
Ahmet Zogu ideoi e krijoi Shtetin Modern Shqiptar.
Ai u ba digë e ndalimit për tre dekada të vershimit të Bolshevizmit në Shqipëri.
Sot pas 104 vitesh që na ndajnë nga ky eveniment madhështor na ban me të drejtë krenar përpara botës së qytetëruar të lirë e demokratike.
Sot pas 104 vitesh të Kongresit të Lushnjes është momenti të analizojmë në dritën e historisë, me paanësi e përgjegjësi kombëtare sagën në të cilën ka kaluar shoqëria shqiptare nën diktaturën komuniste, e cila u instalua me dhunë dhe terror duke huazuar slloganin bolshevik:
“Të gjithë pushtetin sovjetëve”.
Kurse kmerët shqiptarë me parullën:
“Gjithë pushtetin komunistëve”.
Në Kongresin e Permetit 24 – 28 Maj 1944 ata në mënyrë antikushtetuese çmontuan Shtetin Modern Shqiptar dhe në Zgjedhjet e Asamblesë Kushtetuese të 2 dhjetorit të vitit 1945 ndryshuan formën e regjimit dhe instaluan diktaturën e proletariatit.
Të njëjtën gjë bënë pinjollët e tyre të cilët erdhën në pushtet të vetëpagëzuar si “Rilindas” (Rrulindas).
Ata kanë uzurpuar të gjitha pushtetet.
Eshtë moment ndërgjegjësimi i popullit shqiptar për të çliruar njëherë e përgjithmonë shtetin e kapur nga oktapodi i pushtetit, demokracinë nga tentakulat e trekëndëshit të Bermudës.
E këtë mund ta realizojë PDSH-ja euroatlantike me mbështetjen e kampionit të lirisë, gardianit të demokracisë botërore SHBA-së.
Doriana Musai, urbaniste tha se festivali i arkitekturës se ishte një akt i mirëfilltë teatral dhe se fjalimi i Ramës ishte folklor dhe poezi.
Sipas...
