31.5 C
Tirana
E martë, 12 Gusht, 2025
type here...

Laboratori i drogës në Has/ Si u dekonspirua operacioni, ideatorët u larguan dy ditë para

Detaje të reja zbardhen në lidhje me laboratorin e heroinës të gjetur në fshatin Brenog të Hasit.
Burime nga grupi hetimor kanë bërë të ditur se personat kryesorë të këtij laboratori janë larguar disa ditë para se të bëhej operacioni.
Dyshimet janë se mund të ketë pasur dekonspirim në rradhët e hetuesve, por policia i mohon.
Sipas ReportTv personi që cilësohet si ideuesi dhe pronari i këtij laboratori, Admir Hoxha është larguar nga Shqipëria pak ditë para aksionit.
Ai është shpallur në kërkim.
Gjithashtu në kërkim janë edhe dy turqit Nejdet Cesuroglu dhe Iskender Sale.
Cesuroglu është larguar nga Shqipëria 15 ditë para se të bëhet operacioni, ndërsa Sale 9 ditë para.

Plas te PSG, Neymar la fushën i tërbuar!

Neymar mbetet protagonist absolut te PSG, herë për golat e herë për lajmet e merkatos. Prej kohësh mediat, sidomos në Spanjë, këmbëngulin se braziliani nuk është i lumtur në Francë dhe kërkon të kthehet në La Liga, por vetë ylli brazilian natyrisht ka përgënjeshtruar gjithnjë, edhe për faktin se është i blinduar nga kontrata milionere me klubin e sheikëve.
Megjithatë, mbrëmë Neymar u dha material të ri mediave që kërkojnë lajme të bujshme, sepse në përfundim të ndeshjes së barazuar kundër Napolit doli nga fusha tërë nerva, pa takuar askënd, ndërsa trajneri Thomas Tuchel e shihte i habitur.
Në fakt, PSG sapo kishte barazuar, me një gol të bukur nga Di Maria në shtesë, ndaj Neymar duhej të ishte disi më i qetë, ndaj largimi i tij drejt dhomave të zhveshjes, pa shkuar as të takonte shokët e ekipit, ra në sy menjëherë.
Me sa duket, një arsye mund të quhet Edinson Cavani. Sulmuesi uruguaian, i cili asnjëherë nuk ka qenë mik i mirë i Neymar-it, në fillim të ndeshjes tentoi të godiste një top në zonë, por nuk e pa që afër tij ishte Neymar, i cili po tentonte gjuajtjen. Ndërhyrje prej mbrojtësi, duke e dëmtuar lehtë Neymar-in, i cili me sa duket nuk ia harroi atë faull, që në fakt ishte krejtësisht pa dashje.
Ndoshta ka qenë ai motivi i daljes tërë nerva të Neymar-it nga fusha, por mund të spekulohet edhe për nervozizmin e brazilianit me faktin që PSG nuk funksionon në Europë, sërish nuk fitoi dot dhe është pranë eliminimit të bujshëm, çka tregon edhe njëherë se milionat nuk sjellin detyrimisht sukses.

Çfarë ushqimi t’u përgatisni fëmijëve për në shkollë?

Të vegjlit ndikohen shumë prej ndryshimeve që shohin dhe na lind për detyrë të drejtojmë zgjedhjet e fëmijëve tanë. Ajo që duhet bërë është një zinxhir me disa hallka ku përfshihen mësues, prindër, institucione arsimore, shoqata etj. Të gjithë duhet të promovojnë mirëushqyerjen.
Sot po ju japim disa këshilla për ushqimin në shkollë të fëmijëve. Gjëja më e mirë është që fëmijët ta marrin ushqimin nga shtëpija në mënyrë që të shmanget blerja e ushqimeve të shpejta apo të paketuara. Kujdes me produktet e gazuara, patetinat apo cokollatat. Do t’i këshilloja nënave të përfshijnë fëmijën në përgatitjen e ushqimit, duke bërë që fëmija të lidhet me ushqimin duke mësuar çfarë është e shëndetshme, çfarë duhet marrë me vete në çantën e shkollës dhe të mësojnë oraret e duhura të ngrënies së vakteve. Kjo nuk është e vështirë.
Këshilla për prindërit:
Flisni me fëmijën tuaj për atë çka do dëshironin të kishin në kutinë e ushqimit të drekës. Diskuto me ta për ushqimet më të shëndetshme dhe pijet të cilat duhen konsumuar.
Merreni fëmijën tuaj me vete kur bëni pazarin e ushqimeve.
Ndihmojeni fëmijën gjatë përgatitjes së kutisë së ushqimit të drekës.

Çfarë përfshin një kuti ushqimi e shëndetshme?
Fruta të stinës
Perime të freskëta
Qumësht, kos, djathë (me sasi të reduktuar të yndyrnës).
Për fëmijët të cilët kanë problem me laktozën mund të konsumojnë qumështin e sojës dhe të orizit të cilët janë të pasur me kalcium.
Është i rekomandueshëm mishi i pulës, veza e zierë fort, gjalpi i kikirikut.
Vendosni në kuti produkte integrale
Dhe sigurisht, ujë.
Në ditë të nxehta vendosni copa të vogla të ngrira të lëngjeve të frutave në mënyrë që të freskoheni në mënyrë të shëndetshme.
Krijoni një varietet ngjyrash në kutinë e ushqimit të fëmijës tuaj, kjo do t’i tërheq ata edhe më shumë. Disa variante dhe ide të thjeshta për të mbushur shëndetshëm kutinë e ushqimit për në shkollë 1) 1 fetë bukë integrale e lyer me gjalpë kikiriku, kastravec të prerë në forma, 1) banane 2) Humus me qiqra të bërë vetë, perime të ziera, fruta te thata 3) Bukë integrale, kos natyral me majdanoz ose koper , domate të vogla, kastravec dhe spec jeshil të prera në kuba 4) Djathë rikota, fetë integrale me vaj ulliri dhe rigon, perime krudo shumëngjyrëshe 5) Tost integral me fileto pule, sallate jeshile dhe fara lire, kivi dhe pak rrush 6) Qofte kungullli, brokoli të zierë dhe pak pure patateje 7) Kek integral me banane dhe rrush të thatë, mollë 8) Biskota orizi, pjepër 9) Briosh me marmelatë frutash, lëng natyral frutash 10) Perime të ziera, tost integral me fileto pule dhe rikota 11) Kek me fruta të thata dhe miell integral, fruta sipas dëshirës 12) Byreçka të vogla të mbushura me patrixhane dhe mish të grirë 13) Sallate frutash dhe fruta të thata 14) Sallatë cesariane pa majonezë 15) Tost me humus dhe pomodorini 16) Patetina të krijuara në shtëpi në furrë, perime krudo, fruta 17) Biskota integrale me tërshërë dhe cokollatë të bëra në shtëpi 18) Kokoshka dhe fruta 19) Fruta të pjekura në furë të mbushura me rikota 20) Kumbulla dhe hurma arabe, sallatë perimesh të ziera.

Është shumë e rëndësishme të mos neglizhohet ky vakt. Ushqimi i mëngjesit jo gjithmonë mjafton për të përballuar ditën. Fëmijët kanë nevojë të hanë shpesh ushqim. Kjo nuk do t’i linte vend urisë apo dëshirës për të ngrenë. Duke qenë i ushqyer fëmija ka më shumë përqendrim në mësim apo detyrat që i caktohen në shkollë. Veç kësaj ushqimi i mirë dhe i freskët nxit zhvillimin intelektual të fëmijës, nxit kujtesën dhe furnizon me energji. Nuk duhet ta lini fëmijën të presë vaktin e drekës sepse shkaktoni uri, pa përqendrim, nervozizëm dhe mos dëshirë për t’u integruar në mësim apo lojë. Veç këtyre në rast se fëmija nuk e kalon urinë e atij çasti, në vaktin e drekës ka gjasa të konsumojë më shumë ushqime të papërshtatshme kjo për punën e metabolizmit duke sjellë në një të nesërme probleme të konsiderueshme shëndetësore. Këto veprime do të sillnin çrregullim të vakteve pasuese, çrregullim të sistemit tretës etj.
Ushqimi nuk duhet ngrënë me shpejtësi. Porositini fëmijët tuaj ta respektojnë orarin e ngrënies duke përtypur mirë ushqimin, duke ngrënë ngadalë në mënyrë që të shijojnë më mirë. Një detyrë e rëndësishme na lind të gjithëve për të folur shumë me fëmijët tanë për një ekuilibër në ushqyerjen e përditshme duke përgatitur individë të shëndetshëm për vazhdimësinë e shoqërisë. Duke konsumuar vakte të vogla por të shpeshta, kemi mundësinë të marrim kalorazhin e caktuar ditor, por i lemë mundësi trupit të metabolizojë nutrientët dhe gjithashtu na ndihmon të mos marrim peshë, problem ky i vënë re shpesh tek fëmijët e moshës shkollore

Gattuso në fije të perit!

Te Milani mundohen të ruajnë qetësinë, por humbja e dytë sezonale, ajo kundër Interit, ka trazuar jo pak ambientin. Që në fillim të sezonit humbja ndaj Napolit ngriti jo pak dyshime në lidhje me forcën e skuadrës kuqezi, që nuk arriti të ruante avantazhin 2-0 në San Paolo, ndërsa disfata ndaj Interit ishte e dhimbshme mbi të gjitha për faktin se loja e skuadrës së Gattuso-s ishte mediokre.
Kjo ka bërë që edhe në media të nisë furtuna rreth trajnerit kuqezi, i cili rrezikon vendin e punës, edhe pse askush nuk e di qartësisht a është vendosur ndonjë afat.
Nga njëra anë flitet për largim të Gattuso-s që sot, në rast dështimi ndaj Betisit në Europa League, por nga ana tjetër në media raportohet se drejtuesit e Milanit do të presin deri në nëntor.
Sipas Corriere della Sera, situata e Gattuso-s është e lidhur ngushtë me 5 ndeshjet që do të çojnë Milanin drejt sfidës së 11 nëntorit, kundër Juventusit në San Siro.
Betis sot, më pas Sampdoria e Genoa brenda tre ditësh, për ta mbyllur me transfertat në Udine dhe Sevilje. Nëse vijnë 4 fitore rresht duke nisur që nga ndeshja e sotme, ose të paktën fitoren 3 ndeshjet e kampionatit, Gattuso do të vijojë i qetë punën.

Pique dhe Lenglet “futën në xhep” Icardin, rrezikun kryesor të Interit

Apoteoza e derbit të Madoninës, të cilin Interi e fitoi në sekondën e fundit, dukej mënyra më e mirë për t’u paraqitur në sfidën e sfidave të “Camp Nou”, ndaj Barcelonës jetime, pa Lionel Messin. Pavarësisht nga kjo, Interi nuk arriti të bëjë atë hapin shtesë, për të krijuar një epërsi numerike, që do të ishte vendimtare.
Zikaltrit nuk kanë qenë produktivë, veçanërisht në sulm, situatë e veçantë, që zakonisht lidhet me bomberin argjentinas. Mauro Icardi ka luftuar gjithë lojës, por pa qenë në gjendje të gjejë hapësira midis dy qendërmbrojtësve katalanas, Pique dhe Lenglet.
Mundësia më e qartë për kapitenin e Interit erdhi pas 16 minutash: krosim i ulët nga Perisiç dhe devijimi i topit nga afër, por priti Ter Stegen. Që nga ai moment e tutje, vështirësitë janë rritur për argjentinasin, i markuar rreptë nga dyshja e qendrës së mbrojtjes blaugrana.
Për të kuptuar se sa e komplikuar ishte mbrëmja për Icardin, mjafton vetëm për të parë se sa mirë ka qenë Lenglet. Katër goditje në total, ndër të cilat tri në kuadratin zikaltër, me Handanovic protagonist.
Presioni i ashpër katalanas e detyroi Icardin që të gabojë praktikisht në gjysmën e rasteve (53.3%). Vërehej menjëherë distanca e madhe midis tij dhe pjesës së jashtme të repartit ofensiv zikaltër, një komponent kyç, që ka çuar në një test negativ. Situata është përmirësuar paksa me aktivizimin e Politano dhe Keita Baldé.
Prova negative e së mërkurës në mbrëmje në “Camp Nou” duhet të shërbejë si mësim për kthimin në “San Siro”, ku qasja taktike e Interit duhet të jetë jo pak e ndryshme, duke filluar me zonat, që do të lindin më shumë mundësi për shënim. Dhe pikërisht në ato zona, Icardi di të lëndojë cilindo kundërshtar.

Kombëtarja e Shqipërisë merr një lajm të keq nga FIFA

Muajin e kaluar, Belgjika dhe Franca së bashku, u kurorëzuan në krye të hierarkisë së kombëtareve botërore, në bazë të renditjes së FIFA-s. Sot, “Djajtë e Kuq” janë përpara “Blues”, me vetëm një pikë më shumë (1733 kundër 1732).
Të dyja kombëtaret mbeten ende dhe në mënyrë të qartë të avancuara nga ndjekësit e tyre, pasi Belgjika dhe Franca kanë marrë nga një barazim dhe një fitore në sfidat ndërkombëtare të tetorit, në miqësore dhe Ligën e Kombeve.
Në “top-10” e kësaj renditjeje, të përditësuar sot nga FIFA, figurojnë edhe emra të tillë potencialë si Brazili, Kroacia, Anglia, Uruguaji, Portugalia, Zvicra, Spanja dhe Danimarka.
Po çfarë ndryshimesh në këtë drejtim kanë ndodhur për kombëtaren shqiptare, të drejtuar nga Christian Panucci, e cila luajti dy ndeshje në këtë muaj; barazoi pa gola kundër Jordanisë në “Elbasan Arena” (miqësore) dhe humbi 2-0 ndaj Izraelit, në Beer Sheva (zyrtare, Liga e Kombeve)?

BB jep alarmin: Siguria ushqimore në Shqipëri si në Mongoli dhe Libi

Prej ushqimit të pasigurt në të gjithë globin sëmurën afërisht 2 milionë persona të ditë, të cilët në të shumtën e rasteve duhet të ndërpresin shkollën, punën dhe aktivitete të tjera jetësore, duke u shndërruar ndër të tjera në një kosto të madhe për shoqërinë.
Banka Botërore në një studim të fundit për statusin e Sigurisë Ushqimore në vendet në Zhvillim e ka renditur Shqipërinë të 6-tën në mesin e 90 vendeve nga e gjithë bota në lidhje me hendekun e kapaciteteve për të menaxhuar sigurinë ushqimore, sidomos nga ushqimet me origjinë shtazore.
Indeksi i “Hendeku i kapaciteteve” në menaxhimin e sigurisë ushqimore pasqyron hendekun ndërmjet nevojave për siguri ushqimore dhe kapaciteteve për të menaxhuar situatën.
Banka Botërore vëren se mangësitë më të mëdha në drejtim te menaxhimit të sigurisë ushqimore i ka Mauritania, Mongolia, Nikaragua, Libia, Venezulea dhe Shqipëria.
Ndërkohë disa vende si Nigeria, Guinea madje edhe Serbia kanë kapacitete më të larta se nevojat për menaxhimin e sigurisë ushqimore sidomos nga burimet shtazore.

Mungesa e kapaciteteve shihet në praktikat e dobëta të mbarështimit, administrimi në mënyrë të papërshtatshme me shërbime veterinare, kafshët e keqpërdorura gjatë transportit, therja duke mos respektuar parimet bazë shëndetësore, objekte dhe metoda të papërshtatshme të therjes dhe transport i papërshtatshëm i mishit.
Banka Botërore bën thirrje se, përveç investimeve më të mëdha dhe më të zgjuara në sigurinë e ushqimore, ekziston gjithashtu një nevojë kritike për qasje të reja rregullatore që vënë më shumë theks mbi angazhimin e konsumatorëve.
Banka Botërore thekson se vendet kanë nevojë për ushqim të sigurt për të zhvilluar kapitalin e tyre njerëzor, për të ushqyer një fuqi punëtore të shëndoshë, të arsimuar dhe elastike, dhe qe të ushqejnë një ekonomi të gjallë.
Ushqimi i lëndëve të para për kafshët është një nga praktikat më të rrezikshme të sigurisë ushqimore. Peshku dhe prodhimet e detit kanë më shumë të ngjarë të hahen të papërpunuara më shumë se mishi.

FMN: Shqiptarët, më të varfrit në Evropë, me të ardhurat më të ulta për frymë

Dy shtetet shqipfolëse, Shqipëria dhe Kosova renditen të fundit në Europë (pa përfshirë vendet e ish Bashkimit Sovjetik) për të ardhurat për frymë, sipas të dhënave të fundit të Fondit Monetar Ndërkombëtare, që ka përditësuar shifrat në “Pasqyrën Ekonomike Globale” të tetorit 2018.
Për vitin 2018, Shqipëria vlerësohet të ketë të ardhura për frymë prej 5261 dollarësh, në vend të 102 nga 191 shtete, duke u përmirësuar me katër vende në raport me 2017-n, kur ishte në pozicionin e 106. Kosova, me të ardhura prej për frymë prej 4,324 dollarësh, renditet e 112-a.
Në rajon, të ardhurat më të larta i ka Mali i Zi, me 8,644 dollarë për frymë, duke u renditur e 79-a në botë, e ndjekur nga Serbia me 6,815 dollarë (vendi 88); Maqedonia, me 5,953 dollarë (95) dhe Bosnjë Hercegovina me 5,704 dollarë (e 100).
Prej vitesh Shqipëria, një vend i bekuar me shumë pasuri natyrore e pozicion të lakmueshëm gjeografik, nuk po arrin që të rrisë të ardhurat me ritme më të shpejta se fqinjët dhe shtetet e zhvilluara të BE-së (i ashtuquajturi procesi i konvergjencës), duke mbetur më e varfra në Europë, se bashku me Kosovën. Sipas të dhënave të Eurostat, që i referohen vitit 2016, të ardhurat e vendit janë sa 29% e mesatares së Bashkimit Europian, nga 30% që ishin në 2014-n. Shtetet e tjera të rajonit kanë ecur të gjitha përpara. Bosnja, që dikur ishte më poshtë se ne, tashmë ka mbërritur në 32% të mesatares së BE. Nivelin më të lartë të PBB-së për frymë në rajon e ka Mali i zi, sa 45 për qind e mesatares së BE-së. Pas Mali të Zi, renditet Serbia dhe Maqedonia, ku të ardhurat për frymë janë sa 37 për qind e mesatares europiane.
Edhe për Konsumin Aktual Individual (ACI), një tregues i mirëqenies materiale të familjeve në Europë, Shqipëria është e fundit, me 37 për qind të mesatares së Bashkimit Europian. Nivelin më të larte të këtij treguesi në rajon e ka Mali i Zi, ku Konsumi Aktual Individual është sa 56 për qind e mesatares se BE-se (dyfish më shume se Shqipëria). Më pas renditet Serbia, ku treguesi ACI është sa 47 për qind e mesatares europiane. Maqedonia dhe Bosnja kane të njëjtin nivel të treguesit të Konsumit aktual Individual më 41 për qind.
Shtetet me të ardhurat për frymë më të larta në botë
Shteti, që ka të ardhurat për frymë më të lartat në botë është Luksemburgu, me rreth 114 mijë dollarë të vlerësuara për 2018-n, sipas shifrave të FMN-së.
Në vend të dytë është Zvicra, me 83.5 mijë dollarë, e ndjekur nga Norvegjia me 82 mijë dollarë, Makao në Kinë me 81.5 mijë, Islanda me 75.7 mijë dollarë.
Më pas në listë renditen Irlanda, Katari, Shtetet e Bashkuara, Singapori dhe dhjetëshja mbyllet nga Danimarka.
Në kontrast, shtetet me të ardhura më të ulëta për frymë janë Burundi dhe Sudani i Jugut, me rreth 307 dollarë për frymë secili./Monitor

Kotzias: Ja sa kilometra det do t’i merrnim Shqipërisë në marrëveshje me Ramën

Ish-ministri i Jashtëm grek Nikos Kotzias, tashmë i çliruar nga përgjegjësitë diplomatike ka zbuluar të tjera detaje nga negociatat për marrëveshjen e detit me Shqipërinë dhe pozicionimin e Greqisë për të shtrirë sovranitetin e saj në 12 milje detare në Detin Jon. Duke iu referuar zonës bregdetare nga Veriu i Korfuzit deri në Antikythera, Kotzias thotë se me shpalljen e 12 miljeve det territorial Greqia fiton një hapësirë detare të barabartë me sipërfaqen e krahinës së Thesalisë, kjo që shihni në këtë hartë.
“Nga momenti që kanë nisur negociatat me Shqipërinë për vijën bregdetare në diskutim është vetëm një pjesë e vogël. Pjesët e tjera i takojnë Zonave Ekskluzive Ekonomike, pasi Shqipëria e ka bërë shtrirjen e saj në 12 milje në këtë zonë. Dua të bëj një qartësim, nuk kemi krijuar vetëm vijën bregdetare. Para kësaj kemi bërë dy gjëra. Mbyllëm gjiret dhe mbyllja e gjireve do të thotë se vija bregdetare nis pas vijës bazë, prandaj thashë që nga matjet në kilometra katrorë është një sipërfaqe sa Thesalia që në fitojmë nga Korfuzi deri në Antykithera.”
Kotzias thotë se mori aprovimin e kryeministrit grek Tsipras për të deklaruar në konferencën për shtyp të pak ditëve më parë miratimin së shpejti të tre dekreteve presidenciale për zgjerimin e ujërave territoriale në 12 milje. Ish-ministri i Jashtëm pranon se parimi i 12 miljeve do të aplikohet edhe në Egje, gjë që kundërshtohet fort nga Turqia.
“Plani është që të ketë vazhdimësi. Kishim një marrëveshje me kryeministrin, por unë tani nuk jam pjesë e qeverisë dhe nuk mund të marr vendime për llogari të Ministrisë së Jashtme.”
Ankaraja reaguar menjëherë ashpër përmes ministrit të Jashtëm Çavusoglu, i cili tha se 12 miljet detare janë një ‘Casus Belli’ për luftë mes dy vendeve. Në të njëjtën linjë është shprehur sot edhe ministri turk i Mbrojtjes, i cili tha se Turqia nuk do të tolerojë asnjë veprim të Greqisë në Mesdheun lindor shkruan Tv Klan.

Lapsi.al

Aspak izolacionist, Trump përballet me Kinën, Rusinë e Iranin, Gjermania i hapet gazit amerikan

Thonin se kishin kuptuar Donald Trump megjithëse duke mos e kuptuar fushatën e tij dhe as nuhatur shanset e tij konkrete për fitore. Një izolacionist, “puppet” i Putin, një katastrofë për rendin liberal, shqyenin veten komentatorët dhe ekspertët ditën e betimit e Presidentit të 45-të të Shteteve të Bashkuara. Por praktikisht nuk kalon javë që të mos dalin fakte të reja të cilat i detyrojnë që t’i nxjerrin gabim. Dy të fundit, sipas renditjes kohore, të shtunën dhe të hënën.
Sipas asaj që përcjell Wall Street Journal, Kancelarja gjermane Angela Merkel u ka thënë një grupi parlamentarësh se Gjermania do t’ia hapë tregun e saj gazit natyral të lëngshëm amerikan dhe se qeveria federale do të bashkëfinancojë me 500 milion euro ndërtimin e një terminali në veri të vendit. Një zgjedhje “strategjike” që do të shpërblejë në perspektivë, e ka quajtur Kancelarja.
Është një lëshim kyç ndaj Presidentit Trump, i cili qysh kur ka ardhur në pushtet po provon të riekuilibrojë raportet tregtare midis dy anëve të Atlantikut dhe po kërkon që ta reduktojë varësinë e Europës nga gazi rus. Funksionarë gjermanë dhe amerikanë kanë shpjeguar se Berlini shpreson që gazi amerikan mund të ndihmojë të zgjidhet konflikti tregtar me Uashingtonin dhe të shmangen sanksionet e kërcënuara amerikane ndaj gazsjellësit Nord Stream 2 midis Rusisë dhe Gjermanisë.
Edhe së fundmi Trump e kishte fshikulluar Gjermaninë, duke ia demaskuar ambiguitetet e saj me Rusinë e Putinit. Në hapjen e samitit të NATO-s e korrikut me Sekretarin e Përgjithshëm të saj Stoltenberg, Presidenti amerikan e ka drejtuar gishtin menjëherë në plagë: “Gjermania është robinja e Rusisë për sa i përket energjisë dhe ne duhet ta mbrojmë nga? Na e shpjego”. “Shumë e trishtuar që Gjermania përfundon një marrëveshje të fuqishme për gazin dhe naftën me Rusinë, duke i paguar miliarda pas miliardash dollarë në viti, kur supozohet se ne duhet ta mbrojmë nga Rusia. Nuk ka kuptim”.
Importet e gazit natyror të lëngshëm amerikan janë rritur në shumë vende europiane midis 2016 dhe 2017: Spanja, Portugalia, Lituania, Italia, Mbretëria e Bashkuar, Polonia, Vendet e Ulëta. Mungonte krejtësisht Gjermania, importet e të cilës me gaz varen sot në mbi 50% të tyre nga Moska. Ekspertët bien dakord se nuk do të ketë një përfitim të menjëhershëm ekonomik për Gjermaninë (edhe prej kostove të transportit dhe rigazifikimit, sipas vlerësimeve gazi amerikan do të kushtonte rreth 20% më shumë se ai rus, që vjen drejtpërsëdrejti nëpërmjet tubacioneve), por projekti mund të kontribuojë që të diversifikohen burimet e saj energjitike.

“Po krijojmë vende pune dhe po riforcojmë marrëdhëniet transatlantike. Shtetet e Bashkuara janë vërtet të impenjuara që ta sjellin gazin e tyre natyror në Europë dhe në Gjermani”, ka thënë Richard A. Grenell, ambasadori amerikan në Berlin, gjatë ceremonisë në kryeqytetin gjerman të njërit prej konsorciumeve në garë për ndërtimin e terminalit. Format e mbështetjes qeveritare nuk janë përcaktuar akoma, por vendimi duhet të formalizohet brenda fundit të vitit. Vendet e individualizuara janë dy: në afërsi të qytezës Stade apo të asaj Brunsbüttel, të dyja afër Hamburgut. Sipas Manfred Schubert, CEO i konsorciumit LNG Stade, vendi do të ishte plotësisht operativ nga viti 2023 në rast se financiamet do të garantoheshin brenda fundit të këtij viti. “Duhet ta bëjmë këtë hap tani dhe jo vetëm pse na e kërkon zoti Trump, por sepse është e domosdoshme për të ardhmen”, janë fjalët e Oliver Grundmann, një parlamentar gjerman nga Stade: “Stade do të jetë simboli i marrëdhënies së re transatlantike”.
Vendimi i së shtunës është njoftuar na fakt nga Presidenti Trump: Shtetet e Bashkuara synojnë që të tërhiqen nga Traktati i Forcave të Ndërmjetme Bërthamore (INF), domethënë lidhur me raketat me rreze të mesme (500 – 5500 km), që u nënshkrua më 1987 nga Ronald Reagan dhe nga Presidenti i atëhershëm i Bashkimit Sovjetik Mikhail Gorbaçiov. “Përderisa dikush e shkel këtë marrëveshje, ne nuk do të jemi të vetmit që do ta respektojmë”, ka thënë Presidenti amerikan. “Rusia e ka shkelur marrëveshjen, e shkel prej shumë vitesh, nuk e di se pse Presidenti Obama nuk ka negociuar apo nuk është tërhequr, kështu që kemi ndërmend ta mbyllim marrëveshjen dhe do t’i zhvillojmë ato armë”. “Veç në mos – ka shtuar ai – Rusia dhe Kina mos vijnë tek ne dhe na thonë: “Le të bëhemi të gjithë inteligjentë dhe asnjëri prej nesh nuk i zhvillon ato armë”… Por se Rusia dhe Kina po e bëjnë, kurse ne po e respektojmë marrëveshjen, është e papranueshme”, ka vërejtur Trump, kur në të njëjtën orë John Bolton, Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i tij, ishte në Moskë me Sergei Lavrov, Ministrin e Jashtëm rus, ndoshta edhe për të përgatitur një samit të dytë midis Trump dhe Presidentit Putin brenda këtij viti (data mund të jetë 11 nëntor në Paris).
Tërheqja nga Traktati INF është një prej ndryshimeve më të rëndësishme të politikës së jashtme amerikane nga mbarimi i Luftës së Ftohtë dhe nuk është rastësi që Presidenti Trump ka cituar edhe Kinë, e cila po i zhvillon këto raketa, por se në të vërtetë nuk po shkel asnjë traktat, nga momenti që nuk e ka nënshkruar kurrë, pasi është një traktat SHBA – BS. Megjithatë, mesazhi i Trump nuk është vetëm për Moskën, por edhe për Pekinin. Shtetet e Bashkuarta nuk do t’i lidhin duart për armatimet e tyre nga një traktat me një armik që nuk ekziston më ose të paktën nuk përfaqëson kërcënimin e dikurshëm ekzistencial, ndërkohë që rivali i vërtetë strategjik i shekullit të XXI-të – Kina është e lirë që të zhvillojë dhe dislokojë raketat që do.

Aspak izolacionist. Politika e jashtme e Presidentit Trump është “ambicioze, interventiste dhe globale”, siç ka shkruar Walter Russell Mead në Wall Street Journal. “Duke përcaktuar pas pothuajse 2 vitesh tentativa se 3 fuqitë revizioniste (të rendit ndërkombëtar, shënimi im.) – Kina, Rusia dhe Irani – nuk mundet, të paktën për momentin, të ndahen, administrata po përgatitet që t’i përballojë të treja njëherësh”.
Eskalimi i konfrontimit me Kinën: diskutimi i Zëvendëspresidentit Pence lidhur me strategjinë e frenimit të Pekinit; lufta e tarifave tregtare që intensifikohet më tej; tërheqja nga traktati i shërbimeve postare që avantazhin dërgesat kineze në Shtetet e Bashkuara dhe tani nga Traktati INF.
Linja e ashpër me Moskën, që mund të befasojë vetëm ata që besojnë akoma në përrallën e Trump si “puppet” i Putinit dhe në sajesën Russiagate (në realitet FBI-gate). Në të njëjtën javë që Presidenti ka njoftuar tërheqjen nga Traktati INF, për herë të parë prej 27 vitesh (nga shembja e Bashkimit Sovjetik) një aeroplanmbajtëse amerikane, Uss Harry Truman, ka hyrë në ujërat e ndodhura në veri të Rrethit Polar Arktik me grupin e saj të sulmit dhe të mbështetjes (3 destroyer, 1 kryqëzor dhe 2 nëndetëse), për t’u bashkuar me manovrat e NATO-s “Trident Juncture”.
Politika energjitike dhe tregtare ndaj Europës e Presidentit Trump po jep frytet e para, që nuk mund t’i pëlqejnë Putinit: për hapjen e Gjermanisë ndaj gazit amerikan dhe të importeve në rritje në vendet e tjera europiane tashmë kemi folur, por gjithmonë javën e kaluar, Polonia ka nënshkruar një marrëveshje prej 2 milion tonësh në vit gaz natyror të lëngshëm nga Shtetet e Bashkuara, 2.7 miliard metra kub (mbi 15% e konsumeve aktuale polake).
Po këto ditë, për saktësi të enjten e kaluar, Aaaron Wess Mitchell, Ndihmës Sekretari i Shtetit për Çështjet Europiane dhe Euroaziatike, përshkruante me terma lapidarë në Atlantic Council epokën e re të konkurrencës SHBA – Rusi, duke e quajtur Ukrainën, Gjeorgjinë dhe deri Bjellorusinë si “bastione kundër neoimperializmit rus” dhe duke shpallur një mbështetje më të madhe nga ana e Shteteve të Bashkuara në mbrojtje të pavarësisë dhe sovranitetit të tyre.
“Nga Balltiku në Adriatik, duke kaluar nëpër Gadishullin Ballkanin dhe Kaukaz, rivalët e Amerikës po e zgjerojnë influencën e tyre politike, ushtarake dhe tregëtare. Në dritën e pushtimeve të Gjeorgjisë dhe të Ukrainës, Rusia është sërish një faktor ushtarak në këtë rajon. Shumë përtej kufirit, në vendet e Europës Qendrore, Rusia përdor taktika manipulative të energjisë, korrupsionit dhe propagandës për të dobësuar vendet perëndimore nga brenda dhe kompromentuar lidhjet e tyre me Shtetet e Bashkuara”.
Për sa i përket Iranit, pavarësisht aferës Khashoggi, administrata Trump mbetet e vendosur që të koordinojë me Riadin politikat e saj për të frenuar dhe izoluar Teheranin, duke filluar nga rivendosja e sanksioneve më të ashpra duke filluar nga 5 nëntori. “Presim që aleatët e Amerikës të mos i favorizojnë rivalët e saj”, ka thënë Mitchell, me një referim të qartë sidomos për Gjermaninë. “Europianët nuk mund të vazhdojnë ta rrisin varësinë e tyre energjitike nga po ajo Rusi prej të cilës Amerika i mbron. As të pasurohen falë po atij Irani që po ndërton raketa të cilat kërcënojnë Europën”.

Politika që sigurisht në kërkojnë një reduktim, por një rritje të impenjimit politik dhe ushtarak amerikan jashtë vendit. Pavarësisht aferës Khashoggi, edhe të drejtat e njeriut po ngjiten në axhendën e administratës, si armë për të ndërtuar konsensus rreth politika konfrontuese me Kinën, Rusinë dhe Iranin.
Edhe në planin tregtar, nuk ka një vizion ekonomik proteksionist apo një sulm radikal ndaj globalizimit që të drejtojë lëvizjet e administratës Trump. Tani që lufta e tarifave po nis të japë frytet e saj të para, po shfaqen më qartë objektivat e vërteta strategjike të Uashingtonit. Një objektiv ekonomik (reduktimi i deficitit tregtar), por sidomos një të tillë gjeopolitik: të ndalë Kinën, t’i frenojë ngritjen, ta pengojë që të reduktojë hendekun teknologjik, duke vënë në rregull, duke rikompaktësuar pas vetes aleatët, duke mos i akuzuar si në të kaluarën, por praktikisht duke i kërcënuar, duke ju kujtuar atyre sesa varen nga Shtetet e Bashkuara për sigurinë dhe prosperitetin ekonomik të tyre.
Pas dy vitesh të mandatit, Trump ka arritur të rinegociojë NAFTA-n me Kanadanë dhe Meksikën, një premtim i fushatës elektorale që shumë e konsideronin si të pamundur për t’u mbajtur, dhe nënshkruar një armëpushim me Bashkimi Europian. Ditët e kaluara, Shtëpia e Bardhë i ka njoftuar Kongresit qëllimin për të nisur të negociojë marrëveshje bilaterale shkëmbimi të lirë me Bashkimin Europian, Mbretërinë e Bashkuara dje Japoninë.
Është pikërisht NAFTA e re, që sipas të gjitha gjasave do të shërbejë si model për marrëveshjet e ardhshme, ajo që do të zbulojë objektivin e vërtetë të Trump: në fakt, ajo përmban një klauzolë të pagëzuar si “antikineze”, në kuptimin që u ndalon palëve kontraktuese të nënshkruajnë marrëveshje të shkëmbimit të lirë me vendet që nuk janë ekonomi tregu. Dhe jo rastësisht Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Europian – me ndonjë arësye thelbësore – refuzojnë që t’i njohin Pekinit statusin e ekonomisë së tregut në kuadër të Organizatës Botërore të Tregtisë.
Aspak kërcënim ndaj rendit liberal, mund të jetë treni i fundit për ta reformuar dhe shpëtuar. Shtetet e Bashkuara po kërkojnë të riformulojnë një rend ndërkombëtar që po largohet nga interesat e tyre dhe po tenton të shkojë drejt çrregullimit, të ripërkufizojnë në avantazh të tyre ekuilibrat, raportet me aleatë dhe rivalë, përpara se të jetë shumë vonë. Përpara se të jenë rivalët, mbi të gjithë Kina, ata që të kenë pushtet të mjaftueshëm për të imponuar modelin e tyre.
Nuk është e thënë që strategjia e administratës Trump të funksionojë dhe të ketë sukses. Është problemi politik për ta bërë një vend jashtëzakonisht të përçarë, siç është sot Amerika, që të mbështesë një politikë të jashtme kaq ambicioze, rriskuese dhe të kushtueshme apo të paktën të mos i kundërvihesh. Është edhe problemi gjeopolitik i angazhimit njëkohësisht të kundërshtarëve si Kina, Rusia e Irani dhe aleatëve zhurmëmëdhenj si Bashkimi Europian.
Për shembull, ditë më parë Presidenti rus Putin e ka quajtur një “gabim të madh strategjik”nga ana e Shteteve të Bashkuara penalizimin e kompanive europiane që bëjnë biznes me Iranin, një gabim hybris, arrogance, tipik i një “fuqie perandorake” që “ndjehet kaq e fortë dhe e qëndrueshme se nuk do të ketë pasoja negative. Por jo: herët apo vonë, do të shfaqen”.
Do të ketë të drejtë Putini? Nuk mund ta parashikojmë nëse politika e jashtme e Presidentit Trump do të jetë një sukses, një dështim apo “një rrugë e ndërmjetme” midis të dyjave, arsyeton Walter Russell Mead, por “duket i vendosur që ta trondisë sistemin ndërkombëtar ashtu siç ka bërë me politikën amerikane”.

Përgatiti
ARMIN TIRANA

1...5 3015 3025 303...8 382Faqja 5 302 nga 8 382

Kryesore

Continue to the category
Më shumë
© 2024 Rilindja Demokratike Euroatlantike