Blerina Hoxha

Këtë vit turistët kosovarë në masë të madhe kanë ndërruar destinacion. Me mungesë turistësh sivjet më së shumti është prekur Durrësi, që për 18 vjet ishte i mbushur me kosovarë gjatë verës.
Të ndodh rrallë që edhe në ditët e pushimeve të harrosh veset e “profesionit”.
Ndërkohë që je në shezlon dhe në mungesë dëshire, dëgjon bisedën e një çadre ngjitur teje dhe kupton që janë disa italianë që “qanin” hallet e krizës ekonomike në Itali.
Dy çadra më tej dëgjon 2 anglezë (të paktën nga theksi dukeshin të tillë) që flisnin për motin dhe disa batuta “elegante” të llojit të tyre.
Një çadër më përpara dëgjon ca kinez që flasin me zë të lartë nga çka thanë vetëm fjalën “Ni hao” arrita të kuptoj dhe diku aty rrotull ca çekë që s’iu mora vesh asnjë fjalë nga diskutimi i bërë.
Pas disa minutash reflektimi, kuptoja që mungonte diçka!
Ende nuk kisha dëgjuar “dialektin e ëmbël” prej Kosove të më përshëndeste “Ani de, shka po ban?”
Në marketin e lagjes, diku në Durrës nuk ka radhë të gjata njerëzish që blejnë “pandofla” as te furra e bukës nuk e dëgjoja më shprehjen “mi ban 3 panina”.
Për më tepër shitësja e furrës më thotë gjithë pikëllim “jam gati të ul qepenin e biznesit se nuk ka turistë që vijnë të blejnë…”.

Në 20 vitet e fundit Durrësi ka qenë mbipopulluar nga turistët kosovarë, por jo këtë vit.
Fillon njeriu dhe analizon çfarë po ndodh?
Kam besimin se shumë prej jush e kanë harruar zhurmën e taksës së Rrugës së Kombit. Ca e kanë harruar nga pushimet, ca po janë të zënë me Reformën në Drejtësi, ca të tjerë kanë hallet e veta dhe s’merren dot me hallet e “Shqipërisë”.
Me sa duket nuk ishin vetëm kuksianët ata që protestuan për taksën e Rrugës së Kombit që u propozua të vendosej 5 euro për vetura (10 euro për autobusë) por edhe shqiptarët e Kosovës.
Këta të fundit protestuan në një mënyrë më elegante, duke bojkotuar pushimet në Shqipëri. Do thoni ju s’kanë ku të shkojnë! Sigurisht që kanë.
Kanë Malin e Zi, i cili jo vetëm që ofron çmime më të mira por edhe kushte dhe shërbim më të mirë.
Shpresoj shumë që ky dështim i turizmit në Shqipëri këtë sezon të jetë një mësim i mirë për “politikëbërësit”, për të reflektuar që ka diçka që nuk shkon me taksën e Rrugës së Kombit.
Dikush nga ju mund të dalë e të më thotë që këtë taksë e ka gjithë bota, por ne nuk jemi “gjithë bota” dhe përpara se të vendosim një taksë duhen analizuar pak edhe pasojat në afatmesëm.
Më vjen keq t’ju them por patriotizmi i turistëve nga Kosova VDIQ dhe shkaku i kësaj është taksa e Rrugës së Kombit.

Jo Kryetari i LDK-së, Isa Mustafa, ka thënë se ideja e shkëmbimit të territoreve mes Kosovës dhe Serbisë është një retorikë shterpe, ndonëse e papërgjegjshme dhe e rrezikshme. Mustafa thotë se rihapja e çështjes së Kosovës është e barabartë me rihapjen e pavarësisë. Sipas tij, këtë nuk ka të drejtë ta bëjë askush dhe se me Serbinë na nevojitet marrëveshje për njohje reciproke, në kufijtë në të cilët Kosova ka shpallur pavarësinë dhe është njohur ndërkombëtarisht.
“Nevojitet normalizim i marrëdhënieve dhe fqinjësi e mirë”, deklaroi Mustafa. Ai thotë se as presidentit të Kosovës, Hashim Thaçit e as kryeministrit të vendit, Ramush Haradinajt, nuk u besohet.
“Është një retorikë shterpe, por e papërgjegjshme dhe e rrezikshme. Njëri premton se e marrim Luginën e Preshevës dhe nuk japim asgjë, e tjetri se korrigjimi i kufijve shkakton luftë, por të gjithë qeverisin bashkërisht, së bashku i ndajnë rolet, së bashku paraqiten në Bruksel dhe bashkërisht mundohen të mashtrojnë opinionin. Nuk i besohet as njërit e as tjetrit”, ka deklaruar Mustafa në një intervistë për Koha.net.
Vetëm edhe tri nënshkrime i duhen LDK-së që ta dërgojë presidentin Hashim Thaçi në kushtetuese, për deklaratat e tij të ditëve

të fundit, për të cilat kjo parti do të kërkojë interpretim nga Gjykata.
Për këtë LDK-ja ka vendosur në takimin e saj të fundit me strukturat e saj, raporton KTV.
Deputetja Vjosa Osmani ka thënë se presidenti po vazhdon çdo ditë me shkelje të njëjta, prandaj një interpretim i kushtetueses është i domosdoshëm.
Osmani ka folur edhe për deklaratat e presidentit për referendumin, duke thënë se ai po tenton ta keqpërdorë këtë çështje për ta legjitimuar vetveten për një kompetencë që nuk e ka.
Vetë presidenti në konferencën e fundit për media ka thënë se kushtetuta mund të ndryshohet meqë tri herë që nga pavarësia ka ndryshuar.
Ai ka treguar madje se janë në përgatitje të pyetjes për qytetarët nëse janë për apo kundër të bashkimit të Luginës me Kosovën.
Por deputetja Osmani thotë se Presidenti nuk mund të pyetet për referendumin.
Shefi i deputetëve të Nismës, Bilall Sherifi ka thënë se referendumi nuk mund të thirret për çështjet që janë jashtë kushtetutës, por thotë se me referendum mund ta ndryshojnë kushtetutën.
Presidenti ka paralajmëruar se përmes referendumit do të pyesin popullin jo vetëm për bashkim me Luginën, por edhe për dialogun, e krijimin e ushtrisë.

Ambasadorja gjermane në Tiranë, Susanne Schütz, vlerëson procesin e vetingut, i cili, sipas saj, po prek nivele të larta të sistemit të drejtësisë.
“Mekanizmi për verifikimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve është një kolonë mbështetëse e reformës së sistemit të drejtësisë në Shqipëri, e cila po mbështetet prej vitesh nga Gjermania”, u shpreh dje ambasadorja gjermane Susanne Schütz, në faqen e ambasadës gjermane në “Facebook” për ecurinë e procesit të vetingut.
Ambasadorja Schütz shton se, “unë e përshëndes faktin që procesi i vetingut i nisur në muajin mars ka përparuar mirë”.
“Falë punës së rëndësishme të Komisionit të Pavarur të Kualifikimeve dhe përkrahjes së përkushtuar të Operacionit Ndërkombëtar të Monitorimit, u bë e mundur që në fazën e parë të vetingut të verifikohen shumë gjyqtarë dhe prokurorë, madje edhe të nivelit të lartë. Jam e bindur se një proces verifikimi i pavarur dhe me standarde të njëjta do të ndihmojë në forcimin afatgjatë të shtetit ligjor dhe të besimit të shqiptarëve në sistemin e drejtësisë”, shprehet ambasadorja Schütz.
Ajo kërkon që menjëherë pas këtij procesi vetingu, të ngrihen institucionet e reja të drejtësisë dhe të plotësohen vendet vakante në gjykata. “Prandaj, është e rëndësishme të krijohen këshillat e lartë për plotësimin e vendeve vakante si dhe Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese të rimarrin sa më shpejtë të jetë e mundur aftësinë e tyre ligjore. Në këtë kuptim, Gjermania do të mbështesë edhe Shkollën e Magjistraturës në zgjerimin e kapaciteteve të saj arsimuese dhe kualifikuese. Gjermania qëndron krah Shqipërisë, duke mbështetur vendin në rrugën drejt negociatave për anëtarësimin në BE”, shkruan ambasadorja Schütz në “Facebook”.

Carl BILDT

Kur bëhet fjalë për të ardhmen e Ballkanit, diskursi po ngadalësohet duke propozuar ndarje të reja në rajon, që është një recetë për paqëndrueshmëri gjeopolitike.
Në mënyrë diskrete, drejtuesit politikë serbë dhe shqiptarë kanë hulumtuar mundësinë e zgjidhjes së dallimeve të tyre duke përdorur këmbime territoriale.
Ideja e klasifikimit të ndarjeve përmes shkëmbimit të territoreve ka qarkulluar në Beograd për vite me rradhë, por kohët e fundit, duket se ka fituar tërheqje edhe në qarqet kryesore shqiptare.
Ideja nuk është aspak e re, por ishte e rrezikshme në të kaluarën dhe mbetet kështu në të tashmen. Lideri i Serbisë Sllobodan Millosheviç dhe udhëheqësi i Kroacisë Franjo Tuxhman komplotuan në fillim të viteve 1990 për të ndarë Bosnjen midis tyre. Por reagimi ndërkombëtar ndaloi ato plane.
Por deri më tani, politika e Bashkimit Evropian dhe e Shteteve të Bashkuara ka qenë shumë e qartë: Kufijtë që ishin atje në Jugosllavinë e vjetër duhet të mbeten në vend, dhe zgjidhjet duhet të kërkohen brenda tyre. Për të Ballkanizuar më tej Ballkanin do të thotë të hapësh rajonin ndaj një konflikti të ardhshëm dhe gjakderdhje.
Gjendja e vështirë ku ndodhet Kosova mbetet një nga çështjet më të vështira në rajon. Nuk u zgjidh nga ndërhyrja e NATO-s në vitin 1999, as nga njohja e vitit 2008 e Kosovës si një shtet i pavarur nga një numër i madh kombesh. Përderisa nuk ka një normalizim të marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës, çështja do të kufizojë potencialin e të dy vendeve dhe stabilitetin e rajonit.

Dhe kjo është arsyeja pse ideja e ndarjeve të reja territoriale është shfaqur përsëri.
Mund të ketë versione të ndryshme të skemave të tilla. Kosova mund të lëshojë zonën në veri të lumit Ibër, e banuar pothuajse ekskluzivisht nga serbët dhe pastaj të fitojë njohje diplomatike dhe ndoshta të fitojë edhe disa lokalitete kryesisht të banuara në Serbinë jugore.
Presidenti serb Aleksander Vucic po mendon përgjatë disa prej këtyre linjave, dhe Kryeministri shqiptar Edi Rama duket të ketë qenë gjithashtu i hapur, siç më tha në një bisedë.
Kohët e fundit, kundërshtimi i fortë ndaj këtyre ideve është shfaqur nga Kisha Ortodokse Serbe dhe udhëheqja e saj në Kosovë. Ata argumentojnë se një ndarje e këtij lloji do të jetë tradhëti ndaj serbëve që jetojnë në jug të lumit Ibër dhe me shumë gjasa do të çojë në një pastrim të plotë etnik të zonës, me kërcënime edhe për monumentet historike ortodokse në atë zonë. Nga serbët e mbetur në Kosovë, shumica jetojnë në jug të Ibrit.
Këto frikëra janë pa dyshim të mirë-bazuara. Një shkëmbim territorial ka gjasa të ndiqet nga një shkëmbim popullsie për të krijuar territore etnikisht homogjene.
Ndërsa disa pretendojnë se kjo mund të hapë rrugën për më shumë stabilitet, eventualisht duke përfshirë një bashkim edhe më të madh mes Shqipërisë dhe Kosovës, kjo vështirë se do të ndodhë.
Përveç detajeve të diskutueshme në vendet që preken menjëherë (dhe fakti që do të ishte e vështirë për t’u zbatuar), kjo do të rrezikonte hapjen e Kutisë së Pandorës për sfida të reja në të gjithë rajonin. Mund të rihapte debatin për të ardhmen e Bosnjës. Krerët e ashpër serbo-boshnjakë, me siguri që e mirëpresin rastin.

Dhe pastaj ekziston çështja edhe më e vështirë dhe e rrezikshme e Maqedonisë, ku shqiptarët janë pjesë substanciale e popullsisë. Nëse zonat shqiptare të rajonit fillojnë të vijnë së bashku edhe përmes një procesi të shkëmbimeve territoriale, do të ketë patjetër nga ata që pyesin pse kjo nuk duhet të zbatohet edhe në Maqedoni.
Seriozisht që kjo do të ishte ‘të luash me zjarrin’.
Ka nga ata në Bruksel dhe Uashington që mund të thonë se nëse liderët në rajon bien dakord për një shkëmbim territori mes Serbisë dhe Kosovës, pse duhet të kemi ndonjë kundërshtim? Sidomos nëse përfshihet krijimi i marrëdhënieve të plota diplomatike? Por një qëndrim i tillë është i rrezikshëm.
Në një kohë kur e gjithë vëmendja duhet t’i kushtohet nxitjes së stabilitetit, të kalosh në anën tjetër të kësaj çështje do të thotë “të ftosh” destabilitetin për dekadat e ardhshme.
Pa dyshim, duhet të gjendet një kompromis midis Beogradit dhe Prishtinës, për të çuar më tej ambiciet e integrimit evropian dhe atlantik të të dy vendeve. Kjo mund të përfshijë një shkallë më të madhe të decentralizimit për pjesët serbe të Kosovës dhe mund të nënkuptojë pranimin e Kosovës edhe në Kombet e Bashkuara.
Ka më shumë se pesë vjet që nga BE ndërmjetësoi një marrëveshje që tregon rrugën drejt marrëdhënieve normale mes dy vendeve, por që atëherë, përpjekjet diplomatike të BE dhe SHBA janë venitur. Si rrjedhojë, prirja për ndarje është kthyer në rajon, i cili tashmë është ballkanizuar shumë.
Kjo është e rrezikshme, dhe Uashingtoni dhe Brukseli duhet të zgjohen ndaj rreziqeve. Integrimi gradual për Serbinë dhe Shqipërinë në BE dhe NATO, e gjitha në bazë të kufijve ekzistues, është e vetmja rrugë drejt stabilitetit të qëndrueshëm në rajon. Luajtja me kufijtë dhe ndarjet në Ballkan ishte e rrezikshme në fillim të viteve 1990 dhe mbetet kështu edhe tani.

Marrë nga Washington Post-Përgatiti: SYRI.net
“Syri.net”