“Askush nuk është mbi ligjin dhe llogaridhënia është thelbësore për përparimin”, ka deklaruar ambasadorja amerikane në Shkup, Angela Ageler, pas shpalljes non grata nga DASH të ish-zv.kryeministrit shqiptar të RMV-së, Artan Grubi dhe gjyqtarit Enver Bexheti.

Në një postim në X, ambasadorja e SHBA u shpreh se futja e tyre në listën e zezë është dëshmi se ndërhyrjet politike në gjyqësor nuk do të tolerohen.

Diplomatja amerikane Angela Ageler u shpreh se SHBA-të do të vazhdojë të shpallin non grata personat që përfshihen në korrupsion. Ajo theksoi se askush

“Përzgjedhja e Artan Grubit dhe Enver Bexhetit është dëshmi se ndërhyrjet politike në gjyqësor nuk mund dhe nuk do të tolerohen.

Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të emërojnë ata që përfshihen në korrupsion që minon institucionet demokratike dhe gërryen besimin publik”, shkroi ambasadorja Ageler në rrjetet sociale.

Assadi ra, rebelët morën pushtetin dhe sirianët filluan të kërkojnë për të afërmit e tyre që i burgosi regjimi i Assad.

Gjatë viteve të diktaturës së Asadit, shumë banorë u zhdukën. Kushdo që nuk ishte dakord me regjimin përfundonte në burgje.

Por tashmë me rrëzimin e Assad të burgosurit më në fund po shohin dritën e diellit dhe ajo që është konstatuar janë dhuna barbare dhe torturat që ata kanë përjetuar në burgje.

Burgu famëkeq Saidnaya, në veri të Damaskut, ishte bërë sinonim i torturës dhe vrasjes, shkruan CNN.

Ndërsa në pallatet e Assadit u zbuluan pasuri marramendëse e familjes dhe jeta luksoze. Por burgjet nga ana tjetër konfirmuan tmerret që sirianët kanë njohur gjatë pesë dekadave të fundit.

Që prej vitit 1970, çdokush që perceptohej si kundërshtar zhdukej. Saidnaya ishte një nga burgjet më famëkeq, i njohur si “Thertorja” – ku 13,000 njerëz u varën midis viteve 2011 dhe 2015, sipas Amnesty International.

Pas kapjes së Damaskut dhe rrëzimit të Assadit nga rebelët të dielën, u shfaqën imazhet e para të të burgosurve të liruar të Saidnaya.

Siç vë në dukje CNN, që atëherë shumë sirianë kanë nxituar në rrjetet sociale për të kërkuar njerëzit e tyre që janë zhdukur prej vitesh, ndërsa disa dje kanë arritur të futen në burg.

Rreth 3,000 të burgosur u liruan që prej ditës që u rrezua Assad, sipas burimeve siriane të cituara nga CNN.

Disa nga të liruarit tashmë janë ribashkuar me familjet e tyre. Suhail Hamaei, 61 vjeç, kaloi më shumë se tre dekada i burgosur në burgje të ndryshme siriane dhe më në fund u kthye në shtëpi në fshatin verior libanez të Cheka të hënën.

Megjithatë, kthimi në shtëpi e bëri ish të burgosurin të kuptonte se sa vite kishte humbur.

“Kam nipër e mbesa, por kurrë nuk e kam ndjerë moshën time derisa vajza e djalit më quajti ‘gjysh’”, tha Hamawi. “Ajo ishte kur kuptova se çfarë më mungonte.”

Mediat e huaja raportojnë se në një spital të Damaskut janë gjetur 40 persona të vdekur, që dyshohet se janë dërguar në spital  si pasojë e torturave që kanë pësuar në burgjet gjatë regjimit të Assad.

Shumë nga miliona qytetarë që janë larguar nga Siria po mendojnë tashmë nëse është e sigurt që të kthehen ose jo në shtëpitë e tyre.

Duke pasur parasysh shkatërrimin që ka pësuar vendi dhe frikën e dhunës së vazhdueshme, ata hezitojnë nëse vendimi për t’u kthyer në Siri është i mirë apo jo.

Mbi 6 milionë sirianë që janë larguar nga vendi i tyre që nga fillimi i luftës civile në vitin 2011, shpresojnë se rënia e regjimit represiv të Bashar al-Assad do t’i lejojë ata të kthehen në shtëpi.

Rënia e Assadit shënon një pikë kthese në luftën civile, e cila filloi në mars 2011 kur ushtria hapi zjarr ndaj protestuesve të paarmatosur që kërkonin liri më të madhe dhe reforma politike, por kjo nuk do të thotë se konflikti ka përfunduar.

Rënia e papritur e Assadit ofron një ‘fije’ shprese për sirianët që jetojnë jashtë vendit, por kthimi në shtëpi nuk është një vendim i lehtë për ta.

Shumë prej tyre janë integruar në vendet ku jetojnë ose kanë frikë se do të shpërthejnë luftime të reja midis grupeve të ndryshme të ish-opozitës, të cilat do të përbënin një kërcënim të veçantë për pakicat. Përveç kësaj, shumë nuk kanë ku të kthehen.

Dilema e Evropës

Qëndrimi fillestar i Evropës në fillim të konfliktit ishte tregues i solidaritetit me forcat kundërshtare. BE ndërpreu të gjitha lidhjet diplomatike me Sirinë në vitin 2012 dhe mirëpriti miliona sirianë që u larguan nga vendi për shkak të luftës – nën sloganin e kancelares gjermane Angela Merkel “Ne mund ta bëjmë!”

Megjithatë, qëndrimi i Evropës ndaj imigracionit ka ndryshuar ndjeshëm si në nivel kombëtar ashtu edhe në nivel të BE-së, me partitë e ekstremit të djathtë që fitojnë ndikim në rritje në Bruksel.

Të hënën, Austria, Gjermania dhe Belgjika pezulluan të gjitha vendimet për kërkesat për azil nga sirianë për shkak të pasigurisë politike. Megjithatë, një tendencë më e përhershme e mohimit të mbrojtjes ndërkombëtare për qytetarët e vendit do të ngrejë sfida ligjore.

“Edhe nëse vendet e BE-së vendos që Siria është tani një vend i sigurt, duhet të bëhet një vlerësim individual i rrezikut”, tha Eva Singer, shefe e departamentit të azilit në Këshillin Danez për Refugjatët .

Megjithatë, Komisioni Evropian nuk ka dhënë kurrë dritën jeshile për të përcaktuar Sirinë si një vend të sigurt, por as nuk e ka hedhur poshtë opsionin, ndërkohë që është zotuar të ashpërsojë qëndrimin ndaj emigracionit.

Kujtojmë se të dielën, forcat amerikane kryen disa sulme ajrore në Siri kundër pjesëtarëve të Shtetit Islamik për të parandaluar avancimin e tyre.

Aleatët e Assadit, Teherani dhe Moska, që e mbajtën atë në pushtet në 13 vitet e fundit përmes përkrahjes ushtarake, po ashtu reaguan ndaj situatës së re të krijuar në Siri.

Për Teheranin, rënia e Assadit është një humbje e madhe për ndikimin e tij në rajon, pasi i pamundëson Iranit që të vazhdojë armatosjen e grupeve militante, në veçanti Hezbollahut në Liban.

Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi tha se Irani ishte befasuar siç tha ai nga “dështimi” i ushtrisë siriane për t’iu kundërpërgjigjur ofensivës.

“Po përcjellim zhvillimet për të parandaluar çështjet që na interesojnë. Ato përfshijnë mundësinë e një lufte të re civile apo një lufte mes fiseve të ndryshme dhe shpërbërjen e Sirisë, apo kolapsin e plotë të saj, që do ta shndërronte atë në qendër dhe vendstrehim për terroristët”, deklaroi ai.

Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov deklaroi të hënën se Presidenti rus Putin personalisht mori vendimin për t’i ofruar azil Assadit dhe familjes së tij dhe tha se Moska po bënë hapat për të siguruar bazat ushtarake ruse në Siri.

Siria ishte baza kryesore e Moskës në Lindjen e Mesme. Baza detare në Siri ishte pika kryesore në Detin e Mesdheut përmes të cilës Rusia dërgonte njësitë e kontraktuara ushtarake në Afrikë.

Në fjalimin e tij para banorëve të mbledhur në qendër të Damaskut të dielën, udhëheqësi i kryengritësve në Siri, Abu Mohammed al-Golani u premtoi atyre një kapitull të ri për rajonin, në të cilin Siria do të shndërrohej në “shembullin e një shteti islamik”.

Ekspertët dhe diplomatët paralajmërojnë se përçarjet ndërmjet grupeve të ndryshme në Siri mund të përshkallëzojë në një konflikt të hapur siç kishte ndodhur në Libi pas rënies së Gaddafit apo Sadamit në Irak, me ndikim të thellë në Liban, Turqi, Irak dhe Jordani.