Qytetarët, të cilët nuk paguajnë në kohë detyrimet për administrimin në ndërtesat e përbashkëta do të gjobiten me 30 për qind të detyrimit për çdo muaj vonesë. Ministria e Pushtetit Vendor ka hedhur për konsultim publik një projektligj, i cili ndryshon rrënjësisht ligjin aktual për administrimin e bashkëpronësisë në ndërtesa.

Sipas draftit, qytetarët që banojnë në pallate janë të detyruar të paguajnë tarifën e administrimit të bashkëpronësisë.

“Tarifa e administrimit për secilin bashkëpronar, si rregull, përcaktohet bazuar në shpenzimet e administrimit dhe në kuotën e pjesëmarrjes në bashkëpronësi të pronarëve të njësive. Ajo mund të korrektohet për shpenzime të veçanta, për numrin e kateve dhe për masën e përdorimit të objekteve të veçanta,” thuhet në draft.

Në rast se asambleja e bashkëpronarëve nuk gjen dakortësinë për përcaktimin e tarifës zbatohet tarifa e referencës e miratuar nga këshilli bashkiak përkatës, e ndarë sipas zonave dhe tipoligjisë së ndërtesës që bazohet në udhëzuesin për llogaritjen e tarifës së administrimit. Ministri që mbulon fushën e çështjeve vendore miraton udhëzuesin për llogaritjen e tarifës së administrimit.

Por çfarë ndodh nëse qytetarët nuk e paguajnë tarifën?

“Në rast të vonesës së pagesës nga ana e një bashkëpronari, vendoset një penalitet prej 30% të tarifës për çdo muaj vonesë. Penaliteti synon të nxisë bashkëpronarët të respektojnë afatet e pagesës, duke shmagur situata të mospagesës së administratorit/shoqërisë së administrimit që ndikojnë në tërësi në administrimin e objekteve. Penaliteti ndihmon në kompensimin e çdo humbjeje potenciale që vjen si pasojë e mosdisponueshmërisë së fondeve në kohën e duhur,” thuhet në projektligj.

Dhe nëse bashkëpronari nuk paguan tarifën dhe kamatat e prapambetura brenda tre muajve, kryesia e asamblesë së bashkëopronësisë bën një përllogaritje të vlerës së detyrimeve të papaguara, përfshirë tarifën dhe kamatëvonesat. Ky akt përmbledh vlerën e plotë të detyrimeve që ka bashkëpronari.

Pagesa e detyrimeve monetare për tarifën e bashkëpronësisë përmes këtij drafti bëhet titull ekezekutiv, që do të thotë se ata qytetarë të cilët nuk paguajnë do të përballen me përmbarimin.

Analfabetizmi është prezent edhe në ‘zemër’ të Shqipërisë, pasi 1/5 e personave që nuk dinë shkrim dhe këndim në të gjithë vendit janë në qarkun e Tiranës. Sipas të dhënave të detajuara të Censit, pas Tiranës, Elbasani dhe Fieri janë dy qarqet e tjerë me numrin më të lartë të analfabetëve.

Qarqet me numrin më të lartë të analfabetëve:

 Tirana – 9 627
Elbasan – 6 215
Fieri – 6 063

“Në qarkun e Tiranës numërohen rreth 9 600 analfabetë, shumica e tyre janë në bashkinë e Tiranës, pasuar nga Kamza, Kavaja, Vora dhe Rrogozhina. Rreth 36% e atyre që nuk dinë të shkruajne e të lexojnë janë të grupmoshës 10-49 vjeç.”

9 627 analfabetë në Qarkun e Tiranës:

Tiranë-6 243
Kamëz-1 546
Kavajë-698
Vorë-603
Rrogozhinë-537

Gjithsesi analfabetizmi në kryeqytet ka ardhur me ulje.  Kjo pasi 1.4% e popullsisë së qarkut Tiranë rezulton analfabete, nga 1.9% që ishte në vitin 2011 (kohë kur kishte 12 587 analfabetë), raporton Tv Klan.

Qeveria ka bërë zyrtarisht me dije se ka shtyrë për një afat të pacaktuar çeljen e procesit të rivlerësimit të pronave. Lajmi ka shkaktuar menjëherë jo vetëm shqetësim mes qytetarëve, ashtu si edhe bizneseve, por sipas ekspertëve po çorodit tërësisht tregun e shitblerjeve të pronave.

Lidhur me këtë, Arbër Brahaj përfaqësues i shoqatës NAREA, i ftuar në një studio televizive, u shpreh se qytetarët kanë rënë në grackë pasi i besuan nisjes së rivlerësimit gjë që ka çuar në një mori kontratash të pazgjidhura.

Ai tha se kaosi i krijuar mpe deklaratat shkakton probleme ligjore mes shitësve dhe blerësve të pronave, ndërsa theksoi se dhe Banka e Shqipërisë raportoi rënie me 3% të pasurive të paluajtshme.

Sipas tij ato që preken më shumë janë pasuritë në proces shitje teksa shton se shpreson që kolapsi shpresojmë të mos ndodhë pasi pasojë duhet që do të ketë.

“Qytetarët në momentin që u parashtrohet se do ketë një rivlerësim të pronës janë të gjithë të rënë në grackë që do të thotë u kanë besuar premtimeve dhe kanë avancuar me kontratat.

Fakti që shumica e rivlerësimeve në vitet e shkuara është bërë në bazë të çmimeve të referencës. Të vetmit që përfitojnë në këtë rast janë ndërtuesit që janë në pritje të lejeve të ndërtimit, të tjerët janë me humbje.”

Në vitin 2024, krimet e pasionit kanë tronditur Shqipërinë, duke nxitur debat mbi arsyet dhe mënyrat e parandalimit të këtyre incidenteve.

Ky fenomen social dhe psikologjik, i nxitur nga konflikte të brendshme, xhelozi dhe mungesë mbështetjeje, ka ndikuar jo vetëm tek individët e përfshirë, por edhe në shoqërinë e gjerë.

Rasti më i fundit u shënua ditën e sotme, ku Ilir Çami qëlloi me thikë ish-të dashurën e tij Manderina Çela. Plagosja me thikë u regjistruar në vendin e njohur si “Trekëndëshi” në qytetin e Korçës, ndërkohë që u mësua se Çami ka qenë edhe më parë i arrestuar për përndjekje të Çelës.

Pak kohë më parë një tjetër ngjarje e rëndë u regjistrua po në qytetin e Korçës, ku Bledar Trëndafili i hodhi lëndë djegëse gruas së tij 31-vjeçare e më pas i vendosi zjarrin. Edhe në këtë rast, bashkëshorti nuk e pranonte ndarjen nga nëna e fëmijëve të tij duke zgjedhur një rrugë më të shpejtë për të kënaqur egon e tij.

Gjatë këtij viti, disa raste të krimeve të pasionit kanë bërë bujë në media dhe kanë prekur thellë opinionin publik.

Por rastet kur njëri partner qëllon tjetrin për të vendosur “vetëgjyqësinë” e presupozuar nuk janë të vetmet.

Një nga zonat më të populluara të Tiranës, Komuna e Parisit u trondit nga të shtënat me armë të një efektivi policie që lanë të plagosur 45-vjeçarin Lorenc Kosta me origjinë nga Berati e banim në kryeqytet, punonjës në Enti Rregulator të Energjisë (ERE).

Pak pas masditës Erjon Goxhara, efektiv në drejtorinë e Kufirit në Laprakë, qëlloi me pistoletën e shërbimit 45-vjeçarin, kalimtar në trotuar, pranë një marketi te rreth-rrotullimi i Komunës së Parisit.

Policia tha zyrtarisht se plagosja ka ndodhur për ‘motive të dobëta’, por mediat thanë se ka dyshime që 45-vjeçari kishte lidhje jashtëmartesore me bashkëshorten e efektivit. Në kundërpërgjigje, Erjon Goxhara, me origjinë nga Memaliaj dhe me banim në zonën e Ali Demit në Tiranë, e ka qëlluar me armë. Në vendngjarje janë gjetur 6 gëzhoja.

Por cilët janë faktorët e mundshëm që nxisin krimet e pasionit?

Këto raste të tmerrshme nxjerrin në pah faktorë të përbashkët që nxisin krimet e pasionit. Konfliktet e rënda emocionale, xhelozia dhe mungesa e mbështetjes psikologjike shpesh janë të pranishme në këto krime. Disa raste përkeqësohen edhe nga varfëria dhe presioni i madh ekonomik që mund të shkaktojë tension në marrëdhëniet personale.

Sipas ekspertëve, mungesa e arsimimit mbi menaxhimin emocional dhe e ndihmës psikologjike janë ndër shkaqet kryesore që çojnë individët drejt këtyre veprimeve të dhunshme. Në disa raste, njerëzit që përjetojnë tension të fortë emocional ose që janë në varësi të partnerit të tyre ndihen të pafuqishëm për të kërkuar ndihmë ose për të shpëtuar nga situata toksike.

Krimet e pasionit kanë një ndikim të thellë mbi familjet e viktimave dhe shoqërinë. Ato krijojnë një ndjenjë të përhapur frike dhe pasigurie dhe shpeshherë sfidojnë besimin e publikut tek sistemi i drejtësisë dhe mbrojtjes sociale. Familjet e viktimave përballen jo vetëm me dhimbjen e humbjes, por edhe me stigmën dhe vështirësitë financiare që pasojnë.

Institucionet kanë reaguar ndaj këtyre krimeve me përpjekje për rritjen e ndërgjegjësimit në publik, por shumë mbetet për të bërë në drejtim të ofrimit të shërbimeve të mbrojtjes dhe mbështetjes psikologjike.

Organizatat joqeveritare, së bashku me institucionet shtetërore, kanë rritur ndërgjegjësimin mbi rëndësinë e menaxhimit të emocioneve dhe marrjes së ndihmës në rastet e konflikteve të thella personale. Janë shtuar fushatat në mediat sociale dhe janë hapur qendra këshillimi në qytetet kryesore për të ndihmuar individët dhe çiftet të përballojnë stresin emocional dhe të shmangin veprimet që mund të çojnë në dhunë, por deri më tani nuk kanë rezultuar të suksesshme.

Rastet e fundit të krimeve të pasionit në Shqipëri gjatë vitit 2024 janë një kujtesë e nevojës për t’u përballur me çështjet e menaxhimit emocional, ndërgjegjësimit shoqëror dhe ndihmës për shëndetin mendor. Përmes përpjekjeve të përbashkëta nga institucionet, organizatat dhe komuniteti, është e mundur të krijohet një mjedis më i sigurt dhe më mbështetës për të gjithë individët, duke parandaluar kështu krime të tilla tragjike dhe duke përmirësuar mirëqenien e përgjithshme të shoqërisë./alfapress.al

Organizata “Together for Life” prezantoi të mërkurën në një tryezë të rrumbullakët gjetjet e raportit të monitorimit të Strategjisë Kombëtare të Shëndetësisë për vitet 2021-2030.

Ky raport evidenton rënien e buxhetit për shërbimin shëndetësor parësor, rritje në nivel rekord të shpenzimeve nga xhepi të qytetarëvë shqiptarë për shëndetin, mungesë investimesh për shëndetin mendor të popullatës, si edhe mungesë transparence lidhur me zbatimin e kontratave koncesionare.

“Buxheti për shëndetësinë përbën vetëm 2.78% të GDP-së në Shqipëri. Asnjë vend në rajon nuk e ka këtë buxhet kaq të ulët,” tha Eglantina Bardhi, drejtore ekzekutive e Together for Life.

Strategjia Kombëtare e Shëndetësisë 2021-2030 bazohet në arritjet e Strategjisë Kombëtare të Shëndetësisë 2016-2020 dhe siguron vazhdimësinë e punës së kryer më parë, adresimin e sfidave aktuale dhe të ardhshme të sistemit shëndetësor. Pavarësisht këtyre përpjekjeve në letër për përmirësimin e shërbimeve shëndetësore në vend, gjetjet tregojnë se në realitet kjo strategji lë për të dëshiruar.

“Nga viti 2020 deri në 2024, financimi për shërbimin parësor nga buxheti i shtetit ka rënë nga 11.4% në 9.1% të buxhetit total për shëndetësinë, duke treguar një dobësim të mbështetjes financiare për kujdesin parësor,” thuhet në raport.

Raporti tregon gjithashtu se shpenzimet e shëndetit që qytetarët detyrohet t’i mbulojnë nga xhepi i tyre janë rritur në 59.7% në vitin 2021, ndryshë nga se tregojnë vlerat e Ministrisë së Shëndetësisë me 44.5%.

“Duhet ta pranojmë se është përkeqësuar mbështetja për shëndetësinë, kjo reflektohet në shërbimet ndaj qytetarëve dhe në shpenzimet e tyre të xhepit,” tha Alma Lahe, menaxhere projekti pranë Together for Life.

Ngjashëm, edhe ekspertë të shëndetit pranojnë përkeqësimin e situatës lidhur me financimin e këtij sektori dhe si pasojë ofrimin e dobët të shërbimeve.

“Sistemi shëndetësor në Shqipëri vuan nga buxhetimi i ulët. Qeveria është ambicioze në letër, por çalon në praktikë,” tha Zheni Gjergji, deputete e Partisë Demokratike dhe kryetare e Komisionit Parlamentar për çështjet e Shëndetësisë.

Grupe të tjera vulnerabël që preken nga mungesa e financimeve dhe shërbimeve në fushën e shëndetësisë janë ata që vuajnë problemet e shëndetit mendor, si dhe fëmijët.

Sipas gjetjeve të raportit, Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtes Sociale ka dështuar në fuqizimin e shërbimeve për trajtimin e personave me çrregullime të shëndetit mendor dhe në përmirësimin e aksesit dhe cilësisë në këto shërbime.

“Lidhur me rritjen e kapaciteteve të stafit dhe trajnimet për shëndetin mendor, nuk është arritur të realizohet asnjë prej aktiviteteve të tjera të parashikuara deri në 2024”, citon raporti i Together for Life, ku ndër të tjera theksohet se nga katër shtëpitë e reja mbështetëse të planifikuara të ngrihen në periudhën 2022-2024 në Tiranë, Vlorë, Dibër dhe Pogradec për përsonat që transferohen nga spitalet psikiatrike, nuk është ngritur asnjë.

Raporti thekson gjithashtu mungesën e transparencës mbi kontratat koncesionare, mes të cilave është edhe ajo e kontrollit mjekësor bazë të njohur si Check Up.

“Në vitin 2022, koncesionari u pagua edhe për 20,182 pacientë që nuk e kryen kontrollin, gjë që ka ngjallur një debat të madh publik për kontratën e hartuar dhe firmosur në mungesë të madhe transparence dhe, për më tepër, në dëm të interesave publike,” përfundon raporti./reporter.al