Me projektin e madh të “Rrugës së Mëndafshtë”, Kina vazhdon traditat e vjetra. Pas kësaj ndodhen para së gjithash interesa të forta gjeostrategjike. Një rol qendror merr këtu Gjeorgjia.
Kur vjen puna për ekonominë, qeveria kineze mendon dhe vepron shpejt. Edhe në eksport, shumica e produkteve kineze transportohen për në Evropë me rrugë detare. Por Pekini kërkon alternativa – në rrugë tokësore. Kështu, Presidenti kinez Xi Jinping shpalli katër vjet më parë inisiativën e “Rrugës së re të Mëndafshtë” (One Belt, One Road, shkurt OBOR).
Këtu bëhet fjalë për korridore të ndryshme transporti të Kinës në drejtim të Perëndimit; për shembull përmes Rusisë dhe Bjellorusisë, ose përgjatë rrugëve të Azisë Qendrore, Azerbajxhanit, Gjeorgjisë dhe Turqisë. Pekini ndjek rrugë të ndryshme. Kështu, ai mund të zgjedhë më të përshtatshmen dhe t’ua kundërvërë njëra-tjetrës shtetet përgjatë rrugës së re të mëndafshtë.

Para të mirëpritura në Evropën Qendrore Lindore
Por deri këtu nuk ka arritur puna. Në fillim rëndësi ka të investohet në “Rrugën e re të Mëndafshtë”. Kështu, kryeministri i Kinës Li Keqang premtoi para pak kohësh në një takim me 16 homologë nga Evropa Qendrore Lindore dhe Juglindore se do të investojë në infrastrukturën e tyre. Ai foli për tri miliardë dollarë në vitet e ardhshme. Para, të cilat u duhen urgjentisht këtyre shteteve dhe të cilat ato i pranojnë me dëshirë. Veçanërisht në Ballkan shumë ndihen të harruar nga BE. Marrëdhëniet më të ngushta ekonomike me Kinën vërtet që nuk janë alternativë ndaj BE, por për të ndihmuar ato ndihmojnë.
Në mendimet e Pekinit se cilat korridore transporti do të ndiqen, Gjeorgjia luan një rol kyç. Ajo do të kthehet në një vend me rëndësi qendrore për produktet kineze. Jo vetëm për shkak të gjendjes së saj qendrore gjeografike. Ndërkohë, Gjeorgjia është një shtet, i cili sipas Bankës Botërore ofron kushte të mrekullueshme kuadër për investorët e huaj: pak burokraci, institucione funksionuese, jo korrupsion, rritje të vazhdueshme.
Në qershor 2014, Tiflisi nënshkroi një marrëveshje asociimi me BE. Që prej majit të këtij viti, ai është i lidhur me Pekinin me një Marrëveshje të Tregtisë së Lirë. Të paktën përballë fqinjëve, Gjeorgjia ka një tipar që e dallon nga të tjerët: marrëveshje të ngushta ekonomike me Perandorinë e Mesit dhe me Bashkimin Evropian.

Porte, shtëpi, gjithçka
Pekini shpenzon miliona për ta lidhur Tiflisin më ngushtë me veten. Grupi Hualing është investori më i madh si grup në Gjeorgji. Në një periferi të kryeqytetit gjeorgjian po lind një zonë e posaçme ekonomike me hotele, qendrën më të madhe tregtare në Kaukaz, një park të kohës së lirë, shtëpi disakatëshe dhe rrugë. Kina ndërton edhe në qytete të tjera të shtetit të Kaukazit.
Në pikëpamje strategjike e rëndësishme është blerja dhe zgjerimi i portit në Poti në Detin e Zi. Këto do të ankorojnë në të ardhmen edhe anije më të mëdha, të cilat kanë nevojë për një port më të thellë. Ambasadori i Kinës foli pak ditë më parë në një konferencë në Tiflis për “gjeopolitikë”. Qeveria e tij e fton Gjeorgjinë si të vetmin vend mysafir për t’u prezantuar në panairin e investorëve “China International Fair of Investement and Trade” në Xiamen. Ndërkohë, Kina është për nga rëndësia partnerja e tretë tregtare e Gjeorgjisë.
Si Kina, edhe shtete të tjera angazhohen në këtë rajon. Sipërmarrje gjermane – si Knauf ose Heidelberg Zement – bëjnë biznese të mira dhe punësojnë gjithnjë e më shumë punonjës.
Investimet vijnë nga Turqia fqinje, nga Irani dhe madje edhe nga Rusia. Kjo në një kohë, kur Moska ia merr për keq qeverisë gjeorgjiane, që është e orientuar drejt Perëndimit, ndihet e “tradhëtuar” nga Gjeorgjia tradicionalisht aleate. Qeveria e Tiflisit i përmbahet kursit të saj perëndimor, por në lidhje me Rusinë tregohet pragmatike. Para së gjithash, kur rusët investojnë në Gjeorgji.

Një fregatë e marinës britanike ndoqi në Krishtlindje anije lufte ruse. Nuk kanë qenë të parat incidente të këtij lloji. Qeveria britanike i dërgoi Rusisë pas kësaj një paralajmërim të ashpër.
Fregata britanike “HMS St.Albans” ndoqi fregatën ruse “Admiral Gorshkov” në afërsi të ujërave territoriale britanike. Këtë e bëri të ditur Ministria britanike e Mbrojtjes të martën, një ditë pas incidentit. “HMS St Albans” u kthye pas kësaj në bazën e saj në Portsmouth.
Ministria britanike e Mbrojtjes bëri të ditur se, kohët e fundit janë shtuar anijet ruse që përshkojnë ujërat britanike. Kështu të dielën, anija patrulluese britanike “HMS Tyne” pati ndjekur një anije zbulimi ruse, e cila pati kaluar përmes Detit të Veriut dhe Kanalit të La-Manshit. Një helikopter i marinës pati vëzhguar dy anije të tjera ruse.

Britania e Madhe “Nuk durojmë asnjë formë agresioni”
Ministri britanik i Mbrojtjes, Gavin Williamson deklaroi pas incidentit se, “nuk do të ngurrojë që të mbrojë ujërat tona” dhe se nuk “do të durojë asnjë formë agresioni”. Britania e Madhe nuk lejon që ta frikësojnë, kur është puna “për të mbrojtur vendin tonë, popullin tonë dhe interesat tona kombëtare”.
Raporti midis Rusisë dhe Britanisë së Madhe ka vite që është tepër i tensionuar. Aktualisht, një komision hetimor i Parlamentit britanik po heton dyshimet për sulme kibernetike ruse në referendumin britanik për Brexit në korrik 2016 dhe në zgjedhjet parlamentare britanike në qershor 2017.
Në vizitën e parë në Moskë, që prej pesë vjetësh të një ministri të Jashtëm britanik, Boris Johnson, u përpoq të premten për t’i dhënë fund periudhës së akullt. Në një konferencë shtypi me homologun e tij rus, Sergej Lavrov u krijua megjithatë debat për përpjekjet e dyshuara ruse të manipulimit në referendumin për Brexit-in.

Një zëdhënës i Kremlinit sugjeroi të martën se një thirrje nga udhëheqësi i opozitës ruse, Alexi Navalny për të bojkotuar zgjedhjet presidenciale të vitit të ardhshëm mund të jetë i paligjshëm.
Navalny u bëri thirrje mbështetësve të tij të bojkotojnë votimin e 18 marsit, pasi zyrtarët e zgjedhjeve të hënën e ndaluan atë të garonte.
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Rusisë (KQZ) votoi për ndalimin e blogerit kundër korrupsionit për shkak të dënimit së tij nën akuza penale. Navalny dhe pasuesit e tij thonë se, këto akuza ishin të motivuara politikisht.
Pas vendimit të KQZ-së, Navalny lëshoi një video ku deklaron një “grevë të votuesve”, sepse – sipas Navalnyt – gara e marsit nuk do të ishin zgjedhje të vërteta.
Dmitry Peskov, një zëdhënës i Presidentit rus Vladimir Putin, tha të martën se përpjekjet e Navalny dhe mbështetësve të tij për të organizuar bojkotin “duhet të studiohen me kujdes për të parë nëse po shkelin ligjin”.
Putin njoftoi më parë këtë muaj se ai do të kandidojë për t’u rizgjedhur dhe supozohet gjerësisht se do të fitojë një mandat të katërt si kreu i shtetit rus.

Mes shqetësimeve rreth shtimit të ndikimit rus, SHBA thonë se do të hartojnë një raport që analizon bashkëpunimin në fushën e sigurisë midis vendeve të ndryshme të Ballkanit Perëndimor dhe Rusisë.
Sekretari amerikan i Mbrojtjes, me pëlqimin e Sekretarit të Shtetit, do ta paraqesë raportin në Kongres.
Vendet e Ballkanit Perëndimor të përfshira në raport do të jenë Bosnje-Herzegovina, Serbia, Kosova dhe Maqedonia.
Sipas aktit për shpenzimet e mbrojtjes të kthyer në ligj këtë muaj, vlerësimi do të përfshijë një listë të sistemeve të armëve ruse dhe pajisjeve e teknologjive të tjera ushtarake me vlerë 1 milion ose më shumë dollarë, të cilat u janë ofruar këtyre vendeve ose janë blerë prej tyre që nga viti 2012.
Raporti duhet të përmbajë gjithashtu një përshkrim të pjesëmarrjes së forcave të sigurisë të ndonjërit prej këtyre vendeve në trajnime ose stërvitje me Rusinë që nga viti 2012 si dhe çdo marrëveshje bashkëpunimi për sigurinë që këto vende mund të kenë nënshkruar me Moskën apo çdo bashkëpunim në fushën e inteligjencës.
Qëllimi është që të krijohet një ide se në ç’mënyrë bashkëpunimi midis secilit vend të Ballkanit Perëndimor dhe Federatës ruse ndikon në interesat e sigurisë të Shteteve të Bashkuara, NATO-s, vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe çdo anëtari të NATO-s që kufizohet me këto vende, thuhet në dokument.
Raporti duhet të përfshijë edhe një vlerësim rreth bashkëpunimit të sigurisë ndërmjet çdo vendi të Ballkanit Perëndimor dhe Shteteve të Bashkuara, si dhe një vlerësim të bashkëpunimit të sigurisë mes këtyre shteteve dhe NATO-s.
Vendet perëndimore, përfshirë SHBA, janë gjithnjë e më të shqetësuara për një rritje të perceptuar të ndikimit rus në Ballkan dhe Europën Qendrore.
Në muajin nëntor, Këshilli Atlantik me qendër në Uashington bëri thirrje për një prani ushtarake të përhershme amerikane në Ballkan në klimën e asaj që e sheh si përpjekje në rritje të Rusisë për të ushtruar ndikim politik në të gjithë rajonin.
Më herët, Senatori republikan John McCain, pas një turneu në Ballkan, u ankua për një “vakum” të pranisë amerikane, të cilin ai tha se Rusia ishte e gatshme ta mbushte, dhe bëri thirrje për më shumë vizita amerikane të nivelit të lartë në rajon.
Në gusht 2017, nënpresidenti amerikan Mike Pence vizitoi Malin e Zi, ku mori pjesë në takimin e Kartës së Adriatikut, duke u thënë udhëheqësve të Ballkanit Perëndimor se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë ta mbajnë Rusinë “përgjegjëse për veprimet e saj”.
“Ne duhet të jemi të vendosur dhe pa kompromis përballë agresionit nga një vend i paparashikueshëm, që hedh hije nga Lindja”, tha zoti Pence.
“Rusia, – tha ai, – vazhdon të përpiqet të rihartojë kufijtë ndërkombëtarë me forcë dhe këtu në Ballkanin Perëndimor, Rusia ka punuar për të destabilizuar rajonin, për të shkatërruar demokracitë tuaja dhe për t’ju ndarë nga njëri-tjetri si dhe nga pjesa tjetër e Evropës”.
“Shtetet e Bashkuara të Amerikës kundërshtojnë çdo përpjekje për të përdorur forcën, kërcënimet ose frikësimet në këtë rajon apo më gjerë,” shtoi ai. “Ballkani Perëndimor ka të drejtën të vendosë të ardhmen e vet”.
Në Podgoricë morën pjesë edhe krerët e shteteve dhe qeverive të Shqipërisë, Bosnje-Hercegovinës, Kroacisë, Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi, Serbisë dhe Sllovenisë.
Nënpresidenti Pence tha se e ardhmja e Ballkanit Perëndimor është “në Perëndim”.

Numri i emigrantëve që kalojnë Mesdheun për në Evropë ka vazhduar të ulet muajin e kaluar – dhe Bashkimi Evropian thotë se strategjia për të lehtësuar krizën po funksionon. Por organizata Amnesty International thotë se, bashkëpunimi i BE-së me grupet libiane, të cilat i paraburgosin emigrantët, e bën BE-në bashkëfajtore me abuzimet e rënda të të drejtave të njeriut. Korrespondenti i “Zërit të Amerikës” Henry Ridgwell rishikon krizën e imigrantëve të Evropës gjatë vitit 2017, ndërkohë që pasojat politike nga fluksi i madh i viteve të mëparshme vazhdojnë të ndihen.
Në vitin 2017, Evropa deklaroi sukses në ngadalësimin e mbërritjes së imigrantëve. Në të ashtuquajturën rrugë qendrore mesdhetare nga Afrika e Veriut, mbërritjet janë ulur prej një të tretën.
Por Amnesty International thotë se, kjo është arritur me një kosto të tmerrshme njerëzore.
“Evropa ka vendosur të bashkëpunojë me autoritetet libiane, duke e ditur llojin e torturës e abuzimeve që përjetojnë emigrantët në Libi”, thotë Maria Serrano e Amnesty International.
Në nëntor doli një video duke treguar, si duket, emigrantët që po shiteshin në një treg skllevërish në Libi – duke shkaktuar zemërim ndërkombëtar.
“Më lejoni të përsëris thirrjen time për të imponuar sanksione të OKB-së për kontrabandistët dhe trafikantët e njerëzve”, tha Donald Tusk, Presidenti i Këshillit Evropian.
Vendet evropiane ofrojnë dhjetëra miliona dollarë dhe trajnime për rojet bregdetare libiane dhe grupet e armatosura nën kontrollin e qeverisë së Tripolit, për të siguruar kufirin e saj detar. Kjo e bën Evropën bashkëfajtore për abuzimin, thotë Amnesty.
“Emigrantët dërgohen në qendrat zyrtare paraburgimi, pastaj milicia dhe grupe të tjera të armatosura i kontrollojnë këto qendra. Pra, ky është një burim parash për ta. Emigrantët zhvaten, detyrohen të thërrasin familjet e tyre që ata të dëgjojnë abuzimet e tmerrshme që vuajnë; rrahen, torturohen dhe gratë dhunohen”, shton zonja Serrano.
BE-ja ka financuar fluturimet emergjente të riatdhesimit për t’i dërguar emigrantët nga Libia në vendet e tyre përkatëse. Por duket se ka pak vullnet politik për të zbutur qëndrimin e Evropës.
Udhëheqësit e BE-së i kanë shpallur numrat në rënie të emigrantëve, për t’i përdorur për të luftuar forcat populiste anti-migrante.
“Pasojat e fluksit të fundit në vitet 2016 dhe 2015 ndjehen ende në shumicën e vendeve evropiane. Pra, derisa BE-ja të vendosë dhe zbatojë një reformë të re të imigracionit dhe është në gjendje të ofrojë zgjidhje të qëndrueshme, kriza e emigrantëve do të vazhdojë të jetë problem për vendet evropiane”, thotë analisti Leopold Traugott.
Në kulmin e këtij fluksi në vitin 2015, Gjermania mori mbi një milion imigrantë. Kundërshtimi nxiti mbështetjen për të djathtën e skajshme dhe i kushtoi kancelares gjermane Angela Merkel vota në shtator.
Por mbështetësit thonë se fitorja e saj është dëshmi se Gjermania dhe Evropa mund t’i integrojnë me sukses imigrantët.
Megjithatë, BE-ja duket e vendosur të mbyllë rrugët përgjatë Mesdheut. Pavarësisht rrezikut të torturës, abuzimit ose mbytjes në det, më shumë se 160 mijë imigrantë e bënë udhëtimin në vitin 2017.