Ishulli Lesbos njё hotspot pёr refugjatёt, ku jetojnё rreth 3000 syresh. Ata nuk mund tё lёvizin askund tjetёr dhe jetojnё nё kushte katastrofike. Situata precipiton nga dita nё ditё. Banorёve po u humbet durimi.
Irakiani Ahmed al Majeed pёr tё pirё njё çaj tё ngrohtё nё mёngjes pas njё nate tё ftohtё nё ishull, i duhet tё ndezё njё copё karton, sepse prej kohёsh, ai dhe shokёt e tij nuk kanё mё asnjё copё dru pёr zjarr. Që prej dy muajsh, irakiani Ahmed al Majeed ka mbetur i bllokuar në një strehimore të improvizuar pranë strehimores zyrtare të refugjatëve Moria. “Ne nuk kemi energji elektrike, as banjë. Po ashtu ne nuk kemi as ujë për t’u larë apo për të larë rrobat. Shumë refugjatë janë të sëmurë, por ne nuk na jepet ndihmë mjekësore, vetëm në raste emergjence”.
Strehimorja Moria aty pranё i ngjan një zone të sigurisë së lartë – e krijuar për qendrimin e refugjatëve në ishull derisa të shqyrtohet kërkesa e tyre për azil. Këtu ndalohet rreptësisht xhirimi me kamera. Po ashtu ndalohet edhe hyrja për gazetarët.

Kushte të mjerueshme jetese
Ahmed al Majeed na tregon, se ҁfarë ndodh brenda strehimores: Anë e mbanë vjen erë tym, mbeturinash dhe fekalesh. Sekretariati i OKB-së për refugjatët, UNHCR, e ka cilёsuar së fundi të rrezikshme strehimoren Moria për gratë dhe fëmijët – e pikërisht atyre u duhet të qendrojnë të ngujuar këtu. Shumë prej tyre ndodhen me muaj në strehmore.
Refugjat: “Ne nuk na japin dokumenta për t’u larguar nga strehimorja. Policia nuk kujdeset për sigurinë tonë. Eshtë lagështirë dhe ne nuk kemi energji”.

Banorët po e humbasin durimin
Për t’u ngrohur secili përpiqet të gjejë mënyrën e vet, sepse po bëhet gjithnjë e më ftohtë. Disa djegin pemët e ullinjve, për të bërë zjarr. Por ata kanë dëmtuar ulishtat e pronarëve si Stelios Kathiotis. Kur ai vjen te ullishtat e tij indinjohet e mezi e mbledh mendjen. Në këtë ullishtë, ai ka investuar gjithë jetën e tij, por tashmë nuk ka mbetur shumë gjë prej saj. Me breza në familjen e tij kanë kultivuar ullinj. Disa pemë janë deri në 300-vjeçare.
Stelios Kathiotis: “Të gjtiha këto pemë janë djegur. Nuk ka mbetur më asgjë prej tyre. Ato nuk do të rriten më, janë shkatërruar tërësisht. Këtu dikur ka pasur 120 pemë ulliri. Tani kanë mbetur vetëm katër. Askush nuk na zhdëmton ne, apo as nuk kujdeset për t’i ndaluar refugjatët”.
Stelios Kathiotis tregon, se si refugjatёt hyjnë e dalin në ullishtë përmes një të çare në gardh. Të gjitha përpjekjet për t’i denoncuar refugjatët në polici kanë qenë pa sukses. Madje edhe për këtë arsye, refugjatët i janë vërsulur tani edhe bagëtisë së tij. Ata që kanë qenë së fundi kanë lënë këtu madje edhe veglat me të cilat kanë shkaktuar dëmin, thotë bujku. Këtë ai tani e tregon si një trofe. Një çantë shpine e sekretariatit të OKB-së për refugjatët dhe një thikë – për të një dëshmi e qartë, se këtu kanë qenë refugjatët. Përse refugjatët i therin delet e tij, për këtë bujku ka një teori të vetën. “Ato nuk e vjedhin bagëtinë, prej urisë. Por ata i therin delet për t’i shitur ato më tej. Një apo dy vetë nuk mund të hanë shtatë apo dhjetë dele. Ne i kemi parë vet. Ata ua kanë shitur ato refugjatëve të tjerë. E pastaj, ato i pjekin në hell delet këtu tek ullishtet tona”.
Fshati Moria ndodhet në gjendje alarmi – Stelios Kathiotis dhe banorët e tjerë takohen rregullisht këtu për të gjetur rrugëdalje nga kriza. Kryetari i fshatit Nikos Trakellis sapo është kthyer nga Athina dhe njofton për bisedimet që ka pasur atje me qeverinë greke – ai nuk mund t’u japë shumë shpresa njerëzve këtu. “Nëse situata mbetet kështu siç është tani dikur do të ketë dhunë mes refugjatëve dhe vendasve. Deri tani ne i kemi toleruar plaçkitjet dhe për fat gjendja deri më sot ka qenë paqësore. Por është vetëm çështje kohe, derisa kjo të ndryshojë”.

Shpresa humbet e fundit
Ahmed al Majeed është arratisur nga vendi i tij prej dhunës. Ai nuk do të vihet në një kandar me ata që nuk i respektojnë ligjet. Ai do që të largohet nga ishulli Lesbos. Por një biletë për në Athinë është për të tani një ëndërr e largët. “Unë tani po pres të shqyrtohet kërkesa ime për azil. Por refugjatë të tjerë presin qysh prej tetë muajsh. Ata nuk na lejojnë ne të udhëtojmë më tej. Kështu disa mendojnë të arratisen nga Lesbos”.
Ai ende e bluan në mendje arratinë, ndërsa të tjerët kanë një plan konkret. Çdo mbrëmje ata përpiqen pa rënë në sy që kalojnë gardhin për të hipur në traget. Rrugëdalja e fundit nga ishulli, i cili u duket tani atyre si burg.

Zyrtarët amerikanë thanë se, Koreja e Veriut është identifikuar si origjinë e sulmeve kibernetike që shkaktuan dëme të konsiderueshme ndaj organizatave në Britani, Australi, Kanada, Zelandën e Re dhe Japoni gjatë këtij viti. Ekspertë të kibernetikës pajtohen se, Koreja e Veriut përdori virusin “WannaCry” për të marrë peng 230 mijë kompjutera në më shumë se 150 vende të botës. Vendi komunist po ashtu fajësohet për vjedhje të monedhave dixhitale si bitcoin. Shtëpia e Bardhë tha se Koreja e Veriut do të mbahet përgjegjëse për aktivitetin e saj kriminal kibernetik.
Shtëpia e Bardhë vlerësoi kontributin e kompanive private për gjetjen e fajtorit dhe parandalimin e dëmeve të mëtejshme në hapësirën kibernetike globale. Thomas Bossert është këshilltar për Sigurinë Kombëtare.
“Vlerësojmë korporatat si ‘Microsoft’ dhe ‘Facebook’, veçanërisht për iniciativën e tyre për të vepruar javën e shkuar pa ndonjë udhëzim nga qeveria amerikane apo koordinim për të penguar hakerët nga Koreja e Veriut”.
Jeanette Manfra, eksperte për sigurinë kibernetike në Departamentin e Sigurisë Kombëtare thotë se qeveria e diktoi problemin në fillim të majit.
“Fillimisht mësuam se diçka e pazakontë po ndodhte nga partnerët në rajonin e Azi-Paqësorit, ndërsa një virus përshkronte globin, u informuam nga partnerët në Evropë. U prek sistemi shëndetësor në Mbretërinë e Bashkuar dhe ne e kuptuam që kishim të bënim me një problem serioz, prandaj koordinuam punën me partnerët tanë të brendëshëm të industrisë”.
Ekspertë të sigurisë kibernetike në Amerikë dhe gjetkë kanë dalë në përfundimin se grupe hakerash koreano-veriorë të lidhur me qeverinë janë përgjegjës për sulmet.
Një ekspert në Romë, Fabio Rugge me Institutin Ndërkombëtar të Studimeve Politike, thotë se arsyeja kryesore është se, Korea e Veriut ka nevojë për para.
“Koreja e Veriut ka nevoja të mëdha për para dhe ky sulm kibernetik u dha atyre monedha dixhitale bitcoin për të financuar regjimin. Një element i dytë është dëshira e Koresë së Veriut për të vënë në dukje aftësitë e veta. Për shembull, për të treguar se çfarë mund të bëjnë nëse kjo krizë konvencionale në Korenë e Veriut përhapet”.
Zyrtarët amerikanë thanë se, Shtetet e Bashkuara do të udhëheqin përpjekjet ndërkombëtare për ta bërë më të vështirë hakerimin dhe më të kushtueshëm për autorët.
“Presidenti Trump ka bashkuar aleatët dhe kompanitë e teknologjisë në botën e lirë për të rritur sigurinë dhe qendrueshmërinë e internetit. Bashkëpunimi mes qeverive dhe industrisë do të sjellë përmirësim të sigurisë dhe ne nuk mund të presim më”.
Pheniani është akuzuar për përdorim të virusit “WannaCry” për të marrë peng rrjetet kompjuterike të organizatave si “Sony Pictures Entertainment” me seli në Shtetet e Bashkuara, firmës spanjolle të telefonisë “Telefonica” dhe Shërbimin Kombëtar të Shëndetit në Britani, duke kërkuar para në shkëmbim të zhbllokimit.

Zëdhënësi i presidentit rus, Vladimir Putin, Dmitry Peskov ka thënë se Moska i konsideron “joligjore” dhe “armiqësore”, sanksionet amerikane ndaj liderit çeçen të përkahur nga Kremlini, Ramzan Kadyrov.
Duke folur para gazetarëve gjatë ditës së sotme, Peskov ka thënë se Rusia mund të përgjigjet ndaj kësaj mase.
Departamenti i Thesarit amerikan e ka goditur Kadyrovin me sanksione financiare dhe ato të udhëtimit një ditë më parë, sipas Aktit Magnitsky. Ky ligj i miratuar më 2012 ka për qëllim ndëshkimin e personave rusë, që supozohet se kanë shkelur të drejtat e njeriut.

Kadyrov akuzohet për torturë
Katër rusë të tjerë po ashtu i janë shtuar listës së sanksioneve, duke përfshirë Ayub Katayev, zyrtar për siguri, i cili së bashku me Kadyrovin akuzohen për “shkelje të mëdha të të drejtave të njeriut të njohura ndërkombëtarisht” në Çeçeni.
“Ne i konsiderojmë këto sanksione joligjore, armiqësore dhe nuk pajtohemi me to”, ka thënë Peskov.
Ai ka thënë se, “ka shumë mundësi” që Moska të zbatojë “parimin e reciprocitetit”, si përgjigje, duke lënë të kuptohet se edhe Rusia mund të akuzojë zyrtarë amerikanë apo qytetarë dhe t’iu ndalojë hyrjen në këtë shtet.

Gjykata Penale Ndërkombëtare për krimet e luftës në ish-Jugosllavi, e njohur si Tribunali i Hagës, e themeluar 24 vjet më parë, të enjten e përfundon mandatin e saj. Kjo gjykatë ishte themeluar në shkurt të vitit 1993, në kohën kur në dy republikat e ish-Jugosllavisë, në Kroaci dhe në Bosnjë e Hercegovinë, po zhvillohej lufta, e cila u përmbyll në vitin 1995. Nën kompetencën e Tribunalit të Hagës ishte edhe procedimi i rasteve të krimeve të luftës në Kosovë, e cila luftë u përmbyll në qershor të vitit 1999, pas intervenimit për 78 ditë të NATO-s mbi caqet serbe.
Por, a e ka përmbushur Tribunali i Hagës misionin e tij për sjelljen e drejtësisë për viktimat e luftërave në ish-Jugosllavi, veçanërisht për ato civile?
Njohësit e të drejtës ndërkombëtare dhe përfaqësuesit e shoqërisë civile në Kosovë, vlerësojnë se në këtë drejtim është pritur shumë nga Tribunali i Hagës, ndonëse sipas tyre, në një masë drejtësia është vënë në vend.
Profesori i të Drejtës Penale Ndërkombëtare, Ismet Salihu, thotë për Radion “Evropa e Lirë” se Tribunali i Hagës, ishte Gjykata e Dytë Ndërkombëtare më e rëndësishme për krime të luftës që nga Lufta e Dytë Botërore.
Misioni i Tribunalit të Hagës, për gjykimin e kryerësve të krimeve më të rënda që ishin kryer në territorin e ish-Jugosllavisë, sipas tij, është përmbushur pjesërisht.
Sipas tij, ky Tribunal ka arritur që fajtorët më të mëdhenj për krime të ushtrisë jugosllave dhe të regjimit të Serbisë t’i vë para drejtësisë, por ka shfaqur mangësitë me zvarritjen e procedurave ndaj disa të akuzuarve, të cilët ishin në paraburgim.
“Kanë zgjatur procedurat nga tre vjet ose pesë vjet, që është në kundërshtim edhe me standardet, me rregullativën ndërkombëtare, por edhe me këto nacionale. Duke i shfrytëzuar këto defekte, të metat dhe zvarritjet e procedurës pranë kësaj gjykate, ish-kryetari i Serbisë, (Slobodan) Milosheviqi, arriti të mos gjykohet, të vdes në Sheveningen, në paraburgim. Kjo është një ndër të metat e kësaj gjykate. Marrë në përgjithësi ka arritur (të vë drejtësi), por, jo sa duhet, për shkak të shumë pengesave dhe duhet ta pranojmë, ka pasur edhe interferime dhe ndikime edhe politike në këtë gjykatë”, thotë Salihu.
Edhe Bekim Blakaj nga Fondi për të Drejtën Humanitare, shpreh mendimin se Tribunali i Hagës ka sjellë drejtësinë në një masë vetëm për një numër të caktuar të viktimave. Duke folur për Radion “Evropa e Lirë”, Blakaj thekson që megjithatë, Tribunali i Hagës ka treguar që mund të luftohet, siç e ka quajtur ai, kultura e mosndëshkimit, duke sjellë para drejtësisë ish-presidentë të shteteve, zyrtarë të lartë, si dhe gjeneralë dhe eprorë të lartë ushtarakë.
“Sigurisht që pritjet kanë qenë shumë më të mëdha, sidomos nga komuniteti i viktimave. Mirëpo, mendoj që një gjykatë ‘ad hock’, siç ishte Tribunali penal ndërkombëtar për ish-Jugosllavi, nuk ka mundur të bëjë më shumë në këtë aspekt. Duhet ta theksojmë edhe këtë që kjo gjykatë me aktgjykime të plotfuqishme ka dokumentuar, sidomos rastin në Srebrenicë, të cilin e ka cilësuar si gjenocid. Kjo do të mbetet tashmë në histori dhe askush nuk mundet ta mohojë. Nuk janë të gjithë të kënaqur, mirëpo, unë po tentoj ta paramendoj se si do të ishte situata në rajon, në ish-Jugosllavi, po të mos ekzistonte Tribunali i Hagës”.
Ndryshe, profesor Salihu, shpreh mendimin se edhe misioni i Tribunalit të Hagës për të ndihmuar në pajtimin e popujve, pas luftërave në ish-Jugosllavi, nuk ka arritur të përmbushej plotësisht.
“Pjesërisht edhe këtë mision e ka arritur, por jo sa duhet. Do ta arrinte sa duhet po t’i kishte nxjerrë para vetes një numër më të madh të atyre personave”, tha Salihu.
Por, Blakaj shpreh mendimin se ngarkimi i Tribunalit të Hagës me mandatin për t’i ndihmuar popujt për pajtim, ka qenë i tepërt dhe jo real. Kjo për shkakun që, sipas tij, një gjykatë e tillë, “ad hock”, nuk mund ta marrë mbi vete një proces shumë të komplikuar siç është procesi i pajtimit, i cili në mjaft raste është dëshmuar se merr dekada kohë.
“Në këtë aspekt, Tribunali i Hagës nuk ka arritur thuajse asgjë. Ndoshta në një horizont shumë më afatgjatë, mund të konsiderohet që Tribunali ka kontribuar, duke i nxjerrë disa fakte, duke krijuar arkivin e vet me dokumentacione, i cili në të ardhmen mund të shërbejë që të arrihet një ripajtim, sepse hapi i parë i pajtimit ose ripajtimit, është që palët që kanë qenë në armiqësi, t’i pranojnë faktet”.
Blakaj ka shtuar se pavarësisht që Tribunali i Hagës ka dokumentuar krime të tmerrshme të luftës në ish-Jugosllavi, ata që janë dënuar për këto krime, pasi që janë kthyer në vendet e tyre pas vuajtjes së dënimit, janë pritur si heronj nga shoqëritë relevante apo nga popujt të cilëve u përkasin ata. Madje sipas tij, në disa raste atyre u janë ofruar edhe pozita dhe funksione nderi.
Sidoqoftë, Tribunali i Hagës gjatë punës së saj për rreth dy dekada e gjysmë, ka ngritur 161 aktpadi, ka shqiptuar 90 dënime dhe 15 dhënie pafajësie.

Republikanët po festojnë miratimin e reformës së taksave, fitorja e parë legjislative për Presidentin Donald Trump.
“Kemi arritur një fitore historike për popullin amerikan”, tha zoti Trump në një mbledhje të qeverisë në Shtëpinë e Bardhë.
“Thelbi i këtij ligji është është një lehtësim i jashtëzakonshëm për klasën e mesme”, tha Presidenti. “Ata do të fillojnë të shohin rezultatet në muajin shkurt. Ky ligj nënkupton më shumë pagë të sjellë në shtëpi, do të jetë një dhuratë e jashtëzakonshme Krishtlindjeje për amerikanët që punojnë me zell”.
Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve, Paul Ryan e quajti ligjin e ri “reformimin më të gjerë dhe më të madh të kodit tatimor në një gjeneratë”.
Ligji i Shkurtimeve të Taksave dhe i Punës u miratua si në Dhomën e Përfaqësuesve ashtu edhe në Senat me mbështetjen e plotë të republikanëve përballë opozitës së bashkuar demokrate.
Pas votimit të mërkurën pasdite, projektligji u dërgua në Shtëpinë e Bardhë për t’u kthyer në ligj nga Presidenti Trump.
Ligji i ri ul në mënyrë të përhershme dhe në shkallë të gjerë taksat e korporatave, shkurton përkohësisht taksat e punonjësve me rrogë, u vë kufi disa klauzolave popullore që parashikojnë përjashtim nga taksat për të ardhura të caktuara dhe rrit borxhin kombëtar amerikan me të paktën 1 trilion dollarë gjatë një dekade.
Demokratët e kritikuan ashpër ligjin, duke thënë se ai mban peng të ardhmen e Amerikës për të mbushur xhepat e të pasurve.
Qendra e politikës tatimore, një institucion jopartiak, ka arritur në përfundimin se ligji i ri do të shkurtojë taksat për 95 për qind të amerikanëve vitin e ardhshëm, por shkurtimet për të pasurit i tejkalojnë së tepërmi uljet për njerëzit që fitojnë më pak.
Legjislacioni i ri gjithashtu shfuqizon pjesërisht ligjin e kujdesit shëndetësor të ish-Presidentit Barak Obama, duke eliminuar kërkesën që amerikanët të blejnë me detyrim sigurim shëndetësor. Si rrjedhojë, gjatë dekadës së ardhshme do të ketë rreth 13 milionë më pak amerikanë me sigurime shëndetësore, sipas Zyrës Buxhetore të Kongresit.
Disa demokratë vunë në dukje se presidenti, një manjat i pronave të patundshme, do të përfitonte shumë nga disa dispozita të ligjit. Zoti Trump ka thënë se përkundrazi, ndryshimet në ligjin e taksave do t’i kushtonin atij më shumë personalisht.
Sondazhet e opinionit vazhdimisht kanë treguar se më shumë amerikanë janë kundër sesa e mbështesin ligjin e ri. Disa ligjvënës republikanë kanë fajësuar mediat, duke thënë se gazetarët e keqinterpretuan ligjin dhe minimizuan përfitimet e mundshme që sjell ai.