Samiti i G20 në Rio synon të arrijë konsensus për taksimin e të pasurve për luftën kundër ndryshimit klimatik dhe varfërisë. Por çështjet gjeopolitike kanë përparësi.

Presidenti brazilian Luiz Inacio Lula da Silva, synon që në samitin e G20 që po zhvillohet në Rio de Zhanero, të zhvillojë planet për të rritur taksimin për miliarderë në botë, të cilët shpesh përdorin hapësira komplekse ligjore, për të shmangur taksat.

Në një takim të ministrave të Financave të vendeve anëtare të G20 në Rio, zhvilluar në korrik, vendet më të pasura të botës ranë dakord që të fillojnë një “dialog mbi taksimin e drejtë dhe progresiv, përfshirë individët me të ardhura jashtëzakonisht të larta”, megjithë rezistencën e ashpër nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe ish-koalicionit qeveritar gjerman.

Edhe pse çështjet gjeopolitike janë në rritje – konfliktet e Ukrainës dhe Gazës, një mandat i dytë për Trumpin dhe tregtia me Kinën – priten të dominojnë samitin dyditor, Lula shpreson të çojë përpara planin e taksimit së pasurisë së miliarderëve. Me paratë e mbledhura nga miliarderët do të nxiten çështjet e tjera globale.

Mbështetësit thonë se taksimi i ri do të jetë i lehtë për miliarderët

Ideuar nga ekonomisti france,z Gabriel Zucman, plani parashikon një taksë vjetore prej 2% mbi vlerën totale të pasurisë, dhe jo vetëm mbi të ardhurat e tyre vjetore. Kjo do të përfshinte asetet e pasurive të paluajtshme, aksionet e korporatave dhe investime të tjera. Zucman vlerëson se 0.01% e popullsisë paguajnë një normë tatimore efektive prej vetëm 0.3% të pasurisë së tyre.

Taksa e re mund të mbledhë deri në 250 miliardë dollarë në vit nga afro 2,800 miliarderë në mbarë botën, të cilët kanë një vlerë të kombinuar prej rreth 13.5 trilion dollarë, sipas listës së pasurive të miliarderëve të Forbes World. Fondet e mbledhura do të përdoren për të trajtuar pabarazitë në rritje globale, veçanërisht midis vendeve me të ardhura të ulëta me borxhe të mëdha, duke përfshirë shumë prej tyre në Afrikë.

“Taksimi i individëve me vlerë të lartë është shumë i rëndësishëm pasi mund të jetë një burim për financimin e nismave që luftojnë urinë dhe varfërinë, si dhe trajtojnë ndryshimet klimatike,” tha Tomas Marques, një studiues në Institutin GIGA të Hamburgut për Studimet e Amerikës Latine, tha për DW.

Vendet në zhvillim, për të cilët shumë shkencëtarë thonë se po preken në mënyrë disproporcionale nga ndryshimet klimatike, kanë kërkuar prej vitesh financim për të kompensuar këtë ndikim. Historitë e suksesit përfshijnë mbështetjen e Bankës Botërore dhe Fondit të Gjelbër për Klimën për ofertën e Indisë për të rritur kapacitetin e energjisë diellore dhe Fondin Amazona të Brazilit, që synon reduktimin e shpyllëzimit, i cili financohet pjesërisht nga Norvegjia dhe Gjermania.

Skepticizëm mbi planet e shpenzimeve të G20

Ndërkohë që mund të ketë mbështetje të gjerë publike për taksën e re, rritja e populizmit në shumë vende të G20 po rrit presionin se si shpenzohen paratë publike, mes shqetësimeve se ndihma ndërkombëtare dhe fondet e zhvillimit mund të shpërndahen më mirë përbrenda vendit. “Shumica e vendeve të G20 e kanë të vështirë të balancojnë buxhetet e tyre”, tha për DW, Maria Antonieta Del Tedesco Lins, ekonomiste dhe profesore e asociuar në Universitetin e Sao Paulos. “Ndërsa taksat shtesë do të ndihmonin, është shumë e vështirë të largoni presionin kombëtar lidhur me detyrimet e reja ndërkombëtare ose shumëpalëshe.”

Ceremonia e hapjes në Rio ishte edhe sinjal për Aleancën Globale Kundër Urisë dhe Varfërisë, një nismë nën presidencën e G20 të Brazilit që kërkon të përshpejtojë përpjekjet në luftën kundër varfërisë dhe mungesës së ushqimit deri në vitin 2030.

Qeveria braziliane është gjithashtu mbështetësi kryesor i taksës së propozuar, së bashku me Francën, Spanjën dhe Afrikën e Jugut. Pavarësisht kësaj mbështetjeje, dhoma e ulët e parlamentit të Brazilit, Dhoma e Deputetëve, muajin e kaluar hodhi poshtë planet për një taksë shtesë të brendshme për ata me pasuri të mëdha.

“Është turp sepse Brazili mund të përfitojë shumë [nga kjo taksë] sepse ne jemi një vend shumë i pabarabartë. Nëse do të kishte një konsensus ndërkombëtar [për taksimin e të pasurve], mund të ndihmonte negociatat në Kongresin brazilian,” tha Lins, i cili mori pjesë në një grup angazhimi akademik të G20 përpara samitit.

Në Brazil, si në pjesën tjetër të botës, të pasurit shpesh mbrojnë pasurinëe tyre nga autoritetet tatimore duke krijuar kompani të rreme në vende me taksa të ulëta, duke përfituar nga ligjet e sekretit bankar dhe duke formuar fondacione bamirësie, të cilat ofrojnë lehtësime tatimore.

SHBA refuzon propozimin për tatimin mbi pasurinë

Ndërsa qëndrimet e Kinës dhe Indisë për taksën e re janë të paqarta, Uashingtoni mbetet fuqishëm kundër. Sekretarja e Thesarit e SHBA-së, Janet Yellen i tha Wall Street Journal në maj se masa ishte “diçka që nuk mund ta nënshkruajmë”.

Presidenti aktual Donald Trump ende nuk ka komentuar mbi propozimin, por nuk ka gjasa të mbështesë rritjen e taksave për të pasurit. Mandati i tij i parë u shënua nga shkurtime të mëdha taksash – nga të cilat përfitonin më shumë individët e pasur dhe korporatat e tyre. Por gjatë kandidimit të tij të parë për Shtëpinë e Bardhë në vitin 2000, ai premtoi të shkurtojë borxhin kombëtar duke vendosur një taksë 14.25% për të pasurit.

Lula përballet me shanse të vështira për të bërë ndonjë përparim domethënës gjatë samitit dy-ditor, veçanërisht pasi shumë çështje kritike gjeopolitike, si dhe bisedimet do të dominohen nga propozimi i Brazilit për të përmirësuar qeverisjen globale.

“Lula është një negociator i madh,” tha Marques. “Ai e konsideron veten si një ndërtues urë midis Jugut Global dhe Veriut Global. Por nuk e di se si mund të arrijë një konsensus rreth kësaj teme shumë të ndjeshme.”

Taksa e pasurisë – ndihmë për Afrikën

Përfaqësimi më i mirë në G20 për Afrikën ka tani me rëndësi të madhe, pasi kontinenti kërkon të përfitojë nga çdo plan i ri tatimor, nëpërmjet marrjes së fondeve për varfërinë dhe zbutjen e klimës. Bashkimi Afrikan, blloku rajonal i 55 vendeve afrikane, do të marrë pjesë në samitin e Rios për herë të parë, pasi u pranua si një anëtar i plotë i G20 në gusht.

Vitin e ardhshëm, Afrika e Jugut do të marrë presidencën e radhës të G20 – udhëheqja e katërt radhazi e bllokut nga Jugu Global, pas Indonezisë, Indisë dhe Brazilit. Roli do t’i japë vendit dhe Afrikës në tërësi mundësi të mëtejshme për të formësuar politikat globale dhe për të mbrojtur interesat e kontinentit.

“Vendet afrikane kanë qenë të nënpërfaqësuara në G20, pavarësisht rëndësisë së kontinentit në nivel global,” tha për DW Marques, i cili ndodhet në Rio për samitin. “Por gjërat po ndryshojnë dhe Bashkimi Afrikan tani ka filluar të ketë njëfarë ndikimi në politikëbërje.”/DW