“Shitet dera”… Një mbishkrim me shkumës të bardhë njofton shitjen e një porte hekuri ngjyrë gri në Shkozë të Tiranës. Po aty dëgjon zhurma punëtorësh dhe familjarësh që çmontojnë çfarë të munden nga shtëpia modeste njëkatëshe ku kanë investuar të gjithë paratë e fituara me djersë e mund ndër vite. Nuk duan të flasin. Janë të lodhur mendërisht për të rrëfyer stresin e këtyre ditëve. Edhe pse nuk kanë marrë asnjë lajmërim zyrtar se banesa do të shembet, ata po bëjnë gjithçka gati. Duan të kenë sa më pak dëme financiare nga kjo gjëmë që i ka zënë.
Pak metra më poshtë, në rrugën “Muharrem Zalli”, në çatinë e godinës trekatëshe të familjes Mema, disa ustallarë po heqin tjegullat e çatisë. Përpara derës qëndron një kamionçinë që do të largojë që andej orenditë. Ilir Mema është kryefamiljari i shtëpisë, të cilit rrathët e zinj poshtë syve i kanë lënë gjurmë të pagjumësisë e pasigurisë shumëorëshe.
“Familjen e kam lëvizur në një shtëpi me qera. Vetë fjeta mbrëmë këtu, se dyert e dritaret nuk i kam hequr akoma. Kisha frikë mos hajdutët përfitojnë nga kjo situatë dhe vijnë e na vjedhin”, shprehet ai për Citizens Channel.
Iliri na tregon se as ai, si shumë banorë të tjerë, nuk është njoftuar ende zyrtarisht për të lënë banesën. “Këtë shtëpi e pata blerë në vitin 1993. Në atë kohë kishte dy kate. Me kalimin e viteve i shtova dhe një papafingo. Ndërsa tani do e shoh kur ta shembin”, thotë i pikëlluar.
Dëmet ekonomike nuk janë të vetmet që po përballet ai dhe familja e tij. Disa ditë më parë, Anila, bashkëshortja, ishte e para që u përball me policët. Teksa bashkëshorti ishte në punë dhe fëmijët në shkollë, asaj iu dha urdhër që kishte pak orë në dispozicion për të bërë gati plaçkat dhe të boshatiste shtëpinë. Bota iu shemb mbi kokë, përpara se punonjësit e inspektoriatit t’i rrënojnë shtëpinë. Ulëriti, qau, kërkoi ndihmë. Në ato momente mbërrin dhe i biri 14-vjeçar nga shkolla. Kur sheh të ëmën në atë gjendje, tenton t’i vijë në ndihmë por një polic civil e ka kap nga krahu dhe e fut në furgon policie. Anila humb ndjenjat, ndërsa i biri përfundon në qeli paraburgimi për 6 orë.
“Që nga ajo ditë nuk e çoj më në shkollë, se është ende me trauma. Mbase tani kemi halle të tjera dhe nuk kuptojmë gjë, por ajo ngjarje ka për t’i lënë pasoja fëmijës tim”, thotë Iliri mes psherëtimave. Pastaj largohet, duke na kërkuar ndjesë sepse e presin punë plot gjatë këtyre orëve dhe ditëve.
Duke zbritur më poshtë, shohim shtëpinë e parë të shembur, pranë urës së Shkozës. Aty u shënua dhe incidenti i parë i kësaj fushate që do të shembë të gjitha ndërtesat në njollat e kuqe ku do të kalojë plani i ri urbanistik i Unazës së Madhe. Shtëpia u bë e njohur pas videos së xhiruar nga vetë banorët, ku shihej dhe dëgjohej e qara ulëritëse e një fëmijë 10-vjeç të cilit po i shoqëronin prindërit në polici, pas kundërshtive për lirimin e shtëpisë. Sot, aty kanë mbetur vetëm rrënojat.
Orët e para të këtij mëngjesi në këtë zonë kanë një qetësi aspak të rehatshme. Rrugës sheh rrënoja, policë që janë në gatishmëri dhe njerëz të lodhur që tashmë e kanë humbur shpresën dhe që s’dinë nga t’ja mbajnë.
Ende nuk dihet si do të shkojë fati i këtyre 153 familjeve që një ditë shtatori përjetuan mbi supe zallamahinë dhe problemet e sistemit të ndërtimeve me leje e pa leje në vend, një gangrenë që zgjat prej 27 vitesh.
Ata s’dinë ende nëse do të marrin mbrapsht ndonjë shumë parash apo do të kthehen në pikën zero, nga ku ja nisën dekada më parë.

“Kam kaluar një situatë shumë të keqe në këtë maternitet, sepse si pasojë e mungesave të shumta në mjekë dhe medikamente, para 1 viti unë humba fëmijën tim”, tregon Anita, 23-vjeçarja nga fshati Blinisht, të cilën e gjejmë në oborrin e maternitetit të Lezhës, në pritje të vizitës së radhës. Ajo pret sërish një fëmijë, këtë radhë një vajzë.
Materniteti i qytetit të Lezhës është institucioni shëndetësor kryesor sa i përket shëndetit të gruas, jo thjesht për faktin se Lezha është qendër qarku, por gjithashtu edhe si pasojë e mungesave të theksuara në mjekë specialistë në spitalet e nivelit bashkiak që përbëjnë këtë qark (Mirditë dhe Kurbin).
Nga ana tjetër sipas një urdhërese të Ministrisë së Shëndetësisë prej afro 1 viti materniteti i Lezhës përballon edhe urgjencat dhe konsultat e rrethit Mat si rrjedhojë e mungesës së mjekut obstetër-gjinekolog në rrethin në fjalë. Në këtë mënyrë, materniteti i shërben një komuniteti prej afro 200 mijë banorësh.
Mungesat janë të shumëanshme, duke filluar nga aparati i ekografisë, e domosdoshme për kujdesin e paralindjes, inkubatorët si dhe aparatura të tjera të nevojshme për kujdesin e fëmijëve të lindur parakohe.
Laboratori funksionon në mënyrë të cunguar, duke kryer vetëm një set analizash bazë. Nga ana tjetër godina është tejet e amortizuar dhe paraqet problematika në rrjetin hidraulik dhe elektrik. Bëhet fjalë për një institucion me afro 1500 lindje/vit dhe rreth 500-600 ndërhyrje kirurgjikale të llojeve të ndryshme.
“Në maternitetin tonë ka shumë vite që nuk janë bërë investime serioze gjë që krijon vështirësi në ofrimin me cilësi të kujdesit shëndetësor. Praktikisht, punojmë në një godinë të amortizuar, me mungesa të mëdha në aparatura mjekësore, punojmë në tejkalim të mundësive dhe në kufijtë e cënimit të niveleve të sigurisë”, thotë Leon Kaza, drejtori i Spitalit Obstetër-Gjinekologjik.
Shpesh herë është folur për mundësinë e ndërhyrjes me investime në këtë maternitet, por deri më sot nuk ka ndodhur një gjë e tillë. Megjithëse kushtet diktojnë qartazi se ndërhyrja për përmirësimin e kushteve të punës në maternitetin e Lezhës duhet të kthehet në një prioritet të Ministrisë së Shëndetësisë.
“Në spitalin tonë kryhet e gjithë gama e ndërhyrjeve obstetrike-gjinekologjike, përjashtuar ndërhyrjet endoskopike, duke qenë se mungojnë aparaturat e nevojshme. Prandaj, e kam të vështirë të them se në cilin repart duhet ndërhyrë më parë, pasi mendoj se ka ardhur koha për një rikonstruksion të plotë, të thellë të maternitetit për ta rindërtuar sipas kërkesave të kohës”, vijon drejtori Kaza.
Pacientët dhe të porsalindurit përballen me kushtet e papranueshme, madje kur koha është e keqe në shumë prej dhomave çfarë bie jashtë, hyn edhe brenda. Kova dhe mjete të tjera rrethanore përdoren nga stafi i maternitetit për të mbledhur ujin që pikon nga tarraca.
“Unë vij nga Mirdita, kam lindur vetë nuk kam pasur komplikacione dhe gjithçka ka shkuar mirë, është lindja e tretë që realizoj në këtë maternitet. Kushtet janë të vështira, por nuk e kam mundësinë për të shkuar dhe lindur në privat, kushton shumë”, tregon një nënë lehonë, e cila ka vetëm disa orë që ka dalë nga salla e lindjes.
Nëse do iu referoheshim statistikave, gjatë viteve të fundit ka një rënie të numrit të lindjeve. Por ky është një tregues relativ, pasi në të vërtetë do të duhej të kishim një rritje të numrit të lindjeve lidhur kjo me zgjerimin e komunitetit që ky maternitet i shërben.

Spitali rajonal

Materniteti nuk mbetet i vetmi institucion shëndetësor problematik, në qytetin e Lezhës, spitalit rajonal gjithashtu i mungojnë disa mjekë, ndërkohë që ka një fluks të madh pacientësh.
Vetëm gjatë vitit 2016, ky spital ka pasur në total 152 000 pacientë për të gjitha shërbimet, kjo për të gjithë zonat që përfshin brenda spitalit rajonal të Lezhës.
Sipas drejtorit të spitalit, Pashko Smaçi, mungesa e gjashtë mjekëve paraqet një problem mjaft të madh. Një mungesë e tillë thekson ai krijon shumë probleme me pacientët si dhe sorollatje të tyre.
“Mungon një kardiolog dhe reanimatori, si dhe një neonat, një neurolog dhe një mjek në urgjencën e spitalit. Ky spital përballon me fluks edhe pacientët e Laçit dhe Mirditës, ndaj mungesa e mjekëve është një problem i madh që kërkon zgjidhje të menjëhershme”, përfundon drejtori Smaçi.