Borxhi publik i Kosovës vazhdon të shënojë rritje, përkundër faktit që ai vlerësohet më i ulëti në rajon. Sipas të dhënave të fundit të Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës, në vitin 2016, borxhi i përgjithshëm i shtetit ka arritur në 852.7 milionë euro, kurse vitin 2015 ka qenë rreth 750 milionë euro.
Kjo rritje e borxhit, sipas raportit të Bankës Qendrore, i atribuohet kryesisht rritjes së borxhit të brendshëm, i cili ka arritur në 479 milionë euro, ndërsa borxhi i jashtëm publik ka arritur në 373.8 milionë euro.
Shprehur në përqindje, borxhi publik ka arritur 14.5 për qind të Bruto Produktit Vendor. Kjo vlerë e borxhit, nga ekspertë për çështje ekonomike, konsiderohet jo e lartë dhe se sipas tyre, ka hapësirë për të marrë kredi për qëllime zhvillimore.
Borxhi i përgjithshëm është tërësia e borxhit shtetëror dhe komunal. Ky borxh merret në emër të institucioneve qendrore qeveritare, të cilin Republika e Kosovës është e obliguar ta paguajë.
Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu për Radion “Evropa e Lirë”, thotë se shuma e borxhit publik të Kosovës nuk mund të konsiderohet alarmuese, pasi është brenda kornizës ligjore.
“E them këtë, duke u bazuar në faktin se trend i borxhit duhet të matet dhe krahasohet me nivelin e rritjes ekonomike. Dhe nëse Banka Botërore dhe Fondi Monetar e konfirmojnë rritjen ekonomike për vitin 2016 afër 4 për qind dhe kemi këtë nivel të borxhit, atëherë nuk kemi nevojë për brengosje. Por, përkundrazi duhet të na motivojë që të kemi projekte që kanë arsyeshmëri sa më të mirë dhe disiplinë financiare”, thotë Gërxhaliu.
Edhe eksperti tjetër për çështje ekonomike, Naim Gashi, thotë se krahasuar me vendet e rajonit, Kosova ka përqindjen më të ulët të borxhit publik, por që sipas tij, ky borxh nuk duhet të rritet në mënyrë të pakontrolluar.
“Kosova ka hapësirë juridike që të vazhdojë marrjen e borxheve, mirëpo edhe pse legjislacioni në fuqi na lejon këtë edhe parametrat e institucioneve financiare ndërkombëtare lejojnë. Megjithatë, Kosova duhet të jetë shumë e kujdesshme në hyrje në borxhe të reja dhe gjeneratat e ardhshme t’i shlyejnë borxhet tona, në të cilat nuk ka leverdi ekonomike dhe përfitime financiare drejtpërdrejtë, për ekonominë, për qytetarët dhe për arkën e shtetit”, tha Gashi.
Gashi për Radion “Evropa e Lirë” tha po ashtu se, në Kosovë ka shumë sektorë dhe shumë projekte profitabile, për të cilat autoritetet kompetente mund të marrin borxh dhe lehtë të shlyejnë kredinë.
“Në këtë rast mendoj se është ndërtimi i kapaciteteve energjetike dhe riaktivizimi i sektorit minerar dhe metalurgjik në Kosovë. Përfitimet në këta dy sektorë janë shumë të mëdha dhe mendoj që shlyerja e borxheve nuk do të ishte barrë për gjeneratat e ardhshme”, tha Gashi.
Ndërkaq, Safet Grëxhaliu thekson se duhet të anashkalohet qasja e marrjes së kredive për t’u investuar në infrastrukturë, por është koha, thotë ai, që të përmbushen objektivat tjera, konkretisht fuqizimi i sektorit privat.
“Në këtë drejtim duhet vërtet të kemi më tepër institucione për hulumtim dhe zhvillim, që për fat të keq në Kosovë mund t’i gjesh pak ose fare hiç”, thekson Gërxhaliu.
Ndryshe, sipas Ligjit për Borxhet Publike, në asnjë rast shuma e papaguar e borxhit të përgjithshëm, nuk duhet të tejkalojë dyzet për qind të Bruto Produktit Vendor (BPV).

Sërish qeveria turke vepron kundër mediave. Sipas një raportimi mediatik është urdhëruar arrestimi i 35 gazetarëve. Ata akuzohen për lidhje me predikuesin Fetullah Gylen. Agjencia e lajmeve “Anadolu” bën të ditur, se 9 gazetarë janë arrestuar ndërkohë, por urdhërarrestet janë dhënë për 35 gazetarë. “Anadolu” njoftoi të enjten (10.08), se mes të arrestuarve është edhe redaktori i gazetës kritike “Birgün”. Gazetarët akuzohen për lidhje me predikuesin Fetullah Gylen, të cilin qeveria turke e bën përgjegjës për përpjekjen për puç në korrik 2016. Sipas Anadolu ata akuzohen për anëtarësinë në një organizatë terroriste. Gazetarët akuzohen konkretisht se kanë përdorur shërbimin e mesazheve të celularëve, ByLock. Përmes këtij shërbimi ndër të tjera kanë komunikuar edhe përkrahësit e Gylenit, për përgatitjen e puçit. Qeveria turke e përdor ByLock si provë kundër përkrahësve të Gylenit. Kush e ka këtë App në celularin e tij, sipas Ankarasë është i dyshuar për lidhje me lëvizjen e ndaluar të Gylenit. Sipas autoriteteve turke ky App u zhvillua qëllimisht për lëvizjen Gylen, me qëllim që anëtarët e saj të komunikojnë në mënyrë të koduar me njëri-tjetrin. Sipas tyre ky shërbim nuk gjendej gratis në internet, por dhurohej brenda lëvizjes Gylen. Por shërbimi i BYLock ka qenë ofruar në internet gratis nga shtatori 2014 atë mund ta gjeje e shkarkoje në “Apple App store” dhe nga marsi 2015 në “Google Play Store”.

Rreth 50 emigrantë nga Somalia dhe Etipoa janë mbytur qëllimisht kur kontrabandistët i kanë detyruar që të hidhen nga anija në det, kur iu afruan brigjeve të Jemenit. Agjencia e Kombeve të Bashkuara për Migracionin (IOM) raportoi se trafikanti i qënieve njerëzore detyroi më shumë se 120 emigrantë të hidhen në det në bregun Shabwa përgjatë Detit Arab, duke e konsideruar këtë ngjarje “shokuese dhe çnjerëzore”. Sipas raportit të IOM në një deklaratë, janë gjetur në plazh 29 emigratë të vdekur në varre të improvizuara gjatë një patrullimi rutinë. Ndërsa theksohet se janë shpëtuar 27 të mbijetur, të cilët kanë ndaluar në plazh, ndërkohë emigrantët e tjerë janë larguar. Agjensia tha se, janë të paktën 22 të zhdukur. Sipas IOM mosha mesatare e refugjatëve në anije besohet të jetë mosha 16-vjeçare. Kontrabandisti dyshohet se i hodhi në ujë, kur panë një barkë që i përkiste autoriteteve që po afroheshin. Të vdekurit ishin varrosur me shpejtësi nga ata që mbijetuan dhe IOM tha se po punojnë ngushtë me Komitetin Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq për të siguruar kujdesin e duhur për mbetjet e imigrantëve të vdekur.

Izraeli do të përshpejtojë ndërtimin e një barriere të madhe në kufirin e saj me Gazën, me qëllim parandalimin e hapjes së tuneleve nën-kufitare nga militantët. Ndërtesa 64 km e gjatë do të arrijë një thellësi 40 metra nën tokë dhe 6 metra mbi tokë, me një kosto prej 833 milionë dollarësh. Sipas një komandanti të ushtrisë izraelite, i gjithë ndërtimi pritet të përfundojë në vitin 2019. Izraeli ka bërë përpjekje për të neutralizuar kërcënimin që vjen nga tunelet ndërkufitare që prej luftës me militantët në Gaza në 2014. Gjatë 50 ditëve betejë, luftëtarë nga Hamasi i përdorën tunelet për t’u infiltruar në territorin izraelit në 4 raste, duke vrarë 12 ushtarë. Trupat izraelite shkatërruan më shumë se 30 tunele dhe kanë gjetur 2 në përfundim të luftës. Ky konflikt ka lënë të vdekur më shumë se 2,251 palestinezë dhe ka plagosur 11,231 të tjerë. Në kampin izraelit, 67 ushtarë dhe 6 civilë janë vrarë, ndërkohë që 1,600 janë plagosur. Një pjesë e barrierës së re do të zgjatet deri në Detin Mesdhe, në një përpjekje për të penguar sulmet nënujore, taktikë e përdorur më parë nga militantë të Hamasit. Sipas raportimeve të medias lokale, makineria e përdorur për ndërtimin e barrierës së re do të shkatërrojë çdo tunel ekzistues, ndërkohë që vetë barriera do të përdorë teknologjinë e sofistikuar për të kapur ndërtimin e ndonjë tuneli të ri.

Uashingtoni ka përjashtuar dy diplomatë kubanë, pasi stafi i ambasadës amerikane në Havana shfaqi simptoma fizike misterioze, sipas Departamentit amerikan të Shtetit.
Një zyrtar i qeverisë i cituar nga agjensia e lajmeve “Reuters” u shpreh se një pjesë e stafit të ambasadës amerikane pësuan humbje të dëgjimit. Mendohet se kjo mund të jetë shkaktuar nga një lloj pajisjeje sonike e vendosur jashtë shtëpive të diplomatëve.
Sipas zëdhënëses Heather Nauert, vitin e kaluar stafi i ambasadës amerikane ishte ankuar për këto simptoma të çuditshme. Edhe pse ato nuk ishin kërcënuese për jetën, Nauert zbuloi se disa persona ishin kthyer në SHBA si rezultat.
Ministria e Jashtme e Kubës është angazhuar në hetimin e këtyre pretendimeve. Zyrtarët e quajtën të pajustifikueshme shkarkimin e stafit kuban, por shprehën gatishmërinë për të bashkëpunuar me Uashingtonin në sqarimin e situatës. Palët i rivendosën marrëdhëniet vetëm në 2015, pas 50 vitesh armiqësi mes dy vendeve.

Kërcënimet e flakta mes Amerikës dhe Koresë së Veriut duket se kanë alarmuar mbarë botën. I fundit që ka reaguar ka qenë Kryeministri australian, Malcolm Turnbull. Pas rritjes së tensioneve midis Uashingtonit dhe Phenianit, ai paralajmëroi sot se konflikti me Korenë e Veriut do të ishte shkatërrimtar, Presidenti Donald Trump tha dje se do të përgjigjej me “zjarr dhe zemërim”, nëse Koreja e Veriut do të vazhdonte me kërcënimet bërthamore, ndërsa Pheniani ka lajmëruar se është duke shqyrtuar një sulm me raketa kundër territorit amerikan të Guamit. Gjatë një konference për shtyp, në Canberra, Turnbull u tha gazetarëve se e vetmja mënyrë për të ndaluar kërcënimet e Koresë së Veriut ishte “presioni maksimal ekonomik”, duke mbështetur sanksionet reja të vendosura nga Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara. Ministrja e Jashtme, Julie Bishop tha se situata mund të përfshihet në një konflikt akoma më serioz, duke u bërë thirrje të gjitha palëve të tërhiqeshin për të shmangur përshkallëzimin e krizës. Ndërkohë, Koreja e Veriut ka deklaruar se plani i saj për të sulmuar me katër raketa territorin amerikan të Guamit do të jetë gati nga mesi i gushtit. Media shtetërore tha se raketat “Hwasong-12” do të kalonin mbi Japoninë dhe do të shpërthejnë në det rreth 30 kilometra larg Guamit. Mësohet se plani u miratua nga Kim Jong-un. Lideri suprem i Koresë së Veriut denoncoi paralajmërimet e Donald Trump për “zjarri dhe tërbim kundër regjimit” dhe tha se presidenti amerikan ishte i “paarsyeshëm”. SHBA-ja ka paralajmëruar Veriun se veprimet e Kim Jong-un mund të nënkuptojnë fundin e regjimit të saj.

Ministri grek për Emigracion, Giannis Mouzalas deklaroi mbrëmë se, Athina së shpejti do të pranojë një numër refugjatësh, të cilët Gjermania do t’i kthejë në Greqi. “Numri do të jetë i vogël. Në muajt e ardhshëm, do të pranojmë disa qindra persona”, tha Mouzalas gjatë një paraqitjeje televizive. Gjermania në vitin 2011 kishte vendosur të ndalonte kthimet e tilla në Greqi, pasi paraprakisht një Gjykatë e Lartë e BE-së vlerësoi se kushtet në kampet greke janë të papranueshme. Sipas Konventës së Dublinit nga viti 1990, refugjatët duhet të kërkojnë azil në shtetin e parë të BE-së në të cilin arrijnë. Mouzalas tha se, kjo do të ishte një veprim simbolik dhe një “gjest i vullnetit të mirë” ndaj një vendi që ka pranuar dhjetëra mijëra refugjatë nga Greqia, dhe se nuk është një ribërje e Konventës së Dublinit. Ministri gjithashtu tha se, ata kishin një detyrë të vështirë të integrimit të rreth 50 mijë refugjatëve që kërkonin azil në Greqi. Dhjetëra mijëra refugjatë mbetën të bllokuar në Greqi, pasi shkurtin e kaluar vendet e Ballkanit mbyllën kufijtë e tyre për kalimet e refugjatëve.

Asambleja Kushtetuese e Venezuelës miratoi një ligj që krijon një institucion të quajtur Komisioni i së Vërtetës. Komisioni do të drejtohet nga Delcy Rodrigez, e cila gjithashtu udhëheq asamblenë. Sipas Rodrigez, komisioni do të hetojë akte dhune që janë kryer për qëllime politike apo mungesë tolerance. Por kritikët dhe analistët thonë se, kjo është një tjetër mënyrë për të shtypur opozitën dhe për të sulmuar krerët e saj. Asambleja kushtetuese u krijua që të rishkruajë Kushtetutën, por deri tani është marrë me gjëra të tjera si shkarkimi i kryeprokurores Lusia Ortega dhe miratimi i një ligji që nuk lejon Parlamentin e kontrolluar nga opozita të ndërhyjë në vendimet e Asamblesë. Në fakt, qëllimi i Asamblesë Kushtetuese është mënjanimi i Parlamentit dhe rritja e fuqive të Presidentit Nicolas Maduro dhe fakti që çdo vendim asambleja e ka miratuar unanimisht, tregon qartë varësinë nga qeveria. Vetë Presidenti Maduro, pavarësisht kritikave të ashpra, edhe nga Papa Francesku, për krijimin e asamblesë, vijoi me planin e tij dhe në fakt, krijimi i asamblesë thjesht ka përkeqësuar situatën kaotike në Venezuelë. Qeveria fajëson terroristët e djathtë për dhunën në vend, por vetë OKB e ka përgënjeshtruar këtë, pasi tha se shumica e viktimave në vend gjatë protestave janë vrarë nga forcat e sigurisë.

Edhe sa kërcënime do të jepen, derisa njëra palë vërtet t’i bëjë ato realitet? Ministri amerikan i Mbrojtjes, Mattis, paralajmëron “shfarosje”, Koreja e Veriut planifikon të sulmojë ishullin Guam. Në grindjen atomike me Korenë e Veriut, ministri amerikan i Mbrojtjes, James Mattis ka paralajmëruar Phenjanin nga “shfarosja” e popullit të vet. Koreja e Veriut është nga pikëpamja ushtarake dukshëm më inferiore përballë Shteteve të Bashkuara, ka thënë Mattis në Uashington. Ai i bëri thirrje qeverisë koreanoveriore të heqë dorë nga zhvillimi i mëtejshëm i programit të saj atomik dhe paralajmëroi me forcë në rast të “aktiviteteve që do të çonin në fundin e regjimit dhe shfarosjen e popullit”. Edhe Presidenti Trump ishte shprehur me tone luftarake më parë. Në Twitter ai shkroi se arsenali bërthamor i Shteteve të Bashkuara është “më asgjësues se kurrë më parë”.

Sulmi ndaj Guamit i mundshëm në mes të gushtit
Por qeveria koreanoveriore u tregua demonstrativisht e patrembur, duke i atestuar Presidentit amerikan mungesën e “çdo lloj aftësie për të kuptuar situatën”. “Dialogu faktik me një tip të tillë jashtë çdo arsyeje është i pamundur, vetëm me forcë të patundur mund t’i dalësh ballë atij”, thuhet në një prononcim të forcave të armatosura, të cituara nga agjencia e lajmeve, KCNA.
Në të njëjtën kohë, Koreja e Veriut ka kërcënuar me sulm ndaj ishullit Guam në Paqësor, në të cilin gjendet një bazë ushtarake amerikane. Deri në mesin e gushtit thuhet, se do të jetë gati plani i aksionit, për të goditur Guamin me katër raketa me rreze të mesme veprimi të tipit, Huasong 12, plan për të cilin do të vendosë Kim Jon Un.
Në të njëjtën kohë edhe Koreja e Jugut ashpërson tonet. Kreu i forcave të armatosura koreane, Roj Jae Cheon u shpreh se, nëse Koreja e Veriut nuk i lë “provokimet” ajo do të ndeshet me “shpagimin e fortë dhe të patundur të aleatëve”. Kina e ka kritikuar luftën verbale mes SHBA-së dhe Koresë së Veriut. Pa “një kthim tek arsyeja” gjërat do të përkeqësohen”, thuhet në një koment të Pekinit.

Trump nuk njihet për fjalët e përmbajtura, por kërcënimet e tij ndaj Koresë së Veriut kanë një tonalitet të ri. Ky konflikt është maksimalisht i rrezikshëm, palët rrezikojnë të bëhen pre e retorikës mendon Miodrag Soric.
Donald Trump kërcënon Korenë e Veriut me “zjarr, zemërim dhe fuqi”, si bota nuk e ka parë ndonjëherë. Pse nuk duhet që bota t’i shohë këto fjalë të këtij Presidenti -si shumë të tjera- si fjalë boshe? Si njoftime të reja të një politikani të vetëdashuruar, por që në fund pasohen nga veprat? Përgjigjja: Sepse kjo luftë verbale në fund mund të shkallëzohet deri në një përplasje ushtarake, me pasoja fatale për miliona njerëz. Ky nuk do të ishte konflikti i parë, që fillon me gjeste kërcënuese, por që del nga kontrolli në një moment të caktuar e kalon në një luftë shkatërruese.

Kryekomandanti i ushtrisë më të fuqishme të botës
Presidenti amerikan është kryekomandati i ushtrisë më të fuqishme të botës. Pikërisht për këtë fakt, ai duhet t’i zgjedhë me shumë kujdes fjalët dhe kërcënimet e këtij lloji t’i bëjë vetëm atëherë, kur është edhe i gatshëm të godasë me mjete ushtarake, por kujdesi, përllogaritja, racionaliteti dhe vetëpërmbajtja nuk janë tipare karakteristike të këtij Presidenti. Për fat të keq! Sepse ai nuk e ruan gjakftohtësinë. Përkundrazi është njeri gjaknxehtë dhe bën politikë nisur nga emocionet, është impulsiv, nuk ka durim, e për këtë arsye është i rrezikshëm. Pikërisht për këto arsye, kështu tha Presidenti Obama, i papërshtatshëm për të qenë kryekomandanti i forcave të armatosura amerikane.
Por votuesi amerikan vendosi ndryshe. Çdo shpresë që Donald Trumpin do ta formësojë posti, që do të veprojë e formulojë me kujdes ndërkohë është shuar. Fjalët e Trumpit drejtuar qeverisë koreanoveriore e vërtetojnë edhe njëherë këtë.
Me kërcënimin e Presidentit vihet në lojë besueshmëria e vendit. Nëse Uashingtoni do të lëshonte pe, gjë që do të ishte e arsyeshme, këtë do ta shënonin në regjistër kandidatë të tjerë dhe kundërshtarë të Amerikës. Nëse u jepej rasti, ata do të ndiqnin shembullin e Koresë së Veriut, dhe po ashtu do t’i hakërroheshin SHBA-së. Për pasojë, kjo nënkupton që tani Shtetet e Bashkuara nuk duhet të ulin kokën e tregonin dobësi para një regjimi kriminal si ai i Koresë së Veriut. E megjithatë nuk duhet që zhvillimet e tanishme të përfundojnë në një luftë, që do ta çonte të gjithë vendin në katastrofë.
Ky konflikt mund të çtensionohet, vetëm nëse të dyja palët tërhiqen. Ose nëse një ndërmjetësues i ndershëm ndihmon që situata të mos shpërthejë. Të dyja mungojnë tani. As SHBA dhe as Koreja e Veriut nuk duan të lëshojnë pe. Ndërmjetësues të mundshëm si Kina apo Rusia bëjnë lojën e tyre. Vërtet që Pekini dhe Rusia janë kundër që armët atomike të jenë në duart e një regjimi si ai i Kimit, por ato kanë më shumë frikë nga zgjerimi i influencës amerikane, nëse ky diktator bie. Kështu gjendja e status-quo-së me një regjim stalinist është në interesin e tyre.

Kush i bën llogaritë gabim në fund?
Por duket qartë Trump që nuk do ta pranojë këtë. Ai kërkon çarmatimin e Koresë së Veriut, por këtë-për momentin-mund ta bëjë vetëm me dhunë. Lidershipi koreanoverior nga ana tjetër bën llogari se Trump në fund nuk do të jetë i gatshëm për luftë dhe e zhvillon më tej armatimin. Ky regjim beson, se vetëm me zotërimin e armëve atomike mund të garantojë mbijetesën në dhjetëvjeçarët e ardhshëm. Një gjendje e rrezikshme e një qorrsokak, ku në fund të dyja palët mund t’i bëjnë llogaritë gabim. Trump është i zhgënjyer, sepse programi i tij qeverisës vërtet që nuk po ecën përpara, partia e tij po e lë në baltë dhe përkrahësit e tij prej kohësh janë të zhgënjyer.
…E nuk do të ishte lufta e parë që shpërthen jashtë vendit, për të tërhequr vëmendjen nga problemet e brendshme.