Shkrimi i keq i mjekëve është fenomen sa i njohur edhe i komentuar me humor, por pakkush e di se sa jetë njerëzish kushton, përveç vetë mjekëve, ata duhet ta dinë mirë por e marrin përsipër rrezikun çdo ditë, sepse mesa duket për ta ngelet thjesht statistikë. Dhe kur vjen puna tek statistikat, në SHBA çdo vit vdesin 7000 njerëz dhe dëmtohen rreth 1,5 milionë vetëm prej recetave me shkrim të keq të mjekëve, shkurtimeve dhe ngatërrimit të dozave nga farmacisti që e lexon, ose më mirë të themi mezi e lexon.
Si e kanë zgjidhur farmacistët në Shqipëri? Nga një hetim i Tabloid.al zbuluam se 2262 farmacistë shqiptarë kanë krijuar grupin e tyre sekret në Facebook, emrin e të cilit nuk do ta zbulojmë, ku shkëmbejnë informacione me njëri-tjetrin. Vendin kryesor e zënë postimet e recetave të padeshifrueshme. Çdo ditë dhjetëra receta tuajat postohen në Facebook dhe vendimi final se çfarë mjekimi po merrni i takon komentuesve që shpesh nuk janë në një mendje. Domethënë, vetëm mua më kalon një drithërimë frike?
Nëse në çdo profesion tjetër ne penalizohemi ose të paktën na tërhiqet vëmendja nëse dorëzojmë dokumente të shkruara keq apo të padeshifrueshme, pse mjekët që kanë në dorë jetët tona jo vetëm u lejohet, por edhe u pranohet si i mirëqenë kudo nëpër botë ky shkrim në receta? Pse nuk mund të marrin një minut kohë më shumë për ta shkruar, ta shkruajnë me shkronja shtypi që dallohen më lehtë, të kalohet në receta elektronike apo çfarëdo zgjidhje tjetër që na garanton mjekimin e duhur? NEPSI (National e-prescribing Patient Safety Initiative) në SHBA u ka ofruar akses dhe përdorim falas mjekëve për të shkruar receta elektronike falas, ku njëkohësisht programi kontrollon për kombinime të rrezikshme të ilaçeve dhe kontrollon që farmacia të sigurojë dozat e duhura.
Gabimet e mjekëve mbajnë vendin e tretë në botë për vdekjet e pacientëve, shto këtu edhe gabimet e farmacistëve në deshifrimin e recetave, do ta kuptoni pse njihni personalisht aq shumë raste njerëzish që kanë gjetur vdekjen ose janë përkeqësuar për shkak të gabimeve të mjekëve.
Po farmacistët? Në vend që të telefonojnë mjekun e rastit ose të ngrenë zërin publikisht për një problem që e hasin çdo ditë, preferojnë të shfryhen nëpër grupe Facebook-u, madje edhe të bëjnë ndonjë shaka lidhur me këtë si farmacisti i mëposhtëm.
Nëse mendoni se ky problem nuk duhet të kalojë më në heshtje, shpërndajeni sa më shumë artikullin tek miqtë tuaj. Mos harroni të na kontaktoni në inbox për çështjet që ju shqetësojnë ju dhe komunitetin tuaj.
Tabloid.al
Çfarë po ndodh me ilaçet dhe farmacistët
Presidenti i i Auditimit çek takime me Metën e Leskajn
Në kuadër të marrëveshjes së bashkëpunimit të nënshkruar me Kontrollin e Lartë të Shtetit, Presidenti i Zyrës Supreme të Auditimit të Republikës së Çekisë, Ing. Miloslav Kala, po zhvillon një vizitë disa ditore në Shqipëri dhe në KLSH.
Zyra e Auditimit Suprem të Çekisë është një nga Institucionet Supreme të Auditimit(SAI-t) më të konsoliduara dhe moderne të Evropës, e themeluar në vitin 1761. Ing. Kala është Zv-President i Parë i Organizatës Europiane të Institucioneve Supreme të Auditimit (EUROSAI), ndërsa më 24 maj 2017, Kongresi i X-të i EUROSAI-t në Stamboll zgjodhi SAI-n çek si SAI-n President të EUROSAI-t për periudhën 2020-2023.
Sot më 2 gusht 2017, Presidenti i Shqipërisë, zoti Ilir Meta takoi në zyrën e tij Presidentin e Zyrës Supreme të Auditimit të Republikës së Çekisë, Ing. Miloslav Kala. Presidenti Meta theksoi miqësinë tradicionale që lidh të dy popujt, çek dhe shqiptar dhe u shpreh i kënaqur me nivelin e bashkëpunimit mes të dy institucioneve të auditimit suprem, bashkëpunim i cili kontribuon në integrimin e vendit në BE. Nga ana e tij, Presidenti Kala vlerësoi gatishmërinë e KLSH-së për të bashkëpunuar në nismat e reja të ndërmarra nga SAI çek në kuadër të të gjithë EUROSAI-t, si dhe rritjen e treguesve kryesorë të performancës së SAI-t shqiptar. Ai u shpreh i gatshëm për të ngritur në nivele më të larta bashkëpunimin dhe shkëmbimin e eksperiencave audituese mes Zyrës Çeke dhe Kontrollit të Lartë të Shtetit
Në sallën qëndrore të Akademisë së Shkencave, po më datën 2 gusht 2017, në prani të audituesve të KLSH-së dhe përfaqësuesve nga shoqatat profesionale të fushës, Presidenti i Zyrës Supreme të Auditimit të Republikës së Çekisë, Ing. Miloslav Kala dha një leksion të rëndësisë për SAI-t të përdorimit dhe përpunimit të informacionit dixhital në dispozicion të agjencive qeveritare. Ai solli raste të shumta nga eksperienca e auditimit të të dhënave të përqendruara (Big Data) në projektet dhe shërbimet qeveritare, ndërkohë që prezantoi portalin e EUROSAI-t të të dhënave (database) të auditimeve të të gjitha SAI-ve evropiane në anglisht, portal i krijuar dhe menaxhuar nga Zyra e Auditimit Suprem të Çekisë, me synimin që të shërbejë si një forum virtual shkëmbimi eksperiencash mes SAI-ve evropiane, në bazë të motos së INTOSAI-t “Experentia mutua Omnibus prodest (Nga Eksperienca e përbashkët fitojnë të gjithë)”.
Takimi mes Presidentit të SAI-t të Çekisë, Inxh. Miloslav Kala dhe Kryetarit të KLSH-së, z. Bujar Leskaj në zyrën e këtij të fundit, u përqendrua në zbatimin e marrëveshjes së bashkëpunimit të nënshkruar vitin e kaluar, përmes projekteve që do të përfshijnë auditime dhe trajnime të përbashkëta. Bashkëpunimi do të shtrihet edhe në zbatimin e Planit Strategjik të EUROSAI-t, veçanërisht të Objektivit Strategjik Nr. 1 të tij “Bashkëpunimi Profesional”, i drejtuar nga SAI çek, ku në veprimtarinë e grupit të tij të punës e përfshi edhe KLSH, me ftesë të Presidentit Kala.
Në fjalën e tij, Kryetari Leskaj e vlerësoi vizitën e Inxh. Kala si një nga vizitat më të rëndësishme për KLSH-në, për shkak edhe të profilit të lartë që përfaqëson Inxh. Miloslav Kala, i cili jo vetëm ka kontribuar si personalitet i jetës politike të Çekisë, ku ka mbajtur detyra të rëndësishme si kryebashkiak dhe deputet, por në vitet e fundit është afirmuar si një personalitet qendror i auditimit suprem evropian, me pozicionet e mbajtura dhe nismat e ndërmarra. “Për Kontrollin e Lartë të Shtetit, në rrugëtimin e tij plot sfida drejt një institucioni evropian modern auditimi, bashkëpunimi me figura të larta dhe institucionet më të mira të auditimit evropian përbën një vlerë të shtuar dhe një aset të rëndësishëm”, u shpreh Kryetari i KLSH-së.
Presidenti Kala falënderoi Kryetarin e Kontrollit të Lartë të Shtetit për mbështetjen zyrtare dhe lobimin e ushtruar në Kongresin e X-të të EUROSAI-t për zgjedhjen e Zyrës Supreme të Auditimit të Republikës Çeke në postin e Presidencës së EUROSAI-t për vitet 2020-2023. Ai u shpreh se vjen në KLSH jo vetëm si Kreu i SAI-t çek, por edhe si Zv/President i Parë i EUROSAI-t, duke cilësuar se marrëveshja e bashkëpunimit me KLSH-në do të ketë impakte shumë përmasore, jo vetëm në rrafshin e forcimit të bashkëpunimit mes dy institucioneve, por edhe në kuadër të bashkëpunimit mes KLSH-së dhe EUROSAI-t.
Ai vlerësoi kontributin dhe rolin e Kryetarit Leksaj në zhvillimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit, duke theksuar se KLSH ka arritur të dallohet si një nga institucionet më serioze në Shqipëri. “Kontrolli i Lartë i Shtetit ka ndërmarrë reforma të mëdha, të cilat e kanë përafruar me modelet dhe metodologjinë audituese europiane. Në Shqipëri keni arritur një standard të lartë si institucion shtetëror, ndërsa puna juaj ka shënuar impakte të rëndësishme për mirëqeverisjen në vend. Si President i SAI-t çek dhe si zv/President i EUROSAI-t dëshiroj të konfirmoj vullnetin tim për të mbështetur Kontrollin e Lartë të Shtetit në kapërcimin e sfidave që has në implementimin e standardeve ndërkombëtare të auditimit”.
Kryetari Leskaj theksoi se KLSH është një institucion i ndërgjegjshëm për rolin që ka në luftën kundër korrupsionit dhe sfidën që të jetë një organizatë që udhëheq përmes shembullit. Äi u shpreh se, “Zyra e Auditimit Suprem të Republikës së Çekisë përbën për ne një shembull të asaj se çfarë duhet të arrijmë dhe jam i bindur se, zbatimi i marrëveshjes së bashkëpunimit do të jetë produktiv për zhvillimin e metodologjisë audituese dhe për rritjen e kontributit të KLSH-së në luftën kundër korrupsionit”.
Deputetët betohen, por nuk zgjedhin drejtuesit
Parlamenti i ri i Kosovës u mblodh dje për herë të parë pas zgjedhjeve të parakohshme të 11 qershorit, por dështoi të zgjedhë udhëheqjen e tij.
Seanca e cila filloi me vonesë, u ndërpre menjëherë pas betimit të deputetëve, meqë koalicioni i Partisë Demokratike, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës dhe Nismës për Kosovën, kërkoi dy orë pushim para se të hidhet propozimi dhe të votohet për kryetarin e Parlamentit. Ky post, i takon koalicionit fitues.
Nga 120 deputetë sa ka Parlamenti i Kosovës, 60 votuan në favor dhe 60 kundër këtij propozimi dhe kryesuesi i seancës, deputeti Adem Mikullovci tha se në raste të tilla propozimet nuk kalojnë.
“Meqenëse rezultati ishte 60 për dhe 60 kundër, rezultati është i barabartë propozimi bie poshtë dhe nuk miratohet”, tha ai.
Kjo nxiti pakënaqësinë e koalicionit fitues dhe deputeti i Partisë Demokratike të Kosovës, Enver Hoxhaj, kritikoi mënyrën e drejtimit të seancës.
“Ju nuk jeni i pari i familjes, por vetëm udhëheqës i seancës, ju kisha lutë mos bëni shkelje të rregullores”, tha zoti Hoxhaj.
Deputeti i lëvizjes Vetëvendosje, Glauk Konjufca tha se, me këtë shtyrje koalicioni fitues po synon bllokimin e konstituimit të Parlamentit.
Ndërsa, Avdullah Hoti nga koalicioni i Lidhjes Demokratike, Aleancës Kosova e Re dhe Alternativës akuzoi “Presidentin e vendit, Hashim Thaçi, për përfshirje në shtyrjen e seancës konstituive të Parlamentit”, ndërsa nënvizoi se Kosova nuk ka kohë që të presë më, sepse edhe ashtu ndodhet në afatet e fundit kushtetuese”.
Kryesuesi i Parlamentit e shpalli të mbyllur mbledhjen e sotme. Pak orë më pas, ai thirri mbledhjen e Parlamentit pasdite.
Seanca konstituive shihej edhe si vendimtare për koalicionin fitues të Partisë Demokratike, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës dhe Nismës për Kosovën, nëse do të mund të sigurojë votat e mjaftueshme për krijimin e qeverisë së re, një proces sfidues meqë asnjë forcë politike nuk i ka votat e mjaftueshme që ta krijojë e vetme qeverinë.
Sipas rezultateve të zgjedhjeve, koalicioni fitues ka 39 vende në Parlament dhe bashkë me deputetët e pakicave kombëtare arrin në 59 vota, dy më pak se sa votat e nevojshme për zgjedhjen e kryetarit të Parlamentit dhe për krijimin e qeverisë.
Votimi i propozimit për një pushim dy orësh shfaqi ndarjen e thellë të votave në Parlament.
34.3 milionë euro Kosovës për vende të reja pune
Në Kosovë, zyrtarë të qeverisë në largim dhe përfaqësuesit e Bankës Botërore, nënshkruan dy marrëveshje për një kredi prej 34.3 milionë eurosh që do të investohen në fuqizimin e sektorit privat dhe hapjen e vendeve të reja të punës.
Ministri i Financave, Avdullah Hoti tha se “projekti i parë ka për qëllim avancimin e legjislacionit për tregti si dhe krijimin e një mjedisi të përshtatshëm për eksporte me standarde ndërkombëtare. Realizimi i projektit në fjalë do të ndikojë drejtpërdrejtë në rritjen e konkurueshmërisë së produkteve dhe shërbimeve që eksportohen nga tregu i Kosovës”, ndërsa marrëveshje e dytë ka të bëjë me sektorin e bujqësisë dhe ka për qëllim vazhdimin e financimit për grantet e bujqve, si dhe për rehabilitimin e kanaleve në skemat e ujitjes Radoniqi dhe Dukagjini”, tha ministri Hoti
Ndërsa, përfaqësuesi i Bankës Botërore në Kosovë, Marco Mantovanelli, tha se dy marrëveshjet e reja do të ndihmojnë rritjen ekonomike të Kosovës të bazuar në shtimin e prodhimit brenda vendit dhe me aftësi të konkurrencës më të lartë jashtë vendit.
“Financimi për këto projekte është pjesë e strategjisë së Grupit të Bankës Botërore që synon t’i ndihmojë Kosovës në përparimin drejt rritjes ekonomike më të qëndrueshme, të drejtuar nga eksporti, ashtu që qytetarët e saj të kenë më shumë mundësi për një jetë më të mirë”, tha zoti Mantovanelli.
Zbatimi i marrëveshjeve kërkon edhe ratifikimin në Parlamentin e Kosovës, i cili pritet të mblidhet të enjten për herë të parë pas zgjedhjeve të parakohshme të 11 qershorit.
Për shkak të situatës së krijuar me zgjedhjet e parakohshme, javën e kaluar Fondi Monetar Ndërkombëtar tha se, Kosova do të humbë rreth 16 milionë euro kredi nga ky fond, meqë marrëveshja skadon me 4 gusht dhe mungesa e institucioneve të reja, pamundëson diskutimet rreth saj.
Marrëveshja ishte realizuar në vitin 2015, për një shumë prej rreth 185 milionë eurosh, ndërsa rishqyrtimi i fundit i projekteve të mbështetura duhej të bëhej në qershor kur vendi ishte në zgjedhje.
Kosova shpalli pavarësisë në shkurt të vitit 2008, ndërsa në qershor të vitit 2009, ajo u bë anëtare e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe Bankës Botërore. Anëtarësimi qe vlerësuar me rëndësi për rimëkëmbjen ekonomike të Kosovës, e cila përballet me shkallë të lartë të papunësisë dhe rrjedhimisht edhe varfërisë.
Paralizohet vendimmarrja në Gjykatën Kushtetuese
Vladimir Kristo dha dorëheqjen nga detyra e anëtarit të Gjykatës Kushtetuese, duke e lënë me 6 pjesëtarë këtë gjykatë pak javë para se ajo të shprehet mbi disa çështje gjyqësore, që lidhen me Reformën në Drejtësi.
Ai u emërua anëtar i kësaj gjykate në prill 2007 dhe ishte kryetar i kësaj gjykate në 3 vitet e para të mandatit, i cili ka afro 16 muaj që ka përfunduar.
Gjykata Kushtetuese përbëhet nga 9 anëtarë me mandat 9 vjet, të cilët emërohen nga Presidenti me pëlqimin e Parlamentit.
Krahas dorëheqjes së zotit Kristo, edhe gjyqtarëve Ardian Dvorani dhe Vitore Tusha iu ka mbaruar mandati po ashtu.
Gjykata Kushtetuese e mbetur tashmë me 6 anëtarë, e cila sipas Kushtetutës, “merr vendime me shumicën e të gjithë anëtarëve të saj”, është vënë në vështirësi, edhe pse gjyqtari duhet të qëndrojë në detyrë deri në emërimin e pasardhësit.
Zoti Kristo ia ka njoftuar dorëheqjen Presidentit Ilir Meta, ndërkohë që Gjykata Kushtetuese është duke shqyrtuar aktualisht disa padi ndaj paketës së ligjeve të Reformës në Drejtësi.
Paditë e Unionit dhe Shoqatës së Gjyqtarëve ndaj ligjeve të Reformës në Drejtësi mund të miratohen me 5 vota pro nga 6 anëtarët e mbatur Gjykatës Kushtetuese.
Shanset që ligjet e Reformës Gjyqësore të rrëzohen janë edhe më të pakta me largimin e zotit Kristo, i cili ishte kritik i tyre, ndërsa të paktën dy kolegë të tij në trupën e mbetur kanë mbajtur më parë qëndrime kundër padive dhe pro reformës.
Institucionet e reja, që prodhohen nga ligjet e Reformës në Drejtësi, nëse nuk do të ketë pezullime apo padi të tjera në gjykatë dhe ajo do të shprehet për to në shtator, mund të nisin të formohen rreth muajit nëntor.
Jo bllokim, por pakësim i përfituesve nga Green Cart
Presidenti amerikan Donald Trump dhe dy senatorë republikanë njoftuan se kanë propozuar një ligj të ri që do të pakësonte emigracionin e ligjshëm.
“Sipas “BBC”, projektligji gjithashtu do të eliminonte Programin e Vizave të Emigrantëve të Departamentit të Shtetit, një program llotarie që lejon që rreth 50,000 persona të jetojnë përgjithmonë në SHBA çdo vit.
Duke folur të mërkurën në Shtëpinë e Bardhë, zoti Trump tha se, Shtetet e Bashkuara për dekada kanë “funksionuar me emigrantë me një nivel kualifikimi të ulët”. Sistemi i ri që propozohet do të vepronte si një sistem i bazuar në pikë, që do të merrte parasysh aftësitë e aplikantëve për të folur anglisht dhe mundësitë për të përballuar jetën në Amerikë, kur bëhet fjala për të aplikuar për “Kartën e Gjelbërt”.
“Ligji tregon dhembshurinë tonë për familjet amerikane që përpiqen çdo ditë”, tha zoti Trump. “I vendos nevojat e tyre dhe Amerikën në plan të parë”.
Presidenti Trump tha se, ligji ka për qëllim të mbrojë “punëtorët e pakicave që konkurrojnë për vende pune ndaj atyre që sapo vijnë në Amerikë” dhe “do t’u japë atyre një ngritje page, duke pakësuar numrin e punëtorëve të pakualifikuar që hyjnë në SHBA”.
Më parë këtë vit, senatorët Tom Cotton dhe David Perdue paraqitën projektligjin që do të shkurtonte imigrimin e ligjshëm nga 1 milion, në 500 mijë njerëz çdo vit.
Projektligji, i cili nuk ka kaluar në Senat, gjithashtu kërkon kufizimin e pranimit të anëtarëve të familjes së emigrantëve, duke i dhënë fund programit të llotarisë dhe duke e bërë më të vështirë procesin e marrjes së “Kartës së Gjelbërt”.
Zoti Cotton tha se, vetëm një në 15 emigrantë vjen në Amerikë për shkak të aftësive të tyre dhe se frenimi i imigracionit të personave e që kanë kualifikim të ulët, do t’i ndihmonte punëtorët amerikanë të arrinin një standard më të lartë jetese, si dhe do të mbështeste rritjen e përgjithshme ekonomike.
Presidenti Trump është takuar dy herë me senatorët për të diskutuar lidhur me projektligjin, që synon përmbushjen e një prej synimeve kryesore të politikës të tij në reformimin e sistemit të emigracionit të ligjshëm në Amerikë.
Shqipëra, e dyta në Europë me rezerva të ujit, prapë s’kemi ujë të pijshëm
Shqipëria, vendi i dytë në Europë për rezervat ujore, nuk arrin të plotësojë nevojat me ujë të pijshëm. Sipas ekspertëve strukturimi mbi baza rajonale i menaxhimit është zgjidhje e problemit.
Rasti i Shqipërisë me ujin është krejt i veçantë, me kontraste nga më të çuditshmit. Jo pa shkak konsiderohet si një vend i bekuar sa i takon rezervave ujore: për numër popullate është i dyti në Europë, pas Norvegjisë. Sipas studimeve më të fundit në Shqipëri rrjedhin rreth 1300 metër kub ujë në sekondë dhe për të përmbushur nevojat e saj Shqipërisë i duhet vetëm 1 për qind e kësaj rezerve. Në të gjithë territorin e vendit janë rreth 600 sisteme të furnizimit me ujë të pijshëm. Nga niveli i prodhimit të ujit të pijshëm vendi ka një standard, që është 4 herë më i lartë se ai europian.
Por si është realiteti i furnizimit të konsumatorëve? Nga përllogaritjet zyrtare, rreth 68 për qind e sasisë së prodhuar shkon dëm, humbet, duke shkaktuar “etje” pavarësisht bollëkut. Furnizimi real aktual është mesatarisht në rreth 11 ose 12 orë në ditë. Por kjo shifër e mesatarizuar ka shumë luhatje: nga furnizimi me ujë 24 orë, siç janë Korça, Pogradeci, Librazhdi, Gramshi e Berati dhe deri në furnizimin 4-6 orë në ditë për zona të tjera të vendit. Rasti më ekstrem, që “ujë ka dhe ujë nuk ka”, është në Vlorë, ku niveli i prodhimit të ujit është rreth 700 litra në sekondë dhe arrihet të merret vetëm rreth 200 litra në sekondë.
Decentralizim i pastudiuar në administrim
Ing. Arjan Jovani, zëvendëskryetar i Komisionit Kombëtar Rregullator të Ujit, duke folur për “DW” shpjegon se humbja prej 68 për qind në furnizimin me ujë ka kryesisht dy shkaqe kryesore. Në masën 40 për qind janë humbjet teknike, që vijnë nga amortizimi i rrjeteve dhe moskryerja e investimeve të domosdoshme dhe së dyti, pjesa tjetër e humbjeve vjen nga keqmenaxhimi.
“Defekt i madh është teprimi me decentralizimin e sistemit të furnizimit me ujë. Kalimi në varësi të autoriteteve lokale të ndërmarrjeve të ujësjellave nuk ka qenë e bazuar në logjikë teknike, ekonomike dhe menaxheriale. Shikoni, ka paradokse të tilla, për shembull në Vlorë ka 5 ndërmarrje të tilla, në Pukë janë 3, kurse në Tiranën me afër 1 milion banorë, është vetëm 1. Nga 52 ndërmarrjet e ujësjellësit në vend, pjesa më e madhe e tyre ka probleme serioze ekonomike dhe financiare të krijuara prej vitesh. Rreth 40 prej tyre mbulojnë një popullsi të vogël, pra kanë aftësi të pakta për të krijuar të ardhura dhe për të pasur mundësinë e investimeve. Nuk kanë aftësi likuiduese duke qenë në borxhe. Nuk paguajnë energjinë elektrike të përdorur, nuk paguajnë si duhet punonjësit etj”.
Ing. Jovani thotë se ulja e humbjeve në sistemet e ujësjellësve do të ndikojë drejtpërdrejtë në uljen e kostos së ujit për përdoruesit. Gjithashtu ai përmend dhe mungesën e matjes së ujit që konsumohet. Vetëm gjysma e ujit që shkon për konsum arrin të matet. Sipas ekspertëve të fushës ndryshimi i gjendjes lidhet me përqendrimin e menaxhimit të ujit, duke ndërtuar një infrastrukturë me bazë rajonale.
“Nuk ka nevojë për kaq shumë ndërmarrje. Nga procesi i ndarjes së re territoriale dhe administrative do të korrektohet patjetër pozitivisht dhe problematika me ujin, do të jetë më eficente në administrim”, thotë ing. Arjan Jovani për “DW”.
Të ashpërsohet ligji
Prof. Sazan Guri, ekspert i mjedisit dhe hidrogjeolog ka publikuar para pak kohe një studim titulluar “Magjia Ujit”. Sipas tij ka një sjellje jo miqësore me këtë komponent vital për shoqërinë, duke e keqtrajtuar.
“Në tregun botëror një litër ujë i pijshëm shitet mesatarisht në afër 1 dollar, aq më tepër po të shtojmë këtu vlerën energjetike të përdorimit të ujit. Nuk respektohet ligji dhe uji trajtohet si një ‘mall belik’, duke ndërtuar një raport armiqësor me natyrën, që do të thotë se me ujin mund të bësh çfarë të duash, mund ta shpërdorosh dhe nuk të hyn asnjë gjemb në këmbë. Jemi ndër vendet e pakta, ku na ndodh që fabrika a sipërmarrje të ndryshme, pasi e përdorin ujin për qëllime industriale e shkarkojnë pa asnjë trajtim dhe këto sasi të ndotura bëjnë kërdinë në natyrë dhe janë një rrezik i madh prezent për jetët e njerëzve. E keni parasysh që derdhja e ujërave me përbërës të rrezikshëm në një cikël zinxhir mbërrin deri në tryezën e njeriut. Raste alarmante janë ato të fabrikave të lëkurëve në Berat, në rajonin Tiranë-Durrës etj. Ato janë dhe sipërmarrje të huaja, që në Shqipëri kanë gjetur ‘parajsën’ e moskontrollit dhe mosndëshkimit për dëmet e pallogaritshme, që shkaktojnë”.
Prof. Sazan Guri është për forcim të legjislacionit. Ndotja e ujit parashikohet dhe në Kodin Penal aktual si vepër penale, por përmirësimi i legjislacionit duhet bërë sipas tij. “Jemi dëshmitarë të vendosjes së gjobave administrative, që janë të barasvlershme sa fitimi i një dite për një sipërmarrje. Kjo duhet të marrë fund”.
Ing. Arjan Jovani e shikon ndotjen e ujërave dhe procesin e trajtimit të tyre nga një pikëvështrim tjetër. Ai ngre problemin e impianteve të trajtimit të ujërave të ndotur. Nëse impiante të tilla funksionojnë në Korçë, Pogradec dhe Kavajë, në mënyrë të pajustifikuar impiantet e ndërtuar në Sarandë, Vlorë dhe Lezhë nuk janë vënë ende në punë. Për shkaqe teknike të pajustifikuara apo për mosmarrje në dorëzim nga autoritetet lokale investimet disa milionë euro janë në pritje.
Mundet Vuçiç të bëhet De Gaulle i Serbisë për Kosovën?
Marcus Tanner
Artikulli i presidentit serb, Aleksandër Vuçiç për Kosovën në gazetën “Blic” disa ditë më parë i ka vënë vëzhguesit në Ballkan të flasin.
Në një artikull të nënshkruar, njeriu më i fuqishëm në Beograd tha se kishte ardhur koha që njerëzit “të mos fusnin më kokat në rërë” përsa i takon Kosovës “dhe të tregoheshin realistë”.
Serbët dhe shqiptarët duhej të pranonin dëmin që i kishin shkaktuar njëri-tjetrit, shtoi ai, duke vazhduar duke i bërë homazhe kujtimit të ndërmjetësuesit të Izraelit me palestinezët Simon Peres.
Në një vend tjetër, thirrjet për “t’u treguar realistë” në lidhje me temën e një province që u humb pothuajse dy dekada më parë nuk do të ishin lajme për në faqe të parë. Por në kontekstin e nacionalizmit serb, kjo ishte diçka e tipi ulu dhe mbaj shënim.
Ajo që ishte mbresëlënëse në artikullin e Vuçiçit gjithashtu nuk ishte ajo që ai tha, por ajo që nuk tha. Ku ishin referencat e detyrueshme për Kosovën dhe Metohinë si “djep” i Serbisë – dhe rituali për të mos e njohur kurrë Kosovën si shtet, në asnjë rrethanë?
Nacionalistët e vërtetë të “Kosova është Serbi” duhet të shqetësohen. Ata duhet të shpresojnë gjithashtu që Vuçiçi të mos ketë gërmuar biografitë e Charles de Gaulle – si edhe libra mbi Presin. Pse? Sepse De Gaulle ishte nacionalisti tipik i krahut të djathtë që mori të gjithë nacionalistët e tjerë të krahut të djathtë dhe në një mënyrë që asnjë liberal apo socialist s’do të kishte guxuar kurrë ta bënte.
Sigurisht që paralelet midis Vuçiçit dhe Kosovës sot dhe De Gaulle dhe Algjerisë në atë kohë nuk janë identike. Askush në Francë nuk e mendonte Algjerinë – e pushtuar në vitin 1830 – si djepi kombëtar. Megjithatë, vlen të kujtojmë gjithashtu se, deri në fund të viteve 1950, përmendja e mundësisë së pavarësisë algjeriane ishte herezi politike.
Algjeria ishte “zemra e Francës”, pjesë e shtetit francez (ndryshe nga kolonitë) dhe për më tepër, ishte një shtëpi e rreth një milion francezëve dhe grave që në Algjer, Oran dhe Konstandinë kishin krijuar versione më të vogla të Parisit dhe Marsejës.
Madje, ishin besimtarët në Algjerinë franceze, Algérie Française, ata që sollën në pushtet De Gaulle në pranverën e vitit 1958 – duke besuar gabimisht se heroi i madh do të ulte në gjunjë rebelët pro pavarësisë së Algjerisë.
Vetëm pak ditë pas ardhjes në pushtet, De Gaulle dukej sikur po jetonte me ato shpresa, duke fluturuar në Algjer dhe më 4 qershor 1958, iu drejtua një turme të madhe njerëzish në Forumin e Algjerisë me fjalët e famshme: “Je vous ai compris!” “Unë ju kam kuptuar!”.
Më pas rezultoi se ajo që De Gaulle “kishte kuptuar” nuk ishte zemërimi i algjerianëve francezë, por mungesa e shpresës e pozicionit të Francës në Algjeri dhe fakti se asgjë më pak se pavarësia do ta largonte Francën nga një konflikt pa fund.
Ia vlen të kujtojmë gjithashtu se kur De Gaulle vendosi të priste nyjën gordiane rreth Algjerisë, ai nuk ishte i motivuar nga një shkëndijë dhembshurie ndaj nacionalizmit arab. Llogaritja e ftohtë e interesit kombëtar të Francës tregoi gjithçka.
Mbi të gjitha, ai kishte vendosur që Franca nuk mund ta arrinte kurrë qëllimin e saj për t’u bërë forca dominuese brenda atij që do të bëhej Bashkimi Europian nëse një luftë e zgjatur në Afrikën e Veriut do të konsumonte të gjithë energjinë e saj.
Një tjetër motiv ishte një kuptim i papërpunuar i tendencave demografike. Ritmi i shpejtë i rritjes së popullsisë së Algjerisë i kishte bërë shumë përshtypje atij, duke marrë parasysh faktin se popullsia e Francës ishte e amullt. Nëse të dy vendet mbeteshin të bashkuar, thuhet se tha ai në vitin 1959, karakteri europian i Francës do të ishte i paqëndrueshëm.
Nëse Vuçiç ka arritur momentin e tij De Gaulle dhe ka arritur në përfundimin se, në fund, do të jetë ose Kosova apo Europa – jo të dyja/dhe – ai mund të ngushëllohet me faktin që ndoshta nuk do të duhet të paguajë të njëjtin çmim si De Gaulle.
Shkatërrimi i Algérie Francaise traumatizoi Francën dhe ndau të djathtën franceze – pasojat e së cilës vazhdojnë edhe sot.
Vetë De Gaulle ishte subjekt i disa tentativave të vrasjes nga të djathtët e zemëruar, përfshirë një përpjekje tepër dramatike më 22 gusht 1962, kur 12 persona të armatosur qëlluan makinën e tij në “Avenue de la Liberation” në Paris me 140 plumba. Ishte e pabesueshme që ai mbijetoi, duke marrë parasysh se personat e armatosur qëlluan të katër gomat e makinës, e megjithatë Citroen i tij vazhdoi të ecte.
Në njëfarë mënyre, për të gjitha fjalët dhe zemërimin mbi “provincën jugore”, nuk është e sigurt nëse Vuçiç do të haste diçka të ngjashme me të njëjtin nivel zemërimi.
Marcus Tanner është redaktor i Balkan Insight dhe autor i “Albania’s Mountain Queen, Edith Durham and the Balkans”.
Pse ndodhën ndryshimet në administratën Trump
Largimi nga detyra e një shefi kabineti brenda një kohe kaq të shkurtër – Trump është në detyrë prej pak më shumë se 6 muajsh – nuk është i zakonshëm, por gjatë ditëve të fundit është folur për shkarkimin e afërt të Priebus pasi drejtori i Komunikimeve të Shtëpisë së Bardhë, Anthony Scaramucci, e kishte paralajmëruar afërsinë e shkarkimit gjatë një telefonate në të cilin kishte folur (larë e palarë) me Ryan Lizza, një gazetar të “New Yorker”.
Shefi i Stafit të Shtëpisë së Bardhë është njeriu më i rëndësishëm pas Presidentit dhe ka një rol qendror në aksionin e administratës. Është lidhja midis sekretarëve dhe Sallës Ovale dhe midis politikës, partisë dhe qeverisë. Në rastin e Priebus, roli i këtij të fundit ishte vendimtar, për faktin se Trump nuk ka marrëdhënie shumë të mira me një pjesë të mirë republikanësh, megjithëse janë të partisë së tij.
Në realitet, Priebus ishte një ish-kryetar partie – President i Komitetit Kombëtar Republikan quhet posti politik në Shtetet e Bashkuara – dhe ka qenë jo pak, por 6 vjet në të: për këtë arsye ka kultivuar një raport të mirë me të gjithë aktorët me peshë, nga politikanët (sidomos senatorët), tek financuesit. Dorëheqja mund të lexohet edhe si fryti i një përplasjeje që Shtëpia e Bardhë (qysh nga fillimi) po realizon me të ashtuquajturin establishment republikan.
Trump dhe partia janë në grindje dhe kjo pengon pjesë të aksionit të qeverisjes presidenciale: në Kongres gjen pothuajse një opozitë, aq sa disa ligje të rëndësishme të hartuara prej tij – si reforma fiskale – as nuk janë diskutuar akoma dhe të tjera si reforma shëndetësore kanë përfunduar shumë herë nën kuotën e mazhorancës për t’u miratuar.
Për të kuptuar klimën që mbretëron: kohët e fundit, kongresmenët republikanë kanë miratuar një ligj që do të kufizojë pushtetet presidenciale për sa i përket lehtësimit të sanksioneve ndaj Rusisë, duke i ngritur automatikisht të reja dhe duke shkuar kështu kundër njërës prej linjave programatike të Trump, që është afrimi me Moskën. Trump e ndjen këtë klimë mosbesimi dhe ka shumë të ngjarë që ta shikojë të pasqyruar tek Priebus edhe prej gojës së këshilltarëve të tij.
Në mënyrë të veçantë Scaramucci, që e ka akuzuar hapur ish-shefin e Stafit se është prapa rrjedhjeve kolosale të lajmeve që kanë gjymtuar administratën në këto muaj të parë (veçanti për t’u pasur mirë parasysh: Priebus ishte i vetmi nga nëpunësit e lartë që nuk kishte nënshkruar një non-disclosure agreement, domethënë një marrëveshje për ruajtje sekreti me Presidentin dhe disa muaj më parë Katie Walsh, zëvendësja e tij, e ka lënë vendin e punës pasi është akuzuar informalisht se është tepër bujare me shtypin).
Përpara kësaj mosbesnikërie hipotetike, Trump ka thirrur si zëvendësues një gjeneral me 4 yje të marinsave, një që do të flasë qartë me Presidentin, por me disiplinë, me një formim shumë më respektues ndaj zinxhirëve të komandimit dhe që do t’i premtojë besnikëri Presidentit.
Kelly bëhet një tjetër nga ish-ushtarakët e shumtë që kanë marrë pushtet në brendësi të strukturave civile në administratën Trump. Gjenerali ka konsensusin e grupit rinor të pushtetit trumpian, atë të përfaqësuar nga Ivanka Trump e Jared Kushner dhe nga rrethi i afërt i tyre. Midis tyre është Dina Powell, zëvendëskëshilltare e Sigurisë Kombëtare: Powell është edhe ura lidhëse midis stafit të Shtëpisë së Bardhë më shumë i përqendruar mbi çështje politike dhe atij të Këshillit të Sigurisë Kombëtare, i drejtuar gjithmonë nga një gjeneral, HR Mc Master. Por duket që ka edhe mbështetjen e krahut më revolucionar të trumpistëve, atij të përfaqësuar nga strategu politik Steve Bannon dhe nga policy-maker Stephen Miller.
“Është një moment i mirë për të shtypur butonin ‘reset’”, ka thënë Priebus në intervistën e tij të parë pas largimit të nga të detyra, të dhënë Wolf Blitzer të “CNN”-it. Intervista është konsideruar si një incident diplomatik në botën e gazetarisë amerikane. Kanali televiziv “Fox”, shumë republikan dhe shumë dashamirës me Presidentin, kishte njoftuar se fjalët e para të ish-shefit të Stafit do t’ia thoshte Sean Hannity, ylli i drejtuesve televizivë amerikanë dhe sigurisht gazetari më i afërt me të. Por Priebus ka zgjedhur ndryshe, bile ka shkuar më tej duke dalë në “CNN”, rrjeti televiziv që sulmohet nga simpatizantët e Presidentit dhe vetë ai sepse i bën një mbulim jo dashamirës administratës.
Nuk duhet harruar edhe që “CNN”-i është televizioni në të cilin 3 gazetarë me peshë kanë dhënë dorëheqjen pasi kanë nxjerrë një artikull lidhur me një ngjarje që kishte të bënte me Scaramucci-n, pasi artikulli nuk i kishte kaluar të gjitha kontrollet cilësore redaksionale. Hannity është nga ana tjetër gazetari që gjendej për darkë në Shtëpinë e Bardhë të mërkurën, bashkë me një ish-drejtues të “Fox”, bashkë me Trump e bashkëshorten e tij dhe Scaramucci: një burim i brendshëm i ka treguar për këtë darkë Ryan Lizza të revistës “New Yorker”, Lizza e ka shkruar në Twitter dhe nga kjo ka lindur edhe telefonata e “tërbuar” e Scaramucci-t, gjatë së cilës ai ka akuzuar Priebus se është “një paranojak” që mezi priste t’u tregonte gjëra të tilla gazetarëve.
ARMIN TIRANA
Pse oferta për dialog e Vuçiçit ka gjasa të dështojë
Analistët politikë këmbëngulin se propozimi i fundit i presidentit Aleksandër Vuçiç për një “dialog të brendshëm” mbi statusin e Kosovës është më e fundit e një sërë nismash për të hapur diskutime publike dhe për të arritur konsensus mbi çështje kryesore sociale dhe politike, edhe pse asnjë prej tyre nuk ka përfunduar me sukses deri më tani.
Vuçiç shkroi në një artikull për gazetën e përditshme “Blic” javën e kaluar se kombi serb duhet “të mos e fusë më kokën në rërë” përsa i takon çështjes së Kosovës dhe të fillojë “një dialog të brendshëm” rreth saj.
“Ne duhet të përpiqemi të tregohemi realistë, të mos humbasim apo japim atë që kemi, por s’duhet të presim as të marrim atë që e kemi humbur kohë më parë”, tha Vuçiç në një artikull më 24 korrik. Ai nuk ofroi ndonjë propozim konkret nga ana e tij.
Ekonomisti Milan Kovaçeviç shprehu skepticizëm për fjalët e Vuçiçit, duke sugjeruar se e vemja gjë që dëshiron të arrijë me këtë presidenti serb, është “të forcojë autoritetin e tij”.
“Nuk mendoj se ai ka ndërmend të ketë dialog tani. Në fund të fundit, nëse ai po fton për një dialog, do të ishte më e arsyeshme që ai të jepte mendimin e tij”, tha Kovaçeviç për “BIRN”.
Boban Stojanoviç nga Fakulteti i Shkencave Politike në Beograd pyeti se çfarë mund të arrinte një proces i tillë, pasi Vuçiç tashmë ka një qëndrim të fiksuar për të ardhmen e Kosovës.
“Nuk mendoj se ky dialog, nëse ndodh ndonjëherë, do të ketë ndonjë përfundim”, tha Stojanoviç për “BIRN”.
Stojanoviç beson se Vuçiç nuk është gati ta njohë Kosovën, e cila shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008 dhe kështu që “dialogu i brendshëm” mund të mos ketë asnjë ndikim në realitet.
Mungesë konsensusi
Vuçiç ka nisur “dialog” për një sërë çështjesh të tjera të rëndësishme në të kaluarën, vetëm për të mos bërë asgjë më shumë për to ose i ka marrë vetë vendimet.
Në mars 2014, para zgjedhjeve parlamentare të atij viti, Vuçiç premtoi të arrinte një konsensus kombëtar mbi çështjen e reformave të dhembshme ekonomike.
“Detyra jonë është të bashkojmë Serbinë. Ne nuk duam pushtet të madh, por që populli në Serbi të arrijë një konsensus për të pasur një vend të mirë dhe normal”, tha Vuçiç në atë kohë.
Disa muaj pas zgjedhjeve, në të cilat Partia e tij Progresive fitoi shumicën e votave, kryeministri i ri Vuçiç tha se reformat do të zhvilloheshin edhe pa konsensus.
Pak muaj më vonë, qeveria prezantoi masa shtrënguese, duke ulur të gjitha pensionet dhe pagat në sektorin publik të Serbisë që ishin më të larta se 25,000 dinarë (rreth 210 euro) në muaj.
Autoritetet serbe janë mburrur gjithashtu se kanë nxitur dialog mbi çështjet sociale, pasi Vuçiç u takua me përfaqësues nga Konfederata e Sindikatës europiane dhe dy sindikata serbe në prill të këtij viti.
Megjithatë, një marrëveshje e kohëve të fundit midis punëtorëve të Fiat Chrysler Automobiles në Serbi dhe punëdhënësit e tyre, e ndërmjetësuar nga qeveria, është kritikuar se po dëmton të drejtat e punonjësve.
“Ne kemi të kundërtën e dialogut social. Shikoni çfarë po ndodh me të gjitha grevat dhe çfarë po bën shteti”, tha Kovaçeviç.
Ai përmendi shembullin e “Gosa”, një kompani, punëtorët e të cilës aktualisht janë në grevë duke kërkuar rrogat që u detyrohen punëdhënësit e tyre.
Greva në “Gosa” së fundmi bëri që presidenti i sindikatës Sloga, Zeljko Veselinoviç, ta deklaronte “të pakuptimtë” dialogun social në Serbi.
“Nëse dialogu social ekzistonte, Vuçiçi nuk do të duhej të shuante zjarre duke i ofruar çdo punonjësi 60,000 dinarë (500 euro)”, tha Veslinoviç për stacionin televiziv rajonal “N1”, duke iu referuar pagesave të premtuara nga Vuçiçi.
Mungesa e konsensusit publik është përdorur edhe nga Vuçiçi në të kaluarën si një arsye për mosveprim në çështjet jetësore.
Në vitin 2016, Vuçiç tha se qeveria “nuk ka forcë” të luftojë huliganizmin në sport – një problem i rrënjosur thellë në Serbi – sepse nuk ka “asnjë konsensus social” për të ndërmarrë masa.
Ai nuk shpjegoi kurrë se kush ishte kundër shtypjes së huliganizmit.
Në pritje për t’u trajtuar është edhe çështja e ndryshimit të Kushtetutës serbe, që Vuçiç gjithashtu thotë se do konsensus.
Mediat e vendit kanë spekuluar për disa vite me radhë se BE po kërkon që Serbia të heqë ose ndryshojë preambulën e Kushtetutës së vendit, e cila deklaron se Kosova është pjesë e Serbisë.
Stojanoviç tha se “dialogu i brendshëm” i propozuar nga Vuçiç ndoshta mund t’i referohet këtyre ndryshimeve, por ai nuk beson se presidenti do të guxojë ta trajtojë seriozisht këtë temë politikisht shpërthyese.
“Gjatë vitit ose dy viteve të ardhshme, i vetmi diskutim serioz që mund të mbahet mund të ketë lidhje me preambulën, por nuk mendoj se ai do të ketë kurajë ta trajtojë këtë çështje”, tha Stojanoviç.
Kryesore
Continue to the category
