21.3 C
Tirana
E enjte, 15 Maj, 2025

Deputeti italian Nuti letër qeverisë Rama: Ku i çuat 1300 kontenierët?

Ku shkuan 1300 kontenierët e mbushur me plehra? Në Maqedoni ku duhej të shkonin apo janë groposur në Shqipëri?
Pas kërkesës për një hetim shtetëror në lidhje me këtë skandal që ka përfshirë tri shtete, Italinë, Shqipërinë dhe Maqedoninë, deputeti italian Riccardo Nuti nuk është ndalur vetëm me fjalën e tij në Parlament.
Anëtari i Komisionit të Antimafias në Parlamentin italian ka nisur 3 letra për të marrë informacion. Njërën ia drejton qeverisë shqiptare me anë të ambasadës në Romë, tjetrën qeverisë së Maqedonisë, sërish nëpërmjet ambasadës në Romë dhe letrën e tretë për të kërkuar informacion Nuti ia ka drejtuar kompanisë italiane, FLC Ambiente dhe Prefekturës së Frosinone.
Kërkoj që të di më shumë në lidhje me kontenierët e zhdukur në Shqipëri dhe për këtë arsye, përveç fjalës në Parlament i kam nisur një letër edhe ambasadores së Shqipërisë në Romë, Anila Bitri Lani, ambasadorit të Maqedonisë në Romë, Oliver Shambeveski dhe prefektit të Frosinones, Emilia Zarrilli.

Më poshtë letra e nisur për ambasadoren e Shqipërisë, Anila Bitri Lani:
Grupi parlamentar Lëvizja 5 Yjet
Deputeti Riccardo Nuti
Drejtuar: Anila Bitri Lani
Ambasadore e Republikës së Shqipërisë në Itali
Rruga “Asmara, 5”

Objekti: Kërkesë për informacion në lidhje me pretendimet për trafikun ilegal të plehrave nga Italia në drejtim të Shqipërisë dhe Maqedonisë

E nderuar ambasadorja Anila Bitri Lani,
Ju drejtoj këtë letër, si parlamentar i Republikës italiane në Dhomën e Deputetëve dhe anëtar i komisionit parlamentar hetimor për fenomenin e mafies dhe organizatave të tjera kriminale, përfshirë edhe ato të huaja, në mënyrë që të përcjell në vëmendjen tuaj një fakt përtej kufijve ende për t’u sqaruar, në lidhje me trafikimin e dyshuar të paligjshëm të mbetjeve që nga tokat tona do të arrinin deri në portet dhe në malet e Shqipërisë.
I referohem rreth 1.300 kontenierëve me 22 tonë secila, për një total prej 28.600 tonë, që përmbanin mbetje urbane, mbeturina industriale dhe lloje të tjera mbetjesh të rrezikshme, që në vitin 2016 do të niseshin nga Porti i Gioia Tauro, në Kalabri dhe do të mbërrinin në Portin e Durrësit në Shqipëri.
Këto kontenierë, të destinuar në pikën më të madhe të asgjësimit të Europës, në portat e kryeqytetit maqedonas, megjithatë, nuk do ta kalonin kurrë kufirin shqiptaro-maqedonas, por sipas raportimeve në media, që pasqyrojnë gjetje hetimore, do të fshiheshin në territorin shqiptar.
Flitet për raste të mundshme derdhjesh në det, duke i groposur, fshehur në infrastrukturën nëntokësore të regjimit komunist, derisa të mundësohet djegia e mundshme në ambient të hapur të mbetjeve.
E gjithë kjo paralajmëron një fatkeqësi të tmerrshme mjedisore në tokën shqiptare, pak kilometra nga kufijtë tanë dhe do të shohim vendin tonë të përfshirë drejtpërsëdrejti në këtë kauzë.
Sipas të dhënave paraprake të hetimit dhe raportimeve të shtypit, krimi i organizuar, si italian edhe ai shqiptar mund të jetë protagonist i këtij skandali. Theksoj në këtë drejtim se prokurorët e Republikës italiane prej vitesh po hetojnë eksportin e paligjshëm të mbetjeve drejt vendeve të Ballkanit nga ana e shoqatave mafioze.
Artikujt, mes të tjerash, flasin edhe në mënyrë këmbëngulëse për mbulime të mundshme institucionale-politike të nivelit të lartë, që do të garantonin fshehjen e kontenierëve në territorin shqiptar. Pa dashur të qëndroj thjesht në riformimin e pjesshëm të fakteve gazetareske, duket të paktën e çuditshme që rreth 30 mijë tonë mbeturina mund të merren lirisht dhe të fshihen.
Për një përshkrim më të plotë të historisë, më lejoni të theksoj ato që kam paraqitur më 15 mars 2017 në Dhomën e Deputetëve në një pyetësor për përgjigje me shkrim, të drejtuar qeverisë, n. 4- 15918, në të cilën përpiqem të përmbledh historinë dhe t’i kërkoj ministrive të ndryshme kompetente përgjegjësitë e mundshme për anën italiane.
Në linkun në vijim mund të gjeni dokumentin e
mësipërm: http://aic.camera.it/aic/scheda.html?core=aic&numero=4/15918&leg=17.
Për shkak të kësaj, shpresoj se i kam përshkruar në mënyrë të plotë dhe objektive kornizat e kësaj çështjeje të rëndë. Ju drejtohem në mënyrë që t’iu pyes për disa informacione të thjeshta për të kryer në mënyrën më të mirë detyrën time parlamentare në Komisionin parlamentar Antimafia, në optikë marrëdhënieje bashkëpunimi institucional dhe në respekt të bashkëpunimit të thellë reciprok dhe me rrënjë të miqësisë së sinqertë që ka karakterizuar gjithmonë marrëdhëniet e shkëlqyera mes dy vendeve tona:
– Në qoftë se shkarkimi i kontenierëve u zhvillua në mënyrë të rregullt;
– Cilat ishin kompanitë përgjegjëse për transportin e kontenierëve nga Porti i Durrësit me destinacion përfundimtar Maqedoninë ose të paktën, në hyrje doganore me Maqedoninë?
– Nëse është e vërtetë, kush janë mbulimet e dyshuara politiko-institucionale për të cilat ka shkruar shtypi italian?
– Cili është legjislacioni aktual shqiptar për importin e mbetjeve, si urbane, industriale, të veçanta ose të llojeve të tjera, nga jashtë dhe sidomos nga Italia? I vetëdijshëm për entitetin e informacioneve që ju kërkoj, jam gjithashtu i bindur se do e kuptoni se aktiviteti parlamentar i lidhur me këto informacione mund të jetë i rëndësishëm për të zgjidhur problematikat që na interesojnë të dy vendeve, në optikën e përmirësimit të “çështjeve publike”.
Gjithashtu jam i sigurtë dhe besimplotë në bashkëpunimin mes autoriteteve të vendeve tona për të qenë në gatishmëri për të zgjidhur në mënyrë sa më të shpejtë dhe nxjerrë përgjegjësitë e këtyre ngjarjeve dhe për të hedhur dritë mbi fenomenin e trafikut të plehrave që mund të sjellë dëme miliona njerëzve si në vendet që i eksportojnë edhe në ato që i importojnë.
Sigurisht për të gjetur mbështetje dhe ndjeshmëri të mjaftueshme për këtë çështje, pres përgjigjet tuaja dhe me këtë rast ju dërgoj edhe përshëndetjet e mia më të sinqerta.

Deputeti italian: Hetim parlamentar për plehrat

Gazeta italiane “Roma” vazhdon serinë e shkrimeve lidhur me trafikun e mbetjeve në Shqipëri dhe 1300 kontenierët e zhdukur në territorin shqiptar, rrugës për në Maqedoni. Gazeta romane i ka kushtuar një artikull të gjatë lëvizjes më të fundit të ndërmarrë nga deputeti siçilian Riccardo Nuti, i cili duket i vendosur për zbulimin e këtij misteri.
Deputeti 36-vjeçar i Lëvizjes 5 Yjet, anëtar i Komisionit Antimafia dhe i Komisionit të Çështjeve Kushtetuese, është prezantues i dhjetëra projektligjeve në Parlamentin italian dhe i është drejtuar direkt qeverisë së vendit të tij për të marrë informacione mbi atë që shtypi italian tani e quan si “rifiuti connection”.
Pasi ka bërë një paraqitje të historisë, tashmë e përsëritur në median e shumë vendeve, pasi ka kërkuar edhe nisjen e hetimit parlamentar, Nuti ka kërkuar informacione shtesë edhe nga qeveritë shqiptare e maqedonase, duke iu shkruar ambasadave përkatëse, si dhe nga prefektja e Frosinones, qyteti ku ka selinë firma italiane Flc Ambiente që menaxhon landfillin e Drislës në Shkup, ku duhej të kishin shkuar 1300 kontenierët e zhdukur në territorin shqiptar, me 28600 tonë mbetje.
Nuti ka bërë një seri të gjatë pyetjesh në kërkim të zbulimit të skandalit, çka përbën vërtet dhembje për veshët e kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama. Qeveria e këtij të fundit bëri të ditur se do të niste procesin gjyqësor për sitin “Pianeta Italia News”, duke e akuzuar për shpikje lajmesh dhe prishje të imazhit të Shqipërisë.
E ndërsa gazetës italiane përpiqet t’i mbyllë gojën me padi gjyqësore, duket se me deputetin 36-vjeçar nga Siçilia Ramës i ka ngecur sharra në gozhdë, pasi nuk mund ta trembë me kartën e gjyqit, ndërkohë që Nuti duket i vendosur t’i shkojë deri në fund çështjes, duke i kërkuar llogari edhe qeverisë shqiptare, që është fajtore më e pakta për mosveprim edhe në kushtet kur përveç shtypit, janë autoritete të sistemit të drejtësisë dhe atij politik në Itali që kërkojnë transparencë.

Provat e futjes së kontenierëve në Shqipëri

Qeveria shqiptare mohon që në Shqipëri të kenë hyrë kontenierë me lëndë kimike dhe këtë e tha edhe publikisht Edi Rama në një intervistë televizive të hënën, duke sulmuar dhe më pas thënë se do të hedhë në gjyq median italiane “Pianeta Italia News”.
Por dje kjo media italiane i është përgjigjur Edi Ramës, duke bërë publike edhe dokumentet e Portit të Durrësit dhe të Doganës së Qafë Thanës.
“Pianeta Italia News” shkruan se artikujt e saj “mbështeten mbi disa tabela, të cilët i kemi në zotërim”.
I pari, i ardhur nga Porti i Durrësit, tregon se më 2016, nga janari në dhjetor, në Shqipëri zbarkuan 24 816 kontenierë mallrash. Ata “nën akuzë” erdhën nga Porti i Gioia Tauros, në Kalabri.
Rreth 10 për qind e tyre ishin nisur për në Maqedoni, duke kaluar nga Porti i Durrësit në Qafë Thanë.
“Tabela të tjera që kemi në zotërim, të ardhur nga autoritetet doganore tregojnë analitikisht numrin e kontenierëve të tranzituar dhe prejardhjen e tyre. Nga të dhënat del në mënyrë të qartë që në Maqedoni kanë mbërritur vetëm 1140. Rreth 1300 mungojnë në apel, shkruan PIN që më pas pyet Edi Ramën. Pse, zoti Kryeministër, do të duhej të falsifikonim të dhëna që as nuk janë sekret e kësisoj mund të verifikohen lehtë? E pse duhet të mbrohemi nga dikush që na akuzon se kemi ‘shpikur’ një lajm, duke ditur që këto dokumente tashmë janë në duart e autoriteteve të ndryshme gjyqësore që po hetojnë ngjarjen?”.

Llullaku gati për Kombëtaren

Edhe Azdren Llullaku ndez motorët përpara duelit të 24 marsit, që Shqipëria do të luajë në Itali në kualifikueset e Botërorit 2018. Sulmuesi kuqezi realizoi golin e parë me fanellën e Astanës, në Premierligën kazake. Llullaku shënoi golin e dytë në fitoren 3-1 që kampionët në fuqi të Kazakistanit regjistruan në shtëpi përballë Akzhayik. Sulmuesi shqiptar realizoi në të 13-ën, duke u shkëputur bukur nga e majta dhe e kaloi topin mbi portierin, ndërsa dy minuta më parë ishte Kabananga, ai që kishte zhbllokuar shifrat për vendasit.
Tëumasi trefishoi shifrat për Astanën, pasi kishte kaluar një orë lojë, ndërsa në të 65-ën, Akzhayik shënoi golin e nderit me Rubio Kostner, një rrjetë që shërbeu thjesht për statistikë. Kjo ishte fitorja e parë për Astanën në tre javë të luajtura në Premierligën kazake, me kampionët në fuqi që largojnë krizën dhe konfirmuan se janë të gatshëm të mbrojnë kurorën.
Goli i realizuar ka vlera të dyfishta për Azdren Llullakun, sepse përveçse u zhbllokua me skuadrën e tij të re, 29-vjeçari jep sinjale pozitive edhe për Kombëtaren, aty ku konkurrenca në sulm është mjaft e madhe. Kjo për faktin se, përpara ndeshjes me Italinë, përveç Llullakut rrugën e golit e kanë gjetur edhe Armando Sadiku në Zvicër dhe Sokol Cikalleshi në Turqi, duke konfirmuar se përpara duelit me “të kaltërit” sulmuesit po kalojnë një moment mjaft pozitiv.

Spanja dominuese në futbollin europian

Në Europë ligjin e bën sërish Spanja. Në 3 vitet e fundit të dyja kompeticionet europiane janë fituar nga skuadrat e La Ligas, Reali i Madridit dhe Barcelona kanë triumfuar në Champions, ndërsa Sevilla në Europa League. Historia mund të përsëritet edhe këtë vit edhe pse e sigurtë është që në Europa League nuk do të jetë më Sevilla skuadra fituese, por vendin e andaluzianëve mund ta marrë Celta Vigo. Kur janë përcaktuar 8 skuadrat çerekfinaliste të Champions-it dhe 8 skuadrat çerekfinaliste të Europa League vihet re që Spanja dominon krahasuar me kampionatet e tjera të rëndësishme në Europë.
La Liga aktualisht ka në lojë 4 skuadra, Barcelonën, Realin dhe Atleticon në Champions dhe Celtan në Europa League. Vetëm Gjermania i afrohet disi Spanjës, pasi Bundesliga vjen në këtë raund me 3 ekipe, Bajernin dhe Borussian e Dortmundit në Champions League dhe Schalken në Europa League. Me 2 skuadra në dy kompeticionet europiane aktualisht janë 3 kampionate, Liga e Parë franceze, Premier League angleze dhe Jupiler League e Belgjikës. Gjithmonë e më shumë në rënie, Seria A italiane është parakaluar edhe nga kampionati belg.
Juventusi mban lart nderin e Serisë A në Europë pasi është skuadra e vetme nga ky kampionat e mbetur në lojë pas eliminimit të Romës nga Europa League. Franca ndërkohë përfaqësohet nga Monako dhe Lyoni, Anglia nga Leicesteri dhe Manchester United, ndërsa Belgjika nga Genk dhe Anderlecht me të dyja këto dy skuadra që janë pjesë e fazës çerekfinale të Europa League. Ashtu si Italia që krenohet me Juventusin me një skuadër përfaqësohen edhe 2 shtete të tjera, Turqia nga Besiktasi dhe Holanda nga Ajaxi.

Finale para kohe!

Shorti i Nyon dhuroi dy çerekfinale që vlejnë finalen e Championsit, goglat rezultuan vërtet të nxehta me përballjet që dhuruan. Sfidë intriguese ajo mes Bajernit të Mynihut dhe Realit të Madridit, dy prej pretendentëve kryesorë. Ançeloti Championsin e fundit e fitoi pikërisht në krye të Los Blancos, një La Decima historike pasi kishte eliminuar me Realin në gjysmëfinale Bajernin e Guardiolës duke e poshtëruar 4-0 në “Allianz Arena”, ndërsa e mundi 1-0 edhe në “Bernabeu”. Tani Ançelotit, një mjeshtër i Championsit, i duhet të eliminojë Zinedine Zidane. Një tjetër çerekfinale që vlen finalen vjen nga thrilli i goglave që vendosën përpara Juventusit një nga kundërshtarët më të vështirë të mundshëm, Barcelonën që vjen në këtë fazë pas përmbysjes së pabesueshme 6-1 ndaj Paris Saint Germain.
Kushedi se çfarë do të ketë menduar Buffon që para shortit kërkoi të evitonte Leicester. Para tre vitesh dy skuadrat përballeshin në finalen e Championsit në Berlin ku Barcelona fitonte 3-1 me bardhezinjtë që tani kanë shansin e revanshit. Në dy sfidat e tjera ndërthurje sërish interesante, me Borusian e Dortmundit që vihet përballë zbulimit të këtij sezoni Monacos, një përballje mes dy skuadrave që dashurojnë futbollin e hapur, ndërsa në sfidën tjetër përballë Atletikos së Diego Simeones vihet përballë Leicester.
Zinedine Zidane, trajneri i Real Madridit, ka folur për përballjen me Bayern Munihun në çerekfinale të Ligën e Kampionëve. Sipas francezit shanset për kalim në gjysmëfinale janë 50 me 50.
“Shorti na ka hedh para një kundërshtari shumë të mirë dhe të vështirë. Kam mësuar shumë nga Karlo Ançeloti dhe besoj se gjasat për kualifikim janë 50-50”, tha Zidane në konferencë për mediat para ndeshjes me Bilbaon.
“Nuk kam folur me Karlon për këtë. Ata kanë një skuadër të mirë, do të jenë dy ndeshje të bukura. Duhet të shënojmë gol jashtë, kjo është shumë e rëndësishme për ne”, shtoi strategu francez.
Pavel Nedved, drejtori sportiv i Juventusit, i ka bërë me dije Barcelonës se lideri i Serie A është përmirësuar shumë nga viti 2015. “Juve është përmirësuar shumë që nga vitit 2015 kur është ndeshur në finale me Barcelonën. Ky ekip mund të luajë pa frikë ndaj Barcelonës”, ka deklaruar Nedved. Barcelona e kishte mundur Juventusin në finalen e Ligës së Kampionëve në vitin 2015 me rezultat 3:1.
Ndeshjet
Atletiko Madrid – Leister Siti
Borusia Dortmund – Monako
Bajern Mynih – Real Madrid
Juventus – Barcelona
Takimet e para luhen të martën më 11 dhe të mërkurën më 12 prill, kurse të kthimit një javë më pas (18 dhe 19 prill).
Rruga drejt finales
Çerekfinalet: 11/12 dhe 18/19 prill
Shorti i gjysmëfinaleve: 21 prill
Gjysmëfinalet: 2/3 dhe 9/10 maj
Finalja: Të shtunën, më 3 qershor, ora 20:45, në Stadiumin Kombëtar të Uellsit në Kardif.

Shorti i Europa League, fati ndihmon Murinjon

Manchester United është skuadra pretendente për të triumfuar në Europa League, ndërsa “Djajtë e Kuq” janë ndihmuar edhe nga shorti në Nion, ku u përcaktuan çiftet çerekfinaliste të turneut.
Skuadra e Jose Murinjos do të ketë në rrugën e saj Anderlechtin, në një duel ku niset si superfavorite, falë yjeve si Zlatan Ibrahimoviç e Paul Pogba, por ku duhet patur kujdes pasi belgët kanë eliminuar në rrugën e tyre Apoel-in dhe Zenitin.
Pas eliminimit në turet e kaluara të skuadrave si Roma, Villarreal, Shakhtar Donetsk dhe Athletic Bilbao ekipi për t’u mposhtur mbetet Manchester United, që në letër ka një skuadër shumë më cilësore se rivalet e tjera.
Përveç gjigantëve anglezë, një tjetër aspirante për trofeun e Europa League është Lyon. Shorti i vendosi francezët përballë turqve të Besiktas, në një duel që do të jetë spektakolar për futbollin që praktikojnë dy skuadrat.
Përballje ndërmjet dy emrave të mëdhenj edhe ai ndërmjet Ajax dhe Schalke. Një tjetër duel tejet interesant ai i shkollës holandeze përballë “bluve mbretërorë”, që janë jashtë çdo objektivi në Bundesligën gjermane dhe kërkojnë të shpëtojnë sezonin.
Spanjollët e Celta Vigo do të sfidojnë një tjetër skuadër belge, Genk-un, që triumfoi në derbin përballë Gent. Ndeshjet çerekfinale të Europa League do të luhen në datat 13 dhe 20 prill.

Turneu aktual po përmbys teoritë e futbollit

Fiton në futboll kush mban topin apo kush vrapon më shumë. Sa herë e keni dëgjuar këtë frazë? Por edicioni aktual i Ligës së Kampioneve tregon se në fakt, kushdo që e ka thënë një gjë të tillë, ka bërë llogaritë gabim.
Statistikat e UEFA-s tregojnë se nga të dhënat e mbledhura për skuadrat që morën pjesë mes 16 më të mirave, duke filluar që nga paraqitja e tyre në fazën në grupe, ekipi që ka mbajtur më pak topin dhe ai që ka vrapuar më pak se të tjerët ka kaluar në turin tjetër.
Ekipi që ka mbajtur më pak topin është Leisteri, me 40% mesatarisht dhe po të merren për bazë 32 ekipet që nisën garën në shtator, do të kishte vetëm 3 prej tyre më poshtë në klasifikimin e kësaj statistike. Me 49 tentativa në portë në 8 ndeshje, skuadra angleze është ajo që mbyll renditjen e 16-shes në këtë lloj statistike.
Ndërkohë, Barcelona është ekipi që ka vrapuar më pak, kurse Napoli, Leverkuseni e Benfika, që janë në 5-shen e “vrapuesve” më të mirë, nuk kanë arritur të kalojnë në turin tjetër.

Fakte interesante të Champions

Me çiftet çerekfinaliste tashmë të përcaktuara, është koha t’u hedhim një sy disa kurioziteteve dhe fakteve interesante nga përballjet e shkuara mes tetë skuadrave që vijojnë rrugëtimin në Ligën e Kampioneve.
– Reali i Madridit dhe Bajerni i Mynihut janë përballur dhjetë herë mes tyre, me një bilanc plotësisht të barabartë: pesë fitore për kokë.
– Reali i ka mposhtur rivalët bavarezë në tri ndeshjet e fundit, përfshirë gjysmëfinalet e sezonit 2013-2014. Nën udhëheqjen e Karlo Ançelotit, teknikut aktual të Bajernit, madrilenët triumfuan 4-0 në takimin e kthimit në Gjermani duke i shkaktuar Bajernit disfatën më të thellë brenda fushe në kupat e Europës.
– Megjithatë, historia flet në favor të bavarezëve, që kanë një bilanc pozitiv ndaj rivalëve iberikë në 22 duelet e mëhershme. Bajerni ka dalë i fituar 11 herë kundrejt 9 të “Galaktikëve”, ndërsa vetëm 2 takime janë mbyllur pa fitues. Bajerni i ka shënuar Realit vetëm 2 gola më shumë, 33-31.
– Para dhjetë vitesh, sulmuesi holandez i Bajernit, Roi Makai, shkroi historinë kur mposhti Iker Kasijasin e Realit pas vetëm 10.12 sekondash, goli më i shpejtë i shënuar në historinë e Champions-it.
– Përballja me Barcelonën do të thotë rikthim në “Kamp Nou” për Dani Alveshin, i cili luajti 247 ndeshje me katalanasit para se t’i bashkohej Juventusit verën e shkuar. Kur u pyet se kë dëshironte në çerekfinale, braziliani u përgjigj: “Vetëm Barcelonën jo”.
– Juve dhe Barça u takuan për herë të fundit në finalen e 2015-s, ku formacioni spanjoll triumfoi 3-1 falë golave të Rakitiçit (4’), Suarezit (68’) dhe Nejmarit (90+7’), ndërsa italianët barazuan përkohësisht me Moratën (55’).
– Dueli i para dy vitesh në Berlin ishte i shtati mes Juventusit dhe Barcelonës. Bilanci anon lehtë nga ana e këtyre të fundit, që kanë fituar tri herë kundrejt dy sukseseve të “Zonjës së Vjetër” dhe po kaq barazimeve. Pozitiv për Barçën edhe bilanci i golave, 10-8.

Raporti: Shqiptarët pagesat më të larta për shëndetësinë

Shqiptarët kanë pagesat nga xhepi më të larta në Europë për shërbimet e shëndetit, por për 5142 familje, këto shpenzime janë katastrofike. “Catastrophic Health Expenditures” është një indeks global si një tregues i shmangies së rënies së popullatës në varfëri, për shkak të shpenzimeve shëndetësore.
Shpenzimet për shëndetësinë konsiderohen katastrofike nëse arrijnë në të paktën 40% të shpenzimeve të familjes, që mbeten pas zbritjes së shpenzimeve për ushqim.
Sipas INSTAT-it, aktualisht në këtë gjendje janë 5142 familje. Shifrat bëhen të ditur në Strategjinë e Shëndetësisë 2017-2020 që është në proces konsultimi.
Duke marrë në konsideratë këtë situatë, qeveria ka vënë si prioritet rritjen e financimit buxhetor për shëndetësinë. Aktualisht shpenzimet publike për shëndetësinë kanë arritur në 2.8% të PBB-së. Ministria e Shëndetësisë sqaron se vitet e fundit janë arritur rezultate të dukshme në përmirësimin e raportit midis shpenzimeve publike dhe private në shërbimet shëndetësore. Në vitin 2015, ky raport është 55% shpenzime publike dhe 45% private. Por një pjesë e konsiderueshme e këtyre shpenzimeve në fakt janë pagesa ndaj koncesionarëve privatë, deri tani katër të tilla që marrin financime nga buxheti i shtetit për ofrimin e shërbimeve shëndetësore.
Në strategjinë për shëndetësinë, qeveria është e angazhuar të rrisë financimin në shëndetësi, duke rritur financimet publike deri në masën 4% të PBB më 2025, si dhe uljen e pagesave nga xhepi deri në 30%.
“Ulja e shpenzimeve nga xhepi është e lidhur ngushtë me përpjekjet e qeverisë për të penguar rënien e familjeve në varfëri për shkak të kostos së papërballueshme të shpenzimeve për shëndetin. Ministria e Shëndetësisë po zbaton për herë të parë referimin ndaj Shpenzimeve Shëndetësore Katastrofike (Catastrophic Health Expenditures), si një tregues i shmangies së rënies së popullatës në varfëri, për shkak të shpenzimeve shëndetësore”, thuhet në të njëjtin dokument.

“Monitor”

Përkeqësohet indeksi i bankave

Ekspertët e Bankës së Shqipërisë kanë analizuar shëndetin e bankave individuale të nivelit të dytë. Studimi, i realizuar nga Adela Bode, Departamenti i Stabilitetit Financiar, Banka e Shqipërisë, nxjerr në pah se indeksi përmbledhës i treguesve kryesorë që përdoren për të ndjekur ecurinë dhe situatën e stabilitetit bankar, është përkeqësuar referuar fundit të vitit 2016.
Rritja e vlerës së indeksit (që reflekton rritje të rrezikut nëntë muajt e parë të vitit 2016), është ndikuar kryesisht nga:
I) Ecuria e dobët e përfitueshmërisë: Në shtator 2016, rezultati financiar neto i sektorit bankar ra me rreth 6.8 miliardë lekë, vit më vit, në nivelin 8.6 miliardë lekë. Dy banka të sistemit, patën ndikimin kryesor në rënien e rezultatit neto, të cilat gjatë periudhës raportojnë humbje. RoA e sistemit ra në nivelin 0.65%, nga 1.2% një vit më parë;
II) Likuiditeti – vlera mesatare e këtij nënindeksi është rritur gjatë vitit 2016, çka nënkupton rritje të rrezikut dhe stabilitet më të ulët. Ngushtimi i raportit të treguesit kryesor të likuiditetit “aktive likuide/totali i aktiveve”, ka rritur kontributin në rrezik të këtij elementi gjatë periudhës, dhe
III) Përkeqësimi i cilësisë së aktiveve: Gjatë nëntë muajve të parë të vitit, zgjerimi i kredive me probleme dhe për rrjedhojë edhe i raportit të kredive me probleme, kanë kontribuar në rritjen e rrezikut të qëndrueshmërisë së sektorit bankar. Cilësia e aktiveve përbën burimin kryesor të rrezikut ndaj qëndrueshmërisë së sektorit bankar. Kjo vërehet edhe në Figurën 2, ku cilësia e aktiveve paraqitet më e gjerë se treguesit e tjerë.
Në historik, vlerat më të larta të indeksit të shëndetit bankar evidentohen në vitet 2009 dhe 2013. Në vitin 2009, ndikimin kryesor në rritjen e rrezikut dhe përkeqësimin e shëndetit bankar e dhanë: përkeqësimi i vazhdueshëm i likuiditetit, i cili këtë vit përbënte burimin kryesor të rrezikut ndaj qëndrueshmërisë së sektorit bankar; eficienca më e dobët e sistemit bankar, si dhe fillimi i materializimit të kredive me probleme. Në vitin 2013, shëndeti i ulët bankar shoqërohet nga përkeqësimi i shpejtë i cilësisë së kredisë (e cila që prej vitit 2012 deri më sot përbën burimin kryesor të rrezikut ndaj qëndrueshmërisë së sektorit bankar), si dhe rënia e fitimit të bankave, e cila ndikon në rritjen e kontributit në rrezik të nënindeksit “përfitueshmëria”.
Në fund të shtatorit 2016 (krahasuar me fundin e vitit 2015), indeksi i përbërë i shëndetit bankar shfaq qëndrueshmëri më të dobët për shumicën e bankave të sistemit, ku rol kryesor luajnë bankat e mëdha. Tri banka të mëdha (të cilat së bashku përbëjnë 57% të totalit të aktiveve të sistemit bankar), shfaqin përkeqësim të indeksit të shëndetit bankar gjatë vitit. Njëra prej tyre rezulton banka më e ekspozuar ndaj rreziqeve (e cila pasqyrohet në indeks me ngjyrë të kuqe, vlera 0.65) dhe në të njëjtën kohë raporton përkeqësimin më të madh të indeksit të agreguar të shëndetit.
Bankat me vlerën më të ulët të indeksit të agreguar, çka nënkupton përqasje më e ulët ndaj rreziqeve dhe shëndet më të mirë të bankave, janë: dy banka të vogla dhe një bankë e mesme. Këto banka karakterizohen nga: likuiditet i lartë (ato kanë raportet më të larta të “aktive likuide/totali i aktiveve”); ecuri pozitive e përfitueshmërisë (2 prej tyre mbartin nivelin më të lartë të kthimit në aktive (RoA), për periudhën).
Ndërsa në zonën e nxehtë, duke shfaqur qëndrueshmëri të ulët dhe ekspozim të lartë ndaj rreziqeve, ndodhen dy banka (një bankë e madhe dhe një bankë e mesme me kapital grek). Për të dyja këto banka, indeksi i agreguar i shëndetit bankar është përkeqësuar ndjeshëm referuar fundit të vitit 2015.
Këto banka pasqyrohen në indeks me ngjyrë të kuqe dhe mbartin vlerat 0.57 dhe 0.65 secila. Këto banka karakterizohen nga përfitueshmëri e dobët gjatë vitit 2016. Rezultati neto dhe fitimi i tyre ka rënë ndjeshëm. Njëra nga këto dy banka raporton humbje në shtator 2016.
Në periudhën para krizës globale të vitit 2007, bankat shfaqin shëndet më të mirë dhe përqasje më të ulët ndaj rreziqeve. Gjatë viteve 2003-2007, pjesa dërrmuese e bankave mbartin vlera të ulëta të indeksit të shëndetit bankar dhe pasqyrohen me ngjyrë jeshile. Gjatë këtyre viteve, bankat karakterizohen nga përfitueshmëri e lartë, nivel i ulët i kredive me probleme (e cila përkthehet në cilësi të mirë të aktiveve) dhe janë të mirë kapitalizuara. Kriza financiare globale dha ndikim edhe në vendin tonë, gjë që pasqyrohet në performancën e dobët të bankave gjatë viteve 2008-2013.
Gjatë këtyre viteve, bankat shfaqin nivele të larta të indeksit të shëndetit bankar, duke u ngjyrosur në shumicën e rasteve me ngjyrë të kuqe. Dy vitet e fundit, shëndeti i bankave individuale është përmirësuar (krahasuar me periudhën para vitit 2014), ndikuar nga: përmirësimi i kapitalit, rritja e përfitueshmërisë, përmirësimi i cilësisë së aktiveve (RKP në fund të vitit 2014 shënonte 25%, ndërkohë që aktualisht niveli i kredive me probleme ka rënë në 18.3%), dhe përmirësimi i likuiditetit të bankave. Të ndara në grupe, sipas origjinës së kapitalit dhe madhësisë së bankave, evidentojmë rritje të rrezikut pothuajse për të gjitha grupimet krahasuar me periudhën para krizës (dhjetor 2007). Të ndara sipas origjinës së kapitalit, bankat me origjinë shqiptare kanë shfaqur përmirësim të indeksit të agreguar të shëndetit bankar, referuar muajit dhjetor 2015. Rol kryesor kanë luajtur përmirësimi i nënindekseve të “Përfitueshmërisë”, “Likuiditetit” dhe “Eficiencës”. Grupi me origjinë “të tjera”, ku përfshihen bankat me origjinë nga vende të tjera ka vlerën më të ulët të indeksit të shëndetit bankar, e cila nënkupton shëndet të mirë dhe rrezik të ulët.
Të ndara sipas madhësisë, bankat e mesme (G2) dhe bankat e mëdha (G3) kanë shfaqur përkeqësim të indeksit në shtator 2016 (krahasuar me fundin e vitit 2015), duke pasqyruar rritje të rrezikut. Ndërsa bankat e vogla kanë shfaqur përmirësim.

Industria në krizë, prodhimi rënie për të 9-in tremujor rresht

Instituti i Statistikave njoftoi se prodhimi industrial i Shqipërisë ra për të nëntin tremujor me radhë duke shënuar një krizë të paprecedentë. Sipas INSTAT, në tremujorin e fundit të vitit të kaluar, vëllimi i prodhimit industrial vendas ra me 11 për qind krahasuar me tremujorin e fundit të 2015-ës duke konfirmuar krizën e gjatë të sektorit. Të dhënat tregojnë se kriza ka përfshirë të gjithë spektrin e industrisë, si atë nxjerrëse ashtu dhe industrinë përpunuese. Sipas tabelave, në industrinë nxjerrëse, prodhimi ra me mbi 20 për qind, ndërsa në atë përpunuese ai u tkurr me 1.8 për qind. Kriza e industrisë vendase ka nisur që nga tremujori i tretë i vitit 2014. Sipas INSTAT, që pas shtatorit të 2014-ës, prodhimi industrial i vendit ka ardhur gjithmonë në rënie duke pasqyruar krizën e thellë që kalon sektori i naftës dhe ai i minierave, por edhe degët e tjera të industrisë, përfshirë atë përpunuese.

Ekonomia e prapambetur

Shqipëria është vendi me industrinë më të prapambetur në rajon, e cila reflektohet qartë në peshën që ky sektor zë në ekonominë kombëtare. Sipas BERZH, në Shqipëri sektori i industrisë zë vetëm 14 për qind të ekonomisë, ndërkohë që në rajon mesatarja është dy deri në tre herë më e lartë. Përveç Malit të Zi që ka një nivel të ngjashëm, në të gjithë vendet e tjera të Ballkanit pesha e industrisë në ekonomi varion nga 18 deri në 27 për qind. Pesha e ulët e industrisë tregon se Shqipëria ka një ekonomi të prapambetur, e cila bazohet kryesisht tek bujqësia dhe sektorët e tjerë që kanë pak vlerë të shtuar. Produktiviteti i ulët është dhe arsyeja kryesore se pse Shqipëria ka pagat më të ulëta në rajonin e Ballkanit.