Betonizimi i Tiranës në mënyrë masive filloi pas vitit 2000, kur Edi Rama mori pushtetin. Përgjatë fushatës elektorale ekranet u mbushën me spotin e njeriut që i kërkonte qytetarëve të Tiranës, të provonin atë si administrator, duke i premtuar një qytet më të gjelbërt, me hapësira më shumë për fëmijët e tyre e të tjera si këto… Deri në atë kohë shumë pak ndërtime ishin kryer në Tiranë, por pas ardhjes në krye të Bashkisë të Edi Ramës, qytetarët panë me sytë e tyre se pak nga pak e ditë për ditë gjelbërimi po ja linte vendin betonit. U zhdukën sipërfaqe të tëra gjelbërimi, terrene sportive, oborre shkollash, kinematë. Të gjitha u dhanë për ndërtim klientëve të ish-kryetarit të Bashkisë dhe nga Tirana e dikurshme nuk po mbetej më asgjë. Paraja që prodhohej dhe pastrohej nga ky aktivitet ishte e madhe. Aq e madhe sa në vitin 2009, Rama nuk pranoi të hiqte dorë nga Bashkia, por deklaroi se do të ishte dhe kryeministër dhe kryetar bashkie… E si mund të ndodhte ndryshe. Ai institucion i dha atij Partinë Socialiste, i siguronte lidhjet me krimin e organizuar, me bandat dhe mafian që operonte në fushën e trojeve. Dhe ai e donte sërish atë me çdo lloj forme dhe çdo lloj mjeti. Në zgjedhjet e vitit 2015, atij i duhet në krye të saj një Yes man, lehtësisht i korruptueshëm dhe që mund të fshinte çdo lloj pisllëku që ai do të linte mbrapa. Zgjidhja nuk ishte dhe aq e vështirë e ku do të gjente njeri më të përshtatshëm dhe servil se Erion Veliaj, i njohur për makutërinë e tij që nga koha kur ishte në krye të “Mjaft”….

Betonizimi

Kërcënimi që i bëri Emiljano Shullazi, kandidatit për rektor të atëhershëm Mynyr Koni nuk ishte i rastësishëm. Më 3 qershor të vitit 2015, u organizua një konkurs për masterplanin e Qytetit “Studenti”, ku veç rikonstruksionit të përgjithshëm të godinave një pjesë të rëndësishme zinte dhe fusha e këtij qyteti. Sipas asaj çka u reklamua me bujë nga qeveria dhe Bashkia do të ndërtoheshin godina të reja, salla bibliotekash, fusha futbolli dhe tenisi. Projekti do të kushtonte 23 milionë dollarë dhe do të fillonte në vitin 2015. Por çfarë po ndodh në fakt? Nga një hulumtim që gazeta “RD” ndërmori, rezultoi se aty ku do të ndërtohej ndërtesa qendrore sipas masterplanit, Erion Veliaj ka filluar ndërtimin e një parkimi. Bëhet fjalë për pjesën e fushës përballë Fakultetit Ekonomik. Madje tenderi për ndërtimin e tij është zhvilluar që në gusht të këtij viti, fiks një vit pas masterplanit të organizuar nga Rama. Tenderi ka kushtuar rreth 38 milionë lekë dhe është fituar nga “Kola Invest” SHPK. Ndërkohë që pjesa tjetër, një sipërfaqe prej dhjetëra hektarë rezulton të jetë lënë qëllimisht e braktisur. Fushat që shërbenin për lojëra volejbolli, basketbolli dhe futbolli tashmë janë shkatërruar plotësisht. Ende nuk dihet se përse ka devijuar masterplanin Erion Veliaj, por burime bashkiake shprehen se aty vetëm korpus universitar nuk do të ndërtohet. Toka në fakt është në pronësi të Rektoratit të Tiranës dhe në mars të këtij viti në media u përfol se ishin pikërisht këto hektarë tokë, të cilat çuan dhe në kërcënimin e rektorit Koni nga ana e Emiljano Shullazit, i cili me ardhjen e rilindjes në pushtet, synimi i tij ka qenë kryesisht biznesi imobiliar, por me metodat siç di ai. Emërimi i këshilltares socialiste bashkiake në krye të Rektoratit, do ja lehtësonte punën shumë Erionit për të kryer pisllëkun e radhës me këto troje publike. Dihet që synimet e tij “ekspansioniste” në këtë zonë janë të mëdha, pasi pak pas ardhjes në pushtet ish-protestuesi i djeshëm nuk ngurroi të firmoste një leje ndërtimi në Parkun Kombëtar, përballë Fakultetit Ekonomik. Pak metra më larg vendit ku Tahiri me urdhër të Edi Ramës, hidhnin në erë me dinamit shtëpitë me leje të qytetarëve të Tiranës, duke na ofruar pamje si të ishim vend në konflikt. Kjo bëhej në emër të “të bërit shtet”….

Kulla shumëkatëshe, por jo kampus

Kampus për studentët nuk ka… Do të ketë qendra tregtare apo kulla, por jo kampus. Po ndërhyhet për të ndërtuar një parkim, i cili mesa shihet do ja hapë rrugën kullave shumëkatëshe në Qytetin “Studenti”. Një aferë e pastër me trojet publike që i ofrohet klientëve të qeverisë për t’i ndërtuar dhe më pas fitimi dihet si ndahet. Në rast se dikur Rama mjaftohej me 20 për qindëshin e lejes së ndërtimit, tashmë që ka marrë dhe Kryeministrinë duket se oreksi i është hapur dhe po i kthen trojet publike në private. Ashtu siç ndodhi dhe në rastin e stadiumit kombëtar, ku në truall publik u gjet mënyra që të ngrihej një qendër tregtare. Ashtu siç po veprohet me Sheshin Skënderbej apo me troje të tjera, kryesisht në qendra që në pronësi të tyre kanë dhe anekset sportive. E tillë është hapësira mbrapa stadiumit “Selman Stërmasi”, ku dhe aty Erioni e filloi me parkim, por ka lënë të hapur mundësinë për pjesën e fushës së futbollit, që enkas e ka lënë në degradim e sipër. Dhe aty fjalët janë se do të përdoret për një tjetër megaaferë me trojet shtetërore, duke ditur se trualli ndodhet në një nga zonat më të shtrenjta të Tiranës, në mos më e shtrenjta. Një gjë është e sigurt me ardhjen e Erionit në krye të Bashkisë dhe me bekimin e Ramës në krye të qeverisë, hapësirat e gjelbërta sa do të vijnë e do të ngushtohen dhe do ja lenë vendin betonizimit dhe kullave që po i marrin frymën qytetit.

A po përdoren trojet publike të Tiranës për pastrimin e parave të drogës?!

Në fakt, Edi Rama s’e ka për herë të parë që të dorovisë krimin e organizuar me troje publike dhe sheshe ndërtimi për të shmangur kështu ndonjë nga ish-pronarët e bezdisshëm që mund t’i bëjnë ndonjë të pabërë me gjykatat. Për shembull, ish-fushën e stërvitjes së ekipit “Dinamo” mbrapa stadiumit “Qemal Stafa” ia ka dhuruar djemve të Hajredin Shytit, drejtues të organizatës kriminale “Hakmarrja për Drejtësi”. Një fakt ky i denoncuar nga ish-Kryeministri Berisha. Edhe aty një sipërfaqe e konsiderueshme ku pritet të ndërtohet një ose më shumë kulla shumëkatëshe. Madje ditën e djeshme, aty ishte përqendruar INUK dhe Policia Bashkiake për të prishur dhe ndërtesën e fundit, që do i hapë rrugën mesa duket ndërtimit të kullës ku ortakë pritet të jenë dhe vëllerëzit Shyti. A mund të vihet më shumë se kaq në funksion të krimit i gjithë shteti?! Të gjitha trojet e sipërpërmendura ndodhen në zonë ku një metër katror e kalon shifrën e një mijë eurove për metër katror. Viti që po lemë pas ishte ndër më të begatët për sa i përket mbjelljes dhe eksportit të hashashit, kjo për atë pjesë të trafikantëve që kanë lidhje të ngushta me pushtetin. Eksperiencat e mëparshme kanë treguar se paraja e fituar nga droga mënyra më e mirë për t’i pastruar është sektori i ndërtimit dhe kryesisht Tirana dhe bregu i detit, pasi si çmimi ashtu dhe kërkesa është më e lartë. Pyetja që shtrohet është, a po përdoren trojet publike të Tiranës, nga krimi i organizuar dhe trafikantët për të pastruar paratë me anë të ndërtimit?!

Presidenti i Republikës, Bujar Nishani priti dje në një takim Ndihmës Sekretarin për Çështjet Ndërkombëtare dhe Krye Zyrtarin Diplomatik të Departamentit Amerikan të Sigurisë Kombëtare, Alan Bersi.
Në takim u shkëmbyen pikëpamje mbi situatën në rajon si dhe në zonat e konflikteve, kjo e fundit nisur edhe nga pozicioni gjeografik i vendit tonë, si një urë lidhëze midis rajoneve të Azisë dhe kontinentit evropian.
Biseda mes Presidentit Nishani dhe Ambasadorit Bersi u fokusua te forcimi i kontrollit të kufijve për të përmirësuar në maksimum luftën kundër terrorizmit dhe trafiqeve të të gjitha formave.
Gjithashtu Presidenti Nishani vlerësoi bashkëpunimin dhe asistencën amerikane në këtë aspekt duke inkurajuar një rritje akoma më të madhe të kësaj ndihmese në të ardhmen.
Presidenti i Republikës e garantoi zyrtarin amerikan se institucionet ligjzbatuese të vendit ruajnë vlerësime maksimale për këtë bashkëpunim si dhe janë të gatshëm në çdo kohë për ta zhvilluar dhe mirëpritur ndihmën e tyre në çdo kohë.

Nikollaq Neranxi, nga Shoqata e Tregtarëve thotë se, kohët e fundit janë miratuar së paku 7 ligje që shkojnë në favor të lobuesve për interesa të ngushta dhe janë kundër interesit publik dhe një zhvillimi vizionar të vendit

-A ekziston në Shqipëri fenomeni i kapjes së shtetit, nëpërmjet bërjes së ligjeve që favorizojnë grupe të caktuara në dëm të zhvillimit të qëndrueshëm të vendit?

Fenomeni i kapjes së shtetit, ose “state capture”, nënkupton një lloj sistemi politik të korruptuar në të cilin interesat private influencojnë në mënyrë të ndjeshme procesin e vendimmarrjes shtetërore në favor të interesave të tyre nëpërmjet rrugëve të fshehta, që mbulohen me miratimet e ligjeve. Këto fenomene vërehen kur elita që udhëheq një vend manipulohet nga biznesmenë të fuqishëm në zbatimin e politikave ekonomike dhe tregtare. Një ndër faktorët që nxisin forcimin e këtij fenomeni në vend është dhe centralizimi i theksuar i autoritetit. Në një ekonomi ku është prezent fenomeni i kapjes së shtetit, krijohet një rreth vicioz që vë në kurth politikat institucionale dhe reformat shtetërore, duke i përdorur vetëm në dobi të përfitimeve të firmave të fuqishme dhe të pushtetarëve. Në këtë vështrim të përgjithshëm, ekonomia shqiptare është dukshëm e përfshirë nga fenomeni i kapjes së shtetit.

-A mund të na thoni disa raste që keni vënë re?

Së pari, do të përmendnim rastin e ndikimeve të interesave personale ekonomike të klaneve të lidhura ngushtë me pushtetarët kundër interesave të qytetarëve të Himarës. Politikat e ndjekura në lidhje me këtë territor të çmuar të vendit, duke planifikuar shpronësime, shkatërrime dhe ndërtime të reja, tërësisht sipas vlerësimit të lirë të hartuesve të projekteve, pa marrë parasysh interesat e personave që ndikohen drejtpërdrejt nga këto ndryshime, tregojnë një cenim të të drejtave të qytetarëve të garantuara me Kushtetutë.
Së dyti, miratimi me një numër të ulët deputetësh i Ligjit Nr. 92/2016 “Për disa shtesa dhe ndryshime në Ligjin Nr. 10463, datë 22.09.2011, “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, të ndryshuar, edhe pas kundërshtimeve dhe protestave të vazhdueshme të individëve dhe të Shoqërisë Civile, lë të nënkuptohet një interes ekonomik madhor të fshehur në objektin e këtij ligji. Për më tepër, në ushtrim të detyrave të tij, Presidenti i Republikës nuk e dekretoi ligjin me argumentin se bie ndesh me Kushtetutën dhe konventat ndërkombëtare. Pasojat që vijnë nga ndryshimet e miratuara nga legjislatori ndikojnë ndjeshëm në mjedisin tonë dhe rrjedhimisht në shëndetin tonë në mënyrë të pajustifikuar, kundrejt përfitimit klientelist që kanë individë të caktuar për shkak të shoqërive që do të menaxhojnë këto mbetje. Dihet që në të gjithë botën biznesi i plehrave është monopol i mafies.
Së treti, me Ligjin Nr.80/2015 “Për arsimin e lartë dhe kërkimin shkencor në institucionet e arsimit të lartë në Republikën e Shqipërisë” janë miratuar dispozitat që parashikojnë financimin nga Buxheti i Shtetit për institucione të arsimit të lartë jopublik. Pa marrë në konsideratë protestat studentore dhe pa dëgjuar kërkesat e ngritura nga ta, në vitin e parë të aplikimit të reformës në arsimin e lartë u duket qartë favorizimi i sistemit të ri në dobi të interesave klienteliste të universiteteve private, fakt ky që konkludohet edhe me financimet që këto universitete kanë përfituar nga buxheti shtetëror. Në një kohë kur deri dje, ky buxhet financonte vetëm universitetet publike, në ditët e sotme, kjo passjell edhe reduktimin dhe tkurrjen e financave të universiteteve publike për këto shkaqe. Financimi i universiteteve private nga buxheti publik është i papranueshëm për faktin se universitetet private, janë nisma tregtare me qëllim përfitimi pasuror dhe nuk shikohen arsye se pse shteti duhet të financojë një nismë tregtare përveç se arsyeve klienteliste.
Së katërti, ndryshimet që priten të vijnë nga miratimi i Ligjit Nr. 19/2016 “Për masat shtesë të sigurisë publike” cenojnë të drejtat thelbësore të individit, ndër to, edhe të drejtën e mbrojtjes së jetës private. Një parashikim i marrjes së masave shtesë së sigurisë për një grup të gjerë subjektesh, duke detyruar këta të fundit të përballojnë vetë shpenzimet e konsiderueshme për zbatimin e dispozitave ligjore (për vendosjen dhe mirëmbajtjen e kamerave etj.), kapërcen objektin e vetë ligjit. Në thelb, realizohet një mbikëqyrje e gjithanshme e individëve në kundërshtim me të drejtat e tyre të garantuara nga Kushtetuta, në veçanti të drejtën e jetës private, duke passjell një kontrollim të vazhdueshëm e të qëndrueshëm në kohë të çdo veprimi të secilit subjekt të ligjit. Këto shkelje ndërmerren për të kënaqur interesa të tjerë që bien ndesh me interesin e përgjithshëm publik, pasi individët kufizohen në të drejtën e tyre të privatësisë.
Së pesti, Ligji Nr. 93/2015 “Për turizmin”, ndër të tjera përjashton nga procedurat e prokurimit publik programet për realizimin e projekteve në fushën e turizmit të financuara nga buxheti i ministrisë përkatëse. Presidenti i Republikës ka kundërshtuar edhe pjesë të tjera të këtij ligji, siç janë parashikimet e vënies në dispozicion të pasurive të paluajtshme për një afat 99 vjet për ndërtimin e strukturave akomoduese në zonat me përparësi zhvillimin e turizmit. Duke cenuar të drejtat e pronësisë së pronarëve të ligjshëm dhe parimet e rregullave të konkurrencës, normat e reja shfaqen të paqarta si rezultat i abuzimit të qëllimshëm të pushtetit ligjvënës.
Së gjashti, Ligji Nr. 55/2015 “Për investimet strategjike në Republikën e Shqipërisë” krijon mundësi abuzimi në vendimmarrje, duke parashikuar mundësi për dhënie koncesioni pa konkurrim të pasurive kombëtare. Sipas dispozitave të këtij ligji, për të mundësuar zhvillimin dhe realizimin e projekteve strategjike lejohet shpronësimi për interes publik i pronarëve të pasurive të paluajtshme pronë private. Për më tepër, shteti favorizon këta investitorë të veçantë, duke u detyruar t’u ofrojë atyre ndihmë në infrastrukturë. Shihet qartë, rëndësia që i jepet interesave ekonomike të këtyre grupimeve në disfavor të individëve.
Së fundmi, Ligji Nr. 125/2013 “Për koncesionet dhe Partneritetin Publik-Privat” i ndryshuar, po rezulton një mjet efikas për realizimin e interesave pasurore të segmenteve të caktuar të pushtetit qendror. Shembulli më i mirë është në koncesionin e hemodializës, koncesionin i kontrollit të check-up, koncesionin e laboratorëve të qendrave spitalore. Është qartazi e dukshme që këto marrëdhënie shtet-privat mbartin në vetvete një devijim nga funksioni i interesit të përgjithshëm publik, duke rezultuar në një interes të pastër personal ekonomik. Pasi sikundër rezulton, kompanitë private kanë rezultuar të pasuksesshme në ofrimin e shërbimit të tyre, dhe jo më kot këto koncesione mbeten shumë të kontestuara.

-Çfarë pasojash kanë këto ndikime në interesin e përgjithshëm publik?

Përfitimet personale të klaneve klienteliste të lidhur me pushtetin kalojnë nga përvetësimi i të drejtave mbi pronat publike e private te mbrojtja e të drejtave të caktuara të individualizuara. E gjithë kjo realizohet në shkelje të të drejtave të individëve të njohura me Kushtetutë. Në rastet e sipërcituara, individi privohet nga e drejta e jetës, e drejta e pronës, e drejta për t’u arsimuar, e drejta e mbrojtjes së jetës private, e drejta e ushtrimit të lirë të veprimtarisë ekonomike, e drejta e barazisë etj. Ky fenomen rëndon edhe mbi biznesin, i cili nuk mund të mbijetojë në një ekonomi të bazuar në kapjen e shtetit nga politikanët e korruptuar. Lista e mësipërme nuk është shteruese, por tregon vetëm disa raste të këtij fenomeni në Shqipëri.

“Monitor”

Mbrëmë ish-Kryeministri Berisha priti në një takim Kryetarin e BDI-së në Maqedoni, zotin Ali Ahmeti, i cili shoqërohej nga bashkëpunëtorë të tij. Në këtë takim zoti Berisha përgëzoi kryetarin e BDI-së, Ahmeti, për zgjedhjet e përgjithshme dhe fitoren në këto zgjedhje të BDI, si parti politike me mbështetje më të gjerë nga shqiptarët në Maqedoni.
Zoti Berisha gjithashtu shprehu keqardhjen për humbjen e 9 vendeve në Parlament nga zgjedhësit me origjinë shqiptare për shkak të përcaktimeve ligjore në dëm të tyre.
Ai shprehu vlerësimet për të gjitha arritjet e BDI, shqiptarëve dhe kontributin e tyre thelbësor në zhvillimet në Maqedoni.
Në këtë takim u diskutua gjerësisht mbi domosdoshmërinë e bashkëpunimit dhe bashkërendimit të përpjekjeve të forcave politike shqiptare në Maqedoni për një horizont të ri në zbatimin e plotë të marrëveshjes së Ohrit dhe zhdukjes së çdo forme diskriminimi të shqiptarëve në Maqedoni, gjë që do ta bëjë këtë vend më të lirë dhe më stabël.
Në këtë takim u theksua gjithashtu domosdoshmëria e investigimit, dokumentimit të genocidit dhe krimeve kundër njerëzimit të kryera në të shkuarën ndaj shqiptarëve, pasi heshtja ndaj tyre nuk premton të ardhme të qartë. Takimi ishte i hapur dhe kaloi në frymë të plotë mirëkuptimi.

Emri i studios belge 51N4E ngjan i lidhur pandashmërisht me projektin pedonal të Sheshit “Skënderbej”. Ajo është studioja që bëri projektin e rehabilitimit si pjesë e planit urbanistik, në kohën kur Edi Rama ishte kryetar i Bashkisë së Tiranës. Së fundi, 51N4E është shpallur fituese e tenderit për mbikëqyrjen e punimeve të fazës së parë të sheshit. Është përzgjedhur, duke skualifikuar 6 kompani në garë, edhe pse kishte ofertën më të lartë.
AIS një OJF promotore e Open Data Albania raporton se për fazën e parë të punimeve për Rikualifikim të Sheshit “Skënderbej”, vlera është 527.5 milionë lekë dhe kompania fituese Fusha shpk.
Por për mbikëqyrjen e punimeve të kësaj faze është zhvilluar gjithashtu një tender dhe “u shpall fituese kompania me ofertën më të lartë, përkatësisht 51N4E, duke refuzuar/skualifikuar gjashtë kompanitë me renditje më të favorshme sipas ofertës”.
AIS një OJF promotore e Open Data Albania, për Shqipërinë ju fton të monitoroni prokurime publike për Punë, Shërbime dhe Furnizime Publike të Institucioneve pjesë e Qeverisjes Vendore Bashki. Të dhënat janë për çdo prokurim të realizuar nga 61 Bashkitë e reja nga korrik 2015 dhe në vijim.
“Konkretisht ditët e fundit në faqen tonë Prokurime Transparente janë krijuar pasaporta për disa tender të rëndësishëm në vlerë dhe impakt infrastrukturor. Një prej tyre ishte edhe Faza e II e punimeve për Rikualifikim Urban të Sheshit “Skënderbej”. Fondi limit i këtij tenderi është 979 884 648 (nëntëqind e  shtatëdhjetë e nëntë milionë lekë e tetëqind e tetëdhjetë e katër mijë e gjashtëqind e dyzet e tetë lekë) pa TVSH”, thuhet në Open Data.
Ndërkohë për fazën e parë të punimeve për Rikualifikim të Sheshit “Skënderbej”, vlera është 527.5 milionë lekë dhe kompania fituese Fusha shpk. Për mbikëqyrjen e punimeve të kësaj faze është zhvilluar gjithashtu një tender, në të cilin morën pjesë 7 kompani dhe u shpall fituese kompania me ofertën më të lartë përkatësisht 51N4E, duke refuzuar/skualifikuar gjashtë kompanitë me renditje më të favorshme sipas ofertës. Motivi i skualifikimit, mungesa e kapaciteteve teknike. Ky është tenderi i dytë që fiton Fusha shpk dhe shpallet fitues për mbikëqyrje punimesh po 51N4E. Edhe punimet për parkingun nëntokësor kanë të njëjtën kompani implementuese dhe të njëjtën kompani mbikëqyrëse.
Vetëm një investigim i shkurtër në faqen e kompanisë 51N4E na jep qartë arsyet e këtij favorizimi të turpshëm. Në këtë faqe, pa ndryshuar asnjë presje thuhet: “Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama dhe ministrja e Zhvillimit Urban dhe Turizmit, Eglantina Gjermeni kanë nisur zyrtarisht (are officially kicking off) Atelier Albania. Kjo platformë, e propozuar dhe zhvilluar nga 51N4E dhe IABR, është caktuar nga qeveria e re shqiptare në bashkim të kujdesshëm me gjithë politikat që ata zhvillojnë”.