Shefi i ExxonMobil, Rex Tillerson do të bëhet ministër i Jashtëm i SHBA. Ai ka kontakte të ngushta me Kremlinin. Presidenti i zgjedhur i SHBA, Donald Trump e paraqiti të martën Tillersonin si kandidatin e tij të dëshiruar për postin me ndikim të ministrit të Jashtëm të SHBA. Emërimin e tij duhet ta konfirmojë edhe Senati.
Si gjithmonë në raste të tilla, Moska reagoi e përmbajtur dhe nuk u tregua shumë e gëzuar. “Përfaqësues rusë, jo vetëm Presidenti, kanë marrëdhënie të mira biznesi me këtë burrë”, tha një bashkëpunëtor i Kremlinit në një pozicionim të parë. Tillersoni vlerësohet prej të gjithëve si figurë solide me pikëpamje të vetat, tha zëdhënësi. Konstantin Kossaçev, kryetar i Komisionit të Jashtëm në Këshillin e Federatës ruse u shpreh në mënyrë shumë më optimiste.
Raporti me Rusinë ka qenë vendimtar në zgjedhjen e kandidaturës së Tillersonit si ministër i Jashtëm, shkroi ai në Facebook. “Trumpi është konsekuent dhe deklaratat e tij për Rusinë nuk ishin thjesht fushatë elektorale”. Vendimi për Tillersonin qe një sinjal ndaj elitave të SHBA, por edhe ndaj gjithë botës, duke përfshirë Rusinë. “Po vijnë kohë të reja”, kështu u shpreh politikani rus.
Në fakt në Moskë atmosfera duhet të jetë euforike. Diplomacia e SHBA do të përcaktohet në të ardhmen nga një burrë, i cili e njeh Rusinë që prej gati 20 vjetësh dhe i cili ka lidhje të shkëlqyera me qarqet më të larta drejtuese të Kremlinit. Presidenti rus, Vladimir Putin e dekoroi atë më 2013 me një urdhër miqësie. “Për një kontribut të konsiderueshëm për forcimin e bashkëpunimit në sektorin e energjisë”, shkruhej në argumentim.

Një shok i Putinit nga rrethi drejtues më i ngushtë
Kontaktet e Tillersonit me Rusinë e kanë fillesën që në fund të viteve ’90, kur Presidenti i Rusisë ende quhej Boris Jelzin dhe kur Moska ndodhej në një kurs properëndimor. Menaxheri i naftës nga Teksasi ishte përgjegjës për projektet e Exxonit në Rusinë e pasur me lëndë të para, fillimisht që nga ishulli Sachalin në Lindjen e Largët të Rusisë. Edhe në fushat e naftës në Siberi firma amerikane dhe ruse bashkëpunojnë ngushtë. Tillersoni 64-vjeçar është takuar disa herë me Putinin dhe është i ftuar i përhershëm në Forumin Ekonomik të Shën Petërsburgut, një projekt prestigjioz i Kremlinit.
Edhe më të ngushta duken marrëdhëniet e Tillersonit me shokun e tij Seçin të Rosneftit. Në kohët sovjetike, shefi i sotëm i koncernit udhëheqës në tregun rus ka qenë njësoj si Putini punonjës i shërbimit të fshehtë. Mediat ruse e përshkruajnë Seçinin si një biznesmen veçanërisht të suksesshëm, i cili bën pjesë në rrethin drejtues më të ngushtë pranë Putinit.

A do të shkrijë partneriteti i ngrirë?
Në një intervistë me revistën ekonomike ruse, “Wedomosti, në vitin 2005, Tillersoni tha se janë “aftësitë e tij menaxhuese” që e kanë bërë të suksesshme në Rusi firmën e tij. Si Seçini personalisht, ashtu edhe Rosnefti janë të prekura nga sanksionet e Perëndimit, të cilat janë vendosur për shkak të veprimeve ruse në Krime dhe në Ukrainën Lindore. Sipërmarrja ruse ka nevojë për kredi perëndimore dhe për njohuri për shpime në zona të vështira. ExxonMobil i llogariti humbjet e tij për shkak të sanksioneve në vitin 2015 në një miliard dollarë.

Reagime të ndryshme për emërimin e tij
Ka patur reagime të ndryshme lidhur me përzgjedhjen e presidentit të zgjedhur Donald Trump për detyrën e sekretarit të Shtetit. Disa e kanë vlerësuar drejtuesin e kompanisë ExxonMobil, Rex Tillerson, ndërsa të tjerë janë shprehur të shqetësuar për shkak të lidhjeve të tij të ngushta me Rusinë. Njofton korrespondenti i “Zërit të Amerikës” në Departamentin e Shtetit, Steve Herman.
Text: Në një deklaratë, presidenti i zgjedhur Trump tha se shefi i kompanisë së naftës Rex Tillerson është një zgjedhje e shkëlqyer për postin e sekretarit të Shtetit bazuar në këmbënguljen, përvojën ndërkombëtare dhe të kuptuarit e thellë të gjeopolitikës.
“Ai ka një përvojë menaxhuese të jashtëzakonshme që mendoj se do të jetë e dobishme. Por ai nuk ka përvojë në politikë”, thotë ambasadorja Barbara Bodine në Universitetin “Georgetown”.
Ndër të parat figura ndërkombëtare që vlerësuan zgjedhjen e zotit Trump ishte udhëheqësi i OPEC-ut, organizatës së vendeve eksportuese të naftës me 13 anëtarë. Ai e quajti zotin Tillerson “më tepër se të mbikualifikuar”.
“Ekziston një vijë e hollë ndarëse mes naftës, gjeopolitikës dhe diplomacisë”, tha sekretari i Përgjithshëm i OPEC-ut, Mohammad Markindo.
Por kjo vijë e hollë ndarëse, mund të jetë një sfidë për kandidatin kur ai të përballet me senatorët në procesin dëgjimor për emërimin e tij.
“Republikanë dhe demokratë po bëjnë pyetje lidhur me konfliktet e mundshme të interesit të zotit Tillerson, për marrëdhënien e tij të gjatë dhe të ngushtë me Vladimir Putinin dhe Rusinë. Ata pyesin dhe mbi aftësinë e tij për të balancuar kërkesën për të qenë diplomat dhe për të luftuar në mbrojtje të interesave amerikane, me përvojën e tij të drejtimit të një kompanie gazi e nafte me interesa dhe përparësi të ndryshme”, thotë senatori Chris Coons.
Zoti Tillerson ka qenë kritik i sanksioneve amerikane mbi Rusinë, të cilat kanë dëmtuar kompaninë e tij ExxonMobil.
“Duhet të presim që kandidati, zoti Tillerson të kërkojë çlirimin e Rusisë prej sanksioneve”, thotë James Goldgeier i Universitetit “American”.
Rusia akuzohet se është përpjekur të ndërhyjë në zgjedhjet presidenciale amerikane, të cilat u fituan nga zoti Trump. Ligjvënësit janë të shqetësuar edhe për aktivitetin ushtarak të Rusisë në Ukrainë dhe Siri.
“Çdo përpjekje për të ngrohur marrëdhëniet me Rusinë dhe që perceptohet si e bazuar në interes personal, do të krijonte probleme për Shtetet e Bashkuara dhe diplomacinë e saj”, shton James Goldgeier i Universitetit “American”.
Në Departamentin e Shtetit krijohet shqetësim sa herë ndryshon udhëheqja, por diplomatët veteranë nuk mendojnë se do të ketë një largim në masë të stafit të karrierës.
“Ata shpresojnë që sekretari i ri t’i shohë si profesionistë dhe t’i përdorë si të tillë e të bazohet në ekspertizën që ata ofrojnë. Askush nuk ka në plan të largohet”, thotë ambasadorja Bodine.
Sekretari i Shtetit, John Kerry e uroi zotin Tillerson për emërimin dhe premtoi mbështetjen e plotë të Departamentit të Shtetit për një tranzicion të qetë.

Në Samitin e Bashkimit Europian janë hedhur në tryezë tema për bisedime që fillojnë nga Siria deri tek sanksionet kundër Rusisë. Por kërkohet mënjanimi i grindjes. Europianët po e shohin në sy pafuqinë e tyre lidhur me gjendjen tragjike në Siri. Në draftin e vendimeve të samitit shënohet mbi gjendjen në Siri një frazë boshe: të përdoren “të gjitha opsionet”. Ndoshta pas Samitit asaj do t’i shtohen fraza të reja, por kjo nuk e ndryshon atë që krerët e shteteve dhe qeverive europiane janë në këtë dramë, spektatorë të pafuqishëm.

Sanksionet kundër Rusisë
Gjermania dhe Franca, si përfaqësuese të BE për respektimin e marrëveshjes së Minskut do të raportojnë. Gjykimi i tyre për zhvillimet në Ukrainë është negativ. Armëpushimi shkelet rregullisht, rreziku i një shkallëzimi ushtarak nga ana ruse është ende prezent. Kriza është kthyer në një “konflikt të ngrirë”. Pritet që sanksionet kundër Rusisë të zgjaten edhe me një gjysmë viti.

Marrëdhënia me Turqinë
Zyrtarisht ende flitet se marrëveshja me Turqinë për refugjatët funksionon e të dyja palët i respektojnë ujditë. Prandaj edhe grindja me Turqinë nuk do të vihet në axhendë, as se si do të procedojë BE më tej me këtë vend nuk është vënë për diskutim. Premtimi për lehtësimin e vizave është shtyrë në vitin e ardhshëm. Austria kërkon hapur ngrirjen e bisedimeve me Turqinë.

Ukraina
Holandezët refuzuan me referendum marrëveshjen e BE me Ukrainën, prandaj Holandës do t’i ofrohen sqarime të tjera për marrëveshjen BE-Ukrainë, për këtë kanë punuar me vëmendje juristët e BE-së. Për Holandën sqarohet edhe një herë më mirë se çfarë nuk qëndron në këtë ujdi: Ajo nuk parasheh anëtarësimin e Ukrainës, as garanci për ndihmë, ukrainasit nuk kanë të drejtë të punojnë në BE. Holanda nuk duhet të paguajë ekstra për Ukrainën.

Brexit
Kryeministrja britanike, Theresa May nuk është ftuar për darkë me krerët e BE-së, aty do të flitet për Brexit pa praninë e saj. Në qendër janë çështje teknike: Kush nga BE do të lejohet të negociojë e çfarë do të negociohet? Në këtë çështje anëtarët e BE-së nuk kanë divergjenca. Pritet derisa britanikët të dalin me dëshirat e tyre, e kjo nuk ka për t’u realizuar para marsit.

Koreja e Veriut do të provokojë edhe më tej, për aq kohë sa Presidenti i ri i SHBA nuk është në post dhe Koreja e Jugut nuk ka president. Qenë pamje marciale, ato që shpërndau në fundjavë agjencia koreanoveriore e lajmeve “KCNA”: topa artilerie hapin zjarr nga shpatet e maleve, duzina forcash speciale hidhen me parashutë. Ato sulmojnë një kompleks ndërtesash, i cili i ngjan deri në detajet më të vogla pallatit presidencial në Seul. Më vonë, ushtarët e Koresë së Veriut i vënë atij flakën. Në një fotografi duket diktatori Kim Jong Un me dylbi dhe me të qeshura tallëse. 32-vjeçari e pati vëzhguar manovrën që prej një postë roje. Kishim të bënim me një luftë ofensive, me një agresion të simuluar ndaj fqinjit jugor, e cila e ktheu rezidencën e Presidentit në Seul në “një det flakësh”, bëri të ditur “KCNA”.
Reagimi nga Koreja e Jugut qe i shpejtë. Po të hënën, Ministria e Mbrojtjes e Seulit kërkoi nga aleati i saj në Uashington që të dërgojë më shumë aparatura vëzhgimi dhe zbulimi në Korenë e Jugut. Veç kësaj, mediat lokale informuan se u stacionuan në Korenë e Jugut 40 “raketa që çajnë bunkerët”. Raketat e tipit KEPD-350 të prodhuesit bavarez të armëve Taurus kanë rreze prej 500 kilometrash dhe sipas një eksperti të armatimit të Forumit korean për Mbrojtje dhe Siguri “janë të përshtatshme për të goditur dhomën e punës së Kim Jong Unit”.

Strategjia e SHBA ndaj Koresë e paqartë
Pesha politike në Gadishullin korean ka ndryshuar në mënyrë dramatike. Sanksionet e OKB-së kundër regjimit të Phenianit linin pak hapësirë veprimi për afrime reciproke të të dyja shteteve koreane.
Në fillim të nëntorit Donald Trump u zgjodh President i SHBA. Fituesi i papritur shkaktoi pakënaqësi me deklaratat e tij në fushatën elektorale. Trumpi për shembull kërcënoi se do t’i tërheqë rreth 30.000 ushtarët amerikanë të stacionuar në Korenë e Jugut, nëse partnerët e aleancës nuk do të marrin përsipër një pjesë më të madhe të shpenzimeve. Njëkohësisht ai shpalli se është i gatshëm në çdo kohë për bisedime direkte me diktatorin Kim Jong Un, për ta përgojuar atë pak më vonë, në mënyrë jo shumë diplomatike si “me të meta mendore”. “Trumpi me sa duket po shqyrton të gjithë spektrin, që nga bisedimet serioze deri në goditje ushtarake”, tha eksperti i njohur për Korenë e Veriut, John Delury në intervistë me shtypin e SHBA.
Pastaj pasoi kriza politike në Korenë e Jugut. Të premten, Parlamenti në Seul vendosi të nisë procedurën për largim nga posti të presidentes Park Geun-hye. Presidenti i përkohshëm i shtetit, Hwang Kyo-ahn konsiderohet si mbështetës i vijës së ashpër dhe konservator. Një orë pas marrjes së postit, në një mbledhje të kabinetit të tij, ai e detyroi atë të pranonte se nga Pheniani kërcënonte rrezik dhe që ai mund ta përdorte vakumin e përkohshëm të pushtetit në Seul. Në vitin 2016 regjimi koreanoverior pati kryer dy prova bërthamore dhe pati dërguar një satelit në hapësirë.
Por në Korenë e Jugut supozohet gjerësisht se në vitin 2017 presidenti i ri do të vijë nga opozita e majtë. Të gjithë kandidatët kërkojnë një kthesë në politikën e tanishme ndaj Koresë së Veriut. Njëri prej kandidatëve, Park Won Soon, aktualisht kryetar bashkie i Seulit kërkon afrim ekonomik dhe kulturor me Korenë e Veriut. Ai e ka quajtur Korenë e Veriut “urë për në Euroazi”. Opozita kërkon edhe që të anulohet vendosja e sistemit amerikan të raketave THAAD. Këtë e kundërshton edhe pjesa më e madhe e koreanojugorëve, sipas një sondazhi. Edhe Kina shikon te THAAD një sulm ndaj sovranitetit të saj.

Na ishin një herë sheshet arabe, lavdia dhe mallkimi i satrapëve lokalë. Të bëra pluhur nga shpërbërja e botës sunite, kjo ikonë nuk funksionon më, thotë Gilles Kepel: as si spektër i unitetit transkombëtar të ngritur kundër Perëndimit, as si e kundërta revolucionare e tij e manifestuar në vitin 2011. Islamisti i famshëm sapo ka botuar në Francë librin e tij të ri “La fracture” (shtëpia botuese Gallimard) dhe arsyeton për ndryshimet në zhvillim në bregun jugor të Mesdheut, një tërmet nga efektet e të cilin nuk do të qëndrojë e imunizuar Europa.

– Do të shpërthejë së fundi shumë e evokuara luftë midis sunitëve dhe shiitëve?
Çka ka ndodhur vitet e fundit në Lindje të Mesme ka rikthyer në skenë konfrontimin midis sunitëve dhe shiitëve në një nivel të tillë sa të tejkalojë atë tradicional midis Izraelit dhe botës arabe myslimane. Në udhëtimin tim të fundit në Izrael kam qenë në kufirin me Sirinë, 40 kilometrat e mbetur të qëndrueshëm deri më tani. Sot aty ekzistojnë 3 kufij: në veri ndodhet ushtria e Damaskut dhe Hezbollahu, në qendër ndodhet Al-Nusra, domethënë Al-Qaeda, kurse në jug është Daeshi. Janë të gjithë në luftë me njëri-tjetrin dhe asnjë nuk e sulmon Izraelin, që herë pas here ua hap dyert të plagosurve për të pasur informacione.

– Precedenti i vërtetë i kësaj përplasjeje është bota arabe sunite?
Deri më tani gjeopolitika shiite në rajon kishte lëvizur sipas aksit Teheran, Bagdad, Bahrein dhe më pas Damask, me një çikë mbështetjen e rusëve që nuk kishin zgjedhje tjetër. Nga ana tjetër ishte blloku sunit, domethënë arabët, plus Turqinë e Vëllazërisë Myslimane. Pas shkatërrimeve arabe, siç i quaj unë revoltat e 2011, ky bllok i dytë ka ardhur duke u shpërbërë nën shtytjen e Vëllazërisë Myslimane, atëherë fituese në Turqi, në Katar, në Egjiptin e Morsit, në Tunizi dhe pjesërisht në Libinë e Belhaj. Kur Vëllazëria ka rënë në Egjipt dhe është tërhequr në Tunizi, ku, njëlloj si në Marokun e Benkirane, kanë kuptuar se nuk mund të bëjnë pa borgjezinë laike dhe të francezizuar, Afrika Veriore ka marrë një rrugë të ndryshme nga ajo e Lindjes së Mesme, nga njëra anë marokenë e tunizianë dhe nga tjetra turq, kataras dhe mërgimtarët egjiptianë që në Europë, sidomos në Francë, po çojnë përpara një ofensivë të fortë kulturore mbi të rinjtë. Në mes është ripozicionimi i Egjiptit, vendi më i madh sunit, që si prej urrejtjes së Presidentit Al-Sisi ndaj Daeshit dhe Vëllazërisë Myslimane, po kthehet nga Irani: konfirmimi ka ndodhur kohët e fundit në Baku, ku në një kuvend të madh të islamit passovjetik dhe shiit ka marrë pjesë Universiteti Al-Ahzar i Kajros.

– Ngjarjet i pëson Irani apo ka një plan ekspansionist për to?
Neokonët amerikanë, të obsesionuar nga përgjegjësia saudite më 11 shtator, kanë mbështetur shiitët në Irak, duke e spostuar ekuilibrin në kampin shiit. Ka qenë goditja e parë ndaj fuqisë sunite dhe dhurata e pavetëdijshme e neokonëve për armikun e përbetuar të tyre iranian. Në fakt, humbja e revoltës sunite në Irak nuk është varur edhe aq nga ndërhyrja ushtarake e koalicionit sesa nga presioni i masave shiite të mbështetura nga Hezbollahu, që pasi u ka lënë sunitëve zonat pa naftë, kontrollojnë bashkë me kurdët Irakun e leverdisshëm. Është këtu që nis ekspansioni iranian. Në Bahrein popullsia shiite është “iranizuar” pas revoltave të 2011 të shtypura me ndihmën e ushtrisë së Riadit (që kaloi urën midis dy shteteve të hënën për të shmangur ngecjen e tankeve në trafikun e sauditëve që shkonin drejt bordeleve të Manamas). Presioni i Iranit mbi gadishullin arabik është real, por manifestohet në një kontekst të saktë.

– Çfarë vendi ka në këtë kontekst lufta në Jemen?
Njëherë e një kohë në Jemen kishte sunitë në jug, në veri, në male, ekzistonte zaidizmi, një sekt i tipit sunit, por i afërt me sunitët, në pikën që falen në të njëjtat vende. Gradualisht presioni i wahabizmit në veri i ka shtyrë zaidët në krahët e Iranit, duke i dhënë kështu jetë shiitizimit të sektit që më pas ka marrë emrin e familjes më të rëndësishme të tij, asaj Houthi. Sot houthitë janë një lloj Hezbollahu jemenas që përdor të njëjtat taktika “godit dhe largohu” për të sfiduar jo Izraelin, por Riadin. Princi saudit Bin Salman ka tentuar që ta ndërtojë legjitimitetin e tij me një aksion kundër houthive dhe tani aty ka një luftë të injoruar nga masmedia, por të tmerrshme. Kur më pas Al-Sisi ka ardhur në pushtet, Riadi ka shpresuar se mos imitonte Nasser dhe dërgonte ushtrinë në Jemen, por Presidenti egjiptian ka refuzuar.

– A korrespondon kriza e botës sunite me krizën e Gjirit?
Me rënien e çmimit të naftës, situata e brendshme në Arabinë Saudite është rënduar, kriza e fundit në sektorin e ndërtimeve ka parë të pushohen nga puna të huaj, por edhe sauditë. “Sistemi Gji”, që nga viti 1973 e ka pasur qendrën tek Riadi duke shërbyer si motor ekonomik i botës sunite, tani ka një problem shpërndarje të ardhure me të cilën është i lidhur edhe prapakthehu egjiptian. Besoj se nafta nuk do të kthehet kurrë në kuotën e 100 dollarëve, e vetmja me të cilën sauditët mund ta vinin në lëvizje mekanizmin. Sot Riadi shikon t’i largohen nga njëra anë Afrika Veriore dhe nga ana tjetër Vëllazëria, e përqendruar mbi Ankaranë dhe Dohan. Ikona e humbjes së pushtetit të sunitëve është Alepi. Rënia e Alepit do të jetë konsakrimi i humbjes saudite. Në sfond shfaqet një tjetër sfidë e madhe: “Vizioni 2030” i Bin Salman që synon të modernizojë vendin duke krijuar një borgjezi punëtore ka një limit të madh. Reformat e tij janë substanciale dhe është e vështirë që t’i bëjë të përkojnë me qëndrimin e wahabizmit. Domethënë drama e madhe e Lindjes së Mesme është copëzimi i sunizmit nëpërmjet axhendës së Vëllazërisë Myslimane, rënies së çmimit të naftës, nacionalizmit kurd, mendjemadhësisë së re amerikane ndaj sauditëve që i detyrohet naftës shistore. Situata është e rëndë, ama kujdes. Pavarësisht se sunitët po humbasin, masa demografike afatgjatë është sunite.

– Çfarë loje bën Turqia?
Për arsye jo të qarta, Ankaraja po kthehet nga Rusia. Sunizmi turk ka lëvizur gjithmonë mbi dy akse: atë të Erbakanit, që nuk e përfshinte borgjezinë dhe ajo përzierje Vëllazëri dhe jo Vëllazëri e përfaqësuar nga Erdogan dhe Gülen, që në fakt ka sjellë në pushtet AKP-në. Por tani Erdogan dëshiron ta eliminojë Gülen dhe për ta bërë ka rishpluhurosur aleancën midis Vëllazërisë dhe nacionalizmit turk. Si? Me çështjen kurde, pasi nga njëra anë shumë gülenistë si Said Nursi janë kurdë dhe nga ana tjetër tema e çimenton nacionalizmin. Për këtë arsye, për Erdoganin kurdët janë sot prioriteti absolut, shumë më tepër sesa rënia e Al-Assad. Thuhet se kthesa ka ndodhur në muajin mars, kur shërbimet sekrete turke kanë zbuluar se armët e dhëna nga Amerika për kurdët sirianë u kishin kaluar kurdëve të PKK-së dhe kanë vendosur të orientohen nga rusët.

– Aksi midis Riadit dhe Moskës është vetëm taktik apo mund të jetë edhe strategjik?
Asgjë nuk është e thënë, pasi ka një konvergjencë midis rusëve dhe sauditëve lidhur me çmimin e naftës. Të dyja vendet janë bërë aleatë kundër amerikanëve. Për sa i përket frontit të brendshëm të saj, Moska ka shfrytëzuar më së miri dobësitë e Perëndimit, Europën e përçarë, Francën pa President, Italinë konfuze, Brexit, opinionin publik perëndimor të “magjepsur” nga “putinizmi”, po në fund të fundit PBB-ja ruse është e barabartë me atë spanjolle, më e ulët se ajo franceze dhe italiane. Putini është lojtar, por në periudhë afatgjatë themelet ekonomike dhe politike nuk janë. I mbetet aleanca me Iranin që gjithsesi e ka një bazë të sajën, pasi armiku islamik i Putinit është Çeçenia sunite, spektri rus.

– Po Europa çfarë bën, rri duarkyq?
Sfida më e madhe e viteve të ardhshme është rindërtimi i Europës. Europa ka funksionuar gjithmonë me motorin franko–gjerman. Ardhja e Britanisë së Madhe në njëfarë mënyre ka qenë jofunksionale. Kushedi nëse Brexit mund të shërbejë për ta rivënë në lëvizje motorin. Pastaj është Lindja e Mesme, ku do të duhet të kuptohet se dobësia e Arabisë Saudite do të përkthehet në një ridimensionim të mendimit salafit. Ky i fundit është një çështje që ka të bëjë me Lindjen e Mesme, por edhe me ne, pasi kjo mënyrë të menduari islamin që refuzon përzierjen me shoqërinë europiane është e tmerrshme, sidomos në Francë, ku përzihet me frustrimin social të periferive, duke gjeneruar një rivendikim të ri, të cilin unë e quaj “islamo-majtizëm”.
(Nga “La Stampa”)

Përgatiti:
ARMIN TIRANA

Megjithëse luftimet ende po vazhdojnë, regjimi i Sirisë arriti në Alepo me ndihmën ruse dhe iraniane një fitore ushtarake. Skandali është që bota i sheh duarlidhur masakrat, mendon Rainer Sollich. Ali Larixhani ishte njëri ndër të parët që dërgoi urime për çlirimin e Alepos. “Populli sirian” arriti atje një “sukses kundër terroristëve”, deklaroi Presidenti i Parlamentit iranian në bazë të agjencive të lajmeve.
Në të vërtetë kemi të bëjmë me një vetëlëvdatë të pacipë: fitorja ushtarake e regjimit të Assadit nuk do të kishte qenë e mundur pa mbështetjen masive të milicëve shiitë iranianë dhe të financuar nga Irani, si të Hezbollave libanezë. Dhe më e rëndësishmja nuk do të kishte qenë fare e mundur pa pjesëmarrjen aktive të Rusisë në formën e sulmeve më brutale ndaj kryengritësve të armatosur dhe të popullatës civile.

Jetët e njerëzve nuk luajnë asnjë rol
Deri vonë luftohej dhe luftohet edhe më tej, edhe bombardimet në Alepo vazhdojnë. Jetët e njerëzve për të dyja palët nuk kanë asnjë rëndësi. Puna është si të asgjësohet kundërshtari – pa pyetur për humbjet. Sipas OKB-së, në ditët e fundit kanë ndodhur masakra të tmerrshme. Dhe kur fitimtarët të arrijnë ta marrin edhe bllokun e fundit të shtëpive, ekziston frika për akte të tjera mizore.
Fitorja ushtarake e Assadit është e pandalshme, për aq kohë sa ai mund të mbështetet te aleatët e tij. Sapo i gjithë Alepo të ndodhet me të vërtetë nën kontrollin e regjimit, me siguri që Bashar al-Assadi do të vërë në shënjestër zonat e tjera që ndodhen nën kontrollin e kryengritësve në rajonin Idlib. Pra, lufta do të vazhdojë dhe do të kërkojë edhe shumë viktima të tjera. Kush ose çfarë mund ta ndalë ende Assadin?
Perëndimi ose e ashtuquajtura “bashkësi ndërkombëtare” me siguri që jo! Kombet e Bashkuara dështuan krejtësisht, siç pranoi sekretari i Përgjithshëm i OKB-së që po largohet, Ban Ki-moon. Bota e sheh masakrën në Alepo, si dhe në pjesën tjetër të vendit krejtësisht duarlidhur. Diplomacia vërtet që vazhdon në maksimum – por pas saj nuk fshihet gjë tjetër veç një pafuqie të madhe: askush nuk i ndihmon civilët në hall! Edhe me Presidentin e ardhshëm të SHBA, Donald Trump nuk do të ndryshojë asgjë.

Asgjë nuk bëhet më pa Rusinë ose Iranin
Krimet e luftës ia vlejnë – ky është mesazhi i hidhur i Alepos. Dhe një mesazh i dytë thotë: në Siri nuk bëhet dot më asgjë pa Rusinë dhe Iranin. Në Irak, në Liban dhe në Egjipt qeveritë mund të kenë simpati për një “rend” të tillë të ri në rajon. Por Arabia Saudite dhe emirate të tjera në Gji si zor që ta pranojnë këtë dhe do t’i armatosin në përputhje me këtë aleatët e tyre. Pra, masakrat do të vazhdojnë.

Këshilltari i OKB-së për çështje humanitare, Jan Egeland ka thënë dje se ai është optimist për evakuimin e mijëra civilëve nga Alepoja Lindore, ndonëse kërkesa ruse për përfshirjen e OKB-së iu ka shkuar shumë vonë.
“Sapo e kemi marrë informacionin nga rusët që thonë se na duan të përfshirë në evakuim, por konfirmimi për këtë ka ardhur tani, këtë mëngjes, që është shumë vonë sepse procesi tashmë ka filluar dhe tani ka edhe incidente të sigurisë”, i ka thënë Egeland “Reutersit”.
“Mijëra njerëz kanë nevojë për evakuim, por gjëja e parë dhe më urgjente është që të largohen të lënduarit, të sëmurët dhe fëmijët, përfshirë edhe jetimët”, ka thënë ai dhe ka shtuar “mbetëm me shpresë sepse kjo është vonuar tejmase”.
Të dhënat e fundit janë se forcat aleate të regjimit sirian kanë shtënë drejt personave të përfshirë në evakuimin e njerëzve.
Nuk dihet se sa do të mbajë kjo marrëveshje pasi armëpushimi i parë u shkel pak orë pas arritjes.