Gjykata belge vendosi se Salah Abdeslam duhet të ekstradohet në Francë. Më herët avokati i terroristit të Parisit kishte deklaruar se klienti i tij nuk do ta pengonte ekstradimin në Francë.
Salah Abdeslam u arrestua dy javë më parë në Bruksel, në një operacion të forcave speciale belge.
26 – vjeçari ishte fshehur prej 4 muajsh në kryeqytetin belg. Arrestimi i tij u bë 4 ditë para masakrës së Brukselit, që shkaktoi 32 të vdekur dhe qindra të plagosur.
Gjykata Ndërkombëtare për Krime Lufte ka gjetur se ultra-nacionalisti serb,Vojisllav Sheshel, nuk është fajtor për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, që lidhen me luftërat në Ballkan në vitet 1990.
Sheshel nuk ka qenë i pranishëm në seancën e së enjtes në Gjykatën në Hagë, kur gjykatësi kryesues, Jean-Claude Antonetti, ka bërë të ditur se ai është i lirë.
Antonetti ka thënë se Gjykata ka vendosur se Sheshel nuk mban asnjë përgjegjësi individuale për krimet, për të cilat është akuzuar.
“Me lirimin nga të nëntë pikat e akuzës, urëdhër-arresti i lëshuar nga Dhoma e Aapelit më 17 qershor, 2015, zhvlerësohet. Vojisllav Sheshel është njeri i lirë pas këtij aktgjykimi”, ka thënë gjykatësi Antonetti.
Gjykata e Hagës ka lejuar që Sheshel, 61 vjeç, të qëndrojë në Beograd kur të jepet vendimi. Atij i është dhënë leje e përkohshme në vitin 2014 për trajtim të kancerit, por ai i ka sfiduar urdhërat e Gjykatës për t’u kthyer dhe ka mbetur në Serbi. Prej atëherë, ai është rifutur në skenën politike, duke mbajtur tubime, në kundërshtim me urdhërat e Gjykatës.
Sheshel, i cili ka qenë zëvendëskryeministër në regjimin e Milosheviqit, është përballur me tri akuza për krime kundër njerëzimit dhe gjashtë akuza për krime lufte në Kroaci, Bosnje dhe në krahinën e Serbisë, Vojvodinë.
Prokurorët kanë thënë se ai ka ndihmuar ngritjen e njësiteve paraushtarake që do të ndihmonin realizimin e qëllimit të tij – krijimin e së ashtuquajturës “Serbi e Madhe”, e pastër etnikisht. Këta paraushtarakë kanë dëbuar dhjetëra-mijëra myslimanë dhe kroatë nga shtëpitë e tyre.
Sheshel është i njohur për retorikë kërcënuese. Ai është zotuar se do të vrasë kroatë “duke ua nxjerrë sytë me lugë të ndryshkura”.
Kryeministri i Kroacisë, Tihomir Oreshkoviq, ka thënë se vendimi i Gjykatës së Hagës është “i turpshëm”.
“Nuk mund të kuptoj se si dikush që është dëshmuar se ka marrë pjesë në agresionin në Bosnje, të lirohet”, ka thënë kryetari i Këshillit të Ministrave të Bosnje dhe Hercegovinës, Denis Zvizdiq.
Ndaj vendimit të Hagës ka reaguar edhe zëvendësministri i Jashtëm i Kosovës, Petrit Selimi.
“Vendimi për Sheshelin i Gjykatës Ndërkombëtare për Krime Lufte është dështim total i drejtësisë ndërkombëtare. Njeriu ka shkaktuar dhimbje, vdekje dhe kaos për mijëra njerëz”, ka shkruar Selimi në rrjetin social Twitter.
Vetë Sheshel ka thënë “nuk i interesojnë reagimet nga Bosnja dhe Kroacia”.
“Kur kam shkuar në Hagë, e kam ditur se asnjë krim nuk mund të dëshmohet”, ka thënë Sheshel në një konferencë për gazetarë nga Partia Radikale Serbe.
Ish-zëdhënësja e Tribunalit të Hagës, Florence Hartmann, ka thënë se aktgjykimi do të thotë se Sheshel mund të vazhdojë me politikën e tij dhe të bëhet njeri me ndikim.
“Pohimi se Sheshel me vendosjen vullnetarëve paraushtarakë ka dashur të mbrojë civilët, e çon Gjykatën e Hagës nga realiteti në fantazi”, ka thënë eksperti britanik për Ballkanin, Tim Judah.
Lirimi i Sheshlit vjen një javë, pasi Gjykata e Hagës ka dënuar ish-udhëheqësin e serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, me 40 vjet burgim, pasi është shpallur fajtor për gjenocid dhe krime lufte, të kryera gjatë luftës në Bosnje më 1992-‘95. Rreth 100,000 njerëz kanë vdekur në këtë luftë.
Ratko Mlladiq, gjenerali serb që ka komanduar forcat serbe të Bosnjës, është duke pritur vendimin për të në Hagë.
Dyzet vjet më parë, më 1 prill 1976, kompjuteri Apple, nuk ishte gjë tjetër veçse dy të rinj në një garazh të Kalifornisë. Sot, Apple është njëra prej kompanive më të mëdha në botë. Ndikimi që do të kishin themeluesit e kompanisë Steve Jobs dhe Steve Wozniak në atë kohë ishte i paimagjinueshëm. Inxhinieri Bob Lash e ndërtoi këtë kompjuter primitiv në mesin e viteve ‘70-të. Në atë kohë, vetëm universitetet apo korporatat e mëdha kishin kompjuter.
“Që të kishte një kompjuter për përdorim privat, duhet ta ndërtoje vetë”, – thotë ai.
Ai bëri pikërisht këtë me Klubin “Homebrew”, një grup hobistësh ku merrte pjesë edhe bashkëthemeluesi i firmës Apple, Steve Wozniak. Një mbrëmje Wozniak solli në klub kompjuterin e parë Apple. Një pajisje e vogël dhe më e pavarur se sa të tjerat:
“M’u duk tërheqës. Ideja për ta patur kompjuterin në një panel të cilit i shton vetëm tastierën, m’u duk shumë e mirë”.
Etika e tërheqjes, thjeshtësisë dhe funksionit do të bëhej një prej tipareve të firmës Apple. Kompania nuk shpiku kompjuterat personalë, apo telefonat inteligjentë, thotë Dag Spicer, kurator në Muzeumin e Historisë së Kompjuterave.
“Çfarë është shpikja? A duhet që gjithmonë të shpikim diçka të re, apo mund të marrësh diçka që ekgziston dhe ta përpunosh e ta bësh të bukur?”
Pamja e jashtme dhe lehtësia e përdorimit ishin synimet e Steve Jobs. Një avancim i madh do të vinte në vitin 1984 me kompjuterin Macintosh:
“Nuk është si një kompjuter i madh dhe i frikshëm. Madje nuk duket fare si kompjuter. Ishte një hap i madh psikologjik, i bërë qëllimisht, me ndërgjegje”.
Macintoshi solli në treg modelin e klikimit. Ja ç’thotë Bruce Damer pronar i firmës Digibarn:
“Ishte mrekulli. Kishim përpara një kuti të vogël për mendjen”.
Bruce Damer mbledh historinë e kompjuterëve në DigiBarn pranë Luginës Silikon. Ai thotë se para Macintosh-it, duhet të dije një gjuhë speciale për të punuar me një kompjuter.
“Në atë kohë kishte vetëm tekst. Ky ishte një revolucion, sepse mundësoi futjen e fotove në ekran, të ikonave dhe lëvizjen e tyre”.
Zoti Damer thotë se, Macintoshi ndryshoi marrëdhënien me kompjuterin:
“Kompjuteri u bë një mik me të cilin mund të komunikoje”.
Ai thotë se lehtësia e përdorimit kanë mundësuar pranimin e kompjuterave në jetën e njeriut.
Ky është garazhi ku Steve Jobs dhe Steve Wozniak ndërtuan 50 kompjuerat e parë Apple 1. Vizitorët janë të shumtë.
Steve Jobs vdiq në vitin 2011, ndërsa Wozniak u largua nga kompania në vitin 1985. Por shtëpia private është sot një objekt turistik.
Gjykata Penale e Shkupit i ka caktuar 30 ditë paraburgim kryeshefit të Drejtorisë së Pestë të Drejtorisë për Zbulim dhe Kundërzbulim, Goran Grujovski, i cili së bashku me katër persona të tjerë, përfshirë edhe ish-ministren e Brendshme, Gordana Jankullovska, dyshohen për shkatërrimin me qëllim të pajisjeve të MPB-së për ndjekjen e komunikimeve elektronike.
Pas marrjes në pyetje për 10 orë nga Prokuroria Speciale, Gjykata ka vendosur masën e paraburgimit, ndërsa për të dyshuarit e tjerë, janë shqiptuar masa të tjera, si paraqitje të obligueshme në organet gjyqësore, konfiskimin e dokumenteve të udhëtimit dhe mosndryshimin e adresave të banimit.
Dyshimet mbi shkatërrimin e pajisjeve në vlerë prej 10 milionë euro, janë publikuar nga Prokuroria Speciale në një paraqitje të jashtëzakonshme, por pa saktësuar nëse me këto pajisje janë përgjuar edhe bisedat telefonike të zyrtarëve dhe mijëra qytetarëve të tjerë, aferë kjo e publikuar nga opozita në shkurt të vitit të kaluar.
Prokurorja Lençe Ristova, ka thënë se hetimi nga operacioni të titulluar si “Fortesa”, do të tregojë nëse me këtë aparaturë janë kryer përgjimet, por dyshimet ekzistojnë për faktin se vendimi për shkatërrimin e tyre ishte marrë, pasi opozita kishte nisur me publikimin e bisedave të zyrtarëve për keqpërdorime të shumta, siç pretendon ajo.
“Për këtë rast janë të dyshuar, dy kryeshefë nga Drejtoria për Zbulim dhe Kundërzbulim, të cilët nga mesi i vitit të kaluar në bashkëpunim me ish-ministren e Brendshme dhe dy zyrtarë të tjerë, duke tejkaluar autorizimet e tyre zyrtare kanë marrë vendim për shkatërrimin e pajisjeve për ndjekjen e komunikimeve elektronike të MPB-së, duke i shkaktuar një dëm shtetit në vlerë prej 10 milionë euro”, ka thënë prokurorja Lençe Ristova, duke njoftuar edhe masat e organit të akuzës lidhur me zyrtarët në fjalë.
Akuzat e Prokurorisë Speciale kanë shkaktuar reagime të ndryshme në opinion. Nga VMRO-DPMNE-ja kanë thënë se dyshimet e Prokurorisë në fakt “janë vepër e LSDM-së në shërbim të së cilës është vënë Prokuroria Speciale”.
Nga Lidhja Social-Demokrate nuk kanë komentuar akuzat e tilla. Ndërkohë, ekspertët për çështje juridike thonë se aksioni i Prokurorisë është i pari i këtij lloji që ka rezultuar me arrestimin e një zyrtari që nga pavarësia e vendit, por Sonja Stojadinoviq, profesore në Universitetin e Shkupit, thotë se aksioni nuk do të jetë i plotë, apo se nuk do të ketë epilog, nëse nuk ndalohen edhe krerët kryesorë të keqpërdorimeve, siç shprehet ajo.
“Paraburgimi për një nga kryeshefat e Drejtorisë së Zbulimit dhe Kundërzbulimit (DSK), Goran Grujovski tregon se të gjitha hetimet, prezantimi i materialeve, informatat e Prokurorisë Speciale kanë filluar të zbatohen edhe në terren. Mirëpo, paraburgimi i tij prej 30 ditësh nuk do të thotë se procedura ndaj të gjithë njerëzit që janë nën hetime edhe do të përfundojë, apo se do të procesuohet deri nuk ndalohen edhe krerët kryesorë të veprimeve të paligjshme, përfshirë edhe ish-drejtorin kryesor të DSK-së, Sasho Mijalkov”, thotë Sonja Stojadinoviq.
Nga ana tjetër, Bashkim Selmani, ligjërues i së drejtës penale në Universitetin “Fon” të Shkupit, thotë se shkatërrimi i pajisjeve të përgjimit, lë shumë hapësirë për të dyshuar se autorët e veprave penale përmes një veprimi të tillë kanë tentuar të fshehin krimin e bërë.
“Paraburgimi i mbrëmshëm është i mirëseardhur për arsyje se këtu kemi dy gjëra, e para, se nuk ka krim pa gjurmë dhe në këtë rast ne kemi krim të organizuar shtetëror, ku funksionarët kanë zhdukur gjurmët. Prandaj vlerësoj se, Prokuroria Speciale duhet të jetë më energjike, pasi ajo i ka të gjitha argumentet dhe çdo pengesë që mund t’i bëhet mund të sjellë pasoja ende më të mëdha”, thotë Selmani.
Ndryshe, përveçse për rastin e pajisjeve të ndjekjes së telekomunikimeve, Prokuroria Speciale ka ngritur akuza ndaj zyrtarëve edhe për mashtrimet zgjedhore, ndërsa paralajmërohen hetime edhe për raste të tjera të krimit ekonomik dhe shpërdorimeve të tjera që janë objekt i asaj që njihet si aferë e përgjimeve.
Eksporti mbulon importin me vetëm 12.4 për qind. Të dhënat nga Tregtia e Jashtme në Kosovë, tregojnë për një deficit tregtar më të lartë prej 169.6 milionë Euro, ose 20.7 për qind në muajin shkurt 2016, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2015, ku deficiti tregtar ishte 140.5 milionë euro.
Kështu thuhet në një komunikatë për media, ku Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), ka publikuar të dhënat lidhur me rrjedhat e eksportit dhe importit të mallrave për muajin shkurt 2016.
Sipas ASK-së, eksporti i mallrave në muajin shkurt 2016, ka vlerën 24.0 milionë euro, ndërsa importi 193.6 milionë euro, ku është një rritje prej 3.2 për qind për eksport dhe 18.2 për qind për import, krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2015.
Sipas të dhënave të ASK-së, eksportet e Kosovës në vendet e BE-së janë 6.9 milionë Euro, ose rreth 28.7 për qind e eksporteve të përgjithshme, ku shënohet një rënie prej (-26.9%).
Kurse, partnerët kryesorë për eksportin e mallrave në BE janë Bullgaria me 4.8 për qind, Gjermania me 4.5 për qind, Holanda me 4.3 për qind dhe Franca me 3.3 për qind. Kurse, importet e Kosovës nga vendet e BE-së janë rreth 83.4 milionë euro, ose 43.1 për qind e importeve të përgjithshme, me një rritje prej 22.7 për qind. Importet me pjesëmarrjen më të lartë ishin nga Gjermania me 13.8 për qind, Italia me 7.4 për qind dhe Greqia 3.7 për qind.
Ndërkaq, eksportet e Kosovës me vendet CEFTA-s, në muajin shkurt 2016, kanë arritur në 8.1 milionë Euro, ose 33.9 për qind të eksporteve të përgjithshme, ku kishte një rritje prej 22.7 për qind. Ndërsa, partnerë kryesorë për eksport janë Shqipëria me 10.3 për qind, Maqedonia me 8.6 për qind, Mali i Zi me 6.3 për qind dhe Serbia me 5.4 për qind. Kurse, importet e Kosovës nga vendet e CEFTA-s, në muajin shkurt 2016, arritën në 50.7 milionë Euro, ose 26.2 për qind të importeve të përgjithshme, me një rënie prej (-2.7%). Ndërsa, vendet me pjesëmarrje me të lartë për import ishin Serbia me 14.5 për qind, Maqedonia me 5.3 për qind dhe Shqipëria me 3.5 për qind.
Eksportet e Kosovës me vendet e tjera të botës, kanë arritur në 9.0 milionë euro, ose 37.4 për qind. Ndërsa, si partnerë më të rëndësishëm nga këto vende janë India me 7.5 për qind, Zvicra me 4.4 për qind dhe Turqia 2.4 për qind. Ndërsa, importet e Kosovës me vendet e tjera kanë arritur në 59.4 milionë euro, ose 30.7 për qind. Kurse, vendet me pjesëmarrje më të lartë për import në këtë grup janë Turqia me 9.7 për qind dhe Kina me 9.1 për qind.
Sipas të dhënave të grupeve kryesore të eksportit, 44.3% të eksportit e përbëjnë metalet bazë dhe artikujt prej tyre; 13.7% e përbëjnë produktet minerale; 8.0% e përbëjnë plastika, goma dhe artikujt prej tyre; 7.7% e përbëjnë ushqimet e përgatitura, pijet dhe duhani; 4.7% e përbëjnë lëkura dhe artikujt prej saj; 4.2% e përbëjnë tekstili dhe artikujt prej tij; 4.0% e përbëjnë produktet bimore etj.
Ndërsa, sipas të dhënave të grupeve kryesore për import: 13.5% të importit e përbëjnë ushqimet e përgatitura, pijet dhe duhani; 12.0% e përbëjnë makineritë, pajisjet mekanike dhe elektrike; 11.4% e përbëjnë produktet minerale; 9.1% e përbëjnë produktet e industrisë kimike; 9.0% e përbëjnë metalet bazë dhe artikujt prej tyre; 7.9% e përbëjnë mjetet e transportit; 7.7% e përbëjnë plastika, goma dhe artikuj prej tyre dhe 6.3% e përbëjnë produktet bimore.
Departamenti i Shëndetësisë në Partinë Demokratike në bashkëpunim me Degën e Elbasanit zhvilloi një takim me specialistë të sektorëve të ndryshëm në vijim të dialogimit me kolegët e sistemit shëndetësor.
Paraqitja e platformës së Partisë Demokratike për këtë sektor jetik, duke u përqendruar në disa pika thelbësore, ngjalli diskutime e debate të shumë pjesëmarrësve.
Decentralizimi i sistemit shëndetësor e autonomia spitalore ishin në qendër të vëmendjes si bazë e rritjes së cilësisë së shërbimit e uljes së kostos.
Ky është gjithashtu një mekanizëm i domosdoshëm për luftën me korrupsionin, fenomen që rritet nga praktikat e centralizimit, gjë që po ndodh tashmë në vendin tonë.
Në diskutimin e paraqitur u theksua që ky vizion i PD do të rrisë gjithashtu dhe kualifikimin apo do të krijojë mundësi për përmirësimin e shpërblimit të personelit shëndetësor.
Organet shtetërore si Ministria e Shëndetësisë duhet të kryejnë vetëm rolet horizontale: politikëbërëse, standardizuese, akredituese, kontrolluese.
Menaxhimin do ta bëjnë vetë institucionet shëndetësore.Kjo do të rrisë dhe rolin e dinjitetin dhe përgjegjësinë e personelit shëndetësor të kualifikuar.
Çudia, shëndeti, personat e siguruar paguajnë nga xhepi 70% më shumë se të pasiguruarit
Mbulimi nga sigurimet nuk duket të ketë ndonjë ndikim të ndjeshëm në uljen e shpenzimeve nga xhepi për shëndetësinë. Shpenzimet nga xhepi për shëndetësinë janë më të larta për personat e siguruar, sesa për personat që nuk janë të siguruar, thuhet në projektdokumentin e qeverisë shqiptare për strategjinë e Zhvillimit Social dhe Ekonomik 2015-2020, që trajton pjesën e shëndetësisë.
Ndërsa kjo mund të reflektojë faktin që personat e siguruar janë më të pasur, njëkohësisht ngre pikëpyetje mbi efikasitetin e skemës aktuale të sigurimeve, arsyeton ekspertiza e qeverisë.
Konsumi mesatar familjar për frymë është afërsisht 13 për qind më i lartë për personat e siguruar. Sipas së njëjtës logjikë, personat e siguruar shpenzojnë sa dyfishi i personave që nuk janë të siguruar për barnat pa recetë, 80% më shumë për barnat me recetë, dhe pothuajse 70% më shumë për shpenzimet shëndetësore OOP në përgjithësi.
Ndërsa këto shifra duhen marrë me rezervë, ato shprehin qartazi shqetësime në lidhje me efikasitetin e mbrojtjes financiare që ofrohet nga sistemi aktual. Ato gjithashtu sugjerojnë se përmirësimi i efikasitet të mbulimit duhet të ketë prioritete, përpara se të bëhen shpenzime substanciale publike për rritjen e mëtejshme të mbulesës, sidomos për personat që nuk janë të varfër.
Nivelet e larta të shpenzimeve nga pacientët e siguruar për barnat me recetë – edhe ndonëse këto duhen financuar nga sigurimet – nuk bëjnë gjë tjetër veçse e theksojnë rëndësinë e tyre.
Shqipëria përballet me sfida të mëdha përsa i takon kujdesit të duhur dhe cilësor shëndetësor. Qeveria shqiptare ka propozuar një lëvizje drejt mbulesës së kujdesit shëndetësor universal që do të financohet nga të ardhurat e përgjithshme, por radha dhe implikimet fiskale të këtij tranzicioni duhet të jenë të menduara me kujdes.
Reforma e propozuar përfshin dy elementë kryesorë:
1) Një kalim gradual nga modeli aktual hibrid i financimit të shërbimit publik përmes primeve të sigurimeve të pagave nga borderotë dhe të ardhurat e përgjithshme drejt një modeli të financuar vetëm nga të ardhurat e përgjithshme;
2) Zgjerimi i gamës dhe thellësisë së mbulesës shëndetësore për të gjithë popullatën;
3) Përfundimi dhe miratimi i “Strategjisë së shëndetësisë, 2016-2020” brenda gjashtëmujorit të parë të vitit 2016”. Gjithashtu, mbulesa universale në shëndetësi ka disa dimensione, duke përfshirë përqindjen e popullsisë që mbulohet nga sigurimet, përqindjen e kostove që mbulohen dhe numrin e shërbimeve të mbuluara.
35 mijë të pastrehët, të varfërit nuk përfitojnë banesa sociale
Numri i të pastrehëve deri vitin që kaloi ka arritur në mbi 35 mijë, pavarësisht statistikave problematike, por sakaq varfëria e tejskajshme në të cilën ndodhen këto familje nuk u mundëson atyre mundësinë e pajisjes me banesa sociale. Dokumenti i strategjisë së strehimit 2005-2015 vë në dukje se, shumica e personave kanë bërë kërkesë në programin e banesave me kosto të ulët. Konkretisht, 64,9 për qind ose mbi 22 mijë të interesuar kanë bërë kërkesë për banesa me kosto të ulët, 30,94 për qind kërkojnë të strehohen në banesa sociale me qira, 1,94 për qind dhe 1,13 për qind për truall të pajisur me infrastrukturë. Numri i personave që kanë bërë kërkesë për banesa me kosto të ulët është 2,1 herë më i lartë se i atyre që kanë bërë kërkesë për banesa sociale me qira. Sipas dokumentit qeveritar për strehimin, bashkitë me numrin më të madh të kërkuesve janë Tirana, Elbasani, Korça, Durrësi, Fieri, Vlora, Shkodra, Kuçova, Lezha dhe Saranda. Bashkitë me numrin më të vogël të kërkuesve janë Leskoviku, Roskoveci, Divjaka, Ura Vajgurore, Orikumi, Maliqi, Patosi, Burreli, Tepelena (po aty). Ndërkohë, numri i përfituesve në programet e banesave sociale gjatë periudhës 2005-2014 është 5.0217 ose 14 për qind e nevojtarëve për strehim. Nga të akomoduarit 2,68 për qind kanë përfituar banesa sociale me qira dhe 17,6 për qind kanë përfituar banesa me kosto të ulët dhe 88,64 për qind e përfituesve kanë përfituar subvencione për banesa. Strategjia për strehimin vë në dukje se, programet e strehimit social tërheqin familjet me të ardhura mesatare 6 deri në 8 herë më të larta se kufiri i varfërisë. “Një prej programeve më të mëdha (programi me banesa me kosto të ulët) nuk është i përballueshëm për të varfrit; për këtë arsye, të varfrit nuk përfitojnë nga ky program”, thuhet në dokument. Gjithashtu, procedurat bankare janë tepër të gjata dhe të kushtueshme, nëpunësit e njësive vendore dhe punonjësit e bankave shpesh u japin përparësi miqve dhe nëpunësit e njësive vendore i nxisin individët të bëjnë kërkesë për strehim social edhe nëse këta nuk i përmbushin kriteret e vendosura me ligj, vënë në dukje ekspertët e qeverisë. Nga ana tjetër programi i banesave sociale me qira ka më shumë gjasa të ketë në fokus familjet me të ardhura të ulëta. Por megjithatë, njerëzit që jetojnë afër ose nën kufirin e varfërisë nuk mund ta përballojnë këtë program. Përveç kësaj, programi i banesave sociale me qira nuk trajton nevojat e personave me aftësi të kufizuar. Programi më i vogël është ai i subvencioneve të strehimit. Subvencionet e strehimit shihen si zgjidhje e përkohshme e problemeve të strehimit dhe sakaq nuk ka ndonjë rregull për të dekurajuar varësinë ndaj programit. Këto rezultate sugjerojnë se programet e strehimit social duhet të zgjerohen më tej për të përmbushur kërkesat e grupeve në nevojë. Njëkohësisht, programet e strehimit social duhet të riorientohen drejt shtresave në pozita të pafavorizuara. Deri tani, pjesa më e madhe e burimeve janë alokuar në përfitim të shtresës së mesme. Ndërkohë që mbështetja e kësaj shtrese është e rëndësishme, vëmendje duhet t’i kushtohet edhe grupeve më të varfëra. Një nga sfidat kryesore është riorientimi i programeve sociale drejt grupeve në pozita të pafavorizuara. Një tjetër sfidë është vënia në funksion e programit të pajisjes së truallit me infrastrukturë, program i cili deri tani nuk është zbatuar.
Pagesa e papunësisë, ulet ndjeshëm përfitimi
Duke filluar nga muaji Prill do të vihet në jetë skema e re e përfitimit nga pagesa e papunësisë. Me një vendim të posaçëm qeverie, pagesa e papunësisë u rrit me gati 60 për qind, çka do të thotë se nëse më parë një i papunë përfitonte 6850 lekë në muaj, tashmë do të përfitojë 11 mijë lekë në muaj. Por, në fakt të gjithë ata që humbin vendin e punës dhe aplikojnë për pagesën e papunësisë, do ti nënshtrohen rregullave të tjera të përfitimit, që janë edhe më penailizuese. Kështu, ata që kanë vetëm një vit të siguruar, u lind e drejta të marrin vetëm tri paga në masën 11 mijë lekë secila.
Ata që kanë kontribuar pesë vite, do të marrin 9 paga dhe ata që kanë mbi 10 vite sigurime, do të marrin për 1 vit rresht pagesën e papunësisë. Deri më tani, çdo i papunë, mjaftonte që të kishte kontribuar të paktën 12 muaj dhe përfitonte, 1 vit pagë për herë të parë në masën 6850 lekë në muaj, 10 muaj për herë të dytë, dhe 8 muaj për herë të tretë. Tashmë duket se kriteret janë forcuar tejmase dhe praktikisht është ulur ndjeshëm masa e përfitimit. Po të bëjmë një krahasim, nëse me vendimin e ri për një vit kontribute, një personi që humb vendin e punës i takon të marrë 33 mijë lekë në total, pra tre paga me 11 mijë lekë, më parë ai përfitonte me po të njëjtat kritere 82.200 lekë në total, konkretisht 12 paga me nga 6850 lekë.
Çka do të thotë se praktikisht me krahasimin e bërë, që pagesa e papunësisë ka pësuar një ulje të ndjeshme me 49.200 lekë dhe është në kufijtë e mbijetesës. Kusht për përfitim është regjistrimi pranë zyrave të punës. Pas depozitimit të kërkesës, bëhet edhe plotësimi i dokumentacionit të nevojshëm brenda një afati 60¬ditor. Nëse punëkërkuesit të papunë i ofohet punë dhe e refuzon atë, atëherë automatikisht i hiqet e drejta e përfitimit të pagesës së papunësisë.
Performancë e dobët e tregut të sigurimeve
Fillimi i vitit vazhdon të ofrojë një performancë të dobët të tregut të sigurimeve të Jo-Jetës. Nga të dhënat e AMF-së periudhën janar – shkurt 2016 kanë filluar të duken edhe efektet e ndryshimeve në takimin e sigurimeve, pas rritjes në 10% të taksës. Shoqëritë e sigurimit të kësaj pjesë të tregut deklarojnë se rritja e barrës fiskale ka ndikuar në të ardhurat e tyre. Megjithatë sipas statistikave zyrtare, tregu vazhdoi të mbetet sërish i orientuar tek sigurimet e Jo-Jetës, të cilat sollën 91.5% të vëllimit të përgjithshëm të primeve, duke i lënë përkatësisht sigurimet e Jetës me 7.4% dhe veprimtarinë e risigurimit me rreth 0.1%. Parë nga këndvështrimi i ndarjes së tregut sipas llojit të sigurimit, i detyrueshëm dhe vullnetar, primet e shkruara bruto të sigurimit vullnetar zunë 38.32% dhe primet e shkruara bruto të sigurimit të detyrueshëm zënë 61.68% të totalit të tregut. Primet e sigurimit të detyrueshëm motorik, në periudhën janar-shkurt 2016 arritën rreth 1,169 milionë lekë, ose 0.54% më shumë se e njëjta e një viti më parë. Të dhënat e AMF-së tregojnë se primet e sigurimit TPL për 2-mujorin e parë të këtij viti ranë me rreth 2% kundrejt vitit të kaluar. Kjo u shoqërua edhe me një ulje të numrit të kontratave pothuajse në të njëjtin nivel. Sa i përket dëmeve, ato të paguara për sigurimet e detyrueshme vazhdojnë të mbizotërojnë, duke zënë rreth 65% të totalit.
Stoku i depozitave në sistemin bankar ka shënuar rënien më të madhe që prej qershorit të vitit 2015, kur sistemi vuajti nga një rrjedhje kursimesh për shkak të frikës së krijuar nga kriza e borxheve në Greqi. Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, depozitat arritën në fund të shkurtit në 982 miliardë lekë, 3.9 miliardë lekë më pak se muaji i mëparshëm. Efekti rënës ka ardhur i gjithi nga tkurrja e depozitave me afat të individëve, që u reduktuan me 4.5 miliardë lekë apo rreth 1.2% me bazë mujore. Që prej shtatorit të vitit 2013, kjo kategori ka shënuar rënie të pandalshme. Vetëm gjatë vitit të kaluar, rënia e depozitave me afat të individëve në lekë ishte rreth 220 milionë euro.
Arsyeja kryesore e kësaj tendence lidhet me rënien e ndjeshme të interesave, që depozituesit marrin për kursimet e tyre. Në shkurt, sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, interesi mesatar i depozitave të reja me afat maturimi 12-mujor ishte 1.15%, në një nivel minimal rekord. Kursimtarët po zgjedhin alternativa më fitimprurëse, si fondet e investimeve apo depozitat afatgjata. Një tjetër investim me risk të lartë është ai në bursa, përmes fondeve të licencuara e atyre të palicencuara, për të cilat Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare ka ngritur shpesh shqetësimin. Depozitat me afat të individëve në lekë përbënin 34% të totalit në fund të shkurtit, sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë.
Kredia mbetet në krizë. BSH: Rënia më e madhe vjen nga huat për biznesin
Kredia për ekonominë mbetet në krizë pavarësisht masave të Bankës së Shqipërisë dhe qeverisë për rigjallërimin e saj. Të dhënat e fundit zyrtare nga Banka Qendrore tregojnë se në fund të muajit shkurt stoku i kredisë për ekonominë ishte 12.4 miliardë lekë më i ulët se shkurti i vitit të kaluar.
Rënia është 2.2 për qind dhe ka ardhur e gjitha nga kredia për biznesin, i cili duket se nuk po preferon të marrë përsipër zgjerimin e aktivitetit përmes huave bankare. Të dhënat tregojnë se kredia për ndërmarrjet private ishte në shkurt 14 miliardë lekë ose mbi 120 milionë dollar më e ulët se një vit më parë, ndërsa kredia për individët u rrit më 1 miliardë lekë.
Vetë qeveria ka pranuar se ngërçi e kredive rrezikon ta mbajë ekonominë në një krizë të gjatë duke frenuar ringritjen e saj. Në Programin e Reformave Ekonomike 2016-2018, Ministria e Zhvillimit Ekonomik vëren se ndryshe nga sa pritej, kredia për sektorin privat është në stanjacion, duke u shndërruar në një kërcënim për perspektivën e ekonomisë.
“Rritja e dobët e kreditimit mbetet shqetësimi më i madh për perspektivën e ekonomisë shqiptare,” thuhet në dokumentin strategjik të miratuar pak ditë më parë nga Këshilli i Ministrave.
Sipas Bankës së Shqipërisë kriza e kredive pasqyron politikën e shtrënguar të bankave, por edhe kërkesën e dobët të biznesit dhe individëve për borxh. Kërkesat nga autoritetet rregullative të Bashkimit Evropian dhe Eurozonës, persistenca e rëndësishme e stokut të huave me probleme në bilancet e bankave dhe struktura afatshkurtër e burimeve të financimit zbehin gatishmërinë e bankave për të financuar sektorin privat me kredi afatgjatë.
Në krahun e kërkesës, ngërçi i kredisë është i lidhur me praninë e vazhduar të hendekut negativ të prodhimit si edhe të pritshmërive ende të paqëndrueshme të biznesit dhe të konsumatorëve për rritjen ekonomike të vendit.
Erdhi si një imazh i ri për të nxjerrë FIFA-n nga skandalet korruptive dhe akuzat për manipulime votimesh e pastrime parash, por të paktën në publik, Gianni Infantino nuk heq dorë nga luksi që i ofron detyra.
Presidenti i qeverisë së futbollit botëror zbarkoi me çarterin e tij në ndalesën e tretë të marsit në Amerikën e Jugut, duke qëndruar në qytetin Kokocamba në Bolivi për nëj vizitë zyrtare.
Infantino u vendos disi në siklet nga zakonet e imponuara të vendasve me një dush lulesh në aeroport dhe simbolet tradicionale të Bolivisë, por presidenti i FIFA-s ia doli të qëndronte i qeshur në takimet zyrtare.
Zvicerani u nderua me dekoratën më të lartë që jep Bolivia, duke marrë në duar “Urdhrin e Kondorit të Andeve”.
“Është një kënaqësi e madhe të jem këtu me miqtë e mi bolivianë, presidentin dhe federatën. Ju falënderoj për afeksionin që më shfaqni pasi ndjehem në shtëpi”, tha Infantino.
Kreu i FIFA-s do të marrë pjesë në një miqësore simbolike ku do të luajnë dhe emra të njohur të tërhequr nga futbolli, si braziliani Cafu apo spanjolli Fernando Hierro.
