Grabitja e dhunshme në qendër të Tiranës është një shenjë e sigurtë se krimi ka marrë pushtetin në këtë vend. Pak rëndësi ka nëse Emiljano Shullazi është në burg, pasi krimi ka emrin e Edi Ramës, fytyrën e Saimir Tahirit dhe uniformën e Policisë së Shtetit. Shqipëria është nën kontrollin e një korporate kriminale qeveritare, që nuk heziton ta tregojë forcën e vet në qendër të kryeqytetit, në një rrugë të Bulqizës, apo në një shteg mali në Tepelenë. Bandat janë marka e rilindjes që solli Edi Ramën në pushtet e përmes të cilëve Rama mendon se ka siguruar përjetësinë e karriges së tij.
Një qytetar i grabitur në hotelin kryesor dhe më të madh të Shqipërisë, në qendër të Tiranës, pak metra larg zyrës së kryeministrit është dëshmia e forcës që kanë bandat sot në Shqipëri. I kemi parë të grabisin bankat, makinat e parave të bankave, qendrat e bizneseve, por të grabisin edhe kursimet dhe fondet e një qytetari të thjeshtë, tregon se krimi po na futet brenda në portofol. Po shkon deri tek qytetari, deri aty ku Rama mund ta fshehë nga rekordet dhe raportet e policisë. Por kur banda mbërrin tek xhepi i qytetarit, ndërsa krimi ka tejkaluar çdo limit, qytetari ka fituar të drejtën të mbrohet me çdo çmim.
Kryeministri Edi Rama dhe ministri i Brendshëm Saimir Tahiri kanë trimëruar krimin në Shqipëri. Jo thjesht për adhurimin, bashkëpunimin dhe përfitimin që sigurojnë nga aktivitetet kriminale dhe kriminelët që lëvrijnë në Shqipëri më shumë se zogjtë, por edhe për mbrojtjen institucionale që kanë krijuar dhe sigurojnë për kapobandat e këtij krimi. Rasti i Shullazit është ulëritës kur mëson se kryeministri, ministri i Brendshëm dhe drejtuesit e lartë të policisë janë në krye të një operacioni për të tmerruar dëshmitarët që të mos dëshmojnë mbi vrasjet, gjobat dhe grabitjet e bandës më të rrezikshme që ka parë vendi.
Ndaj krimi nuk e sheh policinë, ministrin dhe kryeministrin problem dhe guxon të grabisë në qendër të Tiranës, të vendosë tritol në makina, shtëpi dhe biznese, të vrasë, të mbjellë dhe të trafikojë drogë brenda dhe jashtë vendit. I vetmi problem për bandat dhe qeverinë është bërë opozita, është bërë Sali Berisha, Lulzim Basha dhe qytetarët e thjeshtë që kundërshtojnë dhe tentojnë t’i bëjnë rezistencë krimit të organizuar në Shqipëri. Iniciativa ligjvënëse e Berishës dhe opozitës për t’i lejuar qytetarëve që të ndalin me armë të ligjshme furinë e bandave është diçka që nuk mund të kalojë në heshtje, apo me një dënim banditesk të Parlamentit të kontrolluar nga krimi.
Mbase qytetarët nuk do të lejohen të armatosen individualisht dhe ligjërisht nga kjo qeveri dhe koalicioni i qelbësirave, por ky popull ka ditur t’i dalë zot vehtes edhe kur ka qenë i pushtuar, edhe kur ka qenë i sunduar. Në të dyja rastet armët e tyre kanë marrë përpara edhe bandat edhe qeveritë që kanë qëndruar pas tyre. Mjerë Rama që ka zgjedhur vetëgjyqësinë e popullit për regjimin e tij. Fund i dhimbshëm, por edhe i shpejtë.

Petrit Kuçana

U fol që “Borati” do të ishte shqiptar. Ishte mrekulli që nuk u bë, (ca thonë që u punua shumë për ta “dërguar” Boratin në Kazakistan”) E megjithatë doli ndonjë film nga ata “Taken” e tek tuk ndonjë lajm tipik i kronikës së zezë, që gati-gati futet në përditshmërinë angleze ku gërvishej ngapak imazhi shqiptar për të rikthyer në kujtesë atë A.Gill që na gërrici pak nervat, me “orën e mbetur” të shqiptarëve.
Më shumë poshtëruese sesa neveritëse, ishte ajo tabloja  “seriozisht” e gjetur, shoqëruar me një shkrim-reportazh tipik anglez të një të dërguari atje. Vetëm pak larg Tiranës, disa kilometra.
Ishte një eklips (krejtësisht i pabesë) për të gjithë shqiptarët (sidomos ata të Britanisë së Madhe) që u duhet të përballojnë këtë goditje që shtrin përtokë gjithçka të tyren. Krenaria paloset nën trishtimin e fjalëve të sinqerta të Qemalit se; “Këtu nuk ka ndihmë nga shteti”, apo “Nëse nuk punon, vdes”. E mbase do të mjaftonin ato fotografitë natyrisht “të gjetura” të shkrimit dhe një fjali e vetme se “Thuajse gjysma e popullsisë së Shqipërisë jeton nën nivelin botëror të varfërisë, me 5 dollarë në ditë”.
U “qartësua” Shqipëria (jo vetëm me flamurin mbi Backingham Palace) edhe tek ata britanikë që perceptimin e kishin të pështjelluar si një vend diku lindor, natyrisht i varfër, e ndoshta edhe tek ndonjë që ka dëgjuar që ka bregdet të bukur, që ka çmime të lira apo nuk është aq vend i sigurtë…Mbase nuk pati asnjë surprizë për ata që besuan për “orëvjedhësit” e ish-Presidentit amerikan Bush.
I vetmi shërim për “imazhin” e Shqipërisë mund të kishte qenë “marrja në bllok” e disa vendeve si Shqipëria, Bosnja (Serbinë nuk do të guxonin me siguri) … etj., etj., por ja u zgjodh Shqipëria, (Boratit ja gjetën atdheun) lehtësisht… Më kot hamendësojmë se çfarë do të kishte ndodhur nëse do të ishte Serbia në vend të Shqipërisë… Serbia nuk mund të imagjinohej të mos kishte ambasador në Londër. Ne po s’kemi problem. Ka gjashtë muaj që nuk kemi mundur të gjejmë një ambasador për Londrën, e nëse shqiptarët e Britanisë duhet të ulin kokën përballë tablove të tilla, duhet të frenojnë imagjinatën në “reklamat e fuqishme” të vendeve fqinje Kroacisë apo Turqisë që me kohë kanë nisur fushatën e turizmit. Ne akoma nuk e dimë nëse do të çlirojmë Rinasin, ku çmimet e biletave për Tiranë dhe New Jork janë të njëjta. Çfarë mund të ndodhte më keq se kaq? (Shullazëzimi i lajmeve vazhdon).
Ato reklamat e kryeministrit tonë tek “The Economist” sikur nuk hynë shumë në punë dhe as që mund të flitet për asnjë strategji sesi mund të sjellim në Shqipëri kompani britanike për investime apo thjesht turistë britanikë.
E krejt natyrshëm përpëlitemi të mendojnë për ata PR-ët, njëshat e botës… ata këshilltarët falas që ja na duhen më shumë se kurrë dhe nuk po thonë asnjë gjysmë llafi dreqi e mori. Mbetet e neveritshme nëse ata “përdoren” për përdorim të brendshëm, për t’u treguar shqiptarëve se janë mirë, se po jetojnë mirë, se janë bërë hapa përpara se po bëhet shtet… Ku dreqin janë ata PR-et e qeverisë, lobingjet, ambasada …
S’ka sesi të jetë ndryshe… Qemali, gomarshitësi i Gërdecit mbase nuk e di që Shqipëria në Londër nuk ka ambasador, por ai i di shumë gjëra të tjera, që i sheh me sy përditë dhe i ndjen në përditshmërinë e tij… Ambasada? Në Londër Shqipëria s’ka akoma ambasador, prej gjashtë muajsh? Në Londër? Akoma s’kanë gjetur ndonjërin që t’i shkollojë fëmijët këtej të paktën? Akoma nuk u nda pazari…
Nëse ndonjë rreper shqiptar nga ata më “soft” do të gjendej në Londër dhe do t’i dinte disa të vërteta, apo qoftë edhe të vërtetën se shteti shqiptar nuk e sheh “të arsyeshme” të përfaqësohet me ambasador në Londër, së paku do të shkruante ndonjë këngë ministrit të Jashtëm, si ato këngët “Ta du mamin”…dhe jo vetëm ty…

Besnik ALIAJ

1.Bashkia Tiranë ka nisur hartimin e Planit të Përgjithshëm Vendor (PPV). Për hartimin e këtij plani është kontraktuar një ekip me arkitektë e konsulentë kryesisht nga Italia. Titullari i këtij grupimi konsulence ka dhënë së fundi një intervistë në media, duke shprehur idetë dhe konceptet e tij kryesore për “Tiranën e nesërme” bazuar tek: i) gjelbërimi, ii) shkatërrimi-rizhvillimim, iii) dhe policentrizmi … ide dhe zhargon urbanistik tashmë i konsumuar prej kohësh në debatin lokal të zhvillimit. Duke respektuar maksimalisht karrierën dhe përvojën e konsulentëve të huaj në vendet e tyre, jemi të shqetëzuar për lehtësinë me të cilën ata konsumojnë në publikun shqiptar ide të tilla, të cilat dëshmojnë në rastin më të mirë ose njohje të kufizuar të realitetit lokal, ose akoma më keq mungesë respekti për konteksin vendor dhe një axhendë të parapërgatitur ku interesi publik mbetet i paqartë. Kjo situatë mund ta ekspozojë qytetin ndaj rrezikut të “eksperimenteve sociale dhe urbanistike” që nuk përfaqësojnë interesa dhe vullnet vendor.

2.Tirana ndërkohë ka pësuar mjaft deformime dhe ndodhet përballë sfidave gjithnjë e më të komplikuara, të cilat kanë marrë deri më tani vetëm përgjigje të pjesshme ose sipërfaqësore. Në këtë moment, qyteti ka hyrë në një fazë edhe më kritike zhvillimi, pasi mbi të është imponuar një reformë administrativo-territoriale, e cila nuk ka patur konsensus politik dhe social, dhe në këtë mënyrë sfidat janë rritur edhe më shumë, pasi territori i Bashkisë është 10-fishuar ndërsa kompetencat dhe burimet janë zvogëluar dhe centralizuar. Për të korrigjuar këtë deformim po imponohet mbi qytetarët një barrë financiare e pajustifikuar, e cila po jep impakt negativ social dhe ekonomik dhe iniciativën e lirë. Ndërkohë që konstatojmë se pas Reformës së Territorit autoriteti i bashkive sot është ulur në nivelin e Komiteteve Ekzekutive të dikurshme që ishin vetëm krah i qeverisë qendrore në nivel lokal, duke vrarë çdo shpresë për autonomi lokale dhe depolitizim të administrimit publik vendor që do ta sillte qeverisjen më afër interesave të qytetarëve. Kjo ka çuar në një situatë gati pa sens ku qeverisja vendore përfaqëson më shumë interesat e politikës kombëtare dhe shërben si trampolinë krysisht për promovim politik në nivel kombëtar të individëve të caktuar. Qytetarët kanë mbetur të braktisur në hallet e tyre të përditshme, ndërsa qeverisja si model është kthyer më shumë në një “koncert” mediatik. Në vend që ajo të jetë në mbrojtje e shërbim të komuniteteve dhe nevojave të tyre, ajo çuditërisht përplaset dhe konfliktohet me përfaqësitë komunitare, grupet e interesave, dhe me gjithë zërat kritikë edhe kur ata janë konstruktive.

3.Duhet nënvizuar se që pas fundit të viteve ‘80-të autoritetet nuk kanë qenë më në gjendje të hartojnë një vizion zhvillimi për atë se çfarë do të jetë Tirana sot dhe në të ardhmen. Kjo gjendje duket se ka qenë produkt i qëllimshëm i klasës politike, për të patur “fushë veprimi” maksimale mbi zgjedhjet teknike dhe operacionet ekonomike që janë bërë në qytet, shpesh në mënyrë konfliktuale dhe aspak të qëndrueshme, pa patur më parë një dokument publik që do të ishte një instrument rregullator dhe ballafaques i ligjshmërisë, që garanton me transparencë një “pakt social” midis politikëbërjes dhe interesave komunitare. Mungesa e “planit – kushtetutë zhvillimi” dhe indikatorëve të tij tekniko-ligjorë, si dhe keqperdorimi i ligjit, i konkurseve ndërkombëtare dhe i studiove të arkitekturës e konsulencës të importuara nga jashtë, po përdoren më shumë si alibi për abuzimet në zhvillimin e qytetit në kurriz të interesit publik. Instrumenti i pseudo-përfshirjes publike (nënkupto – militantët) i ka shërbyer më shumë simulimit të një “elitë-aliazh” me natyrë oligarkike, që bashkon interesa të caktuara të natyrës se sipërmarrjes, medias e politikës, duke monopolizuar zhvillimin dhe cilësinë e jetesës. Ky zhvillim ka dëmtuar kryesisht interesin publik, hapësirën publike e të gjelbërt, kondicionet e tjera mjedisore e sociale, ka krijuar një treg të deformuar, dhe çmime të pasurive të patundshme në disavantazh të shumicës së popullsisë.

4.Në këto kushte, kur është iniciuar nga Bashkia një proces planifikimi dhe vizionimi i qytetit, ndërkohë po ecet paralelisht e me nxitim me disa projekte strategjike kryesisht në qendrën e qytetit, vendimmarrja e të cilave sot mund të bier ndesh me procesin e planifikimit dhe zhvillimit ligjor të qytetit, nëse ky proces nuk është falco, i paracaktuar dhe i paragjykuar. Nxitimi për të zhvilluar projekte me natyrë strategjike si: parkimet nëntokësore në lulishtet e pakta të qytetit, betonizimi i parkut të liqenit, ndërhyrjet në rrugën e Durrësit, projekti i besimeve në bulevardin kryesor, rindërhyrja në qendrën dhe sheshin kryesor të qytetit, etj; e bëjnë vetë këtë proces planifikimi të pabesueshëm. Ai në këtë mënyrë bëhet më shumë një alibi për vendimet që po merren sot në mënyrë arbitrare dhe të nxituar. Akoma më keq, përqendrimi i gjithaçkaje vetëm në qendër të qytetit në një kohë që territori i bashkisë sot e tejkalon konceptin tradicional të Tiranës historike, dëshmon në rastin më të mirë për politika që do të stimulojnë përfundimisht urbanizimin final edhe të frymes me të fundit të popullsisë që ka mbetur në zonat rurale e bujqësore, atje ku në fakt ndodhen edhe burimet kryesore natyrore dhe shanset reale për rritje ekonomike. Edhe idetë e hedhura nga ekspertët e huaj për rizhvillimin e banesave të vjetra, mbartin akoma më shumë rreziqe për konflikte të ashpra sociale dhe deformime serioze të tregut, e të sistemit ende të pastabilizura të pronësisë, në një qytet ku gjysmë e popullsisë është nën-ose në nivelin e varfërisë.

5.Kjo situatë bëhet edhe më shqetësuese në kushtet kur konsultimet e ashtuquajtura publike – që janë detyrim ligjor – mbeten të njëanshme, formale dhe mbi baza të pjesëmarrjes militante. Ato nuk kanë përfshirë as Këshillin Bashkiak dhe veçanërisht opozitën në këtë këshill, pa folur për përfaqësuesit e spikatur komunitarë e profesionalë, grupet reale të interesit, grupimet me natyrë kritike, mjedisoret, dhe sidomos ekspertët e qytetit e shoqërisë – ata të vërtetët që e duan qytetin nuk i servilosen politikës për interesa të vogla e banale. Dhe ekspertë të tillë Tirana dhe Shqipëria i ka! Nuk është se nuk i ka! Eshtë ofenduese që në dy takimet e para publike të ekipit hartues të planit nuk është bërë publike asnjë dokument analize apo vizioni ashtu siç rregullohen ato me ligjin shqiptar. Edhe ato materiale që janë ekspozuar kanë një karakater më shumë ilustrativ, mbeten të paqarta e sipërfaqësore, dhe tepër të përgjithshme, madje mënyra si serviren dhe arroganca i bën ato tepër fyese për publikun shqiptar. Nuk dënjohet as të komunikohet në gjuhën amtare nga një institucion publik që financohet nga taksapaguesit shqiptarë! Mosrepektimi i parimeve të etikës elementare të komunikimit dhe të demokracisë lokale është shqetësues jo vetëm për hartimin e këtij plani, por tashmë për vetë natyrën e qeverisjes vendore në Tiranëe, e cila duket se për arsye ekstra-ligjore po vetëpozicionohet si një agjenci ekzekutive e interesave politike të partisë mëmë dhe qeverisë qendrore, se sa e komuniteteve që ajo përfaqëson ligjërisht. Ne duam një Tiranë sa më të jetueshme, dhe një qeverisje teë ndjeshme ndaj qytetit dhe shoqërisë, e lidhur me terrenin jo përmes filtrave të militantëve dhe mediave, por direkt përmes njerëzve dhe problematikave të tyre të përditshme. Nuk kemi nevojë për ekspertë të huaj alibi, edhe pse jemi të hapur për kontributet e tyre të sinqerta që do të luftonin bashkë me ne kundër një zhvillimi të deformuar e që e shikon qytetarin nga lart dhe me përbuzje!