Zëdhënësja e PD-Demokratët Euroatlantikë, Mirela Karabina, në një deklaratë për mediat ka reaguar për projektiligjin e qeverisë për që lejon importin e mbetjeve në Shqipëri. Karabina shprehet se qeveria e Edi Ramës e cila do të mbahet mend për pasurimin nga plehrat, me ligji e ri i jep të drejtën Këshillit të Ministrave që të përcaktojë se cilat lloje të mbetjeve do të importohen nga jashtë, ndërkohë që sasia e mbetjeve tona të grumbulluara nga mosfuksionimi i incerenatorëve i ka tejkaluar kapacitetet e landfillit, duke rënduar dhe shtuar rreziqet e ndotjes.

Karabina më tej merr rastin e inceneratorit të Elbasanit i cili nuk punon dhe që ka sjellë gjendjen që është sot, grumbullime masive të mbetjeve të cilat qytetarët e elbasanit ia shohin flakën, ia ndiejnë erën e keqe dhe vuajnë pasojat e ndotjes së mjedisit. Sipas saj, Bashkia Elbasan paguan 2500 lekë për ton mbetjesh kompaninë Eco-Alb, mbetjet vetëm grumbullohen dhe as përpunohen e as incenerohen sipas kontratës.

DEKLARATA E ZËDHËNËSES SË PD-DEMOKRATËT EUROATLANTIKË, MIRELA KARABINA

Impiantet e trajtimit të mbetjeve në Elbasan, Fier dhe Tiranë, pavarësisht se kanë harxhuar miliona euro dhe vazhdojnë duke e rritur koston financiare, tashmë janë kthyer në rrezik të madh mjedisor duke ndikuar drejtëperdrejtë në shëndetin dhe jetën e qyetarëve.
Sikur mos mjaftonte kjo krizë aktuale mjedisore që është shkaktuar nga kjo politikë e incinerimit, Qeveria e Edi Ramës, e cila do të mbahet mend si qeveria që u pasurua nga plehrat, do të miratojë një projektligj të propozuar nga Ministria e Mjedisit që lejon importimin në Shqipëri të mbetjeve.
Projektligji, i cili synon të zëvendësojë ligjin aktual për Menaxhimin e Integruar të Mbetjeve, I jep të drejtën Këshillit të Ministrave që të përcaktojë se cilat lloje të mbetjeve do të importohen nga jashtë, ndërkohë që sasia e mbetjeve tona të grumbulluara nga mosfuksionimi i incerenatorëve i ka tejkaluar kapacitetet e landfillit, duke rënduar dhe shtuar rreziqet e ndotjes.
Kështu, inceneratori i Elbasanit prej muajsh nuk punon dhe kalon nga remonti në remont, dhe për këtë përgjegjësia është direkte e Bashkisë Elbasan si aksionerja më e madhe me 52% të aksioneve dhe kompanisë publike Eco-Alb, të cilat kanë mungesë të plotë transaprence në lidhje me mosfunksionimin e impianitit.
Kompania publike Eco-Alb që administron incerenatorin e Elbasanit ka deklaruar se përgjatë vitit 2022 impianti ka punuar vetëm 24 ditë ndërsa përgjatë 2023-it ka punuar më gjatë, por si rezultat i defektteve të shumta, impianti është fikur.
Fikja e impianit ka sjellë gjendjen që është sot, grumbullime masive të mbetjeve të cilat qytetarët e elbasanit ia shohin flakën, ia ndiejnë erën e keqe dhe vuajnë pasojat e ndotjes së mjedisit.
Para instalimite të impianitit mbetjet digjeshin po në fushë por në anën tjetër të qytetit duke e ndotur atë, asokohe pa kosto financiare. Ndërsa sot, edhe pse Bashkia Elbasan paguan 2500 lekë për ton mbetjesh kompaninë Eco-Alb, mbetjet vetëm grumbullohen dhe as përpunohen e as incenerohen sipas kontratës.
Duket qartë që Bashkia Elbasan paguan për procese të cilat nuk bëhen.
Me ndërtimin e inceneratorit nuk duhet të kishte depozitim të mbetjeve apo landfill, por nga mbetjet duhet të ishin vetëm hirat të depozituara në formë të kontrolluar, larg ndikimit në mjedis.
Mostrajtimi i tyre sot do të ndotë edhe lumin Shkumbin, duke e kthyer në një tjetër vatër të rrezikshme për Elbasanin.
Mosfunksionimi i plotë i impiantin të Elbasanit po ia shton hallet mjedisore qytetit, i cili është ndër më të ndoturit në vend, dhe prej dekadash vuan ndotjen më të rëndë mjedisore shkatuar nga Kombinati Metalurgjik që e helmoi qytetin dhe tani përballet me djegien e mbetjeve.
Elbasani është cilësuar si qyteti që po vdes ngadalë për shkak të ndotjes së lartë dhe duket që qytetarët elbasanas nuk kanë zgjidhje tjetër, veçse të jetojnë nën tymin ndotës karcerogjen derisa një Bashki e përgjegjshme e Demokratëve Euroatlantikë të mendojë për qytetarët dhe t’i shërbejë atyre.
Qytetarët elbasanas meritojnë të jetojnë mirë dhe shëndetshëm.
Shqiptarët nuk e meritojnë këtë qeverisje që i ndot mjedisin përmes korrupsionit të plehrave në këmbim të shëndetit të tyre.
Shqiptarët meritojnë më shumë.
Shqipëria Meriton më Shumë.

Nga Elira Kadriu

Ministria e Turizmit dhe Mjedisit ka hedhur për konsultim publik projektligjin “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”. Ky projektligj është publikuar më 18 gusht dhe faza e konsultimeve do të qëndrojë e hapur deri më 16 shtator. Nisma parashikon lejimin e importit të plehrave, një çështje e shumë debatuar në shoqërinë shqiptare.

“Për herë të katërt në 20 vjet na duhet të shpëtojmë edhe një herë Shqipërinë nga plehrat”- ka shkruar në rrjetet sociale ambientalisti Lavdosh Ferruni.

Dhjetëra protesta të shoqërisë civile që prej vitit 2016 sollën tërheqjen e qeveirsë nga importi i plehrave. Duket se një skenar i ngjashëm mund të përsëritet në 2024 nëse grupet e interesit do të anashkalohen.

”Nuk na kanë thirrur akoma në seancë, jemi në pritje. Kjo është hera e katërt që ata po tentojnë, herën e tretë na anashkaluan, ne zhvilluam protestat në shesh që ata u detyruan të na thërrasin. Ata s’mund të na anashkalojnë përndryshe do thërrasim njerëzit në protestë” – analizon për Citizens Andi Tepelena, bashkëthemelues i AKIP (Aleanca Kundër Importit të Plehrave).

Projektligji parashikon përjashtohen nga fusha e veprimit mbetjet që rregullohen me ligj të të posaçëm si ato radioaktive, lëndët plasëse të çaktivizuara, anijet e dala jashtë përdorimit, shkarkimet e gazta në atmosferë etj. Përfaqësuesit e AKIP shprehen kundër këtij projektligji që sipas tyre synon kontrollin dhe monitorimin e importit të mbetjeve, që do të realizohet nën petkun e “mbetjeve të gjelbra”.

“I qëndrojmë retorikës zero import të mbetjeve, sepse e dimë fare mirë që kontrolli është ai që është, nuk ka monitorim të çfarë lloj mbetjesh do kalojnë. Këto do shkojnë në funksion të industrisë së riciklimit, që nuk janë as brenda normave, ata ndotin në mënyrë të tmerrshme për vete”- përfundon Tepelena.

Aktualisht menaxhimi i mbetjeve në Shqipëri rregullohet nga ligji nr. 10 463, datë 22.9.2011 “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, i ndryshuar, i cili në vitin e miratimit të tij mbante shënimin se ligji ishte përafruar plotësisht me Direktivën 2008/98/KE të Parlamentit Europian dhe Këshillit, datë 19 nëntor 2008.

“Si rrjedhojë e ndryshimeve të Direktivës kuadër të mbetjeve dhe akteve të tjera të BE-së për menaxhimin e mbetjeve, lind edhe nevoja e përafrimit të mëtejshëm të legjislacionit shqiptar për menaxhimin e integruar të mbetjeve. Kjo nevojë është theksuar edhe nga Komisioni Evropian në progres raportin e vitit 2023 për Shqipërinë” – thekson relacioni i projektligjit.

Historiku politik i çështjes së lejimit të importit të plehrave
Përpjekjet për importin e plehrave kanë nisur që në 2004 dhe me projektligjin e ri të propozuar përpara dy ditësh duket se do të ketë zhvillime të reja.

Në vitin 2004, kryeministri Fatos Nano nënshkroi një marrëveshje mes Shqipërisë dhe Italisë për importin dhe riciklimin e plehrave. Kur drafti i marrëveshjes u bë publik ish kryeministrin e akuzuan së marrëveshja ishte bërë për të favorizuar biznesmenin italian Francesco Becchettin, i cili aktualisht pret të marrë dëmshpërblimin prej 135 milionë eurove nga vendi ynë, sipas vendimit të Gjykatës së Strasburgut.

Në vitin 2009 qeveria Berisha nisi hartimin e një projektligji për importimin dhe riciklimin e mbetjeve. Partia Socialiste dhe shoqëria civile e kundërshtuan dhe protestuan kundër miratimit të tij në Kuvend.

Në shtator 2011, pavarësisht kundërshtimeve, ligji për menaxhimin e mbetjeve u votua në Kuvend me 76 vota pro.

Dy muaj pas votimit, Presidenti Bamir Topi riktheu ligjin për rishqyrtim në Kuvend, por mazhoranca e rrëzoi dekretin e presidentit me 71 vota.

Në vitin 2012, një bashkim qytetarësh dhe shoqatash të shoqërisë civile të njohur si Aleanca kundër Importit të Plehrave (AKIP) mblodhi rreth 64 mijë firma për mbajtjen e referendumit kundër importit të mbetjeve.

Firmat u dorëzuan në KQZ në mars 2012. Në mars të 2013-ës, Gjykata Kushtetuese u shpreh pro mbajtjes së referendumit pas zgjedhjeve të përgjithshme të qershorit 2013.

Ndalimi i importit dhe riciklimit të plehrave u kthye në një nga premtimet kryesore të kreut të PS Edi Rama gjatë fushatës elektorale të vitit 2013.

Me ardhjen në pushtet, vendimi i parë që mori qeveria Rama ishte miratimi i projektligjit për shfuqizimin e ligjit të vitit 2011. Por në vitin 2016, Rama veproi totalisht ndryshe dhe vendosi të tentojë sërish importin e plehrave. Projektligji u miratua në parlament, por u kthye nga ish-presidenti Bujar Nishani dhe ngeci pasi ish-aleati i Ramës, Ilir Meta dhe LSI, nuk lejuan rrëzimin e dekretit të Nishanit./ Citizens.al