Lulzim BASHA
31 vjet më parë, diktatura gjakatare vari në qytetin e Kukësit poetin, mësuesin dhe intelektualin Havzi Nela. Vrasja barbare u krye nga diktatura komuniste në agun e triumfit të demokracisë në gjysmën komuniste të Europës, me një vendim politik, me një qëllim kriminal dhe të studiuar: të bënte shembull misionarin e mendimit të lirë, intelektualin e lirë, shqiptarin që donte të kthehej aty ku i takonte, në Perëndim.
Në vendimin politik të varjes së Havzi Nelës, në dokumentacionin e varjes, në mizorinë e ekzekutimit të aktit dhe në propagandën që shoqëroi këtë turp për të gjithë shoqërinë, lexohen pengesat që hasim akoma sot për avancimin e vendit tonë në rrugën drejt integrimit në Bashkimin Europian, që është në fakt rruga jonë drejt normalizimit.
Aty mes rreshtave të këtij dokumenti makabër lexohen edhe detyrat që ende s’i kemi bërë, e rrjedhimisht edhe pengesat e pritshme që na dalin përpara.
Zëri i lirë i poetit u ngrit kundër përçudnimit të individit, kundër grabitjes së pronës, kundër zvetënimit të vlerave individuale, për hir të interesave të tarafit, kundër shkatërrimit të çfarëdolloj tradite të mirë familjare dhe atdhetare në emër të ideologjisë së klikës, e cila vjedh, helmon e kërcënon, që askush të mos bëjë zë.
Dita e sotme duhet të jetë një ditë refleksioni për të gjithë. Turpi kombëtar dhe ndërkombëtar që ne si shoqëri regjistruam 10 gushtin e 1988-s, kur lejuam në heshtje dhe kokulur varjen me vendim partie të një poeti, kur pranuam të depersonalizuar dhe në tradhëti të rëndë ndaj dinjitetit personal dhe kombëtar që banda gjakatare ta bënte shembull kujtimin e tij rrugëve të Kukësit, dhe kur gjithçka e justifikuam me vendime të nënshkruara nga baballarët politikë dhe biologjikë të krerëve të bandës aktuale që prapë shtyp, vjedh dhe dhunon Kukësin dhe mbarë Shqipërinë, ky turp duhet të na skuqë përditë, derisa pendesën dhe reflektimin ta tregojmë me vepra!
Përsëritja do e zhyste shoqërinë tonë në fatalitet, do na rreshtonte përfundimisht në ato bashkësi të destinuara të mos mësojnë nga historia e tyre e rrjedhimisht të gllabërohen nga spiralja e ndëshkimit dhe e zhbërjes.
Kam bindjen se një shoqëri vitale si e jona nuk ka për t’u ndalur vetëm në evokimin e turpit të 10 gushtit të 1988-s. Poeti Havzi Nela është therori që do na ndihmojë ta kapërcejmë pengesën që po hasim në tejkalimin e tranzicionit drejt një shoqërie demokratike europiane.
Flijimi barbar i poetit që i këndonte lirive të Perëndimit, na kujton se metastazat e klikës së avazeve dhe metodave të despotizmit gjakatar oriental që na sundonte në 1988-n, janë mes nesh e janë përhapur, duke shfrytëzuar brishtësinë e tranzicionit.
Beteja deri në fitoren e idealit të një shoqërie të lirisë dhe dinjitetit individual është beteja për të drejtën, është edhe pendesa dhe reflektimi i amanetit të Havzi Nelës. Librat e shenjtë na rrëfejnë se duhet të ndjekim të drejtën, pa reshtur, pa mëdyshje, pa u lodhur.
Në këtë vigjilje të së Kremtes së Sakrificës, s’ka akt më kuptimplotë sesa të nderojmë kujtimin dhe sakrificën sublime të Havzi Nelës, këtij apostulli të demokracisë shqiptare, dhe të zotohemi se sakrifica e tij nuk do të shkojë dëm!
