Alexei Navalny, jetoi dhe vdiq duke luftuar kundër regjimit të Vladimir Putin dhe korrupsionit në zemër të tij.
Në vitin 2018 atij iu ndalua kandidimi në zgjedhje, duke mbetur kështu kundërshtari më i fuqishëm politik i Putinit.
Navalny ishte njeriu i vetëm i aftë të nxirrte dhjetëra mijëra persona në rrugë duke bërë thirrje për një Rusi pa Putinin – dhe njeriu i vetëm që presidenti i Rusisë refuzoi të përmendte me emër.
Ai ishte kokëfortë, sarkastik dhe jashtëzakonisht karizmatik – një populist i lindur me një sens humori që tërhiqte veçanërisht të rinjtë.
Hetimet e tij në YouTube për miqtë e Putinit, dhe më në fund vetë presidentin, mblodhën miliona shikime dhe ekspozuan korrupsionin në nivelet më të larta. Por kjo bëri që ai të krijonte armiq gjithmonë e më të fuqishëm.
Për një dekadë Navalny duroi një sërë arrestimesh, paraqitje në gjykatë dhe periudha në paraburgim, por ai mbijetoi.
I helmuar gjatë një misioni për gjetjen e fakteve
Situata ekonomike po përkeqësohej dhe pakënaqësia e rënduar nga pandemia po rritej.
Së bashku me këtë, Kremlini kishte një sy në zgjedhjet parlamentare të vitit të ardhshëm, të cilat zoti Navalny ishte zotuar se do t’i prishte përmes një sistemi alternativ votimi.
Në një dhomë hoteli në qytetin siberian Tomsk, në një mision për të mbledhur fakte në lidhje me një nga hetimet e tij, z. Navalny u helmua. Pak çaste më vonë ai ra në koma.
Më vonë Navalny tha se jeta e tij u shpëtua nga piloti, i cili ekzekutoi një ulje emergjente pavarësisht paralajmërimeve për një kërcënim me bombë në aeroport, dhe nga mjekët ndihmës që administruan menjëherë antidotin në pistën e aeroportit.
Për tre ditë, gruaja e Navalny-t, Julia, luftoi që ai të transportohej me avion në Berlin dhe më në fund i bëri një apel drejtpërdrejt Putinit, ndërsa mjekët në Omsk, ku ai ishte në spital, kundërshtuan diagnozën e helmimit me agjentin nervor Noviçok.
Në Berlin, një laborator ushtarak gjerman identifikoi helmin në fjalë. Ishte Novichok, agjenti nervor i klasës së armatimeve i përdorur dy vjet më parë kundër Sergei dhe Yulia Skripal në Salisbury.
Hetimi nga shtrati i tij në spital
Perëndimi vendosi sanksione dhe kërkoi një hetim të plotë ngjarjes, por Kremlini refuzoi, madje shkoi aq larg sa sugjeroi se Navalny mund të ketë helmuar veten. Putin hodhi poshtë akuzat dhe tha se Navalny ishte një agjent i Perëndimit.
Nën kujdesin e mjekëve në spitalin Charite të Berlinit, Navalny u përmirësua.
Nga shtrati i tij në spital, ai hodhi themelet për hetimin e tij më të tmerrshëm deri më tani – në atë që ai e quajti “Pallati i Putinit”, një rezidencë miliardë dollarëshe në bregun rus të Detit të Zi.
Falë punës hetimore të Bellingcat dhe partnerëve të saj rusë, ai ishte në gjendje të përcaktonte identitetin e gjashtë oficerëve të inteligjencës që e kishin helmuar – madje duke arritur të bënte njërin prej tyre të pranonte se helmi ishte vendosur në të brendshmet e tij.
Pas shërimit të tij, Navalny habiti botën duke thënë se do të kthehej në Rusi.
“Rusia është vendi im, Moska është qyteti im, më mungojnë ata”, postoi ai në Instagram.
Ai u arrestua në kontrollin e pasaportave për gjoja thyerjen e lirimit me kusht dhe u vendos në paraburgim.
Dy ditë më vonë, hetimi i tij mbi Pallatin e Putinit u bë viral. Brenda disa javësh kronika ishte parë më shumë se 100 milionë herë.
Vetë avokat, Navalny nuk u përball kurrë me një proces të rregullt penal kundër një sërë ndjekjesh të motivuara politikisht – por ai kurrë nuk hoqi dorë nga lufta. Dhe ai u kërkoi njerëzve të mos dorëzoheshin asnjëherë.
“Unë po luftoj sa më mirë që mundem. Dhe unë do të vazhdoj ta bëj këtë, pavarësisht se tani jam nën kontrollin e njerëzve që duan të njollosin gjithçka me armë kimike. Jeta ime nuk vlen dy cent, por unë do të bëj gjithçka që mundem që ligji të mbizotërojë. Dhe përshëndes të gjithë njerëzit e ndershëm në mbarë vendin që nuk kanë frikë dhe që dalin në rrugë,” tha ai në një dalje në gjykatë.
Kjo nxiti protestat më të mëdha në Rusi.
Më shumë se 10,000 njerëz u arrestuan. Por këto do të ishin protestat e fundit në shkallë të gjerë që Rusia do të dëshmonte.
Kur Putin pushtoi Ukrainën, Navalny u bëri thirrje njerëzve nga qelia e tij që të mbanin një qëndrim, por vetëm një pakicë e vogël ishte mjaft e guximshme sa të pranonin thirrjen e tij.
Protestat kundër luftës u shtypën shpejt.
Me gjithë përpjekjet e tij më të mira për t’i dhënë zë popullit, mesazhi i tij nuk arriti të rezononte me shumicën e rusëve, të penguar nga dy dekada të sundimit të Putinit.
Kremlini grumbulloi akuza të reja kundër tij për ekstremizëm dhe terrorizëm – një nga akuzat, në mënyrë absurde, është rehabilitimi i nazizmit.
Në gusht 2023, ai u dënua me 19 vjet të tjera burg në një regjim të posaçëm penal, për shkelësit më të këqij, në fakt ky ishte edhe një dënim me vdekje për të.
Duke qenë se vendosej shumë shpejt në izolim, shëndeti i Navalny u përkeqësua, vdekja e tij në burg në moshën 47-vjeçare është një tjetër njollë e tmerrshme në ndërgjegjen e shtetit rus.
