Në shumicën e shteteve në botë, hendeku i pagave gjinore mbetet i pashpjegueshëm deklaron Organizata Botërore e Punës (ILO) në një raport të fundit. Për Shqipërinë raporti thekson se, sipas orëve të punës, hendeku gjinor i pagave është 32 % (sipas koeficientit GINI).
Deri më tani raporti ka përshkruar evolucionin e pagave mesatare dhe se si mund të lidhet me ndryshimin e produktivitetit të punës. Megjithatë, siç është vërejtur në edicionet e mëparshme të Raportit të pagave globale (ILO, 2014 dhe 2016a), pagat mesatare aktuale, ose trendet në pagat mesatare, nuk na informojnë për nivelet e pabarazisë në paga. Sipas grafikut më poshtë, tregohet pabarazia në paga, siç përfaqësohet nga koeficienti Gini, duke përdorur të dhënat e anketës mbi pagat nga 64 shtete të cilat së bashku reflektojnë shpërndarjen e pagave nga 75 për qind e punonjësve të pagave në botë. Shifra ilustron pabarazinë në pagë, duke i krahasuar vendet me të tjerët në një nivel të ngjashëm të zhvillimit ekonomik. Koeficienti Gini përmbledh shpërndarjen relative të pagave në popullsi, me vlera më të ulëta (afër zeros) duke treguar nivele më të ulëta të pabarazisë dhe vlera më të larta (afër 100) duke treguar nivele më të larta të pabarazisë në paga. Grafiku tregon që pabarazia e pagave ndryshon dukshëm midis dhe brenda katër grupeve të vendeve. Vendet me nivelet më të ulëta të pabarazisë në paga gjenden në grupin me të ardhura të larta, ndërsa vendet me nivelet më të larta të pabarazisë në paga gjenden në grupet me të ardhura të ulëta dhe me të ardhura mesatare. Ka gjithashtu disa ndryshime brenda grupimeve: midis vendeve me të ardhura të larta, koeficienti i Gini varion nga një nivel i ulët prej 19.5 për Suedinë në një nivel të lartë prej 38.7 për Kili. Midis vendeve me të ardhura të ulëta, Republika e Bashkuar e Tanzanisë ka një koeficient Gini prej 53.6, ndërsa Afrika e Jugut – e klasifikuar si të ardhura të mesme dhe të mesme – ka një koeficient Gini prej 63.9. Sipas këtyre vlerësimeve, Afrika e Jugut, Namibia, Republika e Bashkuar e Tanzanisë dhe Malaëi janë vendet me nivelet më të larta të pabarazisë në paga midis 64 vendeve të konsideruara.
Raporti i ILO argumenton se, në të gjitha grupet e të ardhurave, hendeku i pagave gjinore mbetet kryesisht i pashpjeguar nga dallimet në atributet dhe karakteristikat e tregut të punës midis grave dhe burrave. Ndër vendet me të ardhura të larta, dallimet në atributet dhe karakteristika ende kanë ndikime të konsiderueshme në hendekun gjinor të pagave, për shembull në vende si Kili, Republika e Koresë ose Sllovenia. E njëjta gjë vlen edhe për vendet me të ardhura të mesme dhe atyre me të ardhura të ulëta, si për Shqipërinë, Brazilin, Madagaskarin, Namibinë, Federatën Ruse, Republikën e Bashkuar të Tanzanisë, Tajlandën, Tunizinë ose Turqinë.
Në vendet me të ardhura të larta, arsimi kontribuon në mesatarisht më pak se 1 pikë përqindjeje në hendekun gjinor të pagave, përmes kontributit shumë më të madh në disa vende si në Kili, në Republikën e Koresë, në Sllovaki ose në Republikën Çeke. Kjo gjetje e përgjithshme nuk është e habitshme pasi që në vendet me të ardhura të larta niveli arsimor i grave në punësim të paguar është në shumicën dërrmuese të vendeve dhe në të gjitha renditjet e shpërndarjes së pagave, më të larta se arritjet arsimore të meshkujve ; arritja më e ulët arsimore kështu nuk mund të jetë një shpjegim për hendekun gjinor të pagave. Çuditërisht ndoshta, arritjet më të ulëta arsimore nuk janë aq shumë faktorë në shpjegimin e hendekut të pagave gjinore në shumicën e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Kjo fillimisht mund të duket e habitshme, sepse gratë në përgjithësi kanë arritje më të ulëta arsimore sesa meshkujt në shumë prej këtyre vendeve. Në praktikë, gjithsesi, një pjesë e madhe e grave të arsimuara me pakicë qëndrojnë jashtë tregut të punës ose punojnë si punëtorë me llogari të vetë në vend të punonjësve të paguar. Nëse ndonjë gjë, gratë në punësim të paguar priren të jenë më të arsimuar se burrat brenda grupeve të ngjashme profesionale.
Trendet kryesore në pagat në botë
Rritja e pagave globale në vitin 2017 ishte më e ulët që nga viti 2008, duke mbetur shumë më poshtë niveleve të arritura përpara krizës financiare globale. Rritja e pagave globale në terma realë (që është, përshtatur për çmimin inflacionin) ka rënë nga 2.4 për qind në 2016 në vetëm 1.8 për qind në vitin 2017. Nëse përjashtojmë Kinën, me popullsinë më të madhe, rritja globale e pagave në terma realë ra nga 1.8 për qind në 2016, në 1.1 për qind në vitin 2017.
Raporti i pagave globale 2018/19
Në vendet në zhvillim, rritja reale e pagave është luhatur në vitet e fundit, duke u rritur nga 2.9 për qind në 2015 në 4.9 për qind në vitin 2016, dhe më pas duke rënë në 4,3 për qind në vitin 2017. Punëtorët në Azi dhe në Paqësor kanë gëzuar rritjen më të lartë të pagave reale
në mesin e të gjitha rajoneve gjatë periudhës 2006-17. Megjithatë, edhe këtu rritja e pagave në
2017 ishte më i ulët se në 2016, duke rënë nga 4.8 për qind në 2016 në 3.5 për qind në 2017.
Rritja e pagave gjithashtu ka rënë në Azinë Qendrore dhe Perëndimore, nga 3.0 për qind në vitin 2016 në 0.5 për qind në vitin 2017. Në Amerikën Latine dhe në Karaibe, rritja reale e pagave
në vitin 2017 u rrit lehtë krahasuar me vitin 2016, por mbetet relativisht i ulët, poshtë 1 për qind. Në Afrikë, ku të dhënat e pagave janë mbledhur për herë të parë për një numër të konsiderueshëm të vendeve, pagat reale duket se kanë rënë në përgjithësi 2017 me 3.0 për qind. Kjo kryesisht lidhet me tendencat negative të pagave në Egjipt dhe Nigeri, dy shtete të mëdha që ushtrojnë një ndikim të fuqishëm mbi peshën mesatare rajonale.
Duke marrë një perspektivë më të gjatë, pagat reale midis viteve 1999 dhe 2017 janë pothuajse
trefishuar në vendet në zhvillim. Megjithatë, paga mesatare e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme mbetet e ulët dhe e pamjaftueshme për të mbuluar në mënyrë adekuate nevojat e punëtorëve dhe familjeve të tyre.
Raporti i ILO 2018/19 analizon hendekun gjinor të pagave. Raporti fokusohet në dy sfida kryesore: si të gjejnë mjetet më të dobishme për matjen dhe si të ndahen paga gjinore në mënyrë që të informojnë më së miri politikë-bërësit dhe partnerët socialë për faktorët që janë në themel të saj. Raporti përfshin gjithashtu një rishikim të çështjeve kryesore të politikave, lidhur me pagat dhe zvogëlimin e boshllëqeve të pagave gjinore në rrethana të ndryshme kombëtare.
Ndërsa sipas të dhënave të fundit të INSTAT, hendeku gjinor në paga është 10,5 %, çka nënkupton se në total, femrat në Shqipëri paguhen 10.5% më pak sesa burrat. Në vitin 2016 diferenca në paga mes meshkujve dhe femrave ishte më e ulët, në 6.3%.
/Monitor
